examples.txt

Erkek Hemşire Olmak
Üniversite sınavları yaklaştıkça öğrencilerin meslekler hakkındaki merakı da artıyor .
Son yıllarda en çok tercih edilen mesleklerden biri olan hemşirelik artık erkek öğrenciler tarafından da bir hayli ilgi görüyor .
Yalnız bu mesleği tercih etmek isteyen ancak kafalarında soru işareti olan ve tereddütte olup bizlere soru yönelten birçok öğrenci arkadaşlarımız da var .
Biz de bu sebeple bu konuyu ele alma gereği duyduk .
Hemşire bireyin , ailenin , toplumun sağlığını koruyan , geliştiren , hastalık halinde diğer sağlık personelleri ile işbirliği içerisinde iyileştiren bakım ve sanattan oluşan kutsal mesleği icra eden meslek üyeleridir .
Bu kutsal meslek " hem " yani birlikte ve " şıra " yani süt kelimelerinin birleşiminden meydana gelen süttaşlık anlamına geliyor .
Hemşirelik Okumak Zor Mu ?
Tabi her bölümü okumanın zorluğu olduğu gibi hemşirelik bölümünü okumanın da zor olduğu taraflar var .
Örneğin Anatomi , fizyoloji , dahiliye gibi derslerde sürekli latince terimler kullanmak gerekiyor .
Ancak gerçekten bu bölümü seviyorsanız ve özgüveninizi ortaya çıkarabilirseniz pek de zorlanmazsınız .
Zorlanabileceginiz dersler diğer bölümlerde olduğu gibi ana dersler olup , verimli ve düzenli çalışmayla rahatlıkla bu zorluğun üstesinden gelebilirsiniz .
Erkek Hemşirelik
2007 yılına kadar bu mesleği yalnızca kadınlar icra ederken 2007 yılında yapılan yasa değişikliği ile erkeklere de bu mesleği tercih etme hakkı tanındı .
Toplum tarafından erkek hemşirelere " hemşire " dense de bu konu hala tartışılmaktadır .
Erkek hemşirelere karşı toplum algısı
Erkeklerin hemşirelik yapılması toplumun bazı kesimleri tarafından uygun görülse de bu duruma alışamayanlar da var haliyle .
Sebebi ise bu mesleğin yıllardır kadınlar tarafından icra edilmesi ve bu mesleği sadece kadınların yaptığı algısının kalıplaşmış olmasıdır .
Tüm Üniversiteler Erkek Hemşire Mezunu Veriyor Mu ?
Hemşirelik eğitimi veren tüm okullar artık erkek hemşire mezunu vermektedir .
Yeni yapılan düzenlemeyle hemşire olmak için üniversite okuma şartı getirilmiş ve sağlık meslek lisesi mezunu olan öğrencilere " hemşire yardımcısı " unvanı verilmektedir .
Bazı hastaneler yoğun bakım ve ameliyathane üniteleri gibi biraz daha bedensel güç isteyen bölümler olduğu için bu ünitelere alınan hemşireler arasında erkek olma şartı koşabiliyor .
Yine erkek hastaların erkek hemşire istemeleri erkek hemşirelere olan önyargının önüne geçiyor .
Erkeklerin soğukkanlı olması , kadınlar gibi mesleklerinde çok başarılı olabilmeleri ve cinsiyet eşitliği de göz önüne alındığı zaman hemşirelik her iki cinsiyetin de yapabileceği bir meslektir .
Ancak her mesleğin kendine göre zorlukları vardır o yüzden öğrenciler meslek seçimi yaparken dikkatli olmalıdır .
Her ne kadar erkek hemşirelik 2007 yılından itibaren başlamıştır desek de hemşireliğin kurucusu Florence Nightingale dönemi öncesi kiliselerde " dekon " adı verilen erkek hasta bakıcılar ve " dekones " adı verilen kadın hasta bakıcılar birlikte çalışmıştır .
Yine Orta Çağ , Bizans ve Roma dönemlerinde de erkek hasta bakıcılar olmuştur .
Yani erkekler hemşirelik tarihinin büyük bölümünde rol almıştır .
Günümüzde erkeklerin hemşirelik mesleğine yönelimi artmakta ve erkek hemşire sayısı gün geçtikçe artmaktadır .
Peki Erkek Hemşirelerin Meslekleri Hakkında Düşünceleri Neler ?
Elbette mesleği en iyi onu icra edenler anlatılabilir .
Biz de Erkek hemşirelerin meslekleri hakkında düşüncelerini kendilerine sorduk ve size en iyi onların anlatabileceğini düşünerek ve bilgilendirmede takım çalışmasının önemli olduğu bilinci ile biraz da röportaj usulü kullanarak erkek hemşirelerin düşüncelerine yazımızda yer verdik .
İşte Erkek Hemşirelerin Meslekleri Hakkındaki Düşünceleri
Hemşire Nuh Yalçın : Kadın hemşirelerin hastane dışında bakmaları gereken çocukları ve aileleri var yani erkek hemşireye kıyasla iş gücü daha fazla .
Erkek hemşire hastaneden sonra kafasını dinleyebiliyor , ertesi gün işine daha iyi adapte olabiliyor .
Ama bunu bir bayan hemşire için söylemek zor .
Çünkü işten sonra yemek yapma ve ev işleri buna dahil olduğu için pek dinlenecek bir vakti olmuyor ve bu da psikolojik ve fizyolojik olarak yorgunluğa neden oluyor .
Yine doğum ve emzirme dönemlerinde kadınlar psikolojik olarak etkilenebiliyor ve bu dönemlerde mesleklerine uzun aralar verebiliyor bu da mesleğe dönüşte adaptasyon sorununu ortaya çıkarabiliyor .
Hormonların etkisiyle bayanlar daha çok duygusal olabiliyor ve olaylardan , iş yükünden olumsuz etkilenebiliyor .
Tüm bunlar adaptasyon sorunları , verimlilik ve iş birliğini azaltan durumlar .
Ama erkek hemşire olarak bu tür sıkıntılar yaşanmamakta daha iyi adapte olunmakta , iş birliği sağlanmakta ve bu da verimliliği arttırmaktadır .
Hemşire Muhammed Angün : Zira yeri gelir bir erkek hemşire , Hayatının büyük bir kısmında oğul sevgisinden mahrum kalmış bir yaşlı hastaya ihtiyacı olduğu baba - oğul sevgisi eksikliği açısından sevgi dolu yaklaşıp , saygı ve hastayı önemsiyormuş edasıyla davranarak profesyonel bir bakım vermeyi de unutmayarak kişiyi sosyokültürel bakımdan iyileştirebilir .
Veya yeri gelir bir kadın hemşire , yetim kalan ve anne şefkatine ihtiyaç duyan bir çocuk hastanın durumunu yine profesyonel bir bakımla , dünyaya karanlık bir küreden bakan gözlerinin ardındaki perdeyi kaldırabilir .  Özverinin mesleği de diyebiliriz hemşirelik için .  Yani önemli olan cinsiyetçilik değil de insanlıktır .  
Hemşire Mehmet Yağan : Sağlık sektöründe erkek hemşire olması olumlu sonuçlar teşkil etmektedir .
Örnek verecek olursak kadın hemşirelerden fiziki açıdan daha güçlü olması yada bana göre bazı kadın hemşirelerden daha fazla merhametli olması diyebilirim .
Sonuç olarak erkek hemşirelik bazı kesimler tarafından ön yargı ile karşılanıyor olsa da bu yanlış bir ön yargı ve sağlık sektörünün erkek hemşirelere daha fazla yer açması gerektiğinin ve erkek hemşirelere ihtiyacın olduğu kanaatindeyim .
Hemşire Aziz Karakuş : Hemşirelikte var olan insan hastalıklarına yaklaşırken sadece bir beden işi değil aynı zamanda kişisel düşünce ve psikolojik olarakta hastaya yaklaşıp rahatlatabiliriz ; bu yüzden düşüncelerin önem kazandığı bu durumda hem erkek hemde kadınların bir konu hakkında farklı düşüncelerinin olabileceğini varsayarak bireyi hem bedenen hem ruhen birçok yönden rahatlatabiliriz .
Topluma farklı açılardan baktığımız zaman var olan sorunları anlatırken eşcinsine daha rahat anlatırken karşı cinsine anlatmaktan utanmaktadır .
Bu durumu göz önünde bulundurduğumuz zaman hem erkek hem de kadın personelin bir arada çalıştığı zaman olanak ve koşullarının daha iyi olduğunu savunabiliriz .
Bir araya gelmek başlangıçtır , bir arada durabilmek ilerlemedir , birlikte çalışmak başarıdır .
Hemşire İbrahim Bal : Bu mesleği icra edecek erkek adaylar öncelikle kendi dünyalarında şu soruyu sormalılar kendilerine : bizler bakım vereceğimiz hastalara acaba bir bayan hemşire kadar samimi , içten ve sıcak yaklaşımla , ödül ceza sistemine takılmadan sadece mesleğin gerektirdiği şekilde davranabilecek miyiz ?
Eğer bu soruya cevabınız evet ise bu meslek tam size göre .
Hemşire sözcüğünün anlamı nedir ?
" Hem " yani birlikte ve " şıra " yani süt kelimelerinin birleşiminden meydana gelen süttaşlık anlamına geliyor .
Türkiye'de erkek hemşirelik ne zaman başlamıştır ?
2007 yılında
Tüm üniversiteler erkek hemşire mezunu veriyor mu ?
Türkiye'de hemşirelik eğitimi veren tüm üniversiteler , erkek mezun vermektedir .
Erken Teşhis Hayat Kurtarır
Hangi durumlarda hastaneye gideriz ?
Başımız ağrıdığında , grip olduğumuzda .
Tabiri caizse hasta olduğumuzu hissettiğimizde .
Evet , bu durumlarda da hastanelere gitmemiz gerekir ancak hasta olmadan , sağlığımız bozulmadan önce de bir sağlık taramasından geçmemiz gerekmiyor mu sizce de ?
Şikâyeti olsun olmasın her insanın düzenli aralıklarla doktora görünmesi ve genel bir sağlık kontrolünden geçmesi gerekmektedir .
Erken Teşhisin Faydası Nedir ?
Erken teşhis hastalıkların erken evrede saptanıp tedavi ve bakımının zamanında yapılmasını ve buna bağlı olarak da tedaviden daha iyi sonuçlar elde edilmesini sağlamaktadır .
Erken teşhis edilmeyen hastalık ilerlediğinde kötü sonuçlarla karşılaşılabilir , tedavi dönemi yıpratıcı olabilir ve bu da bireyin , hastalığın psikolojik yüküyle de baş etmesine neden olabilmektedir .
Bu nedenle hiçbir şikâyeti olmayan bireylerin de düzenli olarak sağlık taramalarını yaptırması çok önemlidir .
Özellikle risk altında olan bireylerin , ailesinde kanser ya da kronik bir hastalık öyküsü bulunan kişilerin mutlaka sağlık taramalarından geçmesi gerekmektedir .
Hastalığa dair belirtileri olan bireylerin , bu belirtileri ciddiye almaması ve hastaneye gitme konusunda üşengeçlik göstermesi de hastalığın ilerlemesine , tedavinin kötü sonuçlanmasına , ekonomik ve psikolojik sıkıntılara sebep olabilmektedir .
50 yaşın üzerindeki erkek ve kadınların 10 yılda bir kolonoskopi ve 50 yaş üzerindeki kadınların 2 yılda bir mamografi çektirmesi gerekmektedir .
Kronik bir hastalık olan hipertansiyonun erken teşhisi için ise düzenli olarak tansiyonunu ölçtürmesi gerekmektedir .
Erken Teşhis neden önemlidir ?
Sağlık kontrolleri ve check - up yaptırmak , toplumun erken teşhis konusunda bilgilendirilmesi sağlık adına yapılan önemli yatırımlardır .
Yaptırılan check - up ile hastalığın erken evrede saptanması , hastayı ameliyat gerekliliğinden bile kurtarabilir .
Kişinin tekrar eski sağlığına kavuşması , tedaviyi kolaylaştırması , sakatlığı önlemesi yaşam konforunun artmasında erken teşhisin önemli bir yeri vardır .
Öğretim görevlisi Erhan DİNCER hocamın bu konudaki tavsiyelerini sizinle paylaşmak istiyorum .
Öğretim Görevlisi Erhan DİNCER : Erken tanı hayat kurtarır !
Bu cümle hepimizin herkesin dilinde pelesenk olmuş ve iyi ki böyle olmuş dediğimiz bir cümle .
Erken tanının önemi kanser vakalarının artması ve yaygınlaşması ile daha da anlaşıldı .
Peki , erken tanı ya da teşhis için ne yapılmalı ?
Toplumda yaşlı genç her kesimden birey erken tanının tüm hastalıklar da pozitif sonuca katkı verdiğinin farkında .
Buna rağmen erken tanı için ne yapılması gerektiğinin yeterince bilincinde değiliz ya da bildiğimiz halde gerekenleri yapmıyoruz .
Erken tanı denildiği zaman çoğumuzun aklına herhangi bir hastalığın bazı belirtilerinin farkına vardığımız an bir doktor ya da ilgili sağlık kuruluşuna başvurmak gelir .
Peki , bu yeterli midir ?
Konuya şu açıdan bakacak olursak demans gibi hepimizin az çok bildiği hastalıklar dışında birçok hastalığın belirtilerini bilmeyebilir ve erken tanı şansını ilgili hastalıklar için kaçırabiliriz .
Bunun çözümü ülkemizde tüm kurum ve kuruluşlarımızda kısacası her yerde bize yapılması önerilen rutin sağlık kontrollerini yaptırmaktır .
Tüm insanlarımıza düzenli sağlık kontrolü alışkanlığı kazandırır ve bunu kültür haline getirebilirsek korktuğumuz birçok hastalık için erken tanı kavramını gerçekten hayatımıza geçirmiş oluruz .
Ayrıca şunu da ifade etmek isterim ki düzenli sağlık kontrolü yapamıyor ve de hastalık belirti ve bulguları hakkında bilgim yok diyorsak şöyle bir bakış açısıyla bazı kronik hastalıklar için erken tanı şansını yakalayabiliriz .
Bildiğimiz üzere muhteşem olan vücut mekanizmamızı en iyi bilen yine bizleriz .
Bu mekanizmadaki çok hafif bir aksaklık ya da bozukluk durumunu da hemen fark edecek yine bizleriz .
Mesela derimizde geçmeyen kızarıklık , morluk görürsek ya da yürürken dengemizde bozukluk oluşuyorsa veya ağzımızda kuruluk ya da geçmeyen yaralar gibi normalin dışında bir durum varsa vakit kaybetmeden bir doktora ya da ilgili sağlık kuruluşuna başvurmamız gerekir .
Unutmayalım ki erken tanı hayata bağlar , düzenli sağlık kontrolü ise bu hayata kalite katar diyerek sözlerimi tamamlamak isterim .
Erken teşhis edilen hastalıklar , doğru zamanda ve doğru tedavi ile atlatılabilmektedir .
Erken teşhis , tedavi başarısını , yaşam kalitesini ve yaşam süresini uzatır .
Bu konuda Hemşirelik son sınıf öğrencisi Mehmet Yağan erken teşhis hakkındaki düşüncelerini bizimle paylaşıyor .
Mehmet Yağan : Erken teşhis , bireyler için önemli bir yere sahiptir .
Çünkü erken teşhisin , bireylerin yaşam standartlarını yükseltmek , olası bir hastalığın başlamasını önlemek , bireylerin maliyet açısından kolaylığını sağlamak , bireyin psikolojik , ruhsal fizyolojik sağlığını sürdürmek ve daha sayamadığımız birçok faydası bulunmaktadır .
Ancak bizler , bize bir şey olmadan kontrollere gitmiyoruz ve bunun sonucunu çok ağır bir şekilde ödüyoruz .
Bu açıdan erken teşhisin hayat kurtardığını ve bize birçok faydası olduğunu hem kendimize hem de toplumumuza aşılıyoruz .
Check - up
Check - up geniş kapsamlı bir taramadır .
Kan tahlilleri , ultrasonlar , Ekg , kanser taramalarını içeren Check - up aynı zamanda hiç belirti vermeyen hastalıkların erken teşhisinde de önemlidir .
Şikâyeti olmayan bireylerin de yılda en az bir kere check - up yaptırmaları gerekmektedir .
KETEM ( Kanser Erken Teşhis , Tarama ve Eğitim Merkezi )
Erken teşhis hayat kurtarır ilkesiyle eğitimler yoluyla topluma farkındalık kazandırıp çeşitli sağlık taramaları yapmaktadır .
Yürüttükleri tüm hizmetler ücretsizdir .
KETEM kanser taramaları , bilgilendirme ve farkındalık oluşturmak için kadınları davet etmektedir .
Bitlis Eren Üniversitesi Hemşirelik son sınıf öğrencisi Aziz Karakuş erken teşhisin gerekliliği konusunda bizi aydınlatıyor .
Aziz Karakuş : Biz öğrenciler üniversite hayatında sınavlara hazırlanırken büyük bir kısmımız akademik takvime bakarak sınavların ne zaman başlayacağına bakarak çalışırız .
Yani önceden bilerek hareket ederiz .
Erken teşhis de buna benzerlik gösterir .
Hastalık insan vücudunun tamamını ele almadan müdahale edilmesi çok önemlidir .
Günümüzde birçok insan meme , akciğer , pankreas , vb. gibi kanserlere yakalanmakta , kanser olduğunun geç farkına varmakta ve erken bir müdahale yapılmadığı için hayatını kaybetmektedir .
Hastalık ne kadar erken tanınırsa , tedavisi o denli rahat yapılabildiği gibi , iyileşme oranı da daha çok yükselir .
Bu nedenle şikâyetlerimiz varsa onları ciddiye alarak araştırmak bizi gelecek yıllarda hastalıktan koruyabilir .
Ülkemizde son yıllarda yapılan taramalar , KETEM merkezleri bunun için çalışmakta ve birçok hayata el atmaktadır .
Erken teşhisten kastetmemiz gereken sadece kanser ya da benzeri hastalıklar olmamalıdır .
Bunun yanında çocukların erken yaşlarda madde bağımlısı haline gelmesinin önlenmesi , bireylere eğitimler verilerek farkındalık oluşturmak gerekmektedir .
Kanserde erken teşhis önemlidir .
Dünya Sağlık Örgütü'nün verilerine göre 2012 yılında kanser vakası yaklaşık 14 milyon ve 2012'den bu yana kanser vaka sayısı önemli oranda artmıştır .
TÜİK verilerine göre 2015 yılında ülkemizde yaklaşık 77.000 kişi kanserden hayatını kaybetmiştir .
Erken teşhis ile kanser atlatılabilmektedir .
Erken teşhisin önemi ve yapılması gerekenler hakkında bilgi almak için Aile Sağlığı Merkezlerine , Toplum Sağlığı merkezlerine ve KETEM ' lere başvurabilirsiniz .
Okullarda yapılan sağlık taramaları önemli
Ülkemizdeki okullarda yapılan sağlık taramaları da çok önemlidir .
Görme , ağız ve diş , baş biti ve işitme taramaları yapılmaktadır .
Tarama sonuçları olumsuz olan öğrenciler , sağlık kurumlarına yönlendirilmektedir .
Yazının hazırlanmasına destek olan Öğretim Görevlisi Erhan DİNCER hocamıza , Aziz Karakuş'a ve Mehmet Yağan'a sonsuz teşekkür ederiz .
Hasta Hakları ve Gelişim Süreci
Ülkemizde hastaları tedavi etme süreci her ne kadar eskiye dayansa da aynı durumun hasta hakları içinde geçerli olduğunu söyleyebiliriz .
Türkiye'de hasta hakları 1980 yılından itibaren masaya yatırılmış ve tartışılmaya başlanmıştır .
Burada ifade etmeye çalıştığımız konu hasta haklarının bir sağlık sistemi kapsamında söz edilmeye başlanan dönem olarak düşünülmesidir .
Cumhuriyet kurulduktan hemen sonra sağlık hizmetleriyle ilgili yasal düzenlemeler getirilmiş ve insan hakları kapsamında , hasta haklarını ifade edebilecek hükümlere de yer verilmiştir .
Bu hükümler hasta haklarını doğrudan korumaya yönelik koyulmamış olsa da daha sonraları kapsamı itibariyle birtakım hakları verme çabasına gitmiştir .
Bu açıdan bir takım yasal düzenlemeler olan “ sağlık kuruluşunu seçme ve değiştirme hakkı ” , “ sağlık hizmetlerine ulaşım hakkı “ herkesin sağlık ve sağlık hizmetlerinden eşit şekilde yararlanma hakkı ” “ hastayı bilgilendirdikten sonra tıbbi müdahaleyi ret veya kabul etme hakkı ” gibi bazı hasta hakları düzenlemelerine yer verilmiştir .
Cumhuriyet kurulduktan sonraki yıllarda kurulan Tababet ve Şuabatı Sanatlarının Tarzı İcrasına Dair Kanunu'nun ilgili 70. maddesinde diş hekimlerine ve hekimlere yapılması beklenen tıbbi müdahaleden önce hastanın onamını alma zorunluluğu getirmiştir .
Günümüzde halen geçerliliğini koruyan bu madde kapsamında tıbbi müdahalenin zorunlu koşullarından biri olarak da hastanın onamının alınması şeklidir .
Burada hastanın hakları düşünülerek yapılan bir çalışma yerine , doktorun bu konudaki sorumluluğu şeklinde ortaya çıkmıştır .
Hastanın bilgilendirilmesi ve sonrasında tedavi sürecinin başlatılması adına hasta onamının alınması oldukça önemlidir .
Hasta onamının kabul veya ret olarak alınması daha sonraları hasta hakları kapsamında da değerlendirilmiştir .
Sağlık hizmetlerinin devlete bir kamu görevi olarak sağlanması , cumhuriyet kurulduktan sonra çıkarılan Umumi Hıfzıssıhha Kanunu'na dayanmaktadır .
Bu kanun kapsamında herkese sağlık hizmetlerinden faydalanma ve sağlıklı yaşama hakkı verilmiştir .
Çıkarılan yeni yasalar kapsamında sağlık hizmetlerinin ücretsiz sağlanması hakkında herkesin faydalandırılması hedeflenmiştir .
Aynı yasa kapsamında yer alan hasta mahremiyetine saygı duyulması hükmüne de yer verilmiş , ihbarı gereken hastalıklar arasında gösterilen frengi çeşidi hastalıkların ihbarında mahremiyet kavramına özellikle değinilmiştir .
Bazı Hasta Hakları Yasaları Nelerdir ?
Temel hasta haklarının sağlanması yönünde “ Tıbbi Deontoloji Tüzüğü'nde ” hükümlere yer verilmiştir .
İlgili tüzük kapsamında ise hekimlerin en temel görevi insan kişiliğine ve yaşamına saygı duyma hakkı gösterilmiştir .
Hasta haklarının temel ilkeleri arasında yer alan yaşama ve kişiliğine saygı hakkı tüzükte yer almış ve hekimlerin görevleri arasında gösterilmiştir .
Ayrıca hastanın özel yaşamına saygı hakkı kapsamında yer alan hükümlere de yer verilmiştir .
Bununla beraber hastanın bilgilendirme hakkı , hekim seçme hakkı , serbestçe karar verebilen hekim tarafından muayene edilme ve araştırmaya kabul edilen hastaların hakları kapsamında yer alan tüzükler ve hükümler bulunmaktadır .
Sağlık hizmetlerinin ücretsiz verilmesi hakkındaki kanun ise Sağlık Hizmetlerin Sosyalleşmesi Hakkında Kanunla sağlanmış olup bu kanun kapsamında her bireye sağlık hizmetlerinin götürülmesi ve sağlık hizmetlerinden eşit bir şekilde faydalanma çalışmaları gerçekleştirilmiştir .
1961 Anayasası olarak bilinen Türkiye Cumhuriyeti'nin 2 .
Anayasasının 49. maddesinde sağlık hakkının herkese sağlanması gerektiğini vurgulamış sosyal devlet ilkesi olma özelliğini göstermiştir .
Kanunda organ ve doku alınması , saklanması , aşılanması ve nakli hakkında önemle üzerinde durulmuş , onamın alınması anında bilgilendirilmesi gerektiği belirtilmiş ve Organı verecek kişinin ise yazılı ve imzalı belge ile beraber iki şahidin olma şartını getirmiştir .
Ülkemizin 1982 yılı Anayasası olarak da bilinen 3 .
Anayasasında 17. maddenin 2. fıkrası yaşama hakkı için şöyle demektedir : “ Tıbbi zorunluluklar ve kanunda yazılı haller dışında , kişinin vücut bütünlüğüne dokunulamaz ; rızası olmadan bilimsel ve tıbbi deneylere tabi tutulamaz ” şeklinde bireyin vücut bütünlüğü konusuna güvence altına almış , onamı alınması halinde ise tıbbi deneylere tabi tutulabileceğini belirtmiştir .
Nüfus Planlaması Hakkında Kanun'da ise gebeliği önleyici ilaç ve araçların sağlanması , gebeliğin sonlandırılması ve sterilizasyon müdahaleleriyle ilgili konularda düzenlemelere gidilmiştir .
İlgili yasal düzenlemede , tıbbi müdahalenin ancak hastanın onamının alınmasıyla sağlanabileceği üzerinde ayrıca durulmuştur .
Diğer bir önemli düzenleme ise Sağlık ve Sosyal Yardım Bakanlığı Teşkilatı ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmündeki Kararname'dir .  İlgili kanunun hastalara sağlık hizmetlerine kolayca ulaşabilmesi açısından dikkat edici bir düzenlemedir .
Hasta Hakları Yönetmeliği Nasıl Çıkmıştır ?
Hasta hakları uluslararası konferanslarda ve platformlarda konuşmaya başlanması Dünya Tıp Birliği'nin 1981 yılında yapılan Lizbon Bildirgesine kadar dayanmaktadır .
Daha sonraları Dünya Sağlık Örgütü'nün Avrupa Birliği Birimi'nin 1994 yılında Amsterdam Bildirgesini yayınlaması , Avrupa Konseyi tarafından 1997 yılında İnsan Hakları ve Biyotıp Sözleşmesinin , Dünya Tıp Birliği'nin Lizbon Bildirgesini revize ederek yayınlanmasının akabinde , Türkiye bu gibi bildirileri ve sözleşmeleri örnek alarak Ağustos 1998 yılında Hasta Hakları Yönetmeliğini yayınlamıştır .
Yapılan bu düzenleme sayesinde değişik yasalarda ve tüzüklerde yer alan , dağınık bir görüntü oluşturan hasta hakları tek bir düzenleme altına alınmıştır .
1998 yılında yayınlanan Hasta Hakları Yönetmeliğinin içeriğinde ; bilgi isteme hakkı , sağlık kuruluşunu seçme ve değiştirme , adalete uygun olarak faydalanma , personeli tanıma , seçme ve değiştirme , tedaviyi reddetme ve durdurma , mahremiyete saygı gösterilmesi hakkı gibi başlıklara yer verilmiştir .
Fakat açıkça belirtmek gerekir ki bu konuların tamamı hak ve özgürlükler açısından önem arz etmesi nedeniyle yasal bir düzenleme kapsamında değerlendirilmesi ve hayata geçirilmesi oldukça önemlidir .
Fakat hasta haklarının tanımını bir araya getiren bir düzenlemenin varlığı , ilgili düzenlemede yer verilecek uluslararası sözleşmelerde belirtilen hükümlere yer verilmesi açısından Yönetmeliğin hasta hakları kapsamında önemli bir basamak olduğunu söylemek gerekir .
Hasta hakları yönetmeliğinin toplamdan dokuz bölümden meydana gelmektedir .
Amaç , kapsamı , dayanağı , tanımları ve ilkeleri
Sağlık hizmetlerinden yararlanma hakkı
Hasta haklarının korunması
Genel olarak bilgi edinmek hakkı
Tıbbi araştırmalar
Tıbbi müdahalede hastanın onamının alınması
Sorumluluk ve hukuki korunma yolları hakkı
Diğer haklar ve son hükümler şeklindedir .
İlgili yönetmelik kapsamında sağlık personeli kavramı oldukça geniş tutulmuştur .
Özel ve resmi hizmet sunan sağlık kurum ve kuruluşlarında çalışan personeller arasında herhangi bir ayrım yapılmamıştır .
Bir diğer ayrım yapılmayan önemli husus ise sağlık meslek mensubu olmadığı halde sağlık hizmetlerinde çalışan ve sorumluluk alan kişilerin ise sağlık personeli olarak dikkate alınabileceği belirtilmiştir .
Resmi ve özel hizmet sağlayan kurum ve kuruluşlar arasında bir ayrımına gidilmemiştir .
Fakat Milli Savunma Bakanlığına bağlı kurum ve kuruluşları , yönetmeliğin dışında tutulmuştur .
Yönetmeliğin 5. maddesinde yer alan hükümde uluslararası belgelerde yer aldığı gibi hasta hakları öncelikli sağlık hizmetlerinden faydalanmanın temel ilkeleri belirtilmiştir .
Hangi Anayasa Hasta Haklarına Uyarlanmıştır ?
Yukarıda ifade edilen ilkeler kapsamında 1982 Anayasasında yer alan temel haklar çerçevesinde bir uyarlanmaya gidilmiştir .
Anayasa da yer alan hükme göre ; kişinin bedenen ruhen tam bir iyilik halinde yaşama hakkına saygı , kişinin herhangi bir onamı olmaması halinde vücut bütünlüğüne dokunulamayacağı , herkesin maddi ve manevi varlığını koruma ve geliştirme hakkına saygı , herhangi bir ayrım ( dil , din , ırk , ekonomik ve sosyal açıdan ) yapılmaksızın herkesin eşit haklara sahip olabileceği , özel ve aile hayatına müdahale edilemeyeceği sağlık hizmetleri 1998 Hasta Hakları Yönetmeliğine uyarlanmıştır .
Hasta Hakları Yönetmeliği Kaç Bölümdür ?
Toplamda dokuz bölümden meydana gelene 1998 Hasta Hakları Yönetmeliği toplamda 9 bölümden meydan gelmektedir .
Bunlar : Amaç , kapsamı , dayanağı , tanımları ve ilkeleri , sağlık hizmetlerinden yararlanma hakkı , hasta haklarının korunması , genel olarak bilgi edinmek hakkı , tıbbi araştırmalar , tıbbi müdahalede hastanın onamının alınması , sorumluluk ve hukuki korunma yolları hakkı , diğer haklar ve son hükümler şeklindedir .
Hasta Hakları Yasal Düzenlemeleri Nelerdir ?
Hasta haklarıyla ilgili düzenlemeler şunlardır : 1961 Anayasası , 1982 yılı Anayasası , Nüfus Planlaması Hakkında Kanun ve Sağlık ve Sosyal Yardım Bakanlığı Teşkilatı ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmündeki Kararnameler şeklinde çıkarılan başlıca düzenlemeler olmuştur .
Türkiye'de Hasta Hakları Ne Zaman Düzenlenmiştir ?
Türkiye'de hasta hakları 1980 yılından itibaren masaya yatırılmış ve tartışılmaya başlanmıştır .
Burada ifade etmeye çalıştığımız konu hasta haklarının bir sağlık sistemi kapsamında söz edilmeye başlanan dönem olarak düşünülmesidir .
Cumhuriyet kurulduktan hemen sonra sağlık hizmetleriyle ilgili yasal düzenlemeler getirilmiş ve insan hakları kapsamında , hasta haklarını ifade edebilecek hükümlere de yer verilmiştir .
Pandemik Nedir ?
Birkaç yıl önce duyduğumuzda bize hiçbir şey ifade etmeyecek kelimeler şimdi dilimize pelesenk oldu .
Pandemi , filyasyon , mutasyon , karantina , izolasyon , entübe vb. Pandemi hastaneleri , Pandemi Kurulu , Bilim Kurulu gibi kavramlar da hayatımızda yer almaya başladı .
Aslında çok da yabancı değiliz pandemi kavramına .
Dünya tarihi pandemi örnekleriyle dolu .
14 yüzyılda görülen veba 200 milyondan fazla kişinin canına mal oldu .
Fareler gemiler yoluyla kara vebayı liman kentlerine ulaştırdı .
1817 yılında kolera devreye gitti .
Önceleri askeri hareketlilik ve ticari faaliyetler sonucu ortaya çıkan pandemiler günümüzde turizm ve uluslararası seyahatler vasıtasıyla daha hızlı yayılmakta .  
Eski çağlarda çoğu sağlık bilgisi ve hijyen eksikliğinden kaynaklanan bakteri kökenli tehditler günümüzde yerini virüs tehditlerine bıraktı .
Virüs pandemilerinin en büyük özelliği etken virüs geninin sürekli değişime uğraması .
1918 İspanyol gribi , 1957 Asya gribi , 1968 Hong Kong gribi , 2009 domuz gribi derken 2019 yılında Covid - 19 pandemisiyle tanıştık .
