forked from everton137/openaccessmanifesto
-
Notifications
You must be signed in to change notification settings - Fork 0
/
manifesto-tr.txt
66 lines (52 loc) · 3.91 KB
/
manifesto-tr.txt
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
56
57
58
59
60
61
62
63
64
65
66
Bilgi güçtür. Ama tüm güç gibi, bu gücü kendileri için saklamak isteyenler var.
Dünyanın yüzyıllar boyunca kitap ve dergilerde yayınlanan tüm bilimsel ve
kültürel mirası, bir avuç özel kuruluşlar tarafından gittikçe daha fazla
dijital ortama aktarılmış ve hapsedilmiştir. Bilimlerdeki en ünlü sonuçları
sunan makaleleri okumak ister misiniz? Reed Elsevier gibi yayıncılara çok büyük
miktarlar göndermeniz gerekecektir.
Bu durumu değiştirmek için mücadele edenler vardır. Açık Erişim Hareketi, uzakta
telif haklarını imzalamayan bilim adamlarını, bunun yerine çalışmalarının
internette herkesin erişim izni koşulu altında yayınlanmış olmasından emin
olmasını sağlamak için cesurca mücadele etmiştir. Ancak en iyi senaryolar
altında bile, çalışmalar gelecekteki yayınlanacak şeyler için geçerli olacaktır.
Şimdiye kadar her şey kaybedilmiştir.
Bu ödemek için fazla yüksek bir bedel. Akademisyenleri meslektaşlarının
çalışmalarını okuması için ödemeye zorlamak? Bütün arşivleri tarayarak, bunların
yalnızca Google’da insanlara okuması için sağlanması? Birinci Dünya seçkin
üniversitesindekilere bu bilimsel makalelerin sağlanması, fakat Küresel Güney
çocuklarına sağlanmaması? Bu çirkin ve kabul edilemez.
''Katılıyorum,'' ''Fakat biz ne yapabiliriz? Şirketler telif haklarını
tutuyorlar, Erişim ücreti keserek olağanüstü miktarlarda para kazanıyorlar ve
tamamen yasal — Onları durdurmak için bizim yapabileceğimiz bir şey yok.'' çoğu
böyle söylüyor. Fakat yapabileceğimiz bir şey var, zaten yaptığımız bir şey:
Mücadele edebiliriz.
Bu kaynaklara erişimi olanlar— öğrenciler, kütüphaneciler, bilim adamları —Size
bir ayrıcalık verilmiştir. Dünyanın geri kalanı dışarı kilitli iken siz bu bilgi
ziyafetinden beslenirsiniz. Ama gerek yok—gerçekten, ahlaki açıdan, yapamazsınız
— bu ayrıcalığı kendiniz için koruyun. Siz dünya ile o bilgiyi paylaşma görevine
sahipsiniz. Ve meslektaşlarınızla ticari şifreleri, arkadaşlarınızın indirme
isteklerini yerine getirerek bu göreve sahipsiniz.
Bu arada kilitli durumda olanlar boş boş durmuyorlar. Siz delikler boyunca
dolanıp, çitler üzerinde tırmanıp, yayıncılar tarafında kilitlenmiş bilgiyi
özgürleştirip ve arkadaşlarınızla paylaşırken.
Ama bu eylemin tamamı karanlık, gizli yer altı dünyasında devam ediyor. Bu
çalmak ya da korsanlık olarak adlandırılır, bir bilgi zenginliğini paylaşmak,
bir gemiyi yağmalayıp ve mürettebatını öldürmekle ahlaki olarak eşdeğermiş gibi.
Ancak paylaşım ahlak dışı değil - ahlaki bir zorunluluktur. Sadece
açgözlülüğünden kör olmuş kişiler bilgiyi arkadaşına koplayamayı reddederler.
Tabii, büyük şirketler, açgözlülüklerinden kör edilmiştir. Çalışmaları
kapsamındaki kanunlar bunu gerektiriyor—Hissedarları daha azına ayaklanma
çıkarırlar. Ve politikacılar onları arkalarından rüşvetle elde etmiş, kopyaları
yapabilecek kişileri belirlemek için yasaları geçip onlara özel güç
vermişlerdir.
Gün ışığına çıkma vakti geldi ve sivile itaatsizliğin büyük geleneğini, bu özel
kamu kültürü hırsızlığına karşı bizim dile getirmemizin zamanı geldi.
Bilgiyi almak gerekir, her nerde saklanmış ise, kendi kopyalarımızı yapıp ve
onları bütün dünya ile paylaşmamız gerekiyor. Telif hakkı sonlanmış ürünleri
almamız ve arşive eklememiz gerekir. Gizli veritabanlarını satın alıp onları
Web'e koymamız gerekiyor. Bilim dergileri indirip, paylaşım ağı dosyalarına
yüklememiz gerekir. Gerilla Açık Erişim için mücadele etmemiz gerekir.
Tüm dünyada, bizim kadar kişiyle, sadece güçlü bir mesaj göndermeyeceğiz ayrıca
bilginin özelleştirilmesine karşı olacağız.
Biz geçmişte bir şey yapacağız. Bize katılır mısınız?
Aaron Swartz Temmuz 2008, Eremo, İtalya