Pandemilerin sonuçları çok ağır olabiliyor .
Mücadelenin oldukça zor geçtiği İspanyol gribi salgınındaki 100 milyondan fazla insan öldü .
Sıtma , Ebola , Mers gibi pandemiler de tüm dünyada ciddi küresel etkilere yol açtı .
Etkenin bizden çok daha hızlı seyahat etme yolunu keşfettiği pandemilerle mücadele oldukça zor .
Küresel bir işbirliği gerektirmekte .  Nitekim 2019 un sonlarında kendini gösteren Covid - 19 pandemisi ile bunu tecrübe etmekteyiz .
Kendi ilimizdeki vaka sayılarını merak ederken tüm ülkedeki hatta diğer ülkelerimdeki durumu da öğrenmeye çalışıyoruz .
Gözümüz ve kulağımız sağlık haberlerine kilitlendi .
Nedeni ne olursa olsun pandemiler bizi günlük rutinlerimizin uzağına atmakta .
İşimizden , okullarımızdan , hobilerimizden ve sevdiklerimizden ayrı kalmamız söz konusu .
Sağlıklı yaşamı olumsuz yönde etkileyerek toplumsal tükenmişliği tetiklemekte .  Büyük çaplı hastalık tehditleri devam edecek görünüyor .
Bu nedenledir ki sağlık politikaları oluşturulurken olası pandemileri göz önüne almakta fayda var .
Bu büyük çaplı sağlık krizlerini önlemek ve mücadele etmek hem ülke içinde hem de ülkeler ve hükümetler arasında iş birliği ile mümkün olabilir .
Yazımın devamında vereceğim bilgilerle pandemi kavramına açıklama getirmeye çalışacağım .
Pandemik Nedir ?
  “ Pandemik nedir ? ” sorusunun cevabına geçmeden önce salgın ve epidemi kavramlarını açıklamam anlamanızı kolaylaştırabilir .
Salgın : herhangi bir hastalığın belirli bir süre zarfında beklenenden daha fazla vakada görülmesidir .
Epidemi : Bir hastalığın bir bölgede ve toplumda beklenilenden çok daha fazla görülmesidir .
Pandemi ise , " Bir kıtayı tamamen etkisi altına alan hatta tüm dünya üzerinde geniş bir alanda yayılan ve etkisini gösteren salgın hastalıklara verilen genel isim . " şeklinde tanımlanır .
Pandemilerin oluşumu ve etki alanının belirlenmesinde önemli noktaları listelemek gerekirse şu şekilde sıralanabilir :
İklim
Virüsün bulaştırıcılığı
Virüsün hastalık yapma yeteneği ,  
Bireylerin bağışıklık durumu
Ulaşım şartları
Risk faktörleri 
Bu noktada sıkça duyduğumuz filyasyon terimi hakkında da bilgi vermek isterim .
Filyasyon bulaşıcı hastalığın kaynağını bulma çalışmalarına verilen genel bir addır .  Amaç hem hastalığın ilk nereden çıktığını bulmak , hem de kimlerin risk altında olduğunu tespit etmektir .
Pandemi dönemlerinde pandemi hastaneleri kavramıyla da karşılaşırız .
Dilerseniz yeri gelmişken bu konuya da değinelim .
Her hastane pandemi hastanesi olamaz .
Bünyesinde :
Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji
Göğüs Hastalıkları Uzmanı
Dâhiliye ( İç Hastalıkları )
Uzmanlıklarından en az ikisinin bulunması gerekir .
Ayrıca hastanenin 3 seviye yetişkin yoğun bakım hizmeti de vermesi gereklidir .
Büyük şehirlerde birden fazla pandemi hastanesi ilan edilir .
Pandemik Hastalık Nedir ?
Bir hastalığın hızla yayılması ve ölümlere neden olması pandemi olduğu anlamına gelmez .  Aynı zamanda bulaşıcı olması da gerekir . WHO ( Dünya Sağlık Örgütü ) geniş etkili bir hastalığın pandemi sayılabilmesi için üç koşul arar .
Daha önce görülmemiş bir hastalık olması
Hastalık etmeninin insanlara bulaşması ve tehlikeli bir hastalığa yol açması
Hastalığın kolayca ve devamlı olarak yayılması
Pandemiyi küresel ve bulaşıcı etkili sağlık krizleri olarak da tanımlayabiliriz .
Pandemilerin bireyler ve toplum üzerinde kısa ve uzun vadeli etkileri söz konusudur .
Salgının derin ve yıkıcı etkileri sosyal ekonomik ve siyasi krizlere dönüşmemesi için tedbirler alınması gerekir .  Bu olumsuz etkileri minimuma indirmek için bireyler ve ve sağlık çalışanlarının motivasyonu yüksek tutulmalıdır .
Pandemi süreçleri olağan dışı durumlardır .
Sokağa çıkma yasağı , seyahat kısıtlamaları , esnek mesai , iş yerlerinin kapatılması vb. tedbirler alınabilir .
Test çalışmaları ve temaslıların izini sürme çalışmaları yapılabilir .
Konserler , tiyatrolar ve spor etkinliklerinin askıya alınması söz konusu olabilir .  
Bir sonraki bölümde yer vereceğim aşı çalışmaları için normal prosedürlerin dışına çıkılabilir .
Araştırma ve ruhsat süreçleri daha kısa tutulur .
Pandemi dönemlerinde aşılar acil ve erken kullanım onayı ile kullanılabilir .
Her pandemi farklı özellikler gösterir , yine de pandemilerin ortak noktaları bulunur .
Dilerseniz bu ortak noktaları listeleyelim .
Pandemiler uzun sürelidir .
Minimum 12 - 18 hafta sürdüğü söylenebilir .  
Pandemiye neden olan etken değişime uğrayabilir .
Hastalık dalgalı bir seyir gösterebilir .
Normal seyirli hastalıklar yaşlılar ve kronik hastalığı olanlar için hastaneye yatış ve ölüm riski taşır .
Pandemi süreçlerinde ise gençlerde , sağlıklı bireylerde ve çocuklarda da hastaneye yatışı ve ölümler görülebilir .
Pandemi Nasıl İlan Edilir ve Ne Şekilde Mücadele Edilir ?
1Pandemiler WHO tarafından ilan edilir .
2019 yılının Aralık ayında Çin'in Wuhan kentinde görülen covid - 19 vakaları kısa sürede ülke sınırlarını aşıp kıtalar arası yayıldı .
Belirlenen üç kritere uygun olduğu için de pandemi olarak ilan edildi .
Virüsün sürekli mutasyona uğraması mücadeleyi zorlaştırmakta .
Bu nedenledir ki pandemi hala sona ermedi .
Farklı varyantlara karşı geliştirilen yeni önlemlerle devam etmekte .
Pandemi ile mücadelede maalesef kişisel ve ülke bazında alınan önlemler yeterli olmaz .
Küresel çapta bir işbirliği ve veri paylaşımı gerektir .
Bu noktada pandemi sürecinde verilen sağlık hizmetlerinin maliyetinin hiç de az olmadığını tahmin ettiğinizi düşünüyorum .
En büyük sorumluluk ve yük de sağlık çalışanlarına düşmekte .  
Pandemi dönemlerinde bireylerin stresten korunma , sağlıklı beslenme , sağlık bilgisi kuralları gibi tedbirlerini almaları gerekir .
Böylece bağışıklık sistemlerini güçlü tutmayı başarmaları mümkün olur .
Sağlık kurumları tarafından verilen eğitimlerle mücadele desteklenir .
Verilen eğitim etkenin bulaşma yoluna göre değişiklik gösterebilir .
Örneğin covid - 19 pandemisi sonunum yolunu hedef alır .
Bu nedenle hijyen gibi genel tedbirler yanında maske kullanımı , mekânların havalandırılması vb. hususlar ön planda tutulmuştur .
Kolera salgınında ise sindirim yoluyla bulaşmaya yönelik tedbirler ön planda tutulmuştu .
Suların klorlanması , besin hijyeni vb.
Pandemilerin sona erip halkın sağlıklı bir yaşama tekrar kavuşması ve normalleşmesi için tüm sağlık kurumları koordineli bir şekilde mücadelesiyle mümkün olur .
Pandeminin sona ermesi 4 başlıkta yapılan çalışmalar ile mümkün olur .
1 .
Sürü bağışıklığı : Bireylerin doğal yolla hastalık etkeni ile karşılaşması beklenir .
Amaç hastalanan bireylerde kendiliğinden doğal bağışıklık oluşmasıdır .
Bunun olabilmesi için toplumun büyük kısmının virüs ile teması gerekir .
Çoğunluk bağışıklık kazandığı takdirde hastalığın yayılma hızı kesilir .
2 .
Aşılama yöntemi : Diğer yönteme göre daha bilimsel , kontrollü ve etkili bir yöntemdir .
Pandemiye neden olan etkene göre geliştirilen aşı mümkün olduğunca tüm bireylere uygulanır .
Pandeminin görüldüğü ülke şartları göz önüne alınarak öncelikli gruplar oluşturulabilir .
Sonrasında belirlenen sıralama takip edilerek aşı uygulanması akıllıcadır .
Aşılanma sayesinde hastalık görülme sıklığı azaltılır .
Hastalığın ağır seyretmesi ve ölümlerin önüne geçilir .
Sözü gelmişken Covid - 19 pandemisinde kullanılan aşı içerikleri hakkında kısa bir bilgi vermek isterim .
mRNAbazlı aşılar ( Moderna , Pfizer / Biontech ) ,
Genetiği değiştirilmiş adenovirüsler ( Astra Zeneca , Johnson & Johnson )
 Protein bazlı aşılar ( Vector , Novavax )
 İnaktive edilmiş ( ölü ) aşılar .
( Sinovac )
3.  İzolasyon : Hasta kişilerin sağlıklı kişilerden ayrılması .
Bu yöntem ile bulaşmanın önü kesilmeye çalışılır .
Corona testi pozitif çıkanların karantinaya alınmasının nedeni izolasyonu sağlamaktır .  
4 .
Virüsün mutasyona uğrayıp insandan insana bulaş özelliğini kaybetmesi :  Örnek verecek olursak : SARS virüsünün muhtemelen mutasyona uğradığı ve bulaş özelliğini kaybettiği düşünülmüştür .
Pandemik Nedir ?
Pandemi bir kıtayı , hatta tüm dünya üzerinde geniş bir alanda yayılan ve etkisini gösteren salgın hastalıklara verilen genel isimdir .
Pandemilerin oluşumu ve etki alanının belirlenmesinde önemli noktalar : İklim , virüsün bulaştırıcılığı , virüsün hastalık yapma yeteneği , bireylerin bağışıklık durumu , ulaşım şartları ve risk faktörleri olarak sıralanabilir .
Pandemik Hastalık Nedir ?
WHO ( Dünya Sağlık Örgütü ) geniş etkili bir hastalığın pandemi sayılabilmesi için üç koşul arar : Daha önce görülmemiş bir hastalık olması .
Hastalığa yol açan etkenin insanlara bulaşması ve tehlikeli bir hastalığa yol açması .
Hastalığın kolayca ve devamlı olarak yayılması .
Pandemiyi küresel ve bulaşıcı etkili sağlık krizleri olarak da tanımlayabiliriz .
Pandemi Nasıl İlan Edilir ve Ne Şekilde Mücadele Edilir ?
Pandemiler WHO tarafından ilan edilir .
Pandemi ile mücadelede küresel çapta bir işbirliği ve veri paylaşımı gerektir .
Pandeminin sona ermesi için sürü bağışıklığı oluşması beklenebilir ki aşılama kadar etkili değildir .
Bu nedenle en önemli nokta aşılama çalışmalarıdır .
Virüsün mutasyona uğrayıp insandan insana bulaş özelliğini kaybetmesi yoluyla da pandemi sonlanabilir .  İzolasyon çalışmaları ile hastalığın yayılması yavaşlatılabilir .  
Pandeminin Etkileri Nelerdir ?
2019 yılının son aylarında Çin'de ortaya çıkan ve Covid - 19 adı verilen korona virüs salgını tüm dünyayı etkilemiştir .
Virüsün yayılması ile birlikte hem bireysel hem de toplumsal birtakım tedbirler almak zorunlu hale gelmiştir .
Bireyleri fizyolojik yönden kısıtlayan salgın psikolojik olarak da etkilemiştir .
Hem evde kalanlar hem de salgına rağmen çalışmak zorunda olanlar kaygı ve stres altında kalmışlardır .
Sadece kişiler değil iş sektörlerinin de bir kısmı pandemiden fazlasıyla etkilenmiştir .
Her alanda farklı etkiler gösteren salgınla baş edebilmek ve hızlı karar vermeyi sağlamak için bilim kurulu oluşturulmuştur .
Aralıklı ya da evden çalışma gibi sistemler uygulanarak salgının en az hasarla atlatılması ve kademeli olarak normalleşmeye geçiş sağlanmaya çalışılmıştır .
Şimdi gelin pandemi nedir ve ne gibi etkileri bulunur inceleyelim .
Pandemi Nedir ?
Pandemi , aynı anda birden çok ülkede görülen ve tehlikeli bir boyuta ulaşan salgın hastalıklara verilen isimdir .
Bu isimlendirme Dünya Sağlık Örgütü tarafından yapılmıştır .
Her hastalık pandemiye sebep olmaz .
Bir hastalığın pandemi olarak sayılabilmesi için daha önce görülmemiş yeni bir virüs olması , kolay bulaşması ve bulaşma sürekliliğinin olması gerekir .
Pandemi oldukça ciddi bir durumdur .
Bu nedenle yanlış bir adlandırma ya da yanlış bilinen şeyler insanları gereksiz panik ve korkuya sevk edebilir .
Bu nedenle doğru ve güvenilir kaynaklardan bilgi edinilmelidir .
Daha önceki pandemilere bakıldığında kontrol altına alınabilirlik durumunun kısıtlı olduğu görülür .
Ancak korona virüs Dünya Sağlık Örgütünün yöntem ve önerileri dahilinde ülkelerin de katılımıyla kontrol altında tutulmuştur .
Pandemi tüm olağan düzeni bozan bir süreçtir .
Var olan sosyal hayatı etkiler .  Bu süreçte hijyen kurallarına üst düzeyde uyulması gerekir .
Mümkün olduğu kadar evde kalınması önerilir .
Bu da sevdiği aktiviteleri yapmaya zaman bulamayanlar için kazanlıdır .
Hobi alanları , yeni iş fikirleri ya da sertifika sahibi olmak için online eğitimler pandemide evde bulunulan süreçte tamamlanabilir .
Pandeminin olumsuz durumunu olumlu şekilde değerlendirmek de mümkündür .
Pandeminin Etkileri
Pandemi en çok iş anlamında etkiler ortaya çıkarmıştır .
Ancak bireysel anlamda da genç , yaşlı , çalışan ya da çalışmayan herkeste birtakım etkileri olmuştur .
Bunların en önemlisi sevdiklerimizle aramıza mecburi mesafeler koymasıdır .
Kişiler arasındaki iletişim azalmıştır .
Bu da evde sıkılmaya ya da sebep olmuştur .
Okulların kapatılması , online eğitime devam etmesi ya da iş yerlerinin evden çalışma sistemine geçmesi başlarda herkesin hoşuna gitse de sonradan evde de bütün bunlar için ayrı bir düzen oluşturmayı gerektirmiştir .
Bu düzeni ayarlayabilenler kişisel gelişimlerine destek olması açısından online kurslara katılmışlardır .
Evde kalma süresi uzadıkça bilgisayarda ve sosyal medyada geçen süre uzadığı için bu da bir sorun haline gelmiştir .
Hareket alanının ve sporun azalması bedensel sorunlara yol açmıştır .
Kapanan iş yerleri sebebiyle çalışamayan kişilerde geçim kaygısı ve stres bozukluğu ortaya çıkmıştır .
Temizlik ve bağışıklığı güçlendirme konularına özellikle dikkat edilince sağlık beslenmeye olan ilgi ve su kullanımı da artmıştır .
Aslında bu süreçte normalde yapılamayacağı düşünülen şeylerin evden nasıl yapılabildiği de ortaya çıkmıştır .
Hayat eve sığdırılmıştır .
Pandeminin Ekonomiye Etkileri
Pandemi başladığı günden beri tüm alanları etkilediği için dolaylı yoldan en büyük etkisi ekonomiye hacmine sahip ülkelerde görüldüğü söylenebilir .
Temel gıdalar ve ihtiyaçlar dışındaki üretim faaliyetleri azaldığı için gelirler de azalmıştır .
Pek çok kişi işini kaybetmiş ve bunun getirdiği geçim sıkıntılarını yoğun bir şekilde yaşamıştır .
İllerin ya da ülkelerin sınırlarının kapatılması da seyahat ya da ticaret geçişlerini engellemiştir .
Seyahat kısıtlamalarının olması petrol ürünlerine olan ihtiyacı azalttığından önce fiyatlar düşmüş sonrasında yasakların esnetilmesiyle petrol fiyatlarına ciddi artışlar yansımıştır .
Bu da alım gücünü azaltmıştır .
Alım gücü olanların da alışveriş vb. faaliyetlere temkinli yaklaşması ekonominin canlanması için yeterli gelmemektedir .
Ekonomik kayıpları azaltabilmek ve vatandaşlara yardım edebilmek için kamu tarafından hazırlanan bütçe paketleri , işsizlik yardımları , ve temel ihtiyaç yardımları kamunun yükünün artmasına sebep olmuştur .
Pandeminin ekonomik etkisi en çok düşük gelirli ailelere ve küçük işletmelere olmuştur .
Bu ailelerdeki çocukların uzaktan eğitime katılma oranının da düşük olduğu görülür .
Ekonomik anlamda eskiye dönüşün sağlanabilmesi ve istihdamın yeniden artması için pandeminin sonuna gelmek gerektiği söylenebilir .
Pandeminin Turizme Etkisi
Salgın başladığında seyahat kısıtlamaları da başlayınca turizm de darbe almıştır .
Başlarda bu kısıtlamalar yalnızca virüsün görüldüğü ülkelerde uygulanırken pandemi etkilerini arttırınca tüm dünyada uygulanmaya başlamıştır .
Uçuşlar durdurulmuş , otobüsler de yarı kapasite ile yolculuklarına devam etmiştir .
Tatiller için daha çok izole mekanlar olan müstakil villar tercih edilmiştir .
Otel ve pansiyon gibi kalabalık oluşturabilecek yerlerde de müşteri kapasitesi aza indirilmiştir .
Sağlık Bakanlığı tarafından belirlenen yoğun hijyen tedbirleri ışığında oteller de müşterilerini ağırlamaya başlamıştır .
Bu da tatil fiyatlarına yansımıştır .
Pandemi etkilerini azaltınca kısıtlamalar da azalmıştır ancak hala istenen her yere özgürce gidilememektedir .
Bu da turizm gelirlerine yansımıştır .
Az kapasite ile çalışan yerler personelde de azalmaya gitmiştir .
Sonuç olarak turizmdeki istihdamda da daralma meydana gelmiştir .
Tur şirketlerinde de durum çok farklı değildir .
Salgının sona ereceği tarih öngörülemediğinden tur rezervasyonu yaptıranlar ya seyahatini tamamen iptal ettirmiş ya da ilerideki bir tarihe ertelemiştir .
Yurt içi turizminin yurt dışı turizmine göre daha hareketli olduğu söylenebilir .
Ancak burada da insanların tercihlerinin değiştiği gözlenebilir .
Çok kalabalık olmayan yerler , toplu taşıma kullanılmayan şahsi araçla gidilebilecek yakın mekanlar ve özellikle hareket alanı sağlayan farklı tatiller planlanmıştır .
Açık havada yapılan etkinliklerin bulunduğu tatil fırsatları , kamp turizmi ya da bisiklet gibi sporların olduğu planlar daha cazip görünmektedir .
Pandeminin Sağlık Sektörüne Etkisi
Virüsün hızla yayılması sağlık sektörünün hazırlıksız yakalanmasına neden oldu .
Ancak kısa sürede pek çok sektörel gelişim kaydedildi .
Yani pandemi sağlık sektöründe iyi gelişmelere de sebep oldu .
Bu süreçte kullanılmak için birçok yazılımdan ve uygulamadan faydalanıldı .
Bu yazılımlar ya da sistemler aracılığıyla evden çıkamayacak durumdaki hastalara bile görüntülü görüşmeyle canlı bağlantı mümkün oldu .
Bu da ilerideki dönemlerde de teknolojinin ve dijital hasta mantığının sağlık sektörüne yavaş yavaş girmesini sağladı .
Virüse yakalananların sonuçları aile hekimlerinin sistemine yollandı .
Böylece aile hekimleri kendi sorumlu olduğu bölgelerdeki hastalarını ve karantina sürelerini takip edebildi .
Hastanelerdeki pek çok servis pandemi servisine dönüştürüldü ve acil müdahaleler dışındakiler randevuya kapatıldı .
Buralarda çalışanlar da dönüşümlü olarak pandemi servislerinde görevlendirildi .
Bu , hastanelerdeki gereksiz hasta yükünü azalttı .
Ancak sağlık çalışanlarının iş yükü pandeminin etkisiyle çoğaldı .
Doktor ve hemşirelere hastanede ya da hastane yakınlarında izole yerler hazırlandı .
Bu sayede virüsü taşıma ya da bulaştırma riskinin de önüne geçilmeye çalışıldı .
Ancak izinleri , istifa hakları ve çeşitli sosyal hakları bir süreliğine kaldırılan sağlık çalışanları da bundan doğrudan etkilendi .
Bunun dışında hastanelerde kullanılan maske , eldiven gibi hijyenik malzemelerin üretimleri de yerli firmalar tarafından yapıldı .
Böylece hem kısa sürede malzeme temin edilebildi hem de ekonomiye katkı sağlanmış oldu .
Pandemi genel olarak kötü etkilere yol açsa da ülkelerin kendilerini , sistemlerini ve teknolojilerini geliştirmeleri için bir fırsat sağlamıştır denilebilir .
Pandemi Nedir ?
Küresel boyuttaki tehlikeli hastalıkların yayılma sürecine pandemi denir .
Her hastalık pandemi sınıfına girmez .
Pandemi denebilmesi için çok büyük bir kitleye bulaşması gerekir .
Pandemi Hayatı Nasıl Etkiler ?
Pandemiler genellikle hayatı olumsuz yönde etkiler .
Dünya genelinde hem bireysel hem de sektörel pek çok etkidi olmuştur .
Bu etkilerin en aza indirilmesi tedbirlere uyulmasına bağlıdır .
Pandemi En Çok Hangi Sektörü Etkilemiştir ?
Genel olarak bütün alanlara az ya da çok etkisi vardır .
Ancak sağlık sektörü çalışanlara çok fazla iş yükü oluşturması bakımından diğer sektörlerin önüne geçebilir .
Eğitim ve turizm de pandemiden en çok etkilenen sektörlerdendir .
Sayısal Veriler Işığında İnsan ve Sağlığının Önemi
Dünya , tüm canlıların nefes alabildikleri ortak yaşam alanıdır .
Hayat boyunca her gün çeşitli sayısal verilerle insanlar karşı karşıya kalmaktadır .
Peki yaşam döngüsü içersinde ki insanlığın istatistiksel serüveni nasıl gerçekleşmektedir ?  Bir göz atmaya ne dersiniz ?
Dünya üzerinde 7.897.726.805 insan yaşamaktadır .
Bu yıl 106.550.500 insan doğarken , 44.732.514 insan ölmüştür .  7 milyar insanın hayatta çeşitli rollerle hayatını idame etmektir .
Peki bu yaşam serüveninde kendimize ne denli değer vermekteyiz , bir düşünelim .
Kainatta en değerli canlı olduğumuzu ve ruhumuzun ehemmiyetini unutmamak gerekir .  
İmam-ı Gazali'nin ifade ettiği gibi :
" Bedenine değil , kendine değer ver ve gönlünü olgunlaştır ! Çünkü kişi ; bedeni kadar değil , ruhu kadar insandır . "
Gelişim ve başarı kavramlarının temelinde ruhsal durumun etkisi doğrudan insanı etkileyen bir faktördür .
İnsan hastalıklarının özünde ruhsal bozukluklar ve insanın manevi olarak negatif enerjiye yenik düşmesi yatar .
Sağlığımıza dikkat etmenin başlıca yolu ; hayat enerjimizi ve ruhsal durumumuzu her daim yüksek tutmaktır .
Dünya Sağlık Örgütü Sağlık Verileri
Dünya Sağlık Örgütü'nün verilerine göre depresyon , kalp hastalıklarının ardından en yaygın sağlık sorunudur .
" Sağlık , insanın fiziksel , psikolojik , sosyal ve manevi açıdan iyi olması hâlidir . "
( Dünya Sağlık Örgütü - World Health Organization )
Sağlık hayat kalitemizi doğrudan etkileyen bir unsurdur .
Dünya genelinde sağlık istatistikleri aşağıda ki gibidir .
05.10.2021 itibariyle Sağlık açısından Verilere Baktığımızda :
43.072.266 HIV / AIDS bulaşmış kişi sayısı
9.872.499 Bu yıl bulaşıcı hastalıktan ölen sayısı
6.245.893 Bu yıl Kanserin sebep olduğu ölüm sayısı
3.801.750 Bu yıl sigaranın sebep olduğu ölüm sayısı
1.902.077 Bu yıl Alkolün sebep olduğu ölüm sayısı
1.278.446 Bu yıl HIV / AIDS sebep olduğu ölüm sayısı
1.273.957 Bu yıl trafik kazalarında ölen sayısı
815.520 Bu yıl intihar sayısı
Görüldüğü gibi insan çeşitli verilerle ve sebeplerle hayatını kaybetmektedir .
Bu  verilerin içinde olmak istemiyorsak bize emanet olan sağlığımıza hayat boyu dikkat etmek durumunda ve sağlımıza önem vermeliyiz .
Yaşam , öğretilen , anlatılan , gösterilenler gibi ilerilerde değil , yaşanan her anda .
Her an her saniye kendine değer ver , kendini önemse ve kendini sev .
Unutma ki yaratılanların en şerefli ve değerli varlığı insandır .
Geçmişin olumsuzluklarını bir kenara bırakmalı , kendimize olan sevgiyi perçinleyip , beşeri kucaklamalı insan .
Ebedi olmayan  şu dünya yaşamında olumsuzlukara takılıp kalmaktansa , geleceğe insanca bakabilmek ve mutlu olabilmektir yaşamak .
Şair Yunus Emre'nin dediği gibi :
" Dünya bir pencereydi
Her gelen baktı gitti .
"
Hayatta en değerli varlık insandır .
İnsan , hemcinsine ve kendine olan değeri kaybetmemelidir .
İnsanları itibarsızlaştırmak , aşağılamak insanların kalplerini kırmak yani kötülük yapmak kolay bir eylemdir .
Çağımızda fark yaratmanın yolu insan kazanabilmek ve kendimizin insan olduğunun farkına varıp , insanca yaşayabilmektir .
Kısa olan hayat akışında , insan ve sağlık kavramları önemlilik seviyesi yüksek olgulardır .
Yaşam akış döngüsünde mentalitemizi pozitif yönlü olarak belirlediğimizde , oluşabilecek sorunlara karşı daha net ve yapıcı çözümler bulabiliriz .
Etrafımızda nice sağlık sorunu yaşayan insanlar var .
Onlarla iletişime geçilse ; tek istedikleri şifa bulmak olacaktır .
Ama bizler toplum olarak bazı şeyleri kaybetmeden , değerini bilememekteyiz .
Dünyaya sağlıklı başladığımız her gün mutlu olmamızı gerektiren bir sebeptir .
Bizler mutlu olabilmek için olgulara muhtaç değiliz .
Küçük şeylerden mutlu olabilmeyi öğrenebilirse insan sağlık sorunları başta olmak üzere hayatın her alanında ve anında yaşadığının farkına varacaktır .
O zaman hayatımızın bakış açısını değiştirmekle başlayalım .
Sağlık kaybedilmeden , mutluluklar ertelenmeden hayatı yakalayalım .
Hayatın her alanında yaşadığımız zorluklara karşı , sabır mekanizmamızı geliştirip hayata olumlu bakabilmeyi hiçbir şeyin sağlığımızdan önemli olmadığını ve hayat serüvenini bir kez yaşadığımızı aklımızdan çıkarmayalım .
Sağlık Ekonomisi Kapsamında Sağlık Hizmetleri
Birinci basamak sağlık hizmetlerinde ekonomi nasıldır ?  Ülkemizde 2003 yılında gerçekleştirilen sağlıkta dönüşüm programı kapsamında birinci basamak Toplum Sağlığı Merkezleri ( TSM ) ve Aile Hekimliği Merkezlerinden ( ASM ) oluşmuştur .
Toplum hastalıklarının konu olduğu yerlerde TSM'lerinin görevleri kapsamına girmekte ve bunun için gerek görülen her önlem alınır .
Büyükşehir Belediye Kanununa tabi olmayan illerde 10.07.2004 tarihli 5216 sayılı kanunda kapsamında her il merkezinde en az bir toplum sağlığı merkezi ve her ilçede kurulması amaçlanmıştır .
ASM merkezinde sözleşmeli çalışan bir hemşire ve bir hekimin yansıra sağlık memuru , ebe , gibi çalışanlarında kimi zaman çalıştırıldığı , 3200 - 4000 kişi arasında kişinin yer aldığı bölgelerde koruyucu ve tedavi edici sağlık hizmetlerinin sunulduğu kurumlar arasında yer alır .
Birinci basamak sağlık hizmetleri hastalara ilk müdahalelerin yapıldığı yerler olmalıdır .
İlk müdahale yerinin sık sık değişmeyen çalıştığı bölgeyi iyi bilen ve olabilirse o bölgede yaşayan doktor sağlık hizmetlerinin organizasyonu kapsamında istenilen bir durum olarak karşımıza çıkmaktadır .
Birinci basamak sağlık hizmetleri nitelikli ve bilgili sağlık personeli ile desteklenmesi halinde sağlık maliyetlerinde ikinci , üçüncü basamaklara göre daha da azaldığı ve hastaların yaşam kalitelerinin yükseldiği yapılan araştırmalar doğrultusunda ortaya çıktığı görülmüştür .
Kanada da 2008 yılında gerçekleştirilen araştırmalarda Alberta eyaletinde birinci basamak sağlık hizmetlerine yılda 975 milyon kanada doları harcandığı ortaya çıkmıştır .
Bu harcama dikkate alındığında Alberta da yaşayan kişi başına 277 kanada doları sağlık harcaması yapıldığı görülmüştür .
Doktor ise yılda 269 bin dolar kazanmıştır .
Burada hekimler beraber çalışmakta tek başına çalışan hekimlerin oranı ise %15 seviyelerindedir .
Gerek görülmesi halinde ihtiyacı olan hastalara evde bakım hizmeti sağlanmaktadır .
Uzman aile hekimi dışındaki hekimler çalışmamaktadır .
Aile hekimliği uzmanlık sınavları her yıl yapılmakta ve bu sınavdan başarılı olanlar Aile Hekimi Uzmanı olabilmektedirler .
Kanada nüfusunda meydana gelen yaşlanma , diyabet , kronik ve solunum yolları hastalıklarına rağmen hastane yatağını işgal etme diğer ülkelere göre oldukça azdır .
Hastaların yaşam kaliteleri oldukça yüksek iken bu durumun sonucunda ise kimi hastanelerde kapanmalara gidilmiştir .
Birinci basamak sağlık hizmetleri , her ne pahasına olursa olsun hastaların hastaneye gitmelerini engelleyen zorlayıcı bir organizasyon olarak görülmemelidir .
Hastanelerin ağırlıklı olarak 60 - 75 dolayın hasta sayısını ve beraberinde getirmiş olduğu iş yükünü azaltan hekimlerin kendisidir .
Sağlık hizmetlerinde bebek , hamile , yaşlı , çocuk ve kronik hastaların yönetimi gibi aşamalarında görev alırlar .
Diğer bir ifadeyle hastanın az maliyetle olabildiğince kaliteli yaşamasını amaçlayan bir yönetimsel model olarak ifade edilebilir .
Kanada ülkesinde Alberta eyaletinde 3,628 kişi uzman hekimi olarak çalışmaktadır .
Bir aile hekimi uzmanına 2010 yılında 968 kişi düşmektedir .
Haftanın 5 iş gününde 8 saat boyunca hizmet verilmektedir .
Ayrıca bu zaman diliminin dışında 7 gün 24 saat boyunca icap nöbeti de tutulmaktadır .
Hastanede meydana gelen yığılmaların önüne geçilmiş 2004 - 2007 yıllarındaki veriler bunun işareti olmuştur .
Önlenen yığılmaların en temel nedeni ise genel sağlık sigortası ve hekimlerin çalışmalarından duyulan memnuniyet olmuştur .
Bunun sonucunda sağlık harcamalarında olumlu çıktı şeklinde yansımış , harcamaların artmadığı ve kontrol altına alındığı uzun yıllar içinde görülmüştür .
İkinci Basamak Sağlık Hizmetlerinde Ekonomi Nasıldır ?
Bu basamakta verilen sağlık hizmetleri birinci basamak sağlık hizmetleri tarafından verilemeyen tanı ve tedavi hizmetleri burada verilmektedir .
Diğer bir ifadeyle hastaların yatışı sağlanarak tanı ve tedavi hizmetlerinin sağlandığı hastaneler olarak karşımıza çıkmaktadır .
İlçelerde ve illerde yer alan ve konusu itibariyle uzman hekimlerin çalıştığı hizmet hastaneleri bu kapsamda verilebilecek bir örnektir .
İkinci basamak sağlık hizmetlerinde ameliyat edilen hastaların kontrollerinin birinci basamak sağlık hizmetlerinde gerçekleştirilmesi ve takibinin yapılmasının , hastalara bakan tarafıyla hiçbir farkın olmadığı görülmüştür .
Buna ek olarak takip maliyetleri azalmış ve hastanın daha kolay hekime ulaşması kolaylaştırılmıştır .
Hasta açısından herhangi bir sorunun ortaya çıkması halinde aile hekiminin müdahil olduğu ve hastayı bireysel kimlikten kurtardığı , aile hekimi tarafından kurumsal kimlik kazanmasından dolayı ikinci basamakta ameliyatı gerçekleştiren doktora ulaşma süreleri açısından çok ciddi bir azalma olduğu görülmüştür .
Bu nedenlerden dolayı hastanenin iş yükünde azalmalar görülmüş , daha fazla uzmanlık gerektiren hastalarla ilgilendiğinden dolayı performansı ve dolayısıyla maaşında artışlar olmuştur .
Hastanelerin müdahil olduğu hasta kontrol hizmetleri için ilk basamak sağlık kurumlarında verilecek olanların ekonomik hesabı değerlendirildiğinde , kontrol olan hastanın sağlıklı yaşamına devam etmesi hasta başına yaklaşık 5.80 İngiliz Sterlinin gereksiz harcandığı ortaya çıkmıştır .
Özetle birinci basamak sağlık hizmetlerinde çalışan doktorların uzmanlıkları olması durumun da ve devamlı hatta zorunlu diyebileceğimiz hizmet içi eğitim çalışmalarına katılıyorsa , gerek görülmesi halinde 5 yılda sadece 1 kez sınavdan geçerek belgelendirilip ( Bitirme sertifikası da olabilir ) , yeterli görülmesi durumunda sahada çalışmasına müsaade ediliyorsa hastanın iyileşmesi , takibi , diğer yaşamsal etkinlikleri durumunda her iki basamak arasında bir fark olmayacaktır .
Yalnız , yatarak , ameliyat olarak ve hangi sebeplerden dolayı bu tedavilerinin gerçekleştirildiği , travmalar gibi tedavi yönleri arasında fark olacaktır .
Sağlanacak ameliyatın yapılmaması parasal bedelinin kamusal sigorta kurumlarından ödenmesi de mümkün gözükmemektedir .
Sağlık hizmetlerini iyi organize edilmiş çalışmalar kapsamında yerine getiren ve insan merkezci bir yaklaşımlarda bulunan ülkelerin , sağlık basamakları olması durumunda tedavi ve bakım maliyetleri düşeceği görülmüştür .
Üçüncü Basamak Sağlık Hizmetlerinde Ekonomi Nasıldır ?
Üçüncü basamak sağlık hizmetleri daha ileri tetkik ve tedavi yöntemlerini gerektiren , tedavisi kapsamında farklı özellikleri gösteren hastaların sevk edildiği birinci ve ikinci basamak sağlık hizmetlerinin de üzerinde yer aldığı teşhis ve tedavi kurumlarıdır .
Sağlık Bakanlığına bağlı eğitim ve araştırma hastaneleri , tıp fakülteleri , özel dal hastaneleri de bu kapsamda yer alan sağlık kurumları arasındadır .
Bu gibi hastanelerde doktorlara uzmanlık eğitimi gerçekleştirilir .
Örneğin onkoloji hastaneleri , kalp ve damar hastalıkları hastanesi , ruh sağlığı hastaneleri , kadın doğum hastaneleri özel dal hastaneleri arasında gösterilir .
Ayrıca gerektiğinde ve yalnızca gerek görülen hastaya en yüksek tıbbi teknolojinin uygulandığı tedavi merkezleri olarak bilinmelidir .
Sağlık ekonomisi açısından sınırlı kaynakların dağıtımında ve gereksiz harcamaların azaltılmasında en fazla dikkat edilmesi gereken basamak üçüncü basamak sağlık hizmetleridir .
Bu tür kurumlara kaynak sağlarken yaptırım gücü olan denetim aşamalarının ilgili süreçleri hakkında detaylı bilgi sahibi olan uzmanlar tarafından takibinin yapılması gerekir .
Az kaynak sağlanması durumunda bu sağlık kurumları araştırma çalışmalarına beklenilen önemi veremeyeceklerdir .
Sağlıkta Dönüşüm Programı Ne Zaman Yapıldı ?
Ülkemizde sağlıkta dönüşüm programı 2003 yılında yapılmıştır .
Bu dönem itibariyle birinci , ikinci ve üçüncü basamakta yer alan sağlık hizmetlerinden dikey bir büyümeden bahsedilebilir .
ASM'lerde Hangi Sağlık Personeli Çalışır ?
ASM merkezinde sözleşmeli çalışan bir hemşire ve bir hekimin yansıra sağlık memuru , ebe , gibi çalışanlarında kimi zaman çalıştırıldığı , 3200 - 4000 kişi arasında kişinin yer aldığı bölgelerde koruyucu ve tedavi edici sağlık hizmetlerinin sunulduğu kurumlar arasında yer alır .
Üçüncü Basamakta Hangi Hastaneler Vardır ?
Sağlık Bakanlığına bağlı eğitim ve araştırma hastaneleri , tıp fakülteleri , özel dal hastaneleri de bu kapsamda yer alan sağlık kurumları arasındadır .
Bu gibi hastanelerde doktorlara uzmanlık eğitimi gerçekleştirilir .
Örneğin onkoloji hastaneleri , kalp ve damar hastalıkları hastanesi , ruh sağlığı hastaneleri , kadın doğum hastaneleri özel dal hastaneleri arasında gösterilir .
Sağlık Ekonomisi
Sağlık ekonomisi neden önemlidir ?  Sağlık ekonomisi , sağlık yönetimi , tıp , iktisat , psikoloji , sosyoloji , epidemiyoloji hukuk dallarıyla birlikte hem bireyin hem de toplum sağlığıyla beraber sağlık kurumlarının yönetimi , sağlık hizmetlerinin nitelikli ve adaletli olarak verilmesinin sağlanması , olabilecek kaynak israfının önüne geçerek bazı çalışmalar gerçekleştirerek kendine ait felsefesi ve kurallarına yer verilen bağımsız bir bilim olarak tarif edilebilir .
Sağlık ekonomisi bilim ise hastalıklar üzerinden kazanç sağlama kar elde etmek veya tasarruf sağlama gibi verilen sağlık hizmetleri şeklinde düşünülmemelidir .
Kaynakların savurganlıklarını en düşük seviyeye indirgemek için ve daha fazla kişinin sağlığına kavuşmasını amaçlar .
Sağlık ekonomisi tüm bireylere , kaynakların etkin dağıtımı ve bütün toplumda tedaviye gereksinim duyan kişilerin tedaviye ulaşmalarını planlar .
Bu gerçekleştirirken en başta toplum sağlığını , ve sonrasında ise bireyin hasta olmasını engelleme ve sağlığının korunması , hasta olması durumunda , hastalığın ileri bir safhaya ilerlemesini engelleme , tedavi etme , tedavi edilemeyen bazı hastalıkların kontrol altına almayı amaçlar .
Sağlık hizmetlerinde de kıt kaynakların varlığı , hizmetlerin etkin sağlanması için harcamaları ve finansmanı konu alan bilimden yardım alması sağlık ekonomisine ihtiyacı doğurmuştur .
Sağlık Ekonomisi Tarihi Nasıldır ?
İkinci dünya savaşının akabinde , savaş anında bireylerde meydana gelen sağlık sorunları yükselmekle kalmamış , savaştan sonra sağ kalan kişilerin ve yeniden dünyaya gelenlerin sağlıklı yaşaması adına sağlık hizmetlerine duyulan ihtiyaçlar da yükselmiştir .
Bu dönem itibariyle teknolojinin bir çok olanda göstermiş olduğu gelişmeler sağlık hizmetlerinde de kendini hissettirmiş ve teknolojinin sağlık hizmetlerin kullanılmasına paralel olarak , yeni yeni bilinmeyen maliyet kalemlerini ortaya çıkarmıştır .
Yaşanan bu durumların neticesinde Dünya Sağlık Örgütü'nün 1947 yılında sağlığı tarif ederken , bedensel ruhsal ve sosyal anlamda tam bir iyilik hali olarak tarif etmesi , bireylerin eskiye göre sağlık hizmetlerine ulaşmaları daha kolay hale getirmiştir .
Durum böyle iken sağlık sigortalarının yaygınlaşması ve hatta zorunlu hale getirilmesi gibi kavramlar ortaya çıkmaya başlamıştır .
Çok talebin yaşanması , sağlanan hizmet maliyetlerini beraberinde getirmiştir .
‘ 21. yüzyılda yaşam sürelerinin giderek artması sağlık bakım hizmetlerinin kronik hastalık yönetimi daha fazla önem kazanmaya başlamıştır .
Kronik hastalıklar genellikle yaşlı olmak üzere genç nüfusun da ilgilendiren sağlık hizmetlerine , en çok fayda gereksinim duyan gruplardandır .
Tarihte ilk defa ekonomi ve tıp deyimlerini beraber kullanan , 1963 yılında Nobel ödülüne layık görülen bilim adamı Prof .
Kenneth Arrow olmuştur .
Bilimsel makalesinde ekonomi kavramlarını ve tıbbi bakım endüstrisi olarak tercih etmiştir .
Ayrıca Arrow “ Uncertainities and the Welfare Economics of Medical Care isimli makalesinde sağlığın diğer ürünlerden ve hizmetlerden daha farklı bir yapısının olduğunu vurgulamış daha değişik bir yönetim penceresinden bakmayı , ekonomik yapısı ve sağlık maliyetleri kapsamında ele alınması gerektiğini bildirmiştir .
Günümüzde sağlık hizmetlerine hem ekonomik yapısı hem de diğer hizmetlerden farklı bir noktaya gelmesiyle Prof. Arrow haklı çıktığı görülmektedir .
Kişilerin hayatlarını direkt etkileyen bu alanın piyasa koşullarına bırakılamayacağı , bırakılacağı zaman ise ortaya çıkabilecek herhangi bir başarısızlık durumunda tüketicilerin canıyla ödeyebileceği ortadadır .
1960 yılından itibaren bu alan kapsamında yapılan çalışmalar bilimsel dergilerde yayınlanmış , 1980 yılından sonra ise ilk defa The Journal of Health Economics adlı hakemli dergi yayınlanmıştır .
Hem Arrow'un ifade ettiği gibi Tıbbi Bakım , gerekse 1972 Grosman'ın “ On The Concept Of Capital And The Demand For Health ” isimli makalesinde ifade ettiği gibi sağlık bakım hizmetleri ekonomisi olsun ; bu bölümde maliyetlerin hesaplanması , sürdürülebilir , akılcı , kaliteli talep eden kişilere ihtiyaçları doğrultusunda verilebilir sağlık hizmetleri , planlamalarının uygulanması için sağlık hizmetlerine uygun ekonomi bilimi gerekeceği görülmüştür .
Sağlık piyasasında ekonomik konularında en çok etkilenen ilaç sektörü piyasaları , yataklı tedavi kurumları ve aile sağlık merkezleridir .
Sağlık bakım ve tedavi merkezlerinin sürekli maliyetlerinin artması , sağlık alanında ekonomi bilimine duyulan ihtiyacın artması sağlık ekonomisi gibi soyut bir kavramı koymak yerine sağlık bakım ekonomisi gibi somut denebilecek bir kavramı koymak yerinde olacaktır .
Sağlık Ekonomisinin Tanımı Nasıldır ?
İlk insanın yaşamasından başlanarak toplumların oluşumuna varana kadarki süreçte , mal ve hizmetlerin sınırlı olması , ihtiyaçların sınırsız olduğu anlaşılmıştır .
Ekonomi bilimi olarak ifade edilen bilim türü buradan ortaya çıktığı görülmüş , kıt kaynakları kullanarak kaynak dağılım yelpazesini genişleterek , sağlık ihtiyaçlarını bütün bireylere göre bununla beraber sağlık sorunlarına göre en çok ihtiyaçtan en az ihtiyaca göre dağıtma amacını gütmüştür .
Sağlık ekonomisi ise sınırlı kaynakları toplumun sağlığını korumak , geliştirmek , kişilerin hastalıklarını tedavi etme maliyetlerini göz önünde bulundurarak adil ve ihtiyaca uygun bir şekilde , kişilerin yaşam kalitesini artırarak ve toplum refahına dikkat ederek dağıtmaktadır .
Sağlık ekonomisinin en temel hedefi herhangi bir ülkenin bütün vatandaşlarına ödeme gücü yerine sağlık ihtiyaçlarına yönelik sağlık hizmetleri sağlamaktadır .
Şayet ödeme gücüne bağlı olarak sağlık hizmetlerine ulaşılabilmesi halinde sağlık hizmetlerinin dağıtımının esas alındığı ihtiyaç ve hakkaniyet zarar ve sağlık hizmetleri harçları daha fazla artacaktır .
Çünkü sağlık hizmetlerini veren hekimler bir taraftan talep oluşturup diğer bir taraftan ise talebi yönlendirme potansiyeline sahip olduğu ortadadır .
Sağlık talebini , hasta da ilk sağlık şikayetlerinin ortaya çıktığı andan itibaren , yönlendiren , takip eden ve oluşabilecek bir hastalık durumuna karşı engel olabilen , hastalığın gelişmesi durumunda ilerlemesine engel olmaya çalışan bir mantık silsilesi yalnız tıp bilimi ile entegreli olmuş bir sağlık ekonomisi ve maliyet takibiyle mümkün olabilir .
Sağlık bakım ekonomisi insan sağlığının korunması , geliştirilmesi ve gerektiğinde tedavi kapsamında hekimin hizmet verme çalışmalarını sınırlayan , hastanın yaşam kalitesinin bozulmasına istinaden ucuz maliyet hizmeti zorlayan ve tedavi olunması gerekirken ekonomik giderleri öne çıkaran bir bilim olarak görülmemelidir .
Tanımları akılda daha fazla kalıcı olmasını sağlayarak sağlık ekonomistleri insan hayatlarını parayla ölçemeyecek kadar kıymetli olduğunu bilen bilim adamlarıdır .
Sağlık ekonomisinin ana düşüncesi “ insan hayatının kurtarılmaya değerli olup olmadığı “ veya hangi bireyin hayatını kurtarılacağı ” , “ kadın , erkek , çocuk , genç , yaşlı , genç ” gibi yaklaşımlarla rağbet etmek yerine hangi yöntemle en fazla hayatın kurtarılacağı ya da kaynakların hangi alanlara ayrılmasıyla daha çok sağlıklı yaşam elde edilebileceği ” konuları üzerinde hesaplar yapmaktır .
Sağlık Ekonomisi Nasıl Bir Bilimdir ?
Sağlık ekonomisi , sağlık yönetimi , tıp , iktisat , psikoloji , sosyoloji , epidemiyoloji hukuk dallarıyla beraber hem bireyin , hem de toplum sağlığıyla beraber sağlık kurumlarının yönetimi , sağlık hizmetlerinin nitelikli ve adaletli olarak verilmesinin sağlanması , olabilecek kaynak israfının önüne geçerek bazı çalışmalar gerçekleştirerek kendine ait felsefesi ve kurallarına yer verilen bağımsız bir bilim olarak tarif edilebilir .
Sağlık Ekonomisini Kim Ortaya Koymuştur ?
Tarihte ilk defa ekonomi ve tıp deyimlerini beraber kullanan , 1963 yılında Nobel ödülüne layık görülen bilim adamı Prof .
Kenneth Arrow olmuştur .
Bilimsel makalesinde ekonomi kavramlarını ve tıbbi bakım endüstrisi olarak tercih etmiştir .
Sağlık Ekonomisinin Amacı Nedir ?
Sağlık ekonomisinin ana düşüncesi “ insan hayatının kurtarılmaya değerli olup olmadığı "  veya " hangi bireyin hayatını kurtarılacağı ” , “ kadın , erkek , çocuk , genç , yaşlı , genç ” gibi yaklaşımlarla rağbet etmek yerine hangi yöntemle en fazla hayatın kurtarılacağı ya da kaynakların hangi alanlara ayrılmasıyla daha çok sağlıklı yaşam elde edilebileceği ” konuları üzerinde hesaplar yapmaktır .  
Sağlık Eğitimi Nedir ?
Formel ve İnformel Yaklaşım
Sağlığı muhafaza etmenin en önemli hedeflerinden biri sağlıkla ilgili riskleri azaltmak ve sağlığın korunmasının etkilerini yükseltmek adına ilgili bilgileri en iyi yöntemle kullanılabilecek bireylere kendileriyle ilgili ve etkili diyebileceğimiz sağlık enformasyonunu yaygın hale getirmektir .
Bu enformasyonu olabildiğince yayma / ikna etme durumu ağırlıklı olarak sağlık eğitimi olarak ifade edilir .
Sağlığın muhafaza edilmesinde hem sağlığı koruyanlar hem de tüketenler sağlık eğitimi için oldukça önemli kitlelerdir .
Tüketici konumunda olan kişiler , sağlık riskini öğrenmek ve karşı koyabilmek adına hatta sağlık sorunlarına uygun olabilecek tedavi yöntemlerini bulmak için sağlık enformasyonuna gerek duyarlar .
Sağlık Eğitimine Bakış Nasıldır ?
Pozitif sağlığı geliştirmek , kişilerin ve grupların nesnel hastalık durumlarının engellenmesi veya önlenmesi hatta azaltılmasını hedefleyen iletişim etkinliği olarak değerlendirilmektedir .
Bu iletişim etkinliği de inançların , tutumların ve davranışların etkilenmesiyle gerçekleştirilmektedir .
Bu açıdan toplumda gücü kendisinde bulunduranlara referans yapılmaktadır .
Yani sanayicilere , politikacılara ve diğer iş insanlarına , sağlık hizmetleri dışında yer alan profesyoneller kastedilmektedir .
Sağlık eğitiminde iki taraflı iletişim esas olup iletişim sürecinde her iki tarafın birbirlerinden öğrenecekleri konulara vardır .
Sağlığı muhafaza etmenin en önemli hedeflerinden biri sağlıkla ilgili riskleri azaltmak ve sağlığın korunmasının etkilerini yükseltmek adına ilgili bilgileri en iyi yöntemle kullanılabilecek bireylere kendileriyle ilgili ve etkili diyebileceğimiz sağlık enformasyonunu yaygın hale getirmektir .
Bu enformasyonu olabildiğince yayma / ikna etme durumu ağırlıklı olarak sağlık eğitimi olarak ifade edilir .
Sağlığın muhafaza edilmesinde hem sağlığı koruyanlar hem de tüketenler sağlık eğitimi için oldukça önemli kitlelerdir .
Tüketici konumunda olan kişiler , sağlık riskini öğrenmek ve karşı koyabilmek adına hatta sağlık sorunlarına uygun olabilecek tedavi yöntemlerini bulmak için sağlık enformasyonuna gerek duyarlar .
Uzmanlar tarafında ise sağlığın korunması ile ilgili en son klinik ve bilimsel bilgilere ulaşmak için gerek duyarlar .
Bu durumda hastaların çeşitli sağlık problemlerini teşhis ve tedavi edebilmelerine imkan sağlamaktadır .
Sağlık Eğitiminde Formel ve İnformel Yaklaşım Nasıldır ?
Sağlık eğitimi kişilere ; kendi bilgi ve tecrübelerine , uzmanların bilgilerini de dikkate alarak , bunların bir karşılaştırması neticesinde “ bilgi ” oluşturmalarına imkan sağlar .
Sağlık eğitimi ; sağlıkla ilgili riskleri en aza indirgemek ve sağlık hizmetlerinin etkinliğini yükseltmek için sağlık enformasyonunu en iyi şekilde kullanabilecek kişilere yayılmasında önemli bir iletişim süreci olarak ortaya çıkmaktadır .
Bu sürecin farklı ve karmaşık yönleri bulunmaktadır .
Sağlık hizmetini sunanlar , davranışsal ve biyo - medikal araştırmalar gerçekleştirirler .
Eğitimciler ve öğrenciler , hükümet çalışanları , sağlık hizmetlerini tüketenler , medya temsilcileri ve onların hedef toplulukları gibi geniş kapsamlı katılımcıları bulunmaktadır .
Sağlık eğitimleri , bu sağlık enformasyonunun iletilmesi ve kullanılması adına çok farklı sağlık iletişim çalışmaları ve iletişim kanalları kullanabilmektedirler .
Yapılan sağlık iletişimleri formel ve informel düzeyde yapılır .
Formel iletişim düzeyinde sağlık hizmeti gerçekleştiren , tüketici etkileşimi , sınıf öğretmeni , kitle iletişim araçları ile sağlık eğitimini gösterilebilir .
Sağlık enformasyonu informel açıdan gündelik temaslarla ; yani arkadaşlarla , ailelerle , iş arkadaşları ile ve sık sık kullanılan iletişim yolu ile dolaylı ve ima yoluyla yayılmaktadır .
İnformel ve formel sağlık eğitimi kanallarının bir araya gelmesi ile çok geniş kapsamlı kişi , sağlık enformasyonunun gerçekleştirilmesi ve aynı zamanda tüketilmesine katılır .
Formel sağlık eğitimi , sağlık bilimi ve sağlık hizmeti uzmanlarının , ilgili sağlık enformasyonunu buna benzeri enformasyona ihtiyaç olanlara iletmesiyle oluşmaktadır .
Formel sağlık eğitimi , tüketici konumunda olan kişilere hasta eğitimi faaliyetleri sırasında farklı sağlık profesyonelleri ve uygulamacıları tarafından gerçekleştirilir .
Profesyonellerde bahsi geçen enformasyonu tüketici durumunda olan kişilerle paylaşır .
Hasta eğitimine yönelik bilgiler kullanıcılara sınıf ziyaretleri veya çalışma ortamlarında esnasında iletilir .
Sağlık hizmeti sağlayıcıları sağlık enformasyonunu gerçekleştirmek için kullanılır .
Sağlık enformasyonunda daha da yayılmasında sağlık hizmeti sağlayıcıları , eğitimciler ve yöneticiler oldukça önemli formel kitleler olarak gösterilebilir .
Formel sağlık enformasyonu ; epidemiyolojik araştırma trendleri , klinik araştırma bulguları , hükümetlerin sağlık politikalarında göstermiş oldukları çalışmalar , sağlık hizmetlerini sunma stratejileri gibi güncel olabilecek sağlık konuları geniş kapsamlı sağlık enformasyonlarını içermektedir .
Formel sağlık eğitimleri , işin uzmanları tarafından yani profesyonel sağlık uzmanların gerçekleştirilmektedir .
Örneğin sağlığın korunması konusunda yapılan prezantasyonlar , ofis ziyaretleri sağlık profesyoneli ile tüketici etkileşimi , sınıflarda bu konularla ilgili olarak sağlık enformasyon formel olarak sağlanmaktadır .
Bilimcilerin Sağlık Eğitimine Yaklaşımları Nasıldır ?
1978 yılında Cassata tarafından yapılan değerlendirmeye göre sağlık enformasyonunun yayılmasında iletişim profesyonellerinin sağlık hizmetini gerçekleştirenlerle kullanıcılar arasındaki iletişimi kolaylaştırarak , yöneterek ve tercümesini yaparak önemli etken olduğunu açıklar .
Evans ve Clarke 1986 yılında etkileşimli video - disklerin kanserli hastalara sağlık enformasyonu kapsamında yardımcı olduğunu açıklamaktadır .
1987 yılında ise Freimuth ve Stein kanserle bilgili hattını yapmak için ücretsiz telefon hattını kurduğunu , Hawkins , Day , Gustafson , Chewning ve Bostworth 1986 yılında ise etkileşimli bilgisayar çalışmaları ile yetişkinlere cinsel yolla bulaşan hastalıklar ve doğum kontrolü hakkında bilgi sağlandığı açıklanmaktadır .
İnformel sağlık eğitimi , formel alana göre daha spontane gelişmektedir .
Arkadaş , aile , çevre ve iş arkadaşları ile yapılan günlük iletişim , sağlık konularının doğrudan tartışılması için informel fırsatlar olarak değerlendirilebilir .
Kitle iletişimlerinde sağlık enformasyonu ima yolu ile daha çok verilmektedir .
Bu yöntem özellikle sağlık eğitime yönelik düşünülmüştür .
İnformel sağlık eğitimi dolaylı veya doğrudan gerçekleşebilir .
Dolaylı informel sağlık eğitimi özel olarak sağlığa veya sağlığın korunmasına herhangi bir referans göstermemektedir .
Fakat hedef kitleyi etkileyebilecek sağlık enformasyonu başka bir değerin içinde verilir .
Örneğin TV programlarında sağlığa verilmesi gibi .
Doğrudan informel sağlık eğitimi kişilerin gündelik diyalogların da ortaya çıkar , bu kişilerin uzmanlaştıkları veya profesyonelleştikleri bir sağlık eğitimi bulunmamaktadır .
Sadece sağlığın korunmasına yönelik tavsiyelerde bulunurlar .  
Cassata , Evans ve Clarke'nin Yaklaşımları Nasıldır ?
1978 yılında Cassata tarafından yapılan değerlendirmeye göre sağlık enformasyonunun yayılmasında iletişim profesyonellerinin sağlık hizmetini gerçekleştirenlerle kullanıcılar arasındaki iletişimi kolaylaştırarak , yöneterek ve tercümesini yaparak önemli etken olduğunu açıklar .
Evans ve Clarke 1986 yılında etkileşimli video - disklerin kanserli hastalara sağlık enformasyonu kapsamında yardımcı olduğunu açıklamaktadır .
1987 yılında ise Freimuth ve Stein kanserle bilgili hattını yapmak için ücretsiz telefon hattını kurduğunu , Hawkins , Day , Gustafson , Chewning ve Bostworth 1986 yılında ise etkileşimli bilgisayar çalışmaları ile yetişkinlere cinsel yolla bulaşan hastalıklar ve doğum kontrolü hakkında bilgi sağlandığı açıklanmaktadır .
İnformel Sağlık Eğitimi Nasıl Gerçekleşir ?
İnformel sağlık eğitimi dolaylı veya doğrudan gerçekleşebilir .
Dolaylı informel sağlık eğitimi özel olarak sağlığa veya sağlığın korunmasına herhangi bir referans göstermemektedir .
Fakat hedef kitleyi etkileyebilecek sağlık enformasyonu başka bir değerin içinde verilir .
Örneğin TV programlarında sağlığa verilmesi gibi .
Doğrudan informel sağlık eğitimi kişilerin gündelik diyalogların da ortaya çıkar , bu kişilerin uzmanlaştıkları veya profesyonelleştikleri bir sağlık eğitimi bulunmamaktadır .
Sadece sağlığın korunmasına yönelik tavsiyelerde bulunurlar .  
Sağlık Eğitiminde Formel Yaklaşım Nasıldır ?
Sağlık enformasyonunda daha da yayılmasında sağlık hizmeti sağlayıcıları , eğitimciler ve yöneticiler oldukça önemli formel kitleler olarak gösterilebilir .
Formel sağlık enformasyonu ; epidemiyolojik araştırma trendleri , klinik araştırma bulguları , hükümetlerin sağlık politikalarında göstermiş oldukları çalışmalar , sağlık hizmetlerini sunma stratejileri gibi güncel olabilecek sağlık konuları geniş kapsamlı sağlık enformasyonlarını içermektedir .
Formel sağlık eğitimleri , işin uzmanları tarafından yani profesyonel sağlık uzmanların gerçekleştirilmektedir .
Örneğin sağlığın korunması konusunda yapılan prezantasyonlar , ofis ziyaretleri sağlık profesyoneli ile tüketici etkileşimi , sınıflarda bu konularla ilgili olarak sağlık enformasyon formel olarak sağlanmaktadır .
Sağlık Haberleri Ve Tıbbileştirme
Günümüzde sağlık sorunlarıyla karşılaştığımızda danıştığımız ilk kaynak medya oluyor .
Gizli veya açık olarak uygulanan stratejiler ile sağlık haberleri kadın okuyucuların hizmetine sunuluyor ve sağlık tıbbileştiriliyor .
Araştırmalara göre en fazla sağlık haberlerini araştıran grubun kadınlar olduğu görülüyor .  
Tıbbileştirme Nedir ?
Tıbbi olmayan sorunların tıbbi sorunlar olarak tanımlanmasına tıbbileştirme deniliyor .
Bu durumda tıp alanı ve bilgisinin sağlık haberlerinde genişlediğini görmek de mümkün oluyor .
Haberlerde kabul edilen tıbbileştirme stratejileri adeta kadın okuyucular için bir illüzyon sunuyor .
Örneğin her insan için yaşlanma biyolojik bir süreç olarak kaçınılmaz olmasına rağmen kadınlara yönelik oluşturulan güzellik , diyet ve beslenme gibi haberlerde konu tıbbileştiriliyor .  
Kadın yaşlanma ile ilgili süreci kamu yararı gözetilerek yapılmış haberler aracılığıyla değil , kimi zaman uygulayıcıların kendi çıkarları doğrultusunda tasarladıkları politikalar arasında kalarak yaşayabiliyor .
Bu durumu yaratan en büyük araç ise medyada dolanan sağlık haberleri oluyor .
Medya Ve Sağlık
Medyada kadınları ilgilendiren doğrudan veya dolaylı sağlık haberleri sayısı günden güne artıyor .
Kadın okuyucuları ilgilendiren ve bilgiyi dilsel olarak rahat anlayabilecekleri düzeyde tutan haberler sağlık haberciliğinin yeni yapısını da belirliyor .  Dünya Sağlık Örgütü'ne göre sağlık sadece hasta ve sakat olmama durumu değil bedensel , ruhsal ve sosyal olarak tamamen rahat ve iyilik içerisinde olma hali olarak tanımlanıyor .
Sosyal süreç bireyleri sağlık iletişimine yöneltiyor .
Önceleri hastanın yakınları ya da doktorlara sorulan kimi bilgiler günümüzde yeni medyanın alanında sorgulanır durumda .
Bu açıdan sağlık haberleri yeni medyada en çok tıklanan haberler arasına giriyor .
Sağlık Haberleri Kadınları Yakalıyor
Kadın sağlığı haberleri pek çok bilim dalını ortak noktada birleştiriyor .
Kadın sağlığına yönelik haberler çoğunlukla cinsellik , gebelik , menopoz , diyet ve beslenme , güzellik , estetik ve spor konularında çerçeveleniyor .
Bu doğrultuda sağlık haberleri yaşanan kültürün bir parçası olarak gündelik hayata taşınırken sağlık alanında medya pazar stratejisi de uygulamış oluyor .
Strateji kadın okuyucuların beğenilerini sağlık haberleri ile kazanmak ve onları bu pazar yapısına çekebilmek üzerine kurulu .
Sağlık haberlerinde tercih edilen yol ise tıbbileştirme ve sağlığın kadınsılaştırılması oluyor .
Doğal Sağlık Süreçleri Farklı Yansıtılıyor
Kadınlar tıp mesleğinin denetleme mekanizması içinde adeta mahkum ediliyor .
Kadınların adet dönemi öncesi fizyolojik ve biyolojik olarak yaşadıkları sıkıntılar tıbbileştirme bağlamında uyumsuz ve normal dışı kabul ediliyor .
Kadın okuyucu kendini sorunlu kabul ediyor ve manipüle edilmiş halde sağlık pazarı içine çekiliyor .  
Hamilelik dönemi boyunca kadınların beslenmesi , egzersizi ve bebek bakımı gibi konular ayrıntılı sağlık haberi haline dönüştürülüyor ve tıbbileştiriliyor .
Kadınlar doğal bir süreç olan doğum ve bebek bakımını sebepsiz yere yapılan sezaryen doğumlarla karşılayabiliyor .
Bebek bakımı ise geleneksel bilgilerden yararlanılmaktan çıkıp kitap , video , özel yaşam koçları gibi yollar ile büyük bir kaosa sürükleniyor .
Menapoz kadınların yumurtalık işlevlerinin giderek azalması ve adet kanamasının sona ermesi olarak biliniyor .
Menapoz öncesi ve sonrası ruhsal ve fiziksel değişimler yine sağlık haberlerinde farklı sunum şekli ile manipüle ediliyor .
Kendi vücudunun hakimiyetini eline almak isteyen menopoz sorununu en hafif şekilde atlatmaya kanalize edilen kadınlar tekrar bu sağlık pazarı içine çekiliyor .
Sağlıklı Birey Olmak
Sağlıklı birey olmak ve yaşam tarzını yine buna uygun kurgulamak tüm bireylerin atması gereken en önemli adımlardandır .
Oysaki özellikle güzellik , diyet ve beslenme haberleri ile bu alana ilişkin kadınlar yanlış yönlendiriliyor .
Beden politikaları ve toplumsal cinsiyet teorilerinin bocaladığı sağlık haberleri devamlı tıbbileştiriliyor ve kadınsılaştırılıyor .
Bu doğrultuda kadın okuyucuların bilinçlenmesi yeni medya üzerinde de medya okuryazarlığı bilgi ve becerilerine sahip olmaları gerekiyor .
Konuyla ilgili açıklayıcı bilgilere ulaşmak isteyen okuyucular için Zeliha Kurban'ın sağlık iletişimi tezinden faydalanabilir .
Ayrıca sağlık medya okuryazarlığı ve kadın sağlık haberleri tıbbileştirmesi konusunda daha çok araştırma yapabilirsiniz .
Tıbbileştirme Nedir ?
Tıbbi olmayan sorunların tıbbi sorunlar olarak tanımlanmasına tıbbileştirme deniliyor .
Bu durumda tıp alanı ve bilgisinin sağlık haberlerinde genişlediğini görmek de mümkün oluyor .  
Medya ve Sağlık İlişkisi Nasıldır ?
Medyada kadınları ilgilendiren doğrudan veya dolaylı sağlık haberleri sayısı günden güne artıyor .
Kadın okuyucuları ilgilendiren ve bilgiyi dilsel olarak rahat anlayabilecekleri düzeyde tutan haberler sağlık haberciliğinin yeni yapısını da belirliyor .
Sağlık Haberleri Ağırlıklı Olarak Neden Kadınlara Yönelik ?
Kadın sağlığı haberleri pek çok bilim dalını ortak noktada birleştiriyor .
Kadın sağlığına yönelik haberler çoğunlukla cinsellik , gebelik , menopoz , diyet ve beslenme , güzellik , estetik ve spor konularında çerçeveleniyor .  
Yazar : Ayşe Çatalcalı Ceylan
Sağlık Hizmetinde İletişimin Önemi
Genel bir tanım ile kişiler arasında duygu , düşünce ve bilgi birikiminin karşılıklı olarak aktarılması sürecine iletişim diyoruz .
Geçmişten günümüze bakıldığında insanoğlunun hayatında iletişimin yer almadığı bir an neredeyse yoktur .
İnsan aradan geçen zamanla iletişim kurabilmenin birçok farklı ve sağlıklı yöntemlerini de keşfetmiştir .
İnsanoğlu kendi kendine kaldığı zamanlarda bile kendisi ile iletişim halindedir .
Bu yüzdendir ki insan sosyal bir varlık olarak görülür ve çevresi ile sağlıklı / anlamlı ilişkiler kurmak zorunluluğu hisseder .
Kendini İfade Edebilmek
İnsanın çevresi ile iletişimde kalmak istemesinin altında yatan en temel neden kendini ifade edebilme arzusudur .  
İletişim kurabilme yeteneğimiz sayesinde karşımızdakinin duygularını , düşüncelerini , bilgisini , gereksinimlerini , beklentilerini , istediklerini veya istemediklerini anlayabilir ilişkilerimizi anlamlı bir hale getirebiliriz .  
Sağlıklı ve anlamlı bir iletişim için de bir kişinin anlatmak istediği ile karşısındakinin anladığının aynı anlama sahip olması gerekmektedir .
Hastayı Doğru Bilgilendirmek
Etkili iletişim kurabilme istisnasız bütün insanlar ve bütün meslek grupları için oldukça önemlidir .
Fakat insanın her açıdan bir başkasına bağımlı olduğu hastalık dönemlerinde iletişimin anlamı hasta olan birey için çok daha fazladır .  
Çalışma alanı insana yardım etme üzerine olan hemşireler sağlık hizmeti vermenin yanı sıra hasta ile iletişimde büyük görevleri üstlenmektedir .
Hemşireler hastaya karşı tedavi edici rollerini üstlenirken ona gerekli bilgilendirmeleri vermek , hastanın tedavi aşamalarını anlamasını sağlamak ve iletişim kabiliyetleri ile hasta bireylerin duygu durumlarını anlamak zorundadır .  
Sağlık Alanında Başarılı İletişim 
Hasta birey içinde bulunduğu hastalık hali ile yaşamını tehdit altında hissedebilir , geleceği ve sağlık durumu ile ilgili soruları olabilir .
Aile içindeki konumu ile bağlantılı olarak aile bireylerinin geleceği ve işini kaybetme korkusu gibi çeşitli endişeleri olması da mümkündür .
Bu nedenle insan hastalık durumunda doğru bilgiye ulaşma gereksinimini normal bir zamana kıyasla daha fazla hissedebilir .  
İş hayatımızda özellikle de sağlık alanında çalışan bireyler için başarısız iletişimin neden olduğu sorunlar , yalnızca mesajı veren ve alan kişi ile kalmamakta zaman zaman üçüncü şahıslara da zararı dokunabilmektedir .  
Sağlık alanında eksik ve başarısız bir iletişim , hastaların yanlış yönlendirilmesine ve fazladan enerji kaybına neden olur .
Bu durum sağlığı bozuk olan bireyi daha da olumsuz etkileyebilir .
Hemşire Ve Hasta İlişkisinde Doğru İletişim
Hastaya en yakın sağlık görevlisi olma ayrıcalığına sahip hemşireler hastanın durumuna göre ihtiyaçlarının tespit edilmesi ve yerine getirilmesinde büyük rol oynarlar .
Hastane içi görev paylaşımı ve dağılımını sağlamakla da yükümlüdürler .
Bu nedenle hemşirelerin kişiler gelişim ve iletişim becerilerini geliştirmelerinin hastalar üzerindeki etkisi fazladır .
Bu beceriler hasta ile güven duygusu oluşturma ve hasta ile karşılıklı konuşarak iletişimi başlatma konusunda bazı hassas noktalara sahiptir .  
Dikkat Edilmesi Gerekenler
Hemşirelerin hasta ile iletişimde şu noktalara özellikle dikkat etmesi gerekir .
Hastayı dikkatli dinlemek
Hastaya alakalı sorular sormak
Hastayı herhangi bir konuda cevap vermeye zorlamamak
Hastadan alınan cevapları doğru bir şekilde kavramak
Hastaya anlayışlı ve içten yaklaşmak
Hasta mahremiyetine önem vermek
Hastanın verilen bilgileri anladığından emin olmak 
Hastaya karşı buyurgan bir tavırda olmamak 
Hasta ile sağlıklı ve etkili iletişim kurulduğunda hastaların tedavi süreçlerine daha uyumlu yaklaştıkları , iyileşme yönünde motivasyonlarının arttığı ve alınan hizmetten mutluluk duydukları tespit edilmiştir .
Etkili ve sağlıklı iletişim kurabilmenin hemşireler üzerindeki etkilerine bakıldığında ise , hasta ile karşılıklı güven duygusunun oluşumunda pozitif etkileri olduğu ve mesleki açıdan daha fazla doyuma ulaşabildiği gözlemlenmiştir .
Etkili iletişim konusunda kendinizi geliştirmek için ücretsiz online eğitimler alabilirsiniz .
Konu ile ilgili alabileceğiniz İş Hayatında Etkili İletişim Eğitimi ve Telefonda Etkili İletişim Eğitimi size büyük fayda sağlar .
Hemşire Hasta İletişiminde Nelere Dikkat Etmek Gerekir ?
Hemşirelerin hasta ile iletişimde şu noktalara özellikle dikkat etmesi gerekir : Hastayı dikkatli dinlemek .
Hastaya alakalı sorular sormak .
Hastadan alınan cevapları doğru bir şekilde kavramak .
Sağlık Alanında Başarısız İletişimin Sonucu Nedir ?
Sağlık alanında eksik ve başarısız bir iletişim , hastaların yanlış yönlendirilmesine ve fazladan enerji kaybına neden olur .
Bu durum sağlığı bozuk olan bireyi daha da olumsuz etkileyebilir .
Sağlık Alanında Doğru İletişim Nasıl Olur ?
Hemşireler hastaya karşı tedavi edici rollerini üstlenirken ona gerekli bilgilendirmeleri vermek , hastanın tedavi aşamalarını anlamasını sağlamak ve iletişim kabiliyetleri ile hasta bireylerin duygu durumlarını anlamak zorundadır .
Yazar : Ş. Cansu Arman
Sağlık Hizmetleri Pazarlaması İlke ve Uygulamaları
Sağlıkta İlke ve Uygulama Mevzuatı Nasıldır ?  Sağlık sektörü toplumu ilgilendiren en temel konu olması nedeniyle , değişen bütün paydaşlarımızda değişmeyen yegane paydaşımız sağlık olması sebebiyle pazarlama uygulamalarının birtakım sağlam ahlaki ilkelere dayandırılması oldukça önemlidir .
Bahsi geçen ilkeleri şu şekilde sırlamak mümkündür :
Yapılması beklenen reklam ve tanıtımlar sadece belgelenebilir , ispat edilebilir en tabi durumda ise beklenmesi gereken sonuçlara dayalı ifadelere yer verilmelidir .
Klinik sonuçlar kapsamında yapılacak tanıtım ve reklamlarda , süreci gerçekten geçirmiş ve tedavi olmuş olan hastaların görüntülerine ve ifadelerine yer verilmelidir .
İlgili reklam ve tanıtımlarda hemşire ve doktor gibi kurumun sağlık meslek mensuplarına yer yer verilecekse , bunların tanıtım yüzleri olan mankenlerin değil kurum çalışanlarından oluşmalıdır .
Reklam ve tanıtımlarda hizmet sağlayıcıların kazancı , imaj ve itibarları hastaların elde edebilecekleri yararların önüne geçmemelidir .
İlgili reklam ve tanımların yapılacak tercihlerde ( doktor sevkleri gibi ) sağlık için gerekli ve doğru olan kriterlerin önüne geçmemelidir .
Sağlık hizmetlerinde yapılan tanıtım ve reklamalar birtakım sağlık hizmetlerinin lüzumsuz tüketimine yol açmamalıdır .
Örneğin olabilecek bir tıbbi gereklilik için gereksiz talep oluşturulması gibi .
Bunlara ek olarak yanıltıcı bilgiler verilmesinden kaçınılmalı , diğer sağlık kuruluşları aleyhinde davranışlardan kaçınılmalıdır .
Kişilerin mutluluğuna ve de sağlıklarına katkısı olmayacak , hakkaniyet ilkesini zedeleyici herhangi bir faaliyette bulunulmamalıdır .
Sağlık Pazarlamasının Yasal Kapsamı Nelerdir ?
Sağlanabilecek her eylem sadece sağlık misyonuna sağlayabileceği katkılarında dışında topluma yönelik olumlu ve olumsuz faktörleriyle de değerlendirilmelidir .
Yukarıda yer alan ilkeler kapsamında , Türkiye özelinde aşağıda yer verilen birtakım yasa , tüzük ve yönetmelikler yardımıyla sınırları belirlenmiş , korunmakta ve de takip edilmektedir .
1926 yılında çıkarılan 818 sayılı Borçlar Kanunu
1928 yılında çıkarılan 1219 sayılı Tababet ve Şuabatı Sanatlarını Tarzı İcrasına Dair Kanunun
Yine 1928 yılında çıkarılan 1262 sayılı İspençiyari v Tıbbi Müstahzarlar Kanunu
1953 yılından çıkarılan Türk Tabipler Kanunu
1956 yılında yayınlanan 7672 sayılı Türk Ticaret Kanunu
1979 yılında yapılan 2238 sayılı Organ ve Doku Alınması , Saklanması ve Nakli Hakkında Kanun
1994 yılında çıkarılan 3984 sayılı Radyo ve Televizyonların Kuruluş ve Yayınları Hakkında Kanun
1995 yılında çıkarılan 4077 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun
1960 yılında yayınlanan Tıbbi deontoloji tüzüğü
2003 yılında çıkarılan Radyo ve Televizyon Yayınlarının Esas ve Usulleri Hakkında Yönetmelik
2002 yılında yayınlanan Özel Hastaneler Yönetmeliği
2002 yılında yayınlanan Hiperbarik Oksijen Tedavisi Uygulanan Özel Sağlık Kuruluşları Hakkında Yönetmelik
2003 yılında yayınlanan Beşeri ve Tıbbi Ürünlerin Tanıtım Faaliyetleri Hakkında Yönetmelik
2005 yılında yayınlanan Evde Bakım Hizmetleri Sunumu Hakkında Yönetmelik
2005 yılında yayınlanan Üremeye Yardımcı Tedavi Merkezleri Yönetmeliği
2006 yılında çıkarılan Ambulanslar ve Acil Sağlık Araçları ile Ambulans Hizmetleri Yönetmeliği
2008 yılında yayınlanan Ayakta Teşhis ve Tedavi Yapılan Özel Sağlık Kuruluşları Hakkında Yönetmelik şeklindeki tüzük , yönetmelikler ve yasalarla tüm ahlaki ilklerin sınırları çizilmiştir .
Sağlık hizmetlerinin arz biçimi , tanıtım ve reklamlarına yönelik çok fazla hukuki düzenleme bulunuyor olsa da sağlık kuruluşları meslek faaliyetini gerçekleştiren doktorla ve diğer sağlık çalışanlarıyla beraber diğer tanıtım çalışmaları yürüten ajanslar , yapmayı planladıkları faaliyetlerini yukarıda yer alan ilkeler kapsamında özverili bir otokontrolden geçirmelidir .
Sağlık hizmetlerine ve sağlıkla bağlantılı ürün reklamlarına kesilen cezaların yalnızca maddi yönden bile , bahsi geçen otokontrolün ne kadar değerli olduğunu ifade etmektedir .
Neden Sağlıkta Pazarlama Organizasyonu ?
Sağlık hizmetlerinde pazarlama organizasyonu çalışmaları yeni olmamakla beraber 20. yüzyılın ilk yıllarına kadar dayanmaktadır .
Türkiye'de ilk reklam ajansı 1909 yılında kurulmuştur .
Bu reklam ajansının çalışmaları ağırlıklı olarak gazetelere yönelik olmuştur .
Gazete ilancılığının akabinde doktorların yoğun ilgilisine girmiştir .
Bahsi geçen ilanların içeriği bakımından bazı sağlık bakım ürünlerini ,  hekim muayenehanelerine ve duyurular olmuştur .
21. yüzyılın ilk çeyreğinde yaşadığımız şu zaman diliminde reklam ve tanıtım kapsamındaki cep telefonlarının ve internetlerin piyasaya girmeleriyle beraber çeşitlenmiştir .
İnternet üzerinden mail veya cep telefonları üzerinden mesaj gönderimleriyle tanıtımlar ve de duyurularda bulunulmuştur .
Bunlar yapılırken , sağlık hizmetlerine yönelik diğer iletişim araçlarını ( kitle iletişim araçları ) duyuru ve bilgilendirme amacı dışında , reklam özelliği olan taşıyan iletişime getiren ciddi kısıtlamaları da hatırlatmak faydalı olacaktır .
Yukarıda maddeler halinde sıralamış olduğumuz ilgili yönetmelik ve mevzuatların çok fazla olmasına rağmen satış ve pazarlama faaliyetlerinin sağlık sigortaları poliçeleri dışında hizmetin gerçek kullanıcısı olan hastalara olmamakla beraber , yoğun bir şekilde hizmet satın alıcı konumunda yer alan sağlık sigortası şirketleri ve doktorlar ve de bankalar gibi kurumsal kimliği olan aktörlere yöneldiği görülmektedir .
Bu açıdan sağlık kurumları için iki farklı pazarlama durumu söz konusudur .
Bunlar Pazar odaklı ve ürün odaklı pazarlamalar şeklindedir .
Ürün Odaklı Örgütlenme
Ürün örgütlenmelerin genel görünümünde , pazarlaması gerçekleştirilecek hizmetlerin birer ürün sorumlusu veya birer ürün müdürüne bağlandığı görülür .
Hangi branş hizmetlerin pazarlanmasının gerçekleştirileceği kararı ise , sağlık kurumunun hizmet çeşitliliğini meydana getiren hizmet bağlantısı içinden , piyasada talep eğrisi kapsamında gelişme gösteren veyahut en yetkin olabilecek hizmetlerin seçimine bağlıdır .
Örneğin riskli gebelikler , sanal neşterler veya kalp damar cerrahisi gibi .
Bahsi geçen ilgili örgütlenme modelinde hem ürün grupları birer strateji iş birimi olarak düşünülür hem de yüksek idame maliyetlerinin bulunduğu pazar araştırmaları , hastanenin diğer birimleri veya satış ekibi kullanıma açık olan eczane , merkezi sterilizasyon , ameliyathane gibi kapasite ve imkanlarını kurumsal boyutta olabilecek ortak kullanımları söz konusu'dur .
Bu kapsamda tanıtım , pazar araştırmaları ve satış ekipleri gibi işlevsel faaliyetleri olan birimler , proje organizasyonlarına matris örgüt modeli kapsamında bağlanmaktadır .
Ürün kapsamlı örgütlenmelerde her ürün grubu , belirlemiş oldukları hedef pazarlarına tanıtım ve satış faaliyetlerinde bulunur .
Örneğin riskli gebelikler veya tüp bebek gebeliklerinde kadın hastalıkları ve doğum uzmanı doktor muayanelerine ve kamu hastanelerindeki ilgili uzmanlara tanıtımlarını yaparken , kalp damar cerrahisi için ise kardiyoloji ve dahiliye uzmanı doktorları muayenehanelerine yönelik tanıtımlar yapabilmektedir .
Gerçekleştirilen tanıtımlar hastanenin ilgili branşlarındaki kabiliyet ve imkanlarını ortaya koyarak , doktorların hastalarını yönlendirmeleri olasıdır .
Pazar Odaklı Örgütlenme
Bu örgütlenme , sağlık kurumlarının pazarlama organizasyonu belirli müşterileri grupları çerçevesinde şekillenmektedir .
Bu kapsamda bir hastanenin temel müşteri gruplarından bahsedilecek olursa ; işverenler ( kamu kurum ve kuruluşları , şirketler ve belediyeler vb ) özel sağlık sigortası şirketleri , okullar ve Sosyal Güvenlik Kurumları gösterilebilir .
Pazar odaklı yapılanma hastaneler kapsamında ağırlıklı olarak kurumsal pazarlama olarak ifade edildiği , buna karşılık sağlıklı birey ve mevcut hastalarda ise reklam ve pazarlama çalışmaları hasta ilişkileri altında halkla ilişkiler birimleri tarafından karşılandığı bilinmektedir .
Sağlıkta Pazarlama Kaça Ayrılır ?
Sağlık kurumları için iki farklı pazarlama durumu söz konusudur .
Bunlar Pazar odaklı ve ürün odaklı pazarlamalar şeklindedir .  Ürün Odaklı Pazarlama : Hangi branş hizmetlerin pazarlanmasının gerçekleştirileceği kararı ise , sağlık kurumunun hizmet çeşitliliğini meydana getiren hizmet bağlantısı içinden , piyasada talep eğrisi kapsamında gelişme gösteren veyahut en yetkin olabilecek hizmetlerin seçimine bağlıdır .  Pazar Odaklı Pazarlama : Bu örgütlenme , sağlık kurumlarının pazarlama organizasyonu belirli müşterileri grupları çerçevesinde şekillenir .
Kaç Yasal Düzenlemesi Vardır ?
Türkiye özelinde yer verilen birtakım yasa , tüzük ve yönetmelikler yardımıyla sınırları belirlenmiş , korunmakta ve de takip edilmektedir .
Bu yasal düzenlemeler 1926 yılından itibaren başlanarak 2008 yılına kadar devam edilmiş ve halen edilmektedir .
Toplamda 17 adet yasal düzenleme bulunmaktadır .
Sağlık Pazarlaması Nasıl Yapılır ?
21. yüzyılın ilk çeyreğinde yaşadığımız şu zaman diliminde reklam ve tanıtım kapsamındaki cep telefonlarının ve internetlerin piyasaya girmeleriyle beraber çeşitlenmiştir .
İnternet üzerinden mail veya cep telefonları üzerinden mesaj gönderimleriyle tanıtımlar ve de duyurularda yapılmaya çalışılmaktadır .
Sağlık Hizmetleri Piyasası : Talep - Fiyat Arasındaki İlişki
Sağlık hizmetleri Piyasası Nasıldır ?  Piyasa belirli bir ihtiyaç ve tatmin kapsamında satıcı ve alıcıyı bir araya getiren her türlü çalışma ve organizasyon piyasa olarak ifade edilmektedir .
Klasik iktisat anlayışında ilgili tarafların rasyonel oldukları düşünüldüklerinden dolayı bu kapsamda kendi menfaatlerini azami olacak şekilde ve verimlilik ilkesini de dikkat alarak uygun denilebilecek tercihlerde bulunacakları söz konusudur .
Ama yapılan ve gerçekleştirilen tercihlerin menfaatler doğrultusunda olması , serbest piyasanın olmazları içinde yer alan dört şartın mevcut olması halinde gerçekleştirilebilir .
Bu şartlar şöyledir ;
Bilgi asimetrisinin olmaması ; tüketicilerin bu konuda ürün maliyetleri ve nitelikleri açısından bilgi sahibi olması , tercihlerini kendisinin gerçekleştirmesi ,
Piyasaya giriş ve de çıkışların istenildiği her zaman serbest olması ve buradan fırsat eşitliğinin sağlanıyor olması
Piyasada fiyat yapıcı bir aktörün olmaması ve arz - talep dengesine göre belirleniyor olması
Gerçekleştirilecek işlem maliyetlerinin düşük olması tüketicinin istemesi halinde alternatifler kapsamında tercihlerini sağlayabiliyor olması şeklindedir .
Yukarıda yer alan ilgili maddelerin hiçbir tam olarak sağlık sektöründe bulunmamaktadır .
Sağlık hizmetlerinde gözle görülebilir ölçülerde hasta - doktor arasında bir bilgi eşitsizliği vardır .
Bu konu kapsamında ele almış olduğumuz “ Hekimin Dört Hali ve Hukuki Sorumlulukları ” başlıklı yazıya bakılmasının yararlı olacağı kanaateyiz .
Diğer taraftan istenildiği zaman piyasaya giriş ve çıkışlar da hem arz sistemi kapsamında hem de tüketici kapsamında birtakım kısıtlamaların olduğunu ve tam olarak serbest olmadığı görülmektedir .
Arz sistemi açısından , verilebilecek örneklerden biri özel hastane yatırımında bulunmak isteyen girişimci , gerçekleştirmeyi istediği yatırım türü ve yeri kapsamında Sağlık Bakanlığı'ndan onay alması gerekir .
Bunun dışında bir diğer kısıt olarak ihtiyaç belgesi olacaktır .  Bu açıdan sağlıkla ilgili herhangi bir yatırım ya da teknoloji edinimi olması durumunda gerçekleşmesi planlanan bölgede herhangi bir özel şart aranabilmektedir .
Yapılması planlanan edinim veya yatırım onayı böyle bir gereksinimin ispatı durumunda verilmektedir .
Sağlık hizmetlerinden faydalanan tüketicilerin de benzer şekilde giriş ve çıkış engelleriyle karşılaştıklarını söylemek mümkündür .
Örneğin yaş durumu 65 ve üzeri olan bireylerde özel sağlık sigortası yapılmamaktadır .
Buna benzer bir diğer uygulama ise sağlık sigortası öncesi karşılaşılan bazı sağlık sorunlarının ilgili sağlık poliçe kapsamına alınmamasına veya adayın reddine neden olabilmektedir .
Bir diğer husus ise Kamu Sosyal Güvenlik sistemidir .
Burada primlerini tam olarak yatırmayan kişiler sağlık hizmetlerinden faydalanamamaktadır .
Verilen bu örnekler kişilerin sağlık sistemine dahil olup olmamalarının veya hangi koşullarda ve oranlarda dahil olabileceklerini belirlendiğini göstermektedir .
Sağlık Hizmetlerinde Fiyatlandırma Nasıldır ?
Sağlık hizmetlerindeki fiyatlar da arz talep dengesine göre belirlenmemektedir .
Fiyatlar büyük ölçülerde devlet tarafından sağlanan düzenlemelerle gerçekleşmektedir .
Gerçekleştirilen bu düzenlemeler hastaneler ve kamu kuruluşları poliklinik gibi hizmetlerle sınırlı kalmamaktadır .
İlaç fiyatlarının hangi oranlarda ve ne zaman yükseleceği , SGK kurumu ile sözleşmeleri olan özel sağlık kurumlarının isteyebilecekleri fark ücretleri ki Sağlıkta Uygulama Tebliği kapsamına göre gösterilen ilaçların en fazla %30 gerçekleştirilen politikalara göre Sağlık Bakanlığı tarafından tespit edilmektedir .
Konunun bir başka boyutu ise hizmete yönelik talebin , fiyattaki gerçekleşen artış ve azalışlardan etkilenememektedir .
Örneğin bir paket katarakt göz ameliyatı fiyatının düşmesi , burun ameliyatı talebini yükseltmeyeceği ortadır .
Ancak fiyat elastikiyeti açısından sağlık hizmetleri kendi bünyesinde bazı farklılıklar gösterebilmektedir .
Estetik cerrahi ve ertelenebilir durumdaki pek çok alanlarda , bazı durumlarda fiyat esnekliği olabilir .
Verilebilecek bir diğer önemli örnek ise estetik açıdan burun ameliyatı fiyatının düşmesi , burun dış güzelliğinden memnun olmayan pek çok kişinin ameliyat olması olası bir tercihtir .
Sağlık hizmetlerine özgü bir diğer unsur ise yüksek işlem maliyetleri olmuştur .
Burada işlem maliyeti , tüketicilerin farklı tercihler arasından kendilerine fayda sağlayabilecekleri en uygun olanı seçme özelliği göstermeleridir .
Şayet bir seçenekten vazgeçip diğer seçeneği tercih edebilmesi için kabul etmesi gereken farklı maliyetler ki bu ek maliyetlerde olabilir .
O halde burada maliyet tümüyle para ile ifade edilmekten çıkmaktadır .
Sağlık güvencesi SGK kapsamında olan bir emekli , hiçbir fark ücreti ödemeden tedavi olabileceği kamu hastanesinin hizmetlerini beğenmeyip , söz konusu tedavisini daha fazla fayda elde edeceğini düşündüğü bir özel hastaneyi tercih edebilir .
Bu durumda hastanenin SGK ile herhangi bir anlaşması olmamasına istinaden kişi fark ücretlerini kendi cebinden vermesi gerekecektir .
Bu husustaki gerçekleşen işlem maliyeti , söz konusu olan emeklinin zorunda olacağı ek parasal miktardır .
Ortaya çıkan maliyet , bireyin bir sağlık tüketicisi olduğu düşünüldüğünde , ilgili seçenekler arasında kendi hür iradesinde kısıtlayıcı durumlar olduğu görülmektedir .
Neden Sağlık Hizmetleri Pazarlaması ?
Sağlık hizmetlerinde pazarlamaya neden gerek duyulduğunun sorusuna verilebilecek yanıtı bulabilmek için “ Bir sağlık sisteminin var olma sebebi ve nihai olarak neleri amaçladığı ? ” sorunlarına cevap bulmak gereklidir .
Bu soruya da cevap sağlayabilmek için sağlık hizmetlerinin çıktılarını belirlemek ve sonrasında ise çıktı - sonuç ayrımını gerçekleştirerek , sistemin en son amaçları göz önünde bulundurulmalıdır .
Sağlık hizmetleri kapsamında gerçekleştirilen olası bir müdahalede , iki önemli çıktıdan söz edilebilir .
Bunlardan birincisi kişinin sağlık hali ve diğer bir ikincisi ise veridir .
Gerçekleştirilebilecek bir sağlık hizmetinin kişinin sağlık hali üzerindeki etkilerini üç farklı olasılıkla açıklamak mümkündür .
Olumsuz değişim
Olumlu değişim
Herhangi bir olumsuz veya olumlu değişimin olmadığı etkisiz değişim şeklindedir .
Kişinin sağlığında olumlu bir değişimin meydana gelmesi ; korunma , iyileşme ya da bağışıklanma sağlamak , ek yaşam yılı elde etmek , yaşam kalitesinin artırılması her sağlık hizmetinde en çok istenilen çıktı'dır .
Bir diğer taraftan bazı komplikasyonların gelişmesi , hastane enfeksiyonları ve doktor hataları sonucu hastalığın ileri bir aşamaya geçmesi , bireyin ilk durumuna göre sağlık durumunun daha da kötüleşmesi hiç de istenmeyen sağlık çıktılarıdır .
Son olarak etkisiz tedavi ise kişinin sağlık kurumuna girmesi ve çıkması dahilinde alınan sağlık hizmetlerinin sonucu olarak sağlığında herhangi bir olumlu veya olumsuz değişimin olmaması olarak tarif edilebilir .
Etkisiz değişim her ne kadar kötü olmasa da pek fazla tercih edilmeyen bir çıktı olarak karşımıza çıkmaktadır .
Çünkü maliyetler meydana gelmiştir ve olumlu bir sonuç elde edilememiştir .
Çıktı olarak bir diğer unsur ise veridir .
Bu kapsamda iki farklı veri karşımıza çıkmaktadır ;
İstatistiki veriler
Kişinin sağlık geçmişi olarak gösterilir .
Sağlık hizmetleri tarafından sağlanan her bir tedavinin ve girişimin , kişinin bundan sonraki zamanlarda hayatı boyunca sisteme yapacağı her başvuruda , bir girdi şeklinde mutlaka dikkate alınması gerekecek sağlık geçmişinin bir çıktısı haline gelecektir .
Sağlık Hizmetlerinin Piyasa Şartları Nelerdir ?
Sağlık hizmetlerinin piyasa şartları şöyledir : Bilgi asimetrisinin olmaması ; tüketicilerin bu konuda ürün maliyetleri ve nitelikleri açısından bilgi sahibi olması , tercihlerini kendisinin gerçekleştirmesi .
Piyasaya giriş ve de çıkışların istenildiği her zaman serbest olması ve buradan fırsat eşitliğinin sağlanıyor olması .  Piyasada fiyat yapıcı bir aktörün olmaması ve arz - talep dengesine göre belirleniyor olması .  Gerçekleştirilecek işlem maliyetlerinin düşük olması tüketicinin istemesi halinde alternatifler kapsamında tercihlerini sağlayabiliyor olması şeklindedir .
Sağlıkta Kaç Farklı Çıktı Vardır ?
Sağlık hizmetleri kapsamında gerçekleştirilen olası bir müdahalede , iki önemli çıktıdan söz edilebilir .
Bunlardan birincisi kişinin sağlık hali ve diğer bir ikincisi ise veridir .
Gerçekleştirilebilecek bir sağlık hizmetinin kişinin sağlık hali üzerindeki etkilerini üç farklı olasılıkla açıklamak mümkündür .
Olumsuz değişim , olumlu değişim ve herhangi bir olumsuz veya olumlu değişimin olmadığı etkisiz değişim şeklindedir .
Sağlık Hizmetlerinde Talep Fiyatı Etkiler Mi ?
İlaç fiyatlarının hangi oranlarda ve ne zaman yükseleceği , SGK kurumu ile sözleşmeleri olan özel sağlık kurumlarının isteyebilecekleri fark ücretleri ki Sağlıkta Uygulama Tebliği kapsamına göre gösterilen ilaçların en fazla %30 gerçekleştirilen politikalara göre Sağlık Bakanlığı tarafından tespit edilmektedir .
Konunun bir başka boyutu ise hizmete yönelik talebin , fiyattaki gerçekleşen artış ve azalışlardan etkilenmemektedir .
Sağlık Hizmetlerinde Maliyet Fayda Analizi
Kamu yatırımları karar süreci adına temel bir yöntem olan maliyet fayda analizi , yapılması planlanan bir uygulamanın veya bir projenin uygulamaya dönük yapılıp yapılamayacağı konusunda fikir verir .
Toplum tarafından elde edilen kaynakların nasıl kullanılması gerektiği üzerine karar verilmesine yardım eder .
Bu sebepten dolayı maliyet fayda analizi farklı iş kolları üzerinde karşılaştırmaları imkanlı hale getirmektedir .
Bu maliyet analizinin en temel mantığı ilgili projenin ortaya çıkaracağı faydaların maliyetini geçmesi üzerine , çalışmanın yapılacağı kabul görmesidir .
Şayet farklı çalışmalar yapılması planlanıyorsa ilgili çalışmaların arasında en fayda sağlayıcı olan seçilmesi gerekir .
Daha öncede açıklanması üzerine alternatif diyebileceğimiz sağlık programları maliyetlerini , ihtiyaç olan tıbbi bakım maliyetleri , sorunlardan ve hastalıklardan kaynaklı üretim kayıpları , hasta ve yakınları tarafından duyulan acı rahatsızlık meydana getirecektir .
Parasal olarak ifade edilebilecek faydaları ödemeye gönüllülük , insan sermayesi yaklaşımları daha çok kullanılmaktadır .
Söz konusu insan sermayesi , tedavi olunması halinde sağlığına kavuşan bireylerin ilerleyen süreçlerdeki kazançlarının bugünkü kazanılan değerlerine öğrenilmeye çalışılır .
Bunun yanı sıra morbidite ve mortalite temelli ulusal üretim kaybını tedavi edilen kişinin kurtarılan yaşamdan kaynaklı üretim kazancını da değerlendirilmektedir .
Bu durumu bağlı olarak bireylerin hastalıklardan ve risklerden korunmak için ne kadar ödemeye razı oldukları değerlendirilememektedir .
İnsan sermayesinin meydana getirmiş olduğu bu yaklaşımdan dolayı , gönüllülük esasına dayalı bir ödeme yaklaşımı oluşturulmuştur .
İlgili faydanın ölçümüne istinaden bireye bir takım sorular sorulur .
Örneğin ; " İlgili faydayı sağlamak için ne kadar ödemeye gönüllüsünüz ? " benzeri soru modelleriyle sorular sorulur .
Burada amaç faydanın birey için ne kadar değerli olup olamayacağına ilişkindir .
Fakat bu ölçüm yöntemi güvenilir verilerden oluşmamaktadır .
Elde edilen faydaların ve bu faydaların maliyetleri değerlendirme sonuçlarına ilişkin fayda maliyet rasyonu sağlanmış olur .
Bu rasyon ortaya çıkan bir fayda bir maliyet değeri ile ortaya çıkar .
Şayet yarar / maliyet oranı 1'i bulması halinde yapılması beklenen yöntemin maliyet yönünden faydalı olacağı görülebilir .
Maliyet Etkililik Analizi ( Cost - Effectiveness Analysis ) Nedir ?
Bir hastalığı tedavi etmenin veya o hastalıktan toplumları korumanın sayısız farklı yolu vardır .
İlgili yolların her birinin fayda ve maliyetleri farklı düzeylerde olmaktadır .
Maliyet etkililik analiz çalışanları karar vericilere , bu yollardan hangisinin kabul edilebilir olduğunu göstererek karar vermelerini yardımcı olmasıdır .
Maliyette etkililik yöntemi istenilen hedefe götürme yollarından maliyeti en az olabilecek fakat fayda maksimizasyonun en yüksek olan yolu seçerek bir bütçe oluşturma yöntemidir .
Alternatifler arasında göz önünde bulundurulması gereken iki kavram söz konusudur .
Bunlar maliyet ve etkililiktir .
Maliyetler bu açıdan teknoloji , materyaller ve emeklerdir .
Etkililik kavramı ise yapılacak bir ameliyat operasyonunda ortaya çıkardığı etkilerin doğal bilimleri aracılığı ile ifadesidir .
Bu durumda ameliyatın yani müdahalenin kişinin sağlık düzeyine yaptığı katkı etkililik kavramı ile gösterilebilir .
Sağlık alanında yapılacak gerçek bir müdahale etkinliğinde ortaya çıkardığı yararlar , ideal koşullarla olması beklenemez .
Bu durumda klinik şartlarda , ilgili tedavi tamamen kontrol altında iken mutlak anlamda tedavi süreci kişilerin davranışlarına göre değişkenlik oluşturabilmektedir .
Maliyet fayda analizi , maliyet etkililik analizinden , sonuçların incelenmesi açısından oldukça farklıdır .
Maliyet etkililik analizinde etkililik durumu müdahalenin kendi doğal göstergeleriyle ifade edilir .
Çıktının parasal ölçümü yapılamadığı gibi maliyet etkililik analizi aynı amaç doğrultusunda etkililikleri karşılaştırır .
İlave dilecek maliyet etkililik oranı , yapılması beklenen alternatif müdahalelerin oluşturmuş olduğu maliyetlerinin farkı ile etkililiklerin farkının bölünmesiyle hesaplanarak sonuç bulunmaya çalışılır .
İlgili oran aşağıdaki yöntemlerle hesaplanmaktadır .
Maliyet etkililik oranı : MEO
İlave maliyet etkililik oranı : İMEO
Birbirini dışlayan ve birbirinden bağımsız sağlık programları için maliyet etkililik oranı aynı şekilde hesaplanmaktadır .
Birbirini dışlayan programlar hem maliyetler açısından hem sonuçları açısından birbirini etkiledikleri görülürken birbirinden bağımsız durumda olan programlar açısından maliyetler ve sonuçlar birbirini etkilemezler .
Maliyet analizi ağırlıklı olarak birbirleriyle bir bütçe etrafında çalışmak ve sınırlılıklar çerçevesinde karar verme gerekliliğinin olduğu durumlarda yapılmaya çalışılır .
Bu sebeple bir programın yapılması düşünülürken , maliyetlerinin yanında kullanılabilecek bütçenin durumu da dikkate alınmalıdır .
Bütçenin kapasite durumuna bağlı olarak hizmetler ya genişlemesi beklenmekte ya da daralmaya gidilmesi söz konusu olabilir .
Maliyet Yararlanım Analizi ( Cost - Ultility Analysis ) Nedir ?
Maliyet yararlanım analizinin diğer yöntemlerden ayıran en temel fark yapılan müdahalenin sonuçları itibariyle yaşam kalitesiyle ölçülmesidir .
İlgili yöntem benzer hastalıklara yönelik müdahalelerin sağlık ölçütleri ve maliyetlerini karşılaştırır .
Maliyet yararlanım uygulanan bir programın etkisi sayesinde yararlanım ile hesaplanmaktadır .
Bu açıdan yararlanım sağlık işletmesinde sunulan bir sağlık hizmetinin ve o hizmetin çıktılarının , birey tarafından neler ifade edildiği değer olarak görülmesidir .
Aynı sağlık sorunu farklı kişiler için farklı değerler ifade edebilir .
İlgili ölçüm sonucunda bireylerin kendi sağlık durumlarıyla ilgili yapmış oldukları değerlendirmeleri , kendi öz tercihleriyle ifade etmelerini sağlar .
Oyalama skalası bu kapsamda en çok kullanılan bir yöntem olmuştur .
Metolojik olarak yaşam kalitesinin ölçümü oldukça karmaşık bir durumdur .
Yaşamın kalitesini etkileyen bir çok faktör bulunmaktadır .
Bu faktörler psikolojik , bilişsel , subjektif ve sosyal ölçütlerdir .
Sağlık hizmetlerinde hayatın kalitesi QALY ( Quality Adjusted Life Years ) ekonomik yaklaşımla maliyet yararlanım analizinde kullanılan yöntemdir .
Maliyet analizinde kullanılan bu yöntem her proje ve girişimde ek olarak QALY başına maliyet değerlendirme yöntemine gidilir .
Türkçeye çevrilmesi halinde QALY = Kalite Endeksli Yaşam Yılı olarak tanımlanır .
Kalite Endeksli Yaşam yılının en belirgin özelliği , yaşam yılına ait farklı değerleri göz önüne alarak , sayısal olarak gösterilebilen ve bu sonuçların ortaya çıkarılmasıdır . QALY yaşam yılı değerlerini bir araya toplar .
Örneğin QALY de 0 ölümü gösterirken 1 yıl ise 1 QALY değerini ifade ederek mükemmel 1yıl = 1 QALY sağlık durumunu gösterir .
Özellikle hastalık ağırlığını hesaplanmasında DALY yani Disability Adjusted Life Year yani Sakatlığa Uyarlanmış Yaşam Yılı olarak ortaya çıkmıştır .
DALY , Erken ölümleri ve sakatlıkta geçen yılları kapsamaktadır .
İlgili skorları yine aynı şekilde 0 ila 1 aralığındadır .
Burada skorların QALY göre terstir 1 ölümü gösterirken 0 ise mükemmel sağlığı göstermektedir .
Bu durumda özetle bir kişinin QALY ve DALY değerlendirmelerinin toplamı 1 skoruna eşittir .
Sağlık hizmetlerinde diğer bir çok sektöre göre farklı olarak alternatif tedaviler arasında harcanan tutar miktarına göre en yüksek yararı sağlanması amaçlanır .
Sağlık hizmetlerinde yapılacak bir ekonomik değerlendirme multidisipliner bir süreci göstermektedir .
Bu durumda hem ekonomik hem de tıbbi çevrelerin beraber çalışması gerekmektedir .
Burada ortaya çıkan . ekonomik analiz sonuçları karar verici kurullar için birere aydınlatıcı bilgidir .
Karar verici kurulların bu sonuçları uygulamaya dönük yapmaları beklenir fakat yapılması konusunda bir zorunluluk bulunmamaktadır .
Özetle ekonomik bir değerlendirme yapılabilmesi için birden fazla alternatiflerin bulunması gerekir .
Hem faydaları hem maliyetleri değerlendirilmesi gerekirken maliyet fayda analizleri parasal olarak gösterirken , faydaları ise doğal birimleriyle ifade edilir .
Maliyet yararlanım analizinde ise maliyetler parasal değerlerle ,  yararlar QALY desteği ile hesaplama şeklinde ortak bir çıkarım oluşturulur .
Sağlık Hizmetleri Maliyetleri Nedir ?
Sağlık programları maliyetlerini , ihtiyaç olan tıbbi bakım maliyetleri , sorunlardan ve hastalıklardan kaynaklı üretim kayıpları , hasta ve yakınları tarafından duyulan acı rahatsızlık meydana getirecektir .
Parasal olarak ifade edilebilecek faydaları ödemeye gönüllülük , insan sermayesi yaklaşımları daha çok kullanılmaktadır .
Maliyet Yararlanım Analizi Nedir ?
Maliyet yararlanım analizinin diğer yöntemlerden ayıran en temel fark yapılan müdahalenin sonuçları itibariyle yaşam kalitesiyle ölçülmesidir .
İlgili yöntem benzer hastalıklara yönelik müdahalelerin sağlık ölçütleri ve maliyetlerini karşılaştırır .
Maliyet yararlanım uygulanan bir programın etkisi sayesinde yararlanım ile hesaplanmaktadır .
Maliyet Etkililik Analizi Nedir ?
Bir hastalığı tedavi etmenin veya o hastalıktan toplumları korumanın sayısız farklı yolu vardır .
İlgili yolların her birinin fayda ve maliyetleri farklı düzeylerde olmaktadır .
Maliyet etkililik analiz çalışanları karar vericilere , bu yollardan hangisinin kabul edilebilir olduğunu göstererek karar vermelerini yardımcı olmasıdır .
Sağlık Hizmetlerinde Maliyet
Sağlık hizmetlerinde maliyetlerin ölçülmesi nasıldır ?  Sağlık hizmetlerinde maliyetlerin ölçülmesi oldukça değişkendir .
Hizmetler sağlanırken meydana gelen harcamaların tamamı sağlık hizmetlerinin maliyetinin maliyetlerini oluşturur .
Maliyet - Kar - Hacim Analizleri , Başa Baş Noktası , Kara Başlama Noktası Analizleri nasıl yapılır ?
Mal ve hizmetleri üretmek için kullanılan fedakarlıkların parasal değeri “ ürünlerin maliyetini ”  ifade eder ve fiyat adı altında geri alınır .
Yalnız maliyetleri geri almak kar amacı sağlamayan sağlık kurumlarında şayet devlet bütçesinden ödeme varsa örneğin çalışan personelin maaşı alınıyorsa bile kurumun hayatını devam ettirebilmesi için yeterli olmamaktadır .
Hastaneler meydana getirmiş oldukları hizmetlerden maliyetin üzerinde parasal bir değer geri alınarak sağlık kurumuna pozitif değer adı altında kar oluşturur ve döner sermayeye eklenir .
Verimlilik , etkinlik maliyet gibi kavramların giderek ön plana çıkmasının asıl sebebi ise hastanelerin yarı özerk diyebileceğimiz döner sermayeli bir işletme yapısına dönüşme süreci olarak gösterilebilir .
Sağlık hizmetlerinin sunumunda maliyetlerin ortaya çıkarılması için aynı hastalığın tedavisinde maliyetlerin sürekli değişkenlik göstermesi , ilgili hastalığın tedavisinde çalışan sağlık personeli normal araç - gereç veya her türlü tıbbi hizmetler de farklılık olabilmektedir .
Bütün farklılıklara rağmen , buna benzeri hizmetlerin sunulduğu işletmelerde verilen her hizmetin parasal bir değeri olabilmektedir .
Sağlık hizmetlerinde parasal bir değerin olmasından dolayı maliyetler hesaplanarak girdi ve çıktılar kontrol altına alınabilir .
En başta girdilerin ve sonrada çıktıların iyi bir muhasebe sistemi ile desteklenmesi , işletmenin devamlılığı ve başarısı açısından oldukça önemlidir .
Sağlık Hizmetlerinde Fırsat Maliyetleri Nasıldır ?
Fırsat maliyetini sağlık hizmetlerinde vazgeçme veya alternatif maliyet isimleriyle ifade edilen bu maliyet ilgili tanımlamaya göre “ kaçınılan net kazan . ” tutarı olarak bilinmelidir .
Sağlık hizmetlerinde üretim de fırsat maliyetleri bir sağlık hizmetini vermek için yapılan fazla masrafların farklı bir sağlık hizmetini üretmek için kullanarak zamanla masraflı olan hizmetten daha az masraflı diyebileceğimiz ve kişinin yaşam kalitesini bir başka etkin hizmete kaydırmaktadır .
Sonuç itibariyle “ kaçınılan net kazanç ” miktarıdır .
Fayda zarar veya en avantajlı yarar kapsamında bir şeyin yapılması farklı bir şeyden vazgeçilmesini gerektiriyorsa , vazgeçilmeyecek şeyden elde edilebilecek net kazanç , gerçekleştirilen şeyin fırsat maliyetini oluşturur .
Örneğin sağlanabilecek koruyucu sağlık hizmetleri kişilerin kalp ve damar gibi sağlık sorunlarını doğru sağlık kontrollerini gerçekleştirerek sağlık sorunun daha fazla ilerlemeden takip etme adına kullanılarak kalp damar sağlık sorunlarının meydana gelmesine engel olmaya çalışır .
İkinci veya üçüncü basamak sağlık hizmetlerinde gerçekleştirilebilecek bir by pass ameliyatına göre hem ucuz olabilmekte hem de maliyet açısından etkin olduğunu söyleyebiliriz .
Doktorların tavsiyelerine uyarak diyabet oluşmasına engel olmak veya hastalığın tedavisini ve takibini düzenli ve eğitimle devamlı desteklenen hekimler tarafından takibinin sağlanması sonucunda , diyaliz gibi maliyetleri oldukça yüksek olan bir tedavinin önüne geçilebilir .
Böbrek transplantasyonu diyalize göre maliyeti düşük ve yaşam kalitesi bakımından etkin bir hizmettir .
Son dönem böbrek yetmezliği hastalarına diyaliz uygulama gideri olarak yılda 25 - 30 bin Amerikan Doları harcanırken , uygun olabilecek hastalara transplantasyonla aylık 2000 Amerikan Doları harcayarak , ilk yılında akabinde yılda ortalama 23 - 28 bin civarından bir fırsat maliyeti ortaya çıkarır .
Ortaya çıkan bu fırsat maliyeti başka ihtiyaçlara veya AR - GE çalışmalarına kaynak olarak sağlanabilir .
Fırsat maliyeti örneğinde diyaliz tedavilerine yapılacak yatırımdan vazgeçip farklı yaş grubunda yer alan çocuklara aşılama yapmayı fırsat maliyeti olarak değerlendirilmesi son derece yanlıştır .
Herhangi bir hasta grubuna sağlık hizmetinin sağlanmasından vazgeçilip bunun yerine başka bir hasta grubuna veya bireye koruyucu sağlık hizmetinin verilmesi sağlık ekonomisinin konuları arasında olmadığı bilinmelidir .
Sağlık Piyasaları Maliyetleri Nelerdir ?
Sağlık hizmetlerinin sunulduğu alanlarda maliyetlerin , hastaların hem yaşam hem de klinik kalitesi etkin verimliliğin öğrenilmesi oldukça önemlidir .
Şayet nihai hedefi hasta tedavilerini gerçekleştirmek ve hastalıklardan korumak olan sağlık kurumlarında hastalık tam olarak sağaltılamıyorsa ve artıyorsa veya önlenemiyorsa , enfeksiyonlar oluşmaya başlıyorsa , maliyetleri azaltmak veya kontrol etmekten bahsetmek , sağlık personelinin iş görmesine engel olmaktan başka hiçbir işe yaramayacaktır .
Sağlık hizmetleri sağlanırken hastalar dolaylı veya doğrudan görülmeyen maliyet kalemlerini kabul etmek durumundadır .
Sağlık hizmetlerinde yer alan maliyet türleri aşağıda sırasıyla yer verilmiştir .
1.  Doğrudan maliyetler : Sabit ve değişken maliyetler olarak ikiye ayrılmaktadır .
2 .
Dolaylı maliyetler , şeklinde iki başlık halinde bulunmaktadır .
Doğrudan Maliyetler : Bu maliyet türüne yer verildiği konular şöyledir :
Sağlık personelin dolayı ortaya çıkan maliyetler
Hastalık tanılarını ortaya çıkarmak için harcanan maliyetler , bunlar radyolojik tetkikler ve laboratuvar testleridir .
Tedavi kapsamında kullanılan farmakolojik maliyetler
Tedavi için yapılan rehabilitasyon ve ameliyat maliyetleri
Sağlık hizmeti verilen kurumun döşeme , ısınma , bina , bakım , aydınlanma , tıbbi teknolojik alet ve amortisman benzeri maliyetlerdir .
Doğrudan maliyetler sabit ve değişken maliyetler olmak üzere ikiye ayrılır .
Sabit Maliyetler : Yukarıda ifade edilen maliyet kalemlerinin arasında yer alan sağlık personeli harcamaları ve maaşları , elektrik , su , doğalgaz , kullanılan binaların maliyeti ve amortismanı , bakımı ve tıbbi teknolojik ekipman maliyeti , güvenlik , hizmet alım sözleşmesi maliyeti , kullanılan tüm sarf malzemelerin maliyetleri bu kapsamda yer alır .
Değişken Maliyetler : Bu maliyet türünde ürün miktarı artıkça veya tam tersi azaldıkça değişken sarf malzeme maliyeti , çalışanlara verilen temelinde performansa dayalı ödemeler , radyoloji makine filmleri ve laboratuvar testleri kitleri'dir .
Dolaylı Maliyetler Türünün Yer Verildiği Konular
Teşhis koyma ve tedavi hizmetlerinin sağlanması durumunda kişinin verimliliğinde meydana gelen azalmalar , ekonomik , vakit ve manevi kaybı
Hasta yakınlarının ve ailesinin maddi ve manevi kayıpları
Kişi henüz topluma yararlı ve faydalı olabilecek bir durumda iken sakatlık , kalıcı hasarların oluşması tedavi ve koruyucu sağlık hizmetlerinden tam olarak faydalanamaması beraberinde gelen erken ölüm .
Görünmeyen maliyetler
Hastalık sebebiyle ekonomik durumda meydana gelen bozulmalar
Hastalık nedeniyle aile yapısının zarar görmesi ve bozulması
Ağrı , acı , yalnızlık , tecrit , hastalıktan dolayı meydana gelen psikolojik bozukluklar , yaşam kalitesinde eskiye göre meydana gelen bozulmalar
Sağlık Hizmetleri Maliyetleri Kaça Ayrılır ?
Sağlık hizmetlerinde bir çok maliyet türü bulunmaktadır .
Verilen sağlık hizmetinin kapsamı değerlendirilmesi halinde bu maliyetler tespit edilebilir .
Fakat durum her ne kadar karmaşık görünse de sağlık hizmetlerinde yer alan maliyet türleri ikiye ayrılmaktadır .
Bunlar : Doğrudan maliyetler ; sabit ve değişken maliyetler olarak ikiye ayrılmaktadır .  Dolaylı maliyetler , şeklinde iki başlık halinde bulunmaktadır .
Sabit ve Değişken Maliyetlerin Konuları Nelerdir ?
Sabit maliyet konuları sağlık personeli harcamaları ve maaşları , elektrik , su , doğalgaz , kullanılan binaların maliyeti ve amortismanı , bakımı ve tıbbi teknolojik ekipman maliyeti , güvenlik , hizmet alım sözleşmesi maliyeti , kullanılan tüm sarf malzemelerin maliyetleri bu kapsamda yer alırken , değişken maliyet türünde ise ürün miktarı artıkça veya tam tersi azaldıkça değişken sarf malzeme maliyeti , çalışanlara verilen temelinde performansa dayalı ödemeler , radyoloji makine filmleri ve laboratuvar testleri kitleri gibi konulara yer verilmektedir .
Fırsat Maliyetinde Nasıl Bir Örnek Verilir ?
Son dönem böbrek yetmezliği hastalarına diyaliz uygulama gideri olarak yılda 25 - 30 bin Amerikan Doları harcanırken , uygun olabilecek hastalara transplantasyonla aylık 2000 Amerikan Doları harcayarak , ilk yılında akabinde yılda ortalama 23 - 28 bin civarından bir fırsat maliyeti ortaya çıkarır .
Ortaya çıkan bu fırsat maliyeti başka ihtiyaçlara veya AR - GE çalışmalarına kaynak olarak sağlanabilir
Sağlık Hizmetlerinde Pazarlama Nasıldır ?
Farklı bakış açıları kapsamında pazarlamanın tanımı yapılabilir .
En kapsamlı tanımıyla pazarlama bir hizmet veya ürüne yönelik oluşan talep ve bu hizmet veya malların arzı kapsamında denge kurma çabası olarak gösterilmektedir .
Bir diğer tanım ise mal ve hizmet üretimlerinin son bulduğu yerden , en son kullanıcıya kadarki süreci gerçekleştiren işletme çalışmaları bütünü olarak tarif edilmektedir .
Dünya sağlık örgütü tarafından yapılan bir tanım ise bireysel ve örgütsel hedefleri gerçekleştirmeye hizmet edecek malların , fikirlerin ve de hizmetlerin tasarımının yapılması , tanıtım ve dağıtımının planlanması , fiyatlandırılması ve yürütülmesi süreçleri olarak ifade edilmiştir .
Bu doğrultuda pazarlama ;
Bir yönetim süreci olarak gösterilebilir
Üzerinde çalışılmış ve dikkatle geliştirilmiş programlardan meydana gelmiştir .
Birtakım çalışmalar ortaya koyarak çekicilik oluşturur ve ikna yöntemleri üzerinde durur
İhtiyaçlar kapsamında hedef pazarların farkına varır
Üretim işletmeleri tarafından dayatılan aksine hedef pazarın taleplerine yönelik bir arz modeli gerçekleştirir .
Müşteri merkezci bir yaklaşımı sergiler
İşletmeninin hayatına devam edebilmesi için mali açıdan sağlıklı göstergelere kavuşmasına , daha kapsamlı ve daha etkin hizmet sunabilecek esnekliğe sahip olmasını sağlar ,
Sonuç üretmek için pazarlama unsurlarını kullanılır .
O halde sağlık hizmetleri pazarlaması , “ Bir ülke , bir toplum veya bir kesime yönelik sağlık hizmetleri ihtiyaçlarını tespiti yapılarak , fiyatlandırılması , uygun hizmet tasarımını , tanıtım ve dağıtımının planlanması ve yürütülmesi kapsamında yapılan bir değer oluşturma süreci " olarak ifade edilebilir .
Pazarlama ve Müşteri Kavramları Nedir ?
Pazarlama karması ya da pazarlama süreci olarak gösterilebilen terimler İngilizce ifade edilmeleriyle 4P olarak bilinmektedir .
Bunlar sırasıyla ;
Ürün ( product )
Fiyat ( price )
Dağıtım ( place )
Tutundurma ( promotion )  olarak gösterilir .
Pazarlama karması tam olarak işletmelerin mal ve hizmetlerini tanımlanmasına , fiyatlandırılmasına , ihtiyaç sahipleri ve müşterilerine nasıl ulaştırılacağına , hedef kitleyle yapılacak iletişime ve uygun stratejiler geliştirilmesine yardım etmektedir .
Buradan da anlaşılacağı üzere , tüm bu faaliyetlerin gerçek anlamda işletmenin kendilerine yönelik bir bakış açısı olduğu arz - talep dengeleminin talep kısmını göz önünde bulundurmadıklarını göstermektedir .
Sonuç olarak müşterilerin işletmeye sunmuş oldukları ürünleri nasıl gördükleri , müşteri karması veya yine İngilizce terimlerin ilk harflerinden meydana gelen 4C şekliyle gösterilmektedir .
Bunlar ;
Customer value ( müşteri değeri )
Cost to the customer ( müşteri maliyeti )
Convenience ( uygunluk )
Communication ( iletişim )
İşletme , kendini mal ya da hizmet satıyor veya sunuyor olarak görmekte iken müşteri ise kendini bir soruna gösterebileceği bir çözüm ya da bir değer satın alıyor şeklinde görmektedir .
Müşteri için ürün fiyatı önemlidir fakat fiyatından çok ilgili ürünlere ulaşmanın , onu elde etmenin , sonrasında gerek duyulması halinde kullanmanın , daha sonrasında ise ondan kurtulmanın oluşturmuş olduğu toplam maliyeti oldukça önemlidir .
Bu kapsamda müşteri ürünü işletme için değil kendi için olabilecek en uygun koşullarda sunulmasını istemektedir .
Bu açıdan müşteri bir tanıtım değil , kendi düşüncelerini dikkate alındığı ve yönlendirici olabildiği çift yönlü diyebileceğimiz bir iletişim talebi olabilmektedir .
Sağlık sektörünü bu açıdan ele aldığımızda temel yaklaşımın “ hasta yoktur hastalık vardı ” şeklinde olması beklenir .
Sağlık mutluluğun en temel kaynağı olarak görülüyorsa o halde insanın sağlık sistemlerinden beklediği değerler nelerdir ?
Sorusuna iki farklı yanıt verilebilir :
Uzun ve yüksek yaşam kaliteleridir .
Bu iki unsurdan sağlanacak ilerlemelerin kişilerin yaşamına direkt veya dolaylı yollardan fayda sağlanacağı yönündedir .
Direkt sağlayacağı fayda , kişinin boş vakitlerinden , eşyadan ve genel anlamda hayattan elde edeceği tatmin ve zevklerin sağlaması şeklinde olabilir .
Dolayı olarak elde edeceği fayda ise sağlıklı olmanın vermiş olduğu avantajlar kapsamında iş verimliliğinin yükselmesiyle ortaya çıkmaktadır .
Örneğin iş piyasasında daha yüksek maaşlarla ücretlerinin sağlanması kapsamında yaşam koşullarını olumlu katkıları olacaktır .
Netice itibariyle pazarlama karması , pazarlama uzmanı veya diğer bir ifadeyle üzerinde tasarruflar sağlanabileceği değişkenler yardımıyla , kendi kontrolü dışında yer alan farklı parametreleri etkilemek adına , işletmenin hayatını devam ettirebilmesi ve misyonunun göstermiş olduğu hedefleri yapabilmesi adına ihtiyaç duyulan olumlu koşulları gerçekleştirmeye çalışır .
Bütün bunları sağlayabilmek için ilk birinci yapılması gereken müşteri karmasını dikkate almak ve daha sonra pazarlama karması değerlerini üzerine inşa edilmelidir .
Sağlık Hizmetleri Dayanıklı Tüketim Malı Mıdır ?
Bugüne kadar sağlık kavramıyla ilgili çok farklı tanımlar yapılmıştır .
Fakat en geçerli tanım ise Dünya Sağlık Örgütünün  ( DSÖ ) yapmış olduğu tanım olmuştur .
Buna göre hastalık veya sakatlığın olması değil aynı zamanda ruhsal bedensel ve de sosyal anlamda tam bir iyilik hali olarak tarif edilmiştir .
Farklı tanımları buna benzer olmakla beraber , insanın sosyal bir varlık olduğunu da dikkate alarak gerek dünya sağlık örgütünün “ bedenen ruhen ve sosyal anlamda tam bir iyilik hali ” tanımını da ekleyerek gerekse “ kişilerin sosyal yükümlülüklerini ve rollerini yerine getirebilmeleri açısından “ ekleyerek kapsamlı bir tanımlamayı yerinde görmekteyiz .
Bu çerçevede sağlık , zihinsel açıdan anlamlı bir hoşnutluk ve olumluluk hali olarak karşımıza çıkmaktadır .
Sağlığın “ bir mutluluk hissi ” ve “ nihai bir iyilik hali ” ve “ sosyal yükümlülüklerini ve rollerini yerine getirebilme hali ” ölçülebilir bir değer olmasından öteye toplumun sağlık ve sağlık hizmetlerine olan ihtiyacına geldiğinde buzdağı ( sağlık hizmetlerine olan ihtiyaç ile ilgili sağlık sistemleri arasındaki dinamikler açısından ) benzetmesi yerinde olacaktır .
Buna göre belirli bir sağlık hizmetine olan talebin ;
Sadece doktorun tespit edebildiği klinik ihtiyaçlara göre
Sadece hastanın hissettiği ihtiyaca göre
Doktorun tespit edebildiği ve hastanın hissedebildiği bulguların uyumlu olabildiği “ uzlaşı ” değerlerine bağlı olarak ortaya çıkmıştır .
Tablo 1 : Sağlık sorununa yönelik sağlık hizmetleri ihtiyacı
Ortaya çıkan sağlık sorunu
Sağlık hizmeti ihtiyaçları
Hasta olduğunu düşünenler açısından gerçek pozitifler % )
 
Sadece Hasta
Sadece Doktor
Uzlaşı
 
Astım
48
18
82
63
Diybet
2
62
38
95
Koroner yetmezlik
9
85
15
63
Peptik Ülser
23
95
5
18
 
 
 
 
 
 
Yukarıda yer alan örnek bir araştırmaya göre katılımcılara önceden listede yer verilen hastalıklardan birine sahip olup olmadıkları sorulmuş ( Yalnızca hastalar açısından ) , sonraki aşama ise doktor kontrolünden geçirilmek kaydıyla , hastalar tarafından ifade edilen sağlık sorunlarının gerçekte olup olmadıklarının sağlaması yapılmıştır .
Yukarıda gerçek pozitif olarak açıklanmıştır .
Bu kapsam doğrultusunda doktor bulguları ve hasta şikayetleri uyumlu olduğu sütunlar toplam ( uzlaşı ) , yaşanan bir sağlık sorununun sistemde ifade edilme oranını vermektedir .
Örnek verilecek olursa , kendisinde peptik ülser hastalığı olduğunu düşünen her 100 kişiden 28'i ( 23 + 5 ) sağlık sisteminde gösterilmektedir .
Pazarlama Karmaları Nelerdir ?
Pazarlama karması ya da pazarlama süreci olarak gösterilebilen terimler İngilizce ifade edilmeleriyle 4P olarak bilinmektedir .
Bunlar sırasıyla ; ürün ( product ) , fiyat ( price ) , dağıtım ( place ) ve tutundurma ( promotion ) ' olarak gösterilir .
Pazarlamada Müşteri Karmaları Nelerdir ?
Faaliyetlerin gerçek anlamda işletmenin kendilerine yönelik bir bakış açısı olduğu arz - talep dengeleminin talep kısmını göz önünde bulundurmadıklarını göstermektedir .
Müşteri karması veya yine İngilizce terimlerin ilk harflerinden meydana gelen 4C şekliyle gösterilmektedir .
Bunlar sırasıyla ; customer value ( müşteri değeri ) , cost to the customer ( müşteri maliyeti ) , convenience ( uygunluk ) ve communication ( iletişim ) .
Sağlığın Gerçek Tanımı Nasıldır ?
İnsanın sosyal bir varlık olduğunu da dikkate alarak gerek dünya sağlık örgütünün “ bedenen ruhen ve sosyal anlamda tam bir iyilik hali ” tanımını da ekleyerek gerekse “ kişilerin sosyal yükümlülüklerini ve rollerini yerine getirebilmeleri açısından “ ekleyerek kapsamlı bir tanımlamayı yerinde görmekteyiz .
Bu çerçevede sağlık , zihinsel açıdan anlamlı bir hoşnutluk ve olumluluk hali olarak karşımıza çıkmaktadır .
Sağlık Hizmetlerine Genel Bir Bakış
Sağlık - Hastalık Kavramı Nedir ?  Dünya Sağlık Örgütü'nün 1948 yılında yapmış olduğu tanıma göre ; sakatlığın ve hastalığın olmayışı değil , sağlık bedenen ruhen tam ve sosyal anlamda tam bir iyilik halinin olması olarak tarif etmiştir .
Birçok bilimciye göre sağlık çok boyutlu bir yapı olması nedeniyle herkes tarafından kabulünün sağlanabileceği bir tanımının yapması oldukça zordur .
Hastalık ve sağlık kavramları sadece kişiler üzerinde oluşturmuş olduğu etkiler açısından değerlendirilmesiyle beraber politik sistemler ve toplumla olan kişiler çerçevesinden de dikkate alınması gereken bir kavramdır .
En çok karşılaşılan hastalık tanımı bedensel olumsuz değişimler olarak gösterilir .
Hastalık halinde meydana gelen olumsuz değişimler , kişilerin kültürel , sosyal ve ekonomik olarak etkilenmesine neden olabilmektedir .
Sağlık Sektörü ve Özellikleri Nelerdir ?
İşletmelerde üretim denilince akıllara mal ve hizmet üretimi gelmektedir .
Fakat bunun dışında insan gereksinimlerini karşılayan gözle görülüp elle tutulması pek fazla mümkün olmayan hizmet üretiminde bulunurlar .
Örneğin doktorun hastasını tedavi etmesi şeklinde fayda oluşturan çalışmalar .
Sağlık sektörü denilince , yataklı tedavi kurumları , tıbbi alet , cihaz ve sarf malzemeleri ile beraber sağlık hizmetleri faaliyet alanın oluşturmuş olduğu sermaye merkezlerinden birinin olması nedeniyle ortaya çıkmıştır .
Bu sektör yani sağlık sektörü doğrudan üretim işletmeleri gibi mal üretmezler .
Fakat iş gücünün üretime müdahil olması , iş gücü kayıplarının önüne geçilmesi ve devamlılığın sağlanması adına çalışmalar yürütür .
Özetle iş gücünün verimliliğine katkıda bulunduğunu belirtebiliriz .
Sağlık sektörünün özellikleri şöyledir :
Sağlık sektöründe yapılabilecek bir birimlik hata telafisi mümkün olmayan sonuçları beraberinde getirebilir .
( Örneğin yanlış bir teşhis koyulması ve beraberinde yanlış tedaviyi getirmesi haliyle hastanın engelli hatta ölmesine neden olunabilir . )
Üretim ve tüketim aynı anda gerçekleşir .
Yapılacak bir hizmet üretiminin hemen akabinde bir tüketim durumu gerçekleşecektir .
Aracı kimse olmadığından dolayı tüketicilerle ( hastalar ) doğrudan bir temas hali söz konusudur .
Üretim sektöründe malların stoklaması sağlanabilirken sağlık sektöründe ise malların stoklanması mümkün değildir .
Sağlık sektöründe yoğun teknoloji kullanımı olmakla beraber emek yoğun üretimi olmaktadır .
Sağlık sektörünün temeli hizmet sektörüne dayanmaktadır .
Fakat hizmet sektörünün içinde farklı diyebileceğimiz özel bir konumda yer alır .
Hizmet sektörü içinde yer alabilen restaurant , turizm ve otelcilik hizmetleri müşterileri neler isteyebileceğini talep ederek ilgili kurumları yönlendirebilirken , aynı durumları sağlık sektörü için söylemek mümkün değildir .
Çünkü ileri seviyede bir profesyonel yeterlilik gerekir .
Hastalar kendi hastalıklarını daha iyi bilebilmektedir fakat tedavi süreçlerinde tıbbi tahsilini yerine getiren doktorlardan yardım yardım talebinde bulunurlar .
Bu açıdan diğer sektörlerden farklı olarak hastalar sağlık işletmelerini yönlendiremez ve etkileyemezler .
Bunun gerçekleşmesi için tıp biliminin gelişmesi gerekir .
Burada hastaların müdahil olabilecekleri bakım ve otelcilik hizmetleri , hastane temizliği gibi sınırları belli olan hizmetler olabilir .
Sağlık Hizmetlerinin Sınıflandırılması Nasıldır ?
Sağlık hizmetlerinin sınıflandırılmasının bilebilmesi için sağlık ve sağlık hizmetlerin tam olarak bilinmesi gerekecektir .
Sağlık hizmetleri , insan sağlığının bozulmasına neden olan zararlı etmenleri ortadan kaldırmak ve toplumun tamamını bu zararlı etmenlerin etkisinden korumak , tedavi etmek , bedensel ve ruhsal bir yetinin azalması halinde rehabilite edilmesi kapsamında gerçekleştirilen sağlık hizmetleri şeklinde tanımlanır .
Bu doğrultuda sağlık hizmetlerinin üç temel amacı vardır .
Gereksiz harcamalarının önüne geçmek
Klinik uygulamalardaki farklılıkları düşürmek ve kalite düzeyini yükseltmek
Her hastaya gerekli ve uygun olabilecek sağlık hizmetini sunmak , olarak gösterilebilir .
Ayrıca sağlık hizmetlerinin sunumu kapsamında üç sektör ön plana çıkmaktadır .
Bunlar popüler sektör , folk sektör ve profesyonel sektörlerdir .
Folk sektörü , tam veya yarı zamanlı herhangi bir eğitim görmemiş olan fakat çeşitli becerileri sayesinde yaşadığı toplumda uzman olarak kabul edilen ve sağlık sorunlarına çözüm bulunması adına başvurulan kişiler olarak bilinir .
Ara ebeler , kırıkçılar ve bel çekenler örnek verilebilir .
Popüler sektör , toplumda herhangi bir eğitim deneyimi olmayan yaşı ve tecrübesi itibariyle kendilerine danışılan kişiler olarak gösterilebilir .
Üzerinde daha çok durduğumuz sektör ise popüler sektördür .
Bu sektör özel bir eğitim alarak , eğitimi sonunda diploma uzman olan ve resmi makamlar nezdinde uzmanlığı kabul edilene sağlık personelini ifade etmektedir .
Bu sağlık personelleri eczacı , hemşire , hekim gibi profesyonellerden oluşmaktadır .
Kategorik olarak sağlık hizmetlerini dört gruba ayırabiliriz .
Koruyucu , tedavi edici , sağlığı geliştirici hizmetlerle beraber rehabilite edici sağlık hizmetleri şeklindedir .
Koruyucu Sağlık Hizmetleri
Bu kapsamda yer alan sağlık hizmetleri kişiye ve çevreye yönelik hizmetler olarak ikiye ayrılır .
Çevreye yönelik hizmetlerin hedefi ; çevre sağlığını olumsuz etkileyen kimyasal , fiziki ve biyolojik etkilerini ortadan kaldırarak ya da bu etkenlerin kişileri olumsuz yönde etkilemelerini önleyerek çevreye pozitif bir katkı getirmeleri olarak gösterilir .
Burada kişiye yönelik koruyucu sağlık hizmetleri ise sağlık meslek mensuplarının yürüttükleri hizmet çalışmaları olarak ifade edilir .
Tedavi Edici Sağlık Hizmetleri
Kişilerin sağlık durumlarında meydana gelen bozulmaları , tekrar eski sağlık düzeylerine getirilebilmesi için sunulan sağlık hizmetleridir .
Tedavi edici sağlık hizmetleri pratisyen ve uzman doktorların sorumluluğunda iken aynı zamanda diğer sağlık personeli paydaşlarının ortak çalışmalarıyla verilebilmektedir .
Tedavi edilmek üzere hastalar , üç farklı düzeyde tedavi imkanı sağlanmaktadır .
Bunlar :
Birinci basamak tedavi hizmetleri
İkinci basamak tedavi hizmetleri
Üçüncü basamak tedavi hizmetleridir .
Birinci basamak tedavi hizmetleri : Bu basamakta yer alan tedavilerin tamamı evde veya ayakta tedavi edilmeleridir .
Bu hizmetler temelinde yataksız sağlık kuruluşlarıyla beraber ve koruyucu sağlık hizmetlerinin birarada verilmesidir .
İlgili kategoride tedavi hizmetleri Aile Sağlı Merkezi gibi birimlerle sağlanmaktadır .
İkinci basamak sağlık hizmetleri : Bedenen ve ruhen sağlıklı olmayan bireylerin tedavilerinin yapıldığı yataklı kuruluşlar bu kapsama girer .
Örneğin gün ve genel hastaneler bu kapsama girer .
Üçüncü basamak tedavi hizmetleri : Sağlık hizmetlerinin daha fazla uzmanlık bilgi birikimi ve teknoloji imkanlarının sağlanmış olduğu yataklı tedavi kurumlarında verilen hizmetlerdir .
Bu hizmetler ağırlıklı olarak ikinci basamak sağlık hizmetlerinde tam teşhis ve tedavilerinin yapılamadığı hastalar burada tedavi edilirler .
Bu kapsam giren hastaneler araştırma hastaneler ve özel dal hastaneleri bu basamakta örnek verilebilir .
Sağlıkta dönüşüm programı kapsamında birtakım değişikliklere gidilerek birinci basamak tedavi hizmetleri üçüncü ve ikinci basamaktan ayrı tutulmuştur .
Sağlık hizmetlerinin sosyalleşmesi kapsamında 1961 yılında gerçekleştirilen Sağlık Hizmetlerinin Sosyalleştirilmesi Hakkındaki Kanunun kapsamında birinci basamak sağlık hizmetlerini kademeli olarak sunulmasını amaçlamıştır .
Nüfus yoğunluğu 2000 - 2500 arasında olan kırsal bölgelere ebelerden oluşan sağlık evlerinin açılması
Nüfus yoğunluğu 2000 - 2500 arasında olan bölgelerde ise iki ebe , bir hemşire , pratisyen doktor ve destek ekibinin olduğu toplam 8 personelin hizmet verdiği eski adı sağlık ocakları olan yeni adı ise Aile Sağlığı Merkezi ( ASM ) birimlerin kurulması şeklinde bazı kademlere yer verilmiştir .
Sağlık Hizmetlerinin Temel Amacı Nedir ?
Sağlık hizmetleri , insan sağlığının bozulmasına neden olan zararlı etmenleri ortadan kaldırmak ve toplumun tamamını bu zararlı etmenlerin etkisinden korumak , tedavi etmek , bedensel ve ruhsal bir yetinin azalması halinde rehabilite edilmesi gibi kişilerin ve toplumun tedavi edilmesini amaçlar .
Tedavi Edici Hizmetler Kaça Ayrılır ?
Tedavi edici sağlık hizmetleri hem tedavi hizmetlerini hem de koruyucu sağlık hizmetlerini sağlamaktadırlar .
Bu kapsamda tedavi hizmetleri üç gruba ayrılır .
Bunlar :  Birinci basamak tedavi hizmetleri , ikinci basamak tedavi hizmetleri , üçüncü basamak tedavi hizmetleridir .
Sağlık Hizmetlerin Kaç Amacı Vardır ?
Sağlık hizmetlerinin genelde birçok amacı bulunmaktadır .
Ama nihayetinde bu amaçları üç başlıkta toplayabiliriz .  Gereksiz harcamalarının önüne geçmek , klinik uygulamalardaki farklılıkları düşürmek ve kalite düzeyini yükseltmek ve her hastaya gerekli ve uygun olabilecek sağlık hizmetini sunmak , olarak gösterilebilir .
Sağlık Hizmetlerinin Temel Özellikleri Nelerdir ?
Dünya Sağlık Örgütü tarafından yapılan tanıma göre , sağlık hizmetleri hastalıkların tanı , tedavi veya sağlığın sürdürülmesi , iyileştirilmesi ve tanıtımı ile ilgili hizmetler olarak ifade etmiştir .
Bu hizmetler hem halk için hem de kullanıcılar için sağlık hizmetlerinin yürütülmesinde en çok görünen çalışmalarıdır .
Diğer bir tanım ise Sağlık Hizmetlerinin Sosyalleştirilmesi Hakkında 224 Sayılı Kanunun 2. maddesinde belirtilmiştir .
Buna göre “ İnsan sağlığına zarar verebilecek çeşitli faktörlerin yok edilmesi ve toplumun bu faktörlerin tesirinden korunması , hastaların tedavi edilmesi , bedeni ve ruhi kabiliyet ve melekeleri azalmış olanların işe alıştırılması ( rehabilitasyonda dahil olmak üzere ) için yapılan tıbbi faaliyetler sağlık hizmetleridir . ” şeklinde tanıma yer vermiştir .
Sağlık hizmetlerinin temel özelliklerini şöyle sıralanabilir ;
Sağlık hizmetlerinde arz
Devlet müdahalesi
İyi bir sağlık hizmetinde olması gereken özellikler
Sağlık hizmetlerindeki belirsizlikler
Dışsallıklar
Sağlık hizmetlerinde talep
Sağlık hizmetlerinde zamanla oluşan talep artışı
Hasta - doktor ilişkisi
Ters etki
Ahlaki tehlike
Asimetrik bilgi
Sağlık Hizmetlerinde Asimetrik Bilgi Nedir ?
Burada bilgi asimetriği üç temel şekilde oluşabilir .
Bunlar ;
Yönetim veya sistem ve hasta arasında ,
Sağlık Profesyonelleri ile yönetim ya da sistem arasında ,
Sağlık Profesyonelleri ile hastalar arasında gerçekleşebilir .
Doktorlara göre hastalar kendi hastalıklarıyla ilgili daha fazla bilgiye sahiptirler .
Fakat kasıtlı olabilir veya istemeden de olsa anlatamayabilirler .
Doktor ise tanı ve tedavi kapsamında elde etmiş olduğu bulgular ışığında daha fazla bilgiye sahiptir fakat hasta kendisine verilen önerileri anlamayabilir ya da doktor hastayla açık bir iletişim kuramayabilir .
Yönetim veya sistem ve hasta arasındaki bilgi asimetriğinde ise hasta yeterli bilgi düzeyine sahip olmadığından dolayı kendisi için tercih edebileceği hizmet paketini veya tedaviyi yönetime ve sisteme göre tercih etmek durumunda kalabilir .
Bu da faydalanmak istediği hizmetin bedelinin yüksek olmasına sebep olabilmektedir .
İhtiyaçlar varlığı ve talebin meydana gelmesi noktasında hasta , yönetim ve sisteme göre daha yetkindir .
Hizmeti sunan yönetim ve sistem , maliyetleri konusunda talep ve arzları hakkında daha fazla bilgiye sahiptirler fakat yapılması beklenen müdahalenin uygunluğu veya etkinliği konusunda daha az bilgiye sahiptir .
Doktorun ilgilendiği hasta üzerindeki iyi bilgi düzeyi ve avantajları , doktora göre daha az bilgiye sahip olan yönetim veya mevcut sistem tarafınca halen çözüme kavuşturulamamıştır .
Hem hizmeti alan hem de hizmeti veren taraflar arasında farklı düzeyde denilebilecek bilgiler söz konusudur .
Doktorlar tüketicilere göre tıp alanında çok fazla bilgi birimine sahiptirler .
Bu nedenle hizmet sunumu boyunca hekimlerin bireysel çıkarımları en iyi neticeleri verebilirken kimi durumlarda tersi de olabilmekte ve bu nedenle hastanın talebini doğrudan etkiledikleri söylenilebilir .
Sağlık Hizmetlerinde Ahlaki Tehlike Özelliği Nasıldır ?
Hizmet sağlayıcıların veya tüketicilerin haksız yere diğer tüketiciler , finansman sağlayıcılar veya hizmet sağlayıcılar üzerinden çıkar sistemi kurma ihtimali olarak gösterilebilir .
Sağlık sektöründe ahlaki tehlike ağırlıklı olarak hastanın aldığı hizmetin kamu ya da sigorta şirketi gibi üçüncü taraflarca ödendiği takdirde ortaya çıkar .
Ek maliyetler çıkmadıkça hastaların tüketime devam edecekleri ortadadır .
Şayet sürekli üçüncü taraf ödemelerin tamamını karşılamaya devam etmesi halinde ise bu seferde hastalar tarafından daha fazla talepler dile getirilecektir .
Sigorta kapsamında yer almak davranışlarımızı değiştirecektir .
Örneğin sigorta kapsamı dışında gidilen bir hastaneye , doktora görünmeden önce , acaba " EMR filmi isteyebilir mi ? " veya " EMR filmi ücreti çok pahalıysa ve ben bunu karşılayamazsam ne olur ? " gibi sorular aklımızı meşgul ederken yaptırılabilecek bir sigorta sayesinde bu düşünceleri düşünmez yaşanılan sağlık sorununun sonuçlarıyla ilgilenilmiş olunur .
Sigorta yaptırıldıktan sonra meydana gelen bu değişim tutum ve ahlaki tehlike olarak isimlendirilir .
Ortaya çıkabilecek başka bir sorunda hastaların tanı veya tedavi süreçleri boyunca ortaya konan prosedürleri ya da testlerin gerekli olup olmadığını bilmeme durumudur .  Hastane bu durumda daha pahalı hizmetlere yönelebilir veya ek testler uygulayabilir biz de bunların gerekli olup olmadığını tam olarak bilemeyiz .
Bu sebeplerden dolayı maliyetlerin kontrol altında tutulmasını zorlaştıracaktır .
Sağlık Hizmetlerinde Ters Etki Özelliği Nasıldır ?
Kişilerin sağlık risk düzeyini doğru bir şekilde tahmin edilmesi oldukça zordur .
Sağlık sigortası satan bir şirketin kişiler hakkında tam bir bilgi birikimi elde edemediğinden dolayı bu risk düzeyini tam olarak ölçemez .
Bir çözüm olabilmesi adına primleri orta seviyede gösterebilir fakat böyle bir durumda ise düşük risk kategorisinde yer alan kişilerin ise fazladan prim ödemekten yana olmadıklarından dolayı sigorta alamamalarına neden olabilir .
Bu durumda sigorta şirketleri kendilerince en riskli grupları sigorta dışında tutmalarını düşündüklerinden dolayı süreci ise ters etki olarak isimlendirilir .
Sigorta şirketleri bu bilgiler ölçüsünde farklı risk gruplarına daha farklı paket seçeneklerini sunabilirler .
Örneğin birçok sigorta firması sigara içmeyenlere sigara içenlere göre daha düşük paketleri sunmasının kaynağı bundandır .
Sağlık Hizmetlerinde Doktor - Hasta İlişkisi Özelliği Nasıldır ?
Doktor hasta ilişkisini asimetrik bilgi genellikle etkiler .
Doktor konuyla veya hastalıkla ilgili kurul gereği daha fazla bilgiye sahiptir .
Bu sebeple sağlık piyasası etkin olarak işlemez .
Doktor hasta ilişkisine bağlı olarak ajan problemi olarak isimlendirilebilecek bir teori söz konusudur .
Bu teoriye göre uzman birinin ( doktor ) ajan olarak adlandırılan birine yapacağı iş sürecinde yardım etmesi şeklinde değerlendirilebilir .
Ajanların daha fazla para kazanma , daha fazla arzu elde etme ve daha fazla bilgi elde etmek gibi bir takım motivasyonları vardır .
Bu motivasyonları sınırlandırabilmek ve kontrol altında tutabilmek adına yönetim görevlidir ve bunları gerçekleştirmenin parasal bir maliyet gerektirir .
Doktor hasta ilişkisinde ajan burada doktorun kendisidir .
Doktor burada daha fazla gelir elde etmek için farklı ( kan , idrar veya EKG ) testleri yatırabilir ve hastayı diğer uzman doktorlara gönderebilir ya da pahalı ilaçlar yazdırabilir .
Sağlık Hizmetlerinde Talep Özelliği Nasıldır ?
Grossman sağlık ve sağlık hizmetlerinde yer alan talebi açıklamak için beşeri sermaye teorisini kullanmıştır .
Bu teori yaklaşımına göre bireyler gelirlerini maksimize edebilmek için kendilerine sağlık konusunda yatırım yaparken aynı zamanda eğitim ve öğretim konularında yatırım yaparlar .
Grossman beşeri mantık teorisine göre sağlıkta talebin birçok önemli yolları vardır ve geleneksel talep yaklaşımından çok daha farklı bir şekilde kendisini gösterir .
Bu nedenle ;
Tüketiciler pasif bir şekilde piyasandan sadece sağlık almazlar .
Sağlıklı olma özelliği gösterdiklerinde egzersiz ve diyet gibi tıbbi girdileri olan çabalarla da desteklenir .
Sağlıklı olmak biraz vakit aldığı için hemen amorti edilmesi mümkün değildir .
Fakat sermaye gibi iyi analiz yapılabilir .
Sağlık Hizmetlerindeki Talep Artış Özelliği Nasıldır ?
Sağlık Hizmetlerindeki talep artışının temel birkaç nedenden dolayı hızlı bir şekilde artmaktadır .
Bunlar başlıca şöyledir :
İnsanlar tarafından sağlıksız yaşam davranışları sonucu sağlık hizmetlerine göre talebin arttığı düşünülmektedir .
Örneğin obezite , hareketsizlik ve sigara kullanımı gibi sebeplerden dolayı sağlık hizmetlerine olan talebin artması
65 yaş üzerindeki kişilerin 19 - 64 yaş aralıklarındaki kişilere göre daha fazla sağlık hizmetlerini tüketmeleri yaşa bağlı sağlık hizmetlerine olan talebin arttığı yönündedir .
Sağlık Hizmetlerin Arz Özelliği Nasıldır ?
Sağlı hizmetlerindeki talep miktarı sağlık hizmetlerine olan talep artışına göre hızlı bir şekilde artmaz .
Bunun Sebepleri ise şöyledir :
Hekim sayısında meydana gelen artışlar
Sağlık hizmetlerindeki çalışanların verimliliğinin artış miktarının az olduğunu düşünmektedirler
Teknoloji dünyasında meydana gelen değişimlerin sonucu tıbbi teknolojide meydana gelen olumlu değişimler sağlık hizmetlerindeki arzı etkilemektedir .
Devlet Müdahalesi Özelliği Nasıldır ?
Sağlık hizmetlerinin organize edilmesi sunulması ve yönetimi konularında devletin özel bir rolü vardır .
Sağlık hizmetlerinde çalışabilecek potansiyele sahip olan kişilerin eğitimine destek vermek
Araştırmaları yürütür ya da rehberlik eder .
Sağlık hizmetlerinin verilmesi hususunda fiyatlandırmalarda bulunurken ve verilecek hizmetlerin yerlerini tespit eder ve bu hizmetlerin sağlanması hususunda her türlü imkânı sunar .  
Sağlık Hizmetlerinin Tanımı Nedir ?
Dünya sağlık örgütü tarafından yapılan tanıma göre , sağlık hizmetleri hastalıkların tanı , tedavi veya sağlığın sürdürülmesi , iyileştirilmesi ve tanıtımı ile ilgili hizmetler olarak ifade etmiştir .
Bu hizmetler hem halk için hem de kullanıcılar için sağlık hizmetlerinin en çok görünen çalışmalarıdır .
Sağlık Hizmetlerinin Temel Özellikleri Nelerdir ?
Sağlık hizmetlerinin temel özelliklerini şöyle sıralanabilir :  Sağlık hizmetlerinde arz , devlet müdahalesi , iyi bir sağlık hizmetinde olması gereken özellikler , sağlık hizmetlerindeki belirsizlikler , dışsallıklar , sağlık hizmetlerinde talep , sağlık hizmetlerinde zamanla oluşan talep artışı , hasta - doktor ilişkisi , ters etki , ahlaki tehlike ve asimetrik bilgi .
Sağlık Hizmetlerinde Doktor - Hasta İlişkisi Özelliği Nasıldır ?
Doktor hasta ilişkisine bağlı olarak ajan problemi olarak isimlendirilebilecek bir teori söz konusudur .
Bu teoriye göre uzman birinin ( doktor ) ajan olarak adlandırılan birine yapacağı iş sürecinde yardım etmesi şeklinde değerlendirilebilir .
Ajanların daha fazla para kazanma , daha fazla arzu elde etme ve daha fazla bilgi elde etmek gibi bir takım motivasyonları vardır .
Sağlık Hizmetlerinin Yürütülmesinde Temel İlkeler Nelerdir ?
Sağlık Hizmetlerinin Sosyalleştirilmesi Hakkında 224 Sayılı Kanun'da ve Sağlık Bakanlığı'nın Teşkilat ve Görevleri Hakkında 181 Sayılı Kararnamenin 43. maddesinde ayrıca Sağlık Hizmetlerinin Sosyalleştirildiği Bölgelerde Hizmetlerin Yürütülmesi Hakkında 6 / 3470 Saylı Yönetmelik hükümlerine göre hazırlanan , Sağlık Hizmetlerinin Yürütülmesi Hakkında Yönerge de Sağlık Hizmetlerinin Temel ilkelerine yer verilmiştir .
Bu sebeple sağlık hizmetlerinin devam ve etkililik söz konusu olmasına istinaden dikkate alınacak temel ilkeler 
Entegre sağlık hizmeti
Nüfus yoğunluğuna göre örgütlenme
Sürekli hizmet
Ekip hizmeti
Kademeli Hizmet
Kalite yaklaşımı
Katılımlı hizmet
Risk yaklaşımı olarak ifade edilmiştir .
Nüfus Yoğunluğuna Göre Örgütlenme
Hemen hemen bütün ülkelerde sağlık hizmetlerinin en temel ilkesi nüfus yoğunluğuna göre bir örgütlenme şeklidir .
Türkiye'de sağlık hizmetlerinin sunumunda nüfus yoğunluğuna göre bir örgütlenme biçimine gidilmiştir .
Sağlık Bakanlığı bünyesinde yer alan kurumların alt birimleri hizmetlerin sağlanabileceği bölgeleri değerlendirir .
Aile Hekimliği Kanununda yer alan temel hizmet esasları , bu temel ilke ile uyumludur .
Aile Hekimi Kanununda yer verilen hizmet esaslarına göre ; Aile hekimi olan bölgelerde kişinin ya da kişilerin aile hekimi kaydı yapılması yönündedir .
Bakanlığın belirlemiş olduğu sürelere göre aile hekimleri değiştirilebilir .
Her bir aile hekimi 1000 kişiden az olmayacak 4000 kişiden fazla olmayacak kadar kişi kaydı alabilir .
Aile hekimlerinin kişisel kayıtları il sağlık müdürlükleri tarafından kayıt altına alınır .
Aile hekimi tarafından kullanıma sunulan kaynaklar basılı veya elektronik ortamdaki kayıtlar , hastaların sağlık durumlarına ilişkin belgeler şeklindedir .
Kişinin hekim değiştirmesi veya doktorun aile hekimliğinden ayrılması durumunda kayıtlar eksiksiz bir şekilde devredilir .
Birinci basamak sağlık hizmetleri kapsamında sevk evrakına ait her türlü evrak , sair belge , reçete ve rapor aile hekimliğine geçilen bölgede bu evraklar ve işlemler aile hekimliği tarafından yerine getirilir .
Bu işlemleri ilgili mevzuat kapsamında yerine getirilir .
Sürekli Hizmet
Bu hizmetler kişilerin çalıştığı ve yaşadığı yerler başta olmak üzere kesintisiz verilmesidir .
Sağlık hakkı doğuştan kazanılmış bir hak olmasından dolayı verilecek sağlık hizmetleri ülke sınırları içinde yer alan bütün vatandaşlara , her zaman her yerde verilmesi amaçlanmıştır .
Kişilerin yaşamış oldukları coğrafi bölgeleri dikkate almaksızın talep ve ihtiyaç duydukları her an sağlık hizmetlerine erişebilmelerini sağlarken bu kapsamında örgütlenmiştir .
Ekip Hizmeti
Sağlık hizmetlerinde yer alan ekipler , aynı amaç doğrultusunda becerileri , bilgileri , sorumlulukları ve yetkileri açısından birbirini tamamlama niteliğindedir .
Ekiplerin çalışmaları ekip başkanları tarafından yürütülürken özellikle sağlık hizmetlerinde hiçbir meslek üyesi diğer meslek üyesinden az önemli yada daha önemli değildir .
Kademeli Hizmet
Bu konunun başlığından da anlaşılacağı gibi sağlık kuruluşları arasında bir sevk zincirini göstermektedir .
Yani birinci basamak hizmetlerinden ikinci basamak hizmetlerine ve sonrasında üçüncü basamak sağlık hizmetlerine göre kademeli bir hizmet anlayışı vardır .
Sağlık ve sağlık hizmetlerindeki kademeli hizmetin birkaç amacı vardır .
Bunlar ;
Hastanelerin gereksiz hasta yükünün oluşmasına engele olmak ,
Kişilere daha hızlı ve kaliteli hizmet vermek ,
Nitelikli hizmet verilmesi kapsamından sonra maliyetlerin kademeli olarak düşürülmesi olarak bilinmektedir .
Aile uygulamasına geçilen bölgelerde zorunlu haller olmadıkça ( Örneğin herhangi bir kaza sonucu meydana gelen yaralanmalar gibi ) aile hekimine görünmeksizin ve sevk işleminin aile hekimi tarafından yapılmadan diğer sağlık kurum ve kuruluşlarına muayene , tedavi amacıyla giden herkesten katkı payı kesintileri yapılır .
Burada katkı payları kesintisinin yapılabileceği hususu uygun olmakla beraber , bu konunun aile hekimine kayıtlı olan kişilerce yeterince bilinmemesi dikkat edilmesi gereken bir durumdur .
İlgili katkı payı Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı , Sağlık Bakanlığı ve Maliye Bakanlıkları tarafından belirlenir .
Kaliteli Yaklaşım :
Sağlık işletmelerindeki işlemler , mekan ve ürün kalitelerini yükseltmeyi amaçlamaktadır .
Bu nedenle hizmeti sunan kişilerin toplumun ve bu hizmeti alanların memnuniyetinin kazanması söz konusudur .
Katılımlı Hizmet
Toplumun sağlık hizmetlerinin planlanması ve uygulanmasında ilgili sürece katılımını göstermektedir .
Risk Yaklaşımı
Yeri sağlık hizmetleri götürülemediği takdirde sağlıklı olan kişilerin sağlık durumlarını tehlikeye atmamak adına , sağlığı tehlike altında olabileceği düşünülen bireylerin nispi olarak daha fazla yararlanmaları gerekecek .
Bu durumda herkes yeteri kadar fakat sağlığı tehlike de olabilecek olan kişilerin daha fazla hizmet etmesi beklenmektedir .
Sağlık Sisteminin İlişkili Olduğu Alanlar Nelerdir ?
Yürütülen sağlık hizmetlerinde , doğrudan veya dolaylı olarak sağlık hizmetlerini etkileyen veya sağlık hizmetlerinin etkilemiş olduğu bazı temel unsurlar vardır .
Bu temel unsurları sağlık hizmetlerinden ayrı düşünerek yapılacak bir değerlendirme eksik ve yanlış olur .
Bu unsurlar sırasıyla ;
Sağlık ve Kültür
Sağlık ve Sosyoloji
Sağlık ve Teknoloji
Sağlık ve Kalite
Sağlık ve Kalkınma
Sağlık ve Planlama olarak gösterilmektedir .
Sağlık ve Kültür İlişkisi Nasıldır ?
Kültür ,  toplumsal , tarihsel gelişme süreci içinde oluşturulan bütün manevi ve maddi değerleriyle bunları oluşturmak , gelecek nesillere ulaştırmada kullanılan insanın toplumsal ve doğal çevresine hakimiyetinin ölçüsünü gösteren değerler bütünü olarak tanımlanabilir .
Buradan kültür ve sağlık ilişkisine değinilecek olursa , insanların ortaya çıkan sağlık sorunlarından bilgi edinme yöntemi , tedavi amacıyla başvurulan sağlık kuruluşu ya da tedavi şekilleri manevi bir kültürün değeri olan örf ve adetler değer yargıları etkisi altında kalmak olarak gösterilebilir .
Bu çerçevede bireyin dinlenme ve beslenme alışkanlığının yanında hastalığı algılama biçimi tedavi seçenekleri kültüre bağlı olarak değişkenlik gösterebilir .
Sağlık ve Sosyoloji İlişkisi Nasıldır ?
Diğer bir adı toplum bilimi olarak ifade edilen sosyoloji , toplum olaylarını inceleyerek birtakım çıkarımlarda bulunur .
Diğer bir ifadeyle insan toplumlarını vasıflayabilen , karşılaştırarak açıklaya bilen ve bunlarla beraber zaman ve mekan faktörlerini göz önünde bulunduran bir bilimdir .
Burada sağlık ve hastalığın ne olabileceği ülkeler arasında hatta toplumlar arasında değişkenlik gösterebilir .
Örneğin padişah hastalığı olarak da bilinen Gut hastalığı kan içindeki ürik asit miktarının artmasıyla meydana gelen ayak başparmaklardaki şiddetli ağrı ve iltihaplanma şeklinde ortaya çıkan bir hastalıktır .
Bu hastalık yoğun et tüketiminin oluşmasına bağlı olarak ortaya çıkmaktadır .
Et yiyen toplumlarda bu hastalık ortaya çıkarken , hiç yemeyen veya az tüketen toplumlarda ise görülmemesi sağlık sosyolojisi alanına girmektedir .
Bu sebeple sağlık sosyolojisi hastalık ve sağlığın sosyal sebeplerini ve bunun sonuçlarını inceleyen bilimsel bir alandır .
Sağlık Sosyolojisinin Çalışma Alanları Nelerdir ?
Sağlık sosyolojisinin en önemli çalışma alanları ; sağlık işletmelerinin sosyal alanları , sağlık hizmetlerinden faydalananların ve bu hizmetleri sunan personelin davranışını , hastalığın ve sağlığın sosyal taraflarıyla çalışmaktadır .
Sağlık sosyolojisi gerek sağlık mesleklerin gerekse sosyoloji alanlarında ders olarak verilmektedir .
Sağlık ve Teknoloji İlişkisi Nasıldır ?
Sağlık ve teknoloji ilişkisi birbirine entegre edilmiş bir alan olarak karşımıza çıkmaktadır .
Teknoloji en çok kullanıldığı alanların başında sağlık sektörü gelmektedir .
Tedavinin yapılabilmesi ya da öncesinde teşhisin koyulabilmesi adına teknolojinin her geçen gün kullanımı daha da artmaktadır .
Sağlık Teknoloji Tanımı İçinde Neler Var ?
Teknoloji günümüz toplumunda oldukça kullanılmakta ve toplumun bir parçası haline gelmiştir .
Yaşam kalitesinin artırımı kapsamında teknoloji kullanımı hastalara daha faydalı bakım ve tedavi imkânı sağlamaktadır .
Sağlık hizmetlerinde teknoloji tanımı içerisinde tıbbi cihazlar , cerrahi teknikler , tıbbi tedavi yöntemleri , ilaçlar ve sağlık hizmetleri uygulamaları yer alır .
Sağlık Kurumları Kavramı ve Önemi
Sağlık Kurumlarının Önemi Nedir ?  Yöneticilerin en temel özelliklerinden biride kendi idareleri altında bulunan kişilerin belirli amaçları gerçekleştirebilmek için onları yönlendirmeleridir .
Yöneticilik hem yetenekleri hem bireysel becerileri ve bilgiyi gerektirir .
Günümüzde yöneticilik faaliyetleri birer meslek haline gelirken , yöneticiler ise profesyonel seviyeye gelmektedir .
Kendisi ve iş arasında yalnızca bir kişi bulunan kişiler yönetici iken 100 veya 1000 kişi olanlarda aynı yönetici seviyesindedir .
Burada yönetilen kişi sayısının fazlalaşması yönetim faaliyetinin esasını değiştirmeyecektir .
Sadece verilen kararların düzeyini ve kapsamını değiştirecektir .
Sağlık kurumları işletmeciliğine ( yöneticilerine ) gelince , görev almış olduğu kurumun çalışmalarının yürütülmesinde ve düzenlenmesinde , ihtiyaç duyulan araç ve gereçlerin temin edilmesinin sağlanması , bütçeyle ilgili gerek görülen tüm çalışmaların yapılması , muayene ve sağlık ücretlerinin tespit edilmesini gerçekleştiren kişi olarak tanımlanır .
Sağlık hizmetlerinde rol alan organizasyonlar üç farklı guruba ayrılır .
Bunlar sağlık hizmetlerinin ilgili politikalarının nasıl olacağını belirleyen , finanse eden ve bu hizmetleri sunan olarak ayrılmaktadır .
Bu grupların sağlık yöneticileri çalıştırmadan başarılı olması mümkün değildir .
Ülke nezdinde kararlar almak , politikalar oluşturmak ve planlamalar yapabilmek için sadece tıp hizmetlerinden birinde mezun olmak yetersiz kalacaktır .
Öncelikleri belirlemek geniş , tercihleri yapabilmek , geniş bir görüş açısına sahip olmak gibi uygulamalarda sağlık bilimleriyle beraber , işletme ilkeleri , sağlık hukuku gibi konularda yeterli bilgi birikimine sahip olabilecek kişilerin başarılı olması beklenir .
Sağlık yönetimi yaşamış olduğumuz 21. yüzyılda oldukça yeni bir meslek olmakla beraber bu mesleğin en çok gelişmiş dalı ise hastane yöneticiliğidir .
Hastane yöneticileri çok hızlı ilerleyen teknolojinin , az kaynaklarla ve tüketici hareketlerinin baskısı altında olabildiğince büyük bir bütçenin sorumluluğunu yerine getirmekte , çok değişkenli olabilen yarı profesyonel , profesyonel ve yardımcı sağlık personelinin çalışma uyumunu sağlamak amacıyla karışık denilebilecek bir kurumu işletmek durumunda kalabilmektedirler .
Yönetim zor denilebilecek alanlardan biridir .
Fakat sağlık kurumlarının yönetimi ise daha da zor olduğunu söylemek gerekir .
Bunun en önemli sebeplerinden biri ise yoğun ve ileri teknolojini kullanımı , çok fazla disiplinin ortaklaşa çalışmış oldukları bir alan olması , kısıtlı bütçe kaynaklarıyla bireylerin ihtiyaçlarını karşılamak ve hatta onları memnun şeklinde sıralanabilir .
Sağlık hizmetlerinde devamlılık söz konusu olması nedeniyle sürekli yönetilmesi gerekir .
Bu açıdan kullanılacak kaynakların ve mevcut tıbbi ve diğer sağlık çalışanı kadrolarının iyi organize edilmesi ve yönetilmesine dikkat edilmelidir .
Hataların en aza indirilmesi , meydana gelebilecek tehlike ve risklere karşı alınabilecek bazı önlemlerle etkili bir hizmet sağlanabilir .
Sağlık Yöneticisinden Beklenen Özellikler
Bilimci Nintzberg'e göre yönetici , üç farklı örgütsel rolü yerine getirmekle sorumludur .
Bu roller , karar verme , bilgi rolü ve kişiler arası rollerdir .
Kişiler arası rolü , örgüt üyelerinin birbirleriyle uyum içinde çalışmalarına yardımcı olmak ve sinerji oluşturmalarını sağlamaktır .
Diğer bir rolü ise bilgi sağlama rolüdür .
Bilgilerin biraraya getirmek ve bu bilgilerden bazı sonuçlar çıkartarak doğru bir şekilde işlenmesidir .
Yöneticinin üçüncü rolü ise karar vermektir ki bu yöneticinin en tabi görevlerinden biridir .
Yönetimde yer alan kişiler arası rolüne göre sağlık yöneticisinin sahip olması gereken özellikler şu şekildedir ;
İşe ait devir hızını azaltıcı bazı tedbirler almak
Kendi sorumluluğu altında olan çalışanların kuruma aidiyet bağının oluşmasına yardımcı olmak
Çalışmış olduğu sağlık organizasyonun öğrenen bir kurum haline getirmek
Eğitime katılmalı , bilgilerini tazelemelidir ve beraber çalışmış olduğu personeli eğitim süreçlerine dahil etmelidir .
Kurumun yapısal güçlendirme konularına önem göstermelidir .
Kurum içi ve kurum dışı etkili ve doğru bir iletişim kullanmalıdır .
Motivasyon ve performans artırıcı çalışmalar yapmalıdır .
Kullanım hakkı kendisinde olan ayrıcalıkları gereksiz yere kullanmamalıdır .
Yönetimdeki bilgi ve davranış rolüne göre sağlık kurumları yöneticisinin sahip olması gereken özellikler ise şöyle sıralayabiliriz ;
Değişimi uygulayan ve takip eden olmalıdır
Misyon ve vizyon sahibi olmalıdır .
Yenilik lideri özelliğini korumalıdır .
Sorunun çözülemeyecek bir noktasında ise farklı bir sinerji oluşturarak çözüm bulmaya odaklanmalıdır .
Farkındalık sahibi olarak araştırma ve geliştirmeye önem vermelidir .
Sağlık bilgisi , hukuku ve işletme bilgileri tam olmalıdır .
Sosyal sorumluluk bilinciyle hareket etmelidir .
Sağlıkla ilgili önceleri ve sonraları çıkacak olan yasa ve tüzüklerden sağlıkta uygulama tebliğinden haberdar olmalı ve takip etmelidir .
Planlama denetleme ve koordinasyon gibi çalışmaları yerine getirmelidir .
Sağlık hizmetlerinin oldukça fazla alt yası olması nedeniyle alt sistemler hakkında bilgi sahibi olmalı ve örgüt geliştirme çalışmaları yapmalıdır .
Fiyatlandırma ve öncesi maliyet konularında bilgi sahibi olmalıdır .
Sağlık yöneticisinin karar verme rolüne göre kendisinde bulundurması gereken özellikleri de şöyle sıralayabiliriz :
Kararlarında istikrarlı olunarak iyi bir denetleyici olmak
Kurumun haberleşme tarzını uygun olabilecek , karar verme ve problem çözme yeteneğiyle ilgilenmelidir .
Olaylara kapsamlı bir anlayışla bakmalıdır .
Hekim ve Yönetici Farkları Nelerdir ?
Doktorlar sağlık sektörünün önemli bir bölümünü oluştururken , uzun ve zor denilebilecek bir sürede almış oldukları eğitimlerinden dolayı bilgi birikim seviyeleri oldukça yüksektir .
Almış olduğu eğitim ve görevi , tıp uzmanlığı olan doktorların sağlık kurumlarında atık yönetimi ve otelcilik gibi konularla meşgul olmaları görevlerinin içinde olmamakla beraber kendi mesleklerini çalışmalarını da zorlaştırmaktadır .
Bu nedenle tıp uzmanlığı eğitimi alan kişilerin bu tür işleri sağlık işletmeleri yöneticisine devretmesi beklenir .
Sağlık yönetici görevini yapacak olan kişilerin bu alanda uzmanlık almaları gerekir .  Çünkü sağlık yöneticiliği , muhasebe , sağlık mevzuatını , çalışan ve hasta tatmini , performans ve motivasyon benzeri konularla ilgilendiğinden dolayı ayrı bir eğitim almaları gerekecektir .
İşletmenin başarısı ve hedeflerin gerçekleşmesi açısından , sağlık yöneticiliği görevini yerine getirmeye çalışacak olan doktorların bu alanlarda eğitim almaları faydalı olacaktır .
Yöneticilik ve hekimlik arasındaki farkları şu şekilde sıralayabiliriz .
Yöneticiler
Farklı alanlar hakkında bilgileri vardır .
Kurallar koyar ve bireyleri denetler .
Çok farklı insan gruplarıyla ilgilenmek zorundadırlar .
Gerçekçidirler ve kararları uzlaşmacı kültürüyle oluştururlar .
Maliyet kontrolüne çok dikkat ederken aynı zamanda kuruluşu temsil etme gibi görevleri vardır .
Hekimler
Almış oldukları tıbbi eğitimlerle ilgili bilgileri vardır .
Denetimi pek fazla sevmezler ve kurallardan hoşlanmazlar .
Bireysel kararlar almaları oldukça yüksek iken hastalarıyla ilgilenirler .
Sadece kendilerini temsil ederler ve idealistlerdir .
Harcamaları yaparken maliyet kontrollerinden hoşlanmazlar .
Kimler Yöneticidir ?
Kendisi ve iş arasında yalnızca bir kişi bulunan kişiler yönetici iken 100 veya 1000 kişi olanlarda aynı yönetici seviyesindedir .
Burada yönetilen kişi sayısının fazlalaşması yönetim faaliyetinin esasını değiştirmeyecektir .
Sadece verilen kararların düzeyini ve kapsamını değiştirecektir .
Sağlık Yöneticisi Nasıl Biri Olmalıdır ?
Bir sağlık kurumları yöneticisi , her şeyden önce insan hayatına değer veren ve bu değerin getirmiş olduğu ahlak , sorumluluk ve disipline sahip biri olmalıdır .
Sağlık Sektöründe hatanın tolere edilemediği ve bunun sonunda ölüme kadar gidilebilecek bir süreci beraberinde getirir .
Her şeyi bilip , bilgi yükü yaratmaktan öteye bilgilerini yerinde ve doğru zamanda iyi kullanmalıdır .
Sağlık Yöneticisinin Kaç Rolü Vardır ?
Bilimci Nintzberg'e göre yönetici , üç farklı örgütsel rolü vardır .
Bu roller , karar verme , bilgi rolü ve kişiler arası rollerdir .
Kişiler arası rolü , örgüt üyelerinin birbirleriyle uyum içinde çalışmalarına yardımcı olmak ve sinerji oluşturmalarını sağlamaktır .
Diğer bir rolü ise bilgi sağlama rolüdür .
Bilgilerin biraraya getirmek ve bu bilgilerden bazı sonuçlar çıkartarak doğru bir şekilde işlenmesidir .
Yöneticinin üçüncü rolü ise karar vermektir ki bu yöneticinin en tabi görevlerinden biridir .
Sağlık Kurumları İşletmeciliği Bölümü ( MYO )
Sağlık ile ilgili bölümlerin çoğu sayısal alandan alım yapsa da bazı bölümlerin TYT puan türünden alım yaptığı da bilinmektedir .
Bu bölümlerden biri sağlık işletmeciliği bölümüdür .
Sağlık işletmeciliği bölümü , sağlık ile ilgili işletme ve kurumlarda çalışacak işletmecilik bilgisine vâkıf mezunlar yetiştirmektedir .
Bölüm , TYT puanını esas almasıyla da bir ön lisans programıdır .
Ayrıca bölüm , Ülkemizde sağlık alanının yalnızca tıbbi hizmet ile ilgili olmadığını da göstermektedir .
Sağlık kurumlarındaki idari işlerin yönetimi ve düzeni ile ilgilenen sağlık kurumları işletmeciliği , bölüm içeriğinde de buna yönelik eğitim sunmaktadır .
Sağlık alanında işletme beceri ve uygulamalarını harekete geçiren mezunlar , kamu ve özel sektörde çalışma olanağına sahiplerdir .
Bölüm , işletmecilik uygulamaları ile bilgilerini ,  öğrencilere gerekli ders içerikleriyle kazandırmaktadır .
Sağlık sektörünün idari işlerini yürüten bir ekiple çalışacak olan mezunlar , 2 yıllık eğitim süresinde ; organizasyon , iktisat , sosyal güvenlik ve sağlık mevzuatı hakkında gerekli bilgilere aşina olmaktadırlar .  Bir ön lisans programı olan sağlık kurumları işletmeciliği bölümünü tercih etmek isteyenler için bölümü ayrıntılarıyla ele alalım .
Sağlık Kurumları İşletmeciliği Bölümü Nedir ?
2 yıllık bir eğitim veren sağlık kurumları işletmeciliği , üniversitelerin Meslek Yüksekokullarına bağlıdır .
Bölüm , hem devlet hem de özel üniversitelerde bulunmaktadır .
Sağlık sektöründe gerekli görülen idari ve organizasyon işlerinin yürütülmesi ile ilgili olan bölüm , 4 yarıyıl süren eğitim sürecinde de idarecilik ve yöneticilik becerileri kazandırmayı hedefler .
Her sağlık kurumu , tıbbi hizmetin yanı sıra bir kurum olarak da kaliteli hizmeti yönetmekle bir kurumsal niteliğe ulaşır .
Verilen hizmetin , kurumsal niteliğe ulaşabilmesi adına idari işler olan ; iletişim , insan kaynakları , satın alma , malzeme yönetimi , halkla ilişkiler , finans ve işletmecilik uygulamalarına gerek duyulur .
Kurum ancak bir bütün olarak , tüm departmanlarıyla iş yapabilirse doğru ve kaliteli hizmet verebilecek potansiyele ulaşabilir .
Sağlık kurumları işletmeciliği bölümü de bu alanda çalışacak öğrenciler yetiştirerek idari alandaki işlerliliği hızlandırmaktadır .  
Bölüm , TYT başarısına bağlı olarak öğrenci almasıyla beraber , 2 yıllık eğitim sonrası ilgili lisans bölümlerine geçiş hakkı da sunmaktadır .
DGS ile geçiş yapılabilen bölümler şunlardır :
Sağlık Yönetimi
Uluslararası İşletme Yönetimi
Sosyal Hizmet
Acil Yardım ve Afet Yönetimi 
İşletme 
Sağlık kurumları işletmeciliği ;  sağlık kurumlarında çalışabilecek yöneticiler yetiştirdiğinden , bölümü tercih etmek isteyenlerin yöneticilik vasıflarını geliştirebilecek olmaları gerekmektedir .
Günümüzün en önemli becerisi sayılan iletişim becerileri ve insan ilişkilerini yönetebilme , sağlık sektöründe çalışacak olanların da en önemli özelliklerinden birisi olmaktadır .
Bu becerileri geliştirmek adına öğrencilik yıllarından itibaren çeşitli iş deneyimleri elde edebilir veya alanınızda staj yapabilirsiniz .  
Sağlık Kurumları İşletmeciliği Bölümü İş İmkânları Nelerdir ?
Sağlık kurumları işletmeciliği mezunları , genel olarak sağlık alanında iş bulabilmektedirler .
Bölüm mezunları , işletme alanı ile ilgili geniş çaplı dersler gördükleri için sağlık sektörü dışında da iş bulma olanağına sahiplerdir .
Genel olarak mezunlar , özel ve kamuya ait sağlık işletme ve kurumlarında görev almaktadır .
Kamu ve özel hastaneler , ilaç şirketleri , tıbbi cihaz ve malzeme üreten endüstriler , sağlık sigorta şirketleri ,  rehabilitasyon ve özel eğitim merkezleri , bilinen bazı çalışma alanlarıdır .  
Ayrıca mezunlar , DGS yoluyla ilgili lisans bölümlerine geçiş yaparak da iş bulabilme olanaklarını artırabilmektedirler .
İşletme , acil yardım ve afet yönetimi ve sosyal hizmet nispeten daha fazla iş bulunabilecek alanları barındırmaktadır .
Bölüm mezunları , çalıştıkları kurumun ; mali , idari ve kurumsal yönetim bölümlerinde gerekli sorumluluk ve görevleri yerine getirirler .
Sağlık Kurumları İşletmeciliği Bölümü Dersleri Nelerdir ?
Sağlık kurumları işletmeciliği bölümü , teorik ve pratik bilgileri içeren derslere sahiptir .
Bölümde ; muhasebe , işletme , hukuk , insan kaynakları ve iktisat gibi temel dersler bulunmaktadır .
Ayrıca bölüm , işletmecilik ağırlıklı  bir alan olduğundan , işletme uygulamaları ile ilgili geniş çaplı dersler de eğitim içinde yer almaktadır .
Ayrıca bölümde , sağlık yönetimi ve mevzuatı ile ilgili bilgi ve uygulamaları barındıran dersler görmek de mümkündür .
Yine her bölümde olan bilgisayar kullanımı ve İngilizce ders içerikleri de bölümde yer almaktadır .
Zorunlu ders kapsamındaki dersler dışında seçmeli ders olarak sağlık yönetimi , halkla ilişkiler ve psikolojiye - sosyolojiye dayalı ders içerikler de vardır .
Bölüm ders adları , üniversiteden üniversiteye değişmekle birlikte genel olarak şu şekilde hazırlanmıştır :
Genel İşletme
Genel Muhasebe
Hukukun Temel Kavramları
Tıbbi Terminoloji
Tıbbi Dokümantasyon ve Arşivleme
Sağlık Sosyolojisi
Hasta Hizmetleri
İş Sağlığı ve Güvenliği
İstatistik
Sağlık Sigortacılığı
Sağlık Yönetimine Giriş
İngilizce
Sağlık Mevzuatı
Medikal Muhasebe
Sosyal Hizmetler
Satın Alma Yöntemleri
Sağlık Kurumlarında Kalite Yönetimi
Bilgisayar ve İletişim Teknolojileri
İlk Yardım
Malzeme Yönetimi
Sağlık Turizmi
İnsan Kaynakları Yönetimi
Sağlık Ekonomisi
İşletme Yönetimi
Mezuniyet Projesi ya da Staj
Sağlık Kurumları İşletmeciliği Bölümü Taban Puanları ve Sıralama
Sağlık Kurumları işletmeciliği bölümü , Yalnızca ilk sınav olan TYT ile öğrenci almaktadır .
TYT'den gerekli taban puan ve sıralamayı elde eden öğrenciler , bu alanı tercih edebilmektedir .
Sağlık kurumları işletmeciliği , ön lisans bölümler arasında tercih edilme sıklığı yüksek bölümlerden biridir .
Bölüm , özel üniversitelerin burslu , yarı yarıya bursu ve ücretli kontenjanlarında yer almaktadır .
İlk 5 içinde yer alan üniversitelerin hepsi de özel üniversitelerin burslu programlarıdır .
İlk 5 içinde yer alan devlet üniversiteleri ise ; Dokuz Eylül Üniversitesi , Sağlık Bilimleri Üniversitesi , Akdeniz Üniversitesi , Kayseri Üniversitesi ve Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesidir .
Sağlık kurumları işletmeciliği bölümünün taban puanları ve sıralamaları , nispeten diğer popüler ön lisans bölümlerine göre daha kolay elde edilebilir değerlere sahiptir .   Özel üniversitelerde daha fazla yer alan bölümün ,  devlet üniversitelerdeki sıralama değerleri de daha düşüktür .  
Sağlık Kurumları işletmeciliği taban puanları ve sıralaması en yüksek olan ilk 5 üniversiteye ise aşağıdaki listeden ulaşabilirsiniz .  
Üsküdar Üniversitesi Burslu  Puan 286 , 63124 Sıralama 503.498
İstanbul Medipol Üniversitesi Burslu Puan 284,79009 Sıralama 518.283
Ufuk Üniversitesi Burslu Puan 277,45495 Sıralama 580 .
829
İstanbul Okan Üniversitesi Burslu Puan 275 , 34112 Sıralama 600.315
İstanbul Aydın Üniversitesi Burslu Puan  274 , 85146 Sıralama 604.915
Sağlık Kurumları İşletmeciliği Bölümü Nedir ?
Sağlık kurumları işletmeciliği bölümü ,  2 yıllık eğitim sunan , sağlık kurumlarında çalışabilecek yöneticiler yetiştiren bir ön lisans programıdır .
Bölüm yalnızca TYT puanı ile öğrenci almakta ve devlet ile özel üniversiteler de tercih edilebilen bir programdır .
Bölümün amacı , sağlık kurumundaki idari işlerin ; yönetimi , planlaması , organizasyonu ve denetim ile ilgilenen yetkin mezunlar yetiştirmektir .  
Sağlık Kurumları İşletmeciliği Bölümü İş İmkânları Nelerdir ?
Sağlık kurumları işletmeciliği bölüm mezunları , sağlık kurum ve işletmelerinde istihdam edilmektedirler .
Mezunlar , kamu ve özel sektöre ait hastanelerde , ilaç ve tıbbi malzeme üreten firmalarda , çocuk sağlığı ve özel eğitim merkezlerinde , özel sigorta şirketleri ve rehabilitasyon merkezlerinde çalışmaktadırlar .
Ayrıca 2 yıllık bölümü okuduktan sonra DGS yoluyla ilgili lisans bölümlerine geçerek iş bulabilme alanlarını genişletme olanağını yaratabilmektedirler .  
Sağlık Kurumları İşletmeciliği Bölümü Mezunu Ne İş Yapar ?
Bölüm mezunları , ilgili sağlık kurumunun idari , mali , kurumsal ve organizasyon yönetimini ile ilgili çalışmalar yapar .
Bu konularda kurumun yararına olan ; planlama , yönetme , pazarlama ve denetleme gibi aşamaları harekete geçirir .
Ayrıca mezunlar ,  hastane ya da sağlık kurumunun mevcut hizmetini üst seviyelerde sürdürmesine yönelik idari işler ile ilgili uygulamaları yürütür .  
Sağlık Kurumları İşletmeciliği Nedir ?
Sağlık sektörünün geniş bir iş alanına sahip olması , pek çok farklı göreve sahip mesleği de beraberinde getirebiliyor .
Doğrudan sağlık alanında hizmet veren bölümlerin yanında işletme mantığına uygun meslekleri de bu sektörde görebiliyoruz .
Tıbbi sekreterlik , sağlık yönetimi , sağlık kurumları işletmeciliği gibi bölümler , sağlık kuruluşlarında aktif görev üstlenen meslekleri meydana getiriyor .
Sağlık kurum ve kuruluşlarının hastalara sağlık hizmeti sağlarken kurumun idari ve yönetim kısmına da görev ve sorumluluk sağlaması gerekir .
Bir kurumun ayakta kalması ve tüm fonksiyonel işlerini doğru düzenleyebilmesi için yönetim altyapısına ve işleyişine hakim olabilmesi gerekir .
Sağlık kurumları açısından baktığımızda da kaynaklar ve kurumsal düzen , sağlık hizmetinin ihtiyacı olanlara ulaşması ve en iyi şekilde sürdürülebilmesi için büyük öneme sahiptir .  
Sağlık kurumları işletmeciliği alanı da işletme bilgi ve uygulamasının sağlık sektöründe fayda sunması için özel bir meslek icrası geliştirir .
Sağlık kurumunun arka planında onu asıl ayakta tutan ; idari , mali , kurumsal iletişim , muhasebe , üretim , insan kaynağı ve hizmetin yürütülmesi gibi unsurlar sağlık işletmeciliğinin geniş çalışma bölümleridir .  
Sağlık işletmeciliği sağlık sektörüne sunduğu katkısına rağmen ilgi ve alakanın sağlık bölümlerine göre çok olmadığı bir alan .
İşletme bölümünün gördüğü talebin yanında sağlık kurumları işletmeciliği daha yeni bir meslek icrası olarak görülüyor .
Buna rağmen ülkemizdeki sağlık sektörünün canlılığı ve genişliği , sağlık ve idari alanında çalışacakları da rahatlatacak olanaklara sahip .
Sağlık kurumları işletmeciliği , kurumun yönetim ve insan kaynağı ihtiyaçlarını karşılayacak bilgi ile uygulamalara da vakıf olarak bu alanda çalışmak isteyenlere bir kapı açıyor .  
Sağlık Kurumları İşletmeciliği Bölümü
Sağlık kurumu işletmeciliği bölümü , sağlık alanının idari kısmında yer almak isteyenlerin tercih edebilecekleri bir meslek uygulamasına yer veriyor .
Bölümü tercih etmek isteyenler ,  üniversite sınavının ilk kısmı olan TYT alanından istenilen sıralamayı elde etmek zorunda .
Sağlık kurumları işletmeciliği bölümü her ne kadar işletme bölümü mantığına sahip olsa da tercihte bulunurken ön lisans bir bölüm olduğuna dikkat etmeniz gerekir .
Yani 2 yıllık bir öğrenimin ardından mezun olunuyor ve  " sağlık kurumları işletmeciliği teknikeri  " unvanı veriliyor .  
Bölümü ön lisans düzeyinde tamamladıktan sonra tercihinize bağlı olarak DGS yoluyla sağlık yönetimi , işletme yönetimi ve işletme eğitimi alabilir ve lisans öğrenime geçebilirsiniz .
Burada önemli olan nokta ise eğitimler eşit ağırlık bölümü olduğu için buna göre sınava hazırlanmanızdır .
Ayrıca sağlık kurumlar işletmeciliği bölümü , ön lisans dışında açıköğretim düzeyinde de eğitim veriyor .
İster ön lisans olsun , ister açıköğretim olsun eğitim süresi boyunca aşağıdaki ders ve bilgileri içerebilen bir müfredat göreceksiniz .
İşletme Bilgisi ve İlkeleri
İşletme Yönetimi
Muhasebe
İktisat Bilgisi
Temel Bilgi Teknolojileri
Genel Hukuk Bilgisi
Sağlık Hizmeti Yönetimi 
Tıbbi Belgeleme ve Terminoloji
Sağlık Sigortacılığı
Sosyal Güvenlik
Hastane Yönetimi
İletişim ve Etkili Konuşma
Risk Yönetimi
Maliyet Yönetimi
Sağlık Sosyolojisi 
Sağlık Kurumlarında Finans ve Kalite Yönetimi
Bölümü tercih etmek isteyenlerin gerçekten sağlık alanında çalışma niyetinde olmaları ve bölümü de ayrıntılı araştırmaları gerekir .
Kurumsal bir şirket ya da işletmede çalışma isteğiniz varsa işletme bölümü ya da benzeri bölümleri tercih etmeniz daha doğru olacaktır .  
Sağlık Kurumları İşletmeciliği İş Alanları 
Sağlık kurumlarının niteliği ve işleyişi diğer alanlara göre daha geniştir .
Sektöre baktığımızda kamu ve özel olmak üzere pek çok alt kategori ve hizmetin verildiği alanları görebiliriz .
Özellikle sağlık kurumlarına çeşitli alanlarda hizmet sağlayan şirket ve malzeme takviyesi veren endüstri kuruluşlarında da çalışma imkânı vardır .
Hastane yönetiminin idari , mali ve kurumsal bölümlerinde çalışma olanağına sahip mezunlar ; kamu , özel , üniversite hastanesi , ilaç firmaları , rehabilitasyon merkezleri ve SGK gibi sağlık sigortası ile ilgilenen alanlarda iş bulabilir .
Mezunlar , bölümün sağladığı işletmecilik bilgisi ve uygulaması dahilinde sağlık kurum ve kuruluşlarına gerekli desteği sağlayacak şekilde idari bölüme katılır .  
Sağlık Kurumu İşletmeciliği Mezunu Ne İş Yapar ?
Sağlık kurumu işletmeciliği , sağlık kurumunun genişliği ve iş yükünün ağırlığı sebebiyle idari ve yönetim alanının kontrolü ile ilgili bir meslek görevini yerine getirir .
Mezunların eğitim süresi boyunca gördükleri uygulama ve teorik bilgiler , bir işletme mantığına sahip kurumun işleyişinin düzenlemek ve artı değer yaratmak içindir .
Sağlık kurumunda sağlık yöneticisi olarak görevlendirilen mezunlar , kurumun olanakları dahilinde yönetim alt kategorilerinde ve organizasyon kısmında çalışabilir .  
Bölüm mezunları mali , idari , organizasyon , üretim , pazarlama ve insan kaynakları gibi departmanlarda çalışarak kurumun sağlık hizmetini daha iyi sağlayabilmesi ve kaynak durumunu kontrol edebilmesinin altyapısını hazırlar .
Özellikle özel kurum ve kuruluşların artan personel ihtiyacı ve imkânları doğrultusunda koordinasyon , kaynak açığını kapatma , kurumun iletişim organlarını yönetebilme sağlık politikasını oluşturma ve yönetme gibi görevleri , mezunlar sağlayabilmektedir .
Bunun dışında sağlık kurumu içinde görev ve sorumlulukları yerine getirebilmek için bölümü tercih edecek olanların taşıması ve edinmesi gereken bazı özellikler bulunmakta .
Öncelikle üniversite tercihinde bulunma aşamasında kendinizi sağlık yönetici olarak görebiliyor musunuz , bunu iyi düşünmelisiniz .
Sağlık sektörünün genişliği yanında sürekli sağlık alanında çalışmayı da göz önünde bulundurmanız gerekir .
Hastane ya da sağlık kuruluşu , merkezi içinde sağlık hizmeti sağlayanlarla ve yönetim departmanı arasında sıkı ve güçlü bir iletişim ağı kurmanız beklenir .
İdari departmanı temsil eden bir çalışan olarak büro ya da ofis içinde diğer personeller ile etkin bir iletişim ve uyum sağlanmalıdır .
Çalışacağınız kurumlar , sağlık hizmetinde iletişimin önemi doğrultusunda idari personel ve yönetici arayacaktır .
Mesleğin icrası için gerekli olan etkin iletişim kurabilme ve yönetebilme becerisi , kurum içinde sizi ileriye taşır ve ekip gücünün bir parçası yapar .  
Kurum ve kuruluşlarında çalışacağınız süre boyunca planlama , uygulama ve yönetme işleri için planları uygulama ve koordine edebilme yetkinliği geliştirmeniz gerekir .
Meslek bilginizin yanında sosyal bilimlerin size sağlayacağı katkıyı da es geçmemeniz gerekir .
İktisat , halkla ilişkiler , stratejik iletişim gibi konularda bilginizi genişletebilirsiniz .
Yine kurum içinde çalışacağınız için temel bilgi teknolojisi bilgisine sahip olmalısınız .
Bilgisayar ve ofis programları kullanımına , bölümü okurken vâkıf olmanız gerek .
Geniş bir alan olarak görülen idari ve yönetim kısmında çalışacağınız farkında olarak alan bilginizi geliştirmeniz lazım .
Enstitü içinde online eğitim kapsamında verilen kurs ile sağlık kurumları işletmeciliği bilginizi ve alan becerilerinizi geliştirebilirsiniz .
Sağlık kurumları işletmeciliği nedir ?
Sağlık kurumları içerisinde idari ve yönetim alanlarında çalışan yöneticiler sağlık işletmeciliği görevinde bulunur .
İşletme bilgi ve uygulamasına sahip olarak kurumun idari , mali , üretim ve finans gibi bölümlerinde çalışma görevi üstlenilir .
Sağlık yöneticisi olarak kamu ve özel sektörde belli sorumluluklar yerine getirilir .
Sağlık kurumu işletmeciliği bölümü kaç yıllık ?
Ön lisans bir bölüm olarak eğitim , 2 yıllıktır .
Meslek yüksekokulları ve açıköğretim bünyesinde eğitim sağlanıyor .
İsteğe bağlı olarak DGS yoluyla  4 yıllık eğitim tamamlanabilir .
Bölüm mezunları ne iş yapar ?
Sağlık kurum ve merkezlerinde sağlık hizmetinin kaliteli hâle gelmesi için planlama , koordine ve uygulama yöntemlerini üstlenir .
Yönetici adayı olarak kurumun ihtiyacı olan kaynak ve hizmetleri araştırır , planlar ve idari alanda görüş bildirir . kurum içinde idari , mali , finans bölümlerinde çalışılabilir .
Sağlık Kurumları İşletmeciliği 
Hayatımızın değişen bütün paydalarında değişmeyen tek paydaşımız sağlık olmuştur .
Toplumsal ve bireysel kalkınmışlık düzeyinin önemli bir göstergesi olan sağlık hizmetleri , ülkelerin gelişmişlik düzeylerinin yükselmesinde önemli bir gösterge aracıdır .
Böyle önemli bir gösterge aracının , işi bilen profesyoneller tarafından yönetilmesi son derece önemlidir .
Gelişen ve değişen dünyada sağlık kurumlarının işlevleri ve yeni rolleri giderek artmaktadır .
Koruyucu sağlık hizmetinden faydalandığımız aile sağlığı merkezi , halk sağlığı laboratuvarları , kanser erken teşhis tarama merkezleri tedavi edici sağlık hizmeti kapsamında yer alan hastaneler , özel poliklinikler , ağız diş sağlığı hastaneleri , yüksek bilgi ve teknolojinin kullanıldığı araştırma hastaneleri faaliyet alanlarındaki genişlemeler nedeniyle sağlık hizmetlerinin kendine özgün bir disiplin haline getirmiştir .
Bu özgün disiplini diğer yönetim ve organizasyon , işletmecilik teori ve ilkelerini tek başına sağlık alanında uygulaması olarak görmemek gerekir .
Çünkü sağlık hizmetlerinde meydana gelebilecek bir birimlik hata telafisi mümkün olmayan sonuçlar meydana getirmektedir .
Bu yüzden sağlık kurumları işletmeciliği yeni adı sağlık yönetimi olan bu disiplin tıp ve sağlık hizmetlerine özgün , sağlık sektöründe ortaya çıkan gelişmelere ve değişimlere tüm boyutlarıyla göz önüne alan , işletmecilik perspektifi ile inceleyen alanında uzmanlaşmış bir yönetsel disiplin olarak değerlendirilmelidir .  
İşletmecilik kavramı her ne kadar rekabet , kar , serbest piyasa koşullarını beraberinde getirse de sağlık işletmeciliği ya da sağlık yöneticiliğinden oldukça farklıdır .
Bir üretim işletmesi kurulurken , hammaddeye yakınlık , ulaşım , pazarlama , askeri güvenlik gibi faktörlere dikkat edilirken sağlık işletmeleri ise toplumun sağlık hizmetlerine duyulan ihtiyaçlara göre planlanmakta ve organize edilmektedirler .
Kamusal bir değerin ve niteliğin olmasından dolayı farklı bir yönetim anlayışını beraberinde getirmektedir .
Sağlıkta dönüşüm programı sonrasında şehir hastanelerinin kurulması ve özel sağlık kurumlarının sayılarının giderek artması nedeniyle , çağdaş işletmecilik anlayışlarını beraberinde , kurumların yönetilme gereğinin öneminin artmasından dolayı , sağlık kurumları işletmeciliği alanında eğitilmiş insan gücüne duyulan ihtiyacın arttığı görülen bir gerçek haline getirmiştir .  
Sağlık kurumları yöneticiliği kapsamında “ sağlık teknolojileri ve kullanımı ” , “ sağlık sigortacılığı ” , “ sağlık finansmanı ” , “ sağlık hizmetlerinin organizasyonu ” ve “ hastane yönetimi ” gibi konularda eğitim verilen bir meslek dalı olup bu alanda mezun olan kişilere sağlık kurumları yöneticisi unvanı verilmektedir .
Sağlık Kurumları İşletmeciliği Bölümünün Ülkemizdeki Durumu ve Kabul Koşulları Nelerdir ?
Konunun esasına girmeden önce üniversite tercihinde bulunma aşamasında adayların kendilerini bir sağlık yöneticisi olarak görüp görmediklerini , güçlü ve zayıf yönlerini kısacası kurumlar için kullanılan SWOT ( Strengths , Weaknesses , Opportunities diğer bir ifade ile zayıf yönler , güçlü yönler , doğabilecek fırsatlar ) analizlerini doğru bir şekilde kendileri için yapmaları gerekir .  
Ağırlıklı olarak bu bölümü okumak isteyenlerin , sağlık alanında idari birimlerde yer alabileceklerini bilmeleri son derece önemlidir .
Sağlık kurumları işletmeciliği bölümünü tercih edecekler , lise eğitimlerinde eşit ağırlık bölümünde yer alarak üniversite sınavında Türkçe ve matematik , geometri ağırlıklı olarak , tarih , coğrafya , felsefe sınavlarını yapmaları gerekir .
Bu dersleri yapabileceklerini inan ve bunları doğru bir şekilde yapacakları deneme sınavlarıyla test edebilirler .
Uygun sonuçların ortaya çıkmasına istinaden sağlık kurumları işletmeciliği okuyabileceklerinin kişisel SWOT analizini gerçekleştirmiş olacaklardır .  
Ülkemizde 2021 yılında toplamda 80 üniversitede ön lisans ( iki yıllık bir eğitim ) lisans örgün ve lisans ikinci öğretim şeklinde eğitim verilmektedir .
Sağlık kurumları işletmeciliğinin eğitimlerinin , bu kadar üniversite tarafından verilmesini disiplinlerarası bir bölüm olmasına bağlanabilir .
Yani ağırlıklı olarak işletme bilimine ait derslerle beraber sağlık hukuku ve eğitimi , halk sağlığı benzer eğitimler verilmesidir .
Bu kadar üniversite tarafından Ön lisans eğitimi almak isteyenlerin üniversite sınavının ilk ayağı olan TYT alanında istenilen puanı almaları gerekir .  
Ön lisans eğitimi tamamlayanların DGS dikey geçiş sınavına girerek aynı bölümün lisans eğitimine kayıt yaptırabilir , yapılması gereken ders intibaklarında %75 oranında derslerini saydırmaları halinde 3. sınıftan itibaren lisans eğitimlerine devam edebilirler .
Bazı vakıf üniversitelerinde İngilizce sağlık yönetimi bölümü açıldığı , üniversitelerin genel kontenjanlarını değerlendirildiğinde İngilizce bölümlerine tercihin oldukça sınırlı kaldığı görülmektedir .
Bu durumun en önemli sebebi ise temelinde meydana gelen dil yetersizliği olmuştur .
Sağlık Kurumları işletmeciliği önlisans , lisans düzeyinde eğitimler sunarken açıköğretim düzeyinde de eğitimler verilmektedir .  
Sağlık Kurumları İşletmeciliği Bölümünde Hangi Dersler Verilmektedir ?
Sağlık kurumları işletmeciliğinde mesleğe özgü nitelikteki bazı derslerle beraber temel bilimler alan uygulamaları ve iş hayatına ait yaz stajları eğitimleri verilebildiği gibi iş hayatına kolaylıkla girebilmesi kamu ve özel kurumlarda aktif görev alarak tecrübe kazanmalarına yönelik çalışmalar ve uygulamalar yer almaktadır .  
Sağlık Kurumları işletmeciliğinde temel sağlık bilgisi , genel işletme , hukuk , iktisat , araştırma yöntemleri ve epidemiyoloji , sağlık kurumlarında yönetim ve organizasyon , Biyoistatistik , insan kaynakları yönetimi , Sağlık hizmetlerinde sigortacılık , Sağlık Kurumlarında Pazarlama , Kalite yönetimi derslerinin yanında Sağlık ekonomisi , Sağlık sistemleri girişimcilik , sosyal sorumluluk , halk sağlığı , üretim yönetimi , Örgütsel davranış , Tıbbi dokümantasyon , sağlık kurumlarında teknoloji yönetimi dersleri verilmesi sağlanmaktadır .  
Sağlık Kurumları İşletmeciliği Çalışma Alanları Nelerdir ?
Sağlık kurumları işletmeciliğinin iş alanları diğer işletmecilik veya yönetim alanlarına göre oldukça geniş bir yelpazeye sahiptir .
Üniversite hastanelerinde üst ve orta düzey yönetim pozisyonlarında bulunabilirler .
Rehabilitasyon merkezlerinde , özel sigorta şirketlerinde , kalp ve damar hastalıkları hastanelerinde çalışılabildiği gibi Sosyal güvenlik kurumunda , ilaç firmalarında , sağlık kurumlarına malzeme ve medikal ürünler sağlayan şirketlerde iş imkanı bulabilirler .  
Sağlık Kurumları İşletmeciliği Eğitimini Tamamlayan Mezunlar Ne İş Yaparlar ?
Değişen ve gelişmekte olan teknoloji ile beraber meslek kollarındaki değişimler , bu değişimleri elbette tıp bilimindeki ve teknolojisindeki gelişmeler , hemşirelik hizmetleri meslekleşmesi ve gelişmesi , tıp eğitimindeki gelişmeler , sağlık sigortasındaki değişimler ve eklenen yeni kalemler , hükümetlerin değişimlerine bağlı olarak uygulamaya koydukları yeni sağlık politikaları sağlık alanında nitelikli insan gücüne olan ihtiyacı artırmış ve artırmaya devam etmektedir .
Sağlık kurumları işletmeciliği mezunları insan merkeziyetçi bir yaklaşımla ekonomik değerlendirmeler ışığında sağlık hizmetlerini sunumunu etkin bir şekilde yaparak ilgili finansman kaynaklarını analiz ederek doğru kaynak ve teknolojinin kullanımına karar verirler .  
Sağlık kurumları işletmeciliği bölümünü tamamlayan ve mezun olan Sağlık yöneticisi çalışmış olduğu sağlık kuruluşlarında iş ve idari icraatlarını denetleyerek neredeyse sağlık isminin kullanıldığı her yerde ihtiyaç duyulan bir meslek olması nedeniyle oldukça popülerdir .
Mezun olan kişilerin iş tanımları arasında hastane yönetimi kurulu ve sağlık personeli arasındaki fikir alışverişini formal bir çerçevede yürütür ve sağlık bakanlığının yönergeleri kapsamında sağlık kurumlarının işleyişini sağlar .
Sağlık Kurumları Alımlarıyla İlgili Bazı Önemli Bilgiler Nelerdir ?
Her yıl kamu personeli seçme sınavı ile alımların sağlandığı ve bu alımların yıllara göre farklılıklar göstermektedir .
2019 yılı 2. merkezi yerleştirme atama taban puanlarında toplamda 151 alım gerçekleşirken 2020 yılı 1. merkezi yerleştirme atama taban puanlarında ise 115 alım gerçekleşmiştir .
En tavan puanın 97,55'lerde olduğu en düşük tabanın ise 87'lere kadar düştüğü görülmektedir .
Puanların bu denli yüksek olmasının en temel sebebi alımlar için açılan kontenjanların az olması ve mezun sayıların fazla olmasına bağlanabilir .  
Son 2 yılda yapılan alımlar Devlet Hava Meydanlar İşletmesi Genel Müdürlüğü , Göç idaresi Genel Müdürlüğü , Et ve Süt Kurumları gibi genel müdürlüklerde olduğu Sağlık Bakanlığına veya Sağlık Kurumlarına alımın yok denecek kadar az olduğu yapılan alımlarla ortadadır .
Alımların beklenilen düzeylerde sağlanması halinde her yıl 700 alımın altına düşmeyecek şekilde bir kontenjan belirlemeleri son derece önemlidir .
Ve alımların tamamı Sağlık Bakanlığı merkezi teşkilatlanmalarında , İl Sağlığı , Halk sağlığı müdürlükleri , İl kamu hastaneler birliği genel sekreterliğine , Aile Sağlığı Merkezlerine , Sağlık Evlerine ve diğer sağlık kurumlarına sağlanması hususunda Sağlık Kurumları İşletmeciliği bölümü gerçek değerini bulacağı kuşkusuz bir gerçektir .  
Sağlık Kurumları İşletmeciliği Nedir ?
Sağlık kurumları işletmeciliği yeni adı sağlık yönetimi olan bu disiplin tıp ve sağlık hizmetlerine özgün , sağlık sektöründe ortaya çıkan gelişmelere ve değişimlere tüm boyutlarıyla göz önüne alan , işletmecilik perspektifi ile inceleyen alanında uzmanlaşmış bir yönetsel disiplin olarak değerlendirilmelidir .
Sağlık Kurumları İşletmeciliği Eğitimini Tamamlayan Mezunlar Ne İş Yaparlar ?
Sağlık kurumları işletmeciliği mezunları insan merkeziyetçi bir yaklaşımla ekonomik değerlendirmeler ışığında sağlık hizmetlerini sunumunu etkin bir şekilde yaparak ilgili finansman kaynaklarını analiz ederek doğru kaynak ve teknolojinin kullanımına karar verirler .  
Sağlık Kurumları Alımlarıyla İlgili Bazı Önemli Bilgiler Nelerdir ?
Son 2 yılda yapılan alımlar Devlet Hava Meydanlar İşletmesi Genel Müdürlüğü , Göç idaresi Genel Müdürlüğü , Et ve Süt Kurumları gibi genel müdürlüklerde olduğu Sağlık Bakanlığına veya Sağlık Kurumlarına alımın yok denecek kadar az olduğu yapılan alımlarla ortadadır .
Alımların beklenilen düzeylerde sağlanması halinde her yıl 700 alımın altına düşmeyecek şekilde bir kontenjan belirlemeleri son derece önemlidir .
Sağlık Kurumlarında Koordinasyon ve İletişim
Sağlık Kurumlarında Koordinasyon Nasıldır ?  Koordinasyon sağlık kurumlarının amaçlarına ulaştıracak çalışmaların birbirini takip etmesini , bütünlemesini ve tamamlamasını sağlayan çabalar olarak gösterilebilir .
İşletme bilimi kaynaklarında uyumlaştırma , düzenleştirme ve eş güdüm olarak ortaya çıkarken , birbirinden farklı işletme çalışmalarında ise belirli bir uyum ve düzen kapsamında devam edilmesi olarak görülür .
Koordinasyonun gerçek işlevinin , bir işletmeninin farklı bölümlerine ait hedeflerin , birbirleriyle uyumlaştırılmasına katkı eder .
Bu durumun aksine şayet işletmenin her bir bölümü kendi amaçlarını gerçekleştirmeye çalışırken , diğer birimlerin bilgisi dahilinde olmayacağından ve bölümlerin hiçbir gerçek hedefine ulaşmayacaktır .
Sağlık Hizmetlerinde Koordinasyonu Zorlaştıracak Faktörler
Sağlık ve sağlık hizmetlerinde koordinasyonu zorlaştırabilecek faktörler söz konusudur .  Bunlar ;
Hekim açısından
Bazı hekimlerin koordinasyon noktasında istekli davranmaması
Bazı üniversitelerin tıp fakültelerinde koordinasyonun üzerinde yeterince durmamaları
Bazı hekimlerin hasta kayıt ve sevk noktalarının eksik ve düzgün tutulmamış olması , hatta medikal tavsiye konularındaki ihmalleri
Hasta açısından
Her hasta için geçerli olmamakla beraber birden fazla doktora muayene olmak istemeleri
Bilimsel bilgiye dayanarak tıbben bazı hastalıkların oldukça karmaşık olması
Bazı hastaların riskli davranışlar sergilemeleri ve uyumsuz davranmaları , sunulan önerileri yanlış anlamaları gibi
Sistem açısından
Yapılan planların sık sık değişikliklere uğraması problemleri meydana getirecektir .
Eğer işletmelerde koordinasyon eksikliği ortaya çıktıysa iletişim eksiklikleri ,  iş doyumsuzluğu , çalışanlar arasında çatışma gibi sorunlardan kaynaklanır .
Sorunların bu denli yükselmesine istinaden , çalışanların uyum içinde çalışmalarını beklemek mümkün değildir .
Performans farklılıkları fonksiyonel departmanlar arasında yaşanıyorsa , sorumluluk , iş bölümü , ve uyumsuzluklar zaman zaman kendini gösteriyorsa , burada koordinasyonun sağlanması oldukça zordur .
Sağlık yöneticileri bu sorunları uygulamaya koyacakları etkin yöntemlerle üstesinden gelebilirler .
Sağlık hizmetlerinde koordinasyonun işlenmesini zorlaştıran önemli sebepler yukarıda gösterilirken bu aleyhe olan durumları lehe çevirebilmek için aşağıda yer alan hususlara dikkat edilmelidir .
Tedavi altına alınacak olan hastanın kendisiyle ilgilenecek sağlık ekip üyelerini tanışmasının sağlanması
Bürokrasinin azaltılarak kurumsal kültüre değer verilmesi
Ortam ve hizmet standartlarının sağlanması açısından sistem desteğinin sağlanması
Branş uzmanları ve aile hekimleri arasındaki ilişkilerin iyileştirilmesi
Hasta yakınlarının süreç dışında bırakılmaması
Hasta ulaşımını sağlama ve randevu sistemiyle ilgili çalışmalar gerçekleştirmek
Takip çizelgesinin oluşturulması ve elektronik sağlık kayıtlarının kullanılması şeklinde gösterilebilir .
Diğer sektörlerde yapılan hizmetlerin sonuçlarını kısa sürede görülebilirken sağlık hizmetlerinde ise gerçekleşen hizmetlerin kısa sürede görmek ve değerlendirmek oldukça zordur .
Yapılan hizmetlerin büyük bir çoğunluğu acil ve ertelenemeyecek düzeyde olması ve sektörün uzmanlaşma derecesi yüksek olması özellikleri arasındadır .
Yöneticilerin odaklandığı kurumsal hedefler ve profesyonel hedefler genellikle çatışmaktadır .
Gerçekleşen işlemlerin belirsizlik ve yanlışlıklara karşı toleransı çok azdır .
Genellikle tıbbi çalışmalara yönelik her işlem tek seferde ve genellikle doğru yapılmalıdır .
Netice itibariyle sağlık kurumlarında koordinasyon eksikliğinin oluşturabileceği sorunlar işletmenin bütün fonksiyonlarını da olumsuz yönde etkileyecektir .
Sağlık Kurumlarında Örgütsel İletişim Nasıldır ?
Sağlık işletmelerinin farklı bölümlerinde birbirinden haberdar olmaları , gerçekleştirilen işlerin uyumlaştırılması kuşkusuz iyi bir iletişimle sağlanabilir .
Örgütler amaçlarını gerçekleştirebilmek için iletişimden faydalanır .  Bu açıdan örgütsel iletişim sağlık kurumları işletmeleri ve diğer işletmeler için hayati önem taşır .
Örgütsel iletişim türü , örgüte ve bireye bilgi sağlamak , örgütsel ve bireysel gayretleri kontrol ve koordine etmek , bireyleri motive etmek gibi çalışmaları çalışmaların sorumluluğunu alarak , yönetici ve diğer çalışanlar arasında ortak bir düşüncenin meydana gelmesine yardımcı olur .
Sağlık işletmelerinin matriks örgüt yapıları nedeniyle değişime neden olabilecek her türlü kararın ilgili personellere hızlı bir şekilde aktarılması gerekir .
Sağlık işletmelerin ürettikleri hizmet ve yapısından dolayı diagonal , yatay ve dikey iletişim kanallarına sahiptirler .
Böyle bir yapıda mazur görülemeyecek tek şey ise iletişimdeki aksamalardır .
Doktorun personele olan davranışları ve doktorun hasta ile olan iletişim sorunları gibi iletişim becerilerinde meydana gelen eksiklikler sağlık işletmelerinde iletişimi güçleştiren nedenlerdendir .
Her organizasyon yapısında iletişim beceri yeteneklerinin olması gerekir .
Fakat matriks yapıda görülen ilişkileri göz önünde bulundurulması halinde proje yöneticiliği bir diplomasi uygulamasına benzer .
Çünkü bir proje yöneticisi , proje ekibini etkileyerek farklı uzmanlık dallarını yöneticilerini sorunlarını çözmeye çalışır .
Matriks yapının en önemli iletişim kanalı burada ikna yolu olduğu unutulmamalıdır .
İletişim en kapsamlı hali biçimsel ve biçimsel olmayan şekilde ikiye ayrılır .
Diğer işletmelerde de olduğu gibi sağlık kurumlarında da bunları görmek mümkündür .
Biçimsel ve Biçimsel Olmayan İletişim Nasıldır ?
Biçimsel ve biçimsel olmayan iletişim , sağlanan iletişimin örgütleyicinin planlanmasına bağlı olup olmamasına göre şekillenmektedir .
Eğer iletişim örgütleyicinin önermediği şekilde ilerliyorsa biçimsel olmayan iletişim , örgütleyicinin düzenlediği şekilde ilerliyorsa biçimsel iletişimden söz edilebilir .
Kurum içinde biraraya gelen çalışanlar iş yapma isteklerini de tatmin etmek isteyeceklerdir .
Böyle bir isteğe bağlı olarak sosyal sistemler ortaya çıkmaya başlar ve gerçekleşen ve gelişen bir sosyal sistemin akabinde yönetici ve elemanları arasında iletişim ilişkisi doğar .
Sağlık kurumlarındaki iletişim biçimsel şekilde olmakla beraber kimi zaman işi hızlandırmak açısından biçimsel iletişimin sert kurallarının dışına çıkılarak olabildiğince hızlı bir şekilde bilgi alışverişi gerçekleştirilmektedir .
Biçimsel kanallar neredeyse genellikle örgüt planlarında açık bir şekilde gösterilmektedir .
Bu açıdan her örgüt çalışanı kim tarafından denetlendiğini , kime karşı sorumlu olduğunu , karşılaştığı bir olumsuzluk sonrasında çözüm için kimlere gidebileceğini önceden bilir .
Bu gibi ilişikler yatay ve dikey iletişim kapsamında gerçekleşir .
Tepeden tabana doğru iletişim faaliyetlerinin herhangi bir noktasında gerçekleşen elde edilen veya üretilen bilgi organizasyonun ilgili hiyerarşik yapısı içinde diğer kişileri etkilemek ve aydınlatmak adına aşağıya doğru iletilmektedir .
Gerçekleşen bu iletişimle yazılı veya sözlü araçlardan yararlanılabilir .
Sağlık Hizmetlerinde Söylenti Zinciri
Biçimsel olmayan kategoride değerlendirilebilecek iletişim ise söylenti zinciri olarak da bilinmektedir .
Bu söylenti zinciri dört de ayrılmaktadır .
Dedikodu zincir , tek hat modeli , kümeli iletişim ve olasılık zinciridir .
Tek hat modeli : Bu model genellikle mesaj bir kişiden diğerine geçme şeklindedir .
Mesafe ne kadar uzun olursa müdahil olabilecek kişi sayısı da artacaktır .
Dedikodu modeli : Bu model oldukça çok yönlüdür .
Kişinin kaynaktan elde ettiği haberi veya bilgileri kendi algılamalarına göre ya da kendi maçları doğrultusunda karşılaştığı herkese anlatması , ya da saklaması , anlatılmaması gereken kişiye anlatmasıdır .
Bu durumda istenmeyen sonuçların ortaya çıkmasına neden olabilir .
Olasılık modeli : Kişi karşılaştığı veya duyduklarını herhangi bir ölçü koymadan önüne gelen herkese aktarmasıdır .
Kümeli model : En hızlı bilgiyi yayan model olarak da bilinir .
Bu model de önceden bilinen özellikle seçilen kişiler bağlantı elemanıdır .
Bilgiyi ve mesajları daha hızlı bir şekilde daha fazla kişiye kolayca ulaştırabilirler .
Biçimsel olmayan iletişim tipi işletme ortamına uygu yöntemlerle kullanılamaması halinde çok büyük zararlar verebilir .
Şayet kontrollü bir şekilde kullanılması durumlarında hem kurum içine hem de kurum dışına yararları olabilir .
Sağlık Hizmetlerinde Koordinasyon Neden Önemlidir ?
Koordinasyonun gerçek işlevinin , bir işletmeninin farklı bölümlerine ait hedeflerin , birbirleriyle uyumlaştırılmasına katkı eder .
Bu durumun aksine şayet işletmenin her bir bölümü kendi amaçlarını gerçekleştirmeye çalışırken , diğer birimlerin bilgisi dahilinde olmayacağından ve bölümlerin hiçbir gerçek hedefine ulaşmayacaktır .
Bu nedenle koordinasyon her örgütsel amaç için önemlidir .
Söylenti Zinciri Kaça Ayrılır ?
Biçimsel olmayan kategoride değerlendirilebilecek iletişim olan söylenti zinciri dört başlıkta değerlendirilmektedir .
Bunlar ; dedikodu zincir , tek hat modeli , kümeli iletişim ve olasılık zinciridir .
Bu iletişim tipinin sağlık kurumuna faydaları olduğu gibi zararları da vardır .
Matriks Yapıya Uygun iletişim Hangisidir ?
Her organizasyon yapısında iletişim beceri yeteneklerinin olması gerekir .
Fakat matriks yapıda görülen ilişkileri göz önünde bulundurulması halinde proje yöneticiliği bir diplomasi uygulamasına benzer .
Çünkü bir proje yöneticisi , proje ekibini etkileyerek farklı uzmanlık dallarını yöneticilerini sorunlarını çözmeye çalışır .
Matriks yapının en önemli iletişim kanalı burada ikna yolu olduğu unutulmamalıdır .
Sağlık Kurumlarında İş Sağlığı ve Güvenliği
İnsan hayatının önemli bir parçasını hatta neredeyse bütününü çalışma hayatı oluşturmaktadır .
Gün içerisinde belki de en fazla hareketin yaşandığı ortam çalışma ortamıdır .
Bu nedenle çalışanın sağlık durumunu bozmaya yönelik tehlike ve riskler oluşturması sebebiyle bedenen , ruhen ve sosyal açılardan iş sağlığı ve güvenliği eğitimi insan yaşamını etkilemektedir .
İş günü nasıl verimli geçirilir ? sorusunun cevaplarından biri de bu konuda özen göstermektir .  İş sağlığı ve güvenliği bakımından önemli tehlikeler ve riskler taşıyan çalışma mekânlarından biri de sağlık hizmetlerinin insanlara sunulduğu hastane ortamlarıdır .
Hastane içerisindeki tüm personeller çalıştıkları ortamda fiziksel , kimyasal , biyolojik , ergonomik , çevresel ve psikososyal tehlikelere maruz kalmaktadır .
Bu tehlikeler sağlık hizmeti yürüten personellerin çalışma ortamındaki verimliliğinin önemli ölçüde azalmasına neden oluyor .
Bununla birlikte iş ortamındaki kazalar ve mesleki hastalıklar artış gösteriyor .
Bu durumun yaşanması sağlık personelleri ve hastaları açısından olumsuz yönde etkilemektedir .
Bu sebeple çalışılan ortamın iş sağlığı ve güvenliği mevzuatı kararlarına elverişli hale getirilmesi , hastanede görev yapan personelin çok daha güvenli bir ortamda çalışması açısından önem taşımaktadır .
Sağlık Çalışanlarının İş Sağlığı ve Güvenliği Açısından Maruz Kalabileceği Tehlikeler
Sağlık sektöründe çalışanların bulundukları ortamlardan dolayı kimyasal , ergonomik ,  çevresel , fiziksel ve biyolojik risklere maruz kalma ihtimalleri azımsanmayacak ölçüdedir .
Uluslararası bazı sağlık ve güvenlik kurumları hastane ortamlarında 24 çeşit biyolojik , 25 çeşit kimyasal , 6 çeşit ergonomik , 10 çeşit psikososyal tehlikenin ve risklerin olduğunu bildirmişlerdir .
İşin verimliliğini önemli ölçüde düşüren bu riskler , kurumsal olarak ekonomik zarara , iş sağlığı ve güvenliği sorunlarının artmasına ve sağlık sektöründe çalışan personellerin hizmet verdiği hastalara da doğrudan etki etmesine neden oluyor .
Bu açıdan bakıldığında sağlık kurumlarının iş sağlığı ve güvenliği kurallarına uygun hale getirilmesi ve bu oluşan risklerin ortadan kaldırılması gerekir .
Sağlık Kurumlarında Biyolojik Açıdan Risk Etmenleri
Sağlık sektöründe çalışan personellerin iş sağlığı ve güvenliği açısından gün içerisinde en fazla maruz kaldıkları ortamın ana faktörü biyolojik risk etmenleridir .
Bu durumun neden olduğu çoğu sağlık kurumunda maruz kalınan güvenilirliği az çalışma ortamları , işle alakalı enfeksiyonlara ( HIV , tüberküloz vb. ) ve mesleki açıdan hasarlara neden olmaktadır .
İş sağlığı ve güvenliği konusunun çok önemli olduğu sağlık sektöründe çalışan personellerin hastane içerisindeki faaliyetlerini yerine getirirken özellikle enjektör uçlarının batması ve kan aracılığıyla bulaşma ihtimali yüksek mikroplara karşı risk altında olmasından dolayı sağlık sektöründe çalışan insanların kan ve vücuttaki diğer sıvılar aracılığıyla bulaşan hepatit B virüsü ( HBV ) , hepatit C virüsü ( HCV ) ve Brucella gibi insan sağlığını çok önemli ölçüde etkileyebilecek hastalıklarla karşı karşıya kalma riskleri artmaktadır .
Ayrıca ; sağlık sektöründeki çalışanların mesleki açıdan karşılaşacağı riskler arasında olan solunum yolu aracılığıyla bulaşan mikroplar da iş gücü açısından çok önemli bir kayıptır .
Sağlık Kurumlarında Kimyasal Açıdan Risk Etmenleri
Sağlık personellerinin çalıştığı ortamda insan için zararlı buhar , toz , gaz , sıvı şeklinde 299 farklı kimyasal oluşumun kullanılmakta olduğu iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili yapılan incelemeler sonucunda tespit edilmiştir .
Sağlık personellerinin yoğunlukla maruz kaldığı kimyasal tehlikeler ve riskler , yüzey temizliği amacıyla kullanılan deterjanlar , aletlerin mikroplardan arındırılması için kullanılan dezenfektanlar ve ameliyathanelerde anestezik gazlar olduğu bildirilmektedir .
Sağlık Kurumlarında Fiziksel Açıdan Risk Etmenleri
Sağlık kurumlarında çalışan personellerin verdikleri hizmetler sırasında maruz kaldıkları fiziki risklerin en başında ışık , ısı ve gürültü gelir .
Bu oluşan risklerin iş sağlığı ve güvenliği kanunu uygulanarak ortadan kaldırılması için hastane içerisindeki her bir birimin yeterli ölçüde aydınlatılması , ısıtılması , fiziksel ve psikolojik bir sorun oluşturmayacak şekilde ses seviyesinin ayarlanması gerekir .
Sağlık Kurumlarında Ergonomik Açıdan Risk Etmenleri
Ergonomi ,  bir diğer adıyla iş bilimi , insanların veya sistemlerin diğer unsurlarla aralarındaki dizgeleri anlamakla uğraşan bir bilimsel disiplindir .
Hastane içerisindeki , poliklinik odaları , hastaların beklediği koridor , acil servis , cerrahi , dahiliye servisleri , laboratuvar , yanık - diyaliz merkezleri , banyo tuvalet hizmetleri , çamaşır - ütü üniteleri , gıda üretim tesisleri vb. uygulanacak ergonomik yöntemlerle hastane içerisindeki verimlilik artacak , iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili problemlerden kaynaklanan tıbbi sorunlar en aza indirilmiş olacaktır .
İstanbul İşletme Enstitüsünden online İş Sağlığı ve Güvenliği Eğitimi alarak bu konuda uzmanlaşmak için ilk adımı atabilirsiniz .
Son zamanlarda bu konudaki farkındalığın artması ile iş sağlığı ve güvenliği alanında uzmanlaşan kişilerin de iş olanakları büyük ölçüde artış göstermiştir .
Sağlık Çalışanlarının İş Sağlığı ve Güvenliği Açısından Maruz Kalabileceği Tehlikeler Nedir ?
Sağlık sektöründe çalışanların bulundukları ortamlardan dolayı kimyasal , ergonomik , çevresel , fiziksel ve biyolojik risklere maruz kalma ihtimalleri azımsanmayacak ölçüdedir .
Uluslararası bazı sağlık ve güvenlik kurumları hastane ortamlarında 24 çeşit biyolojik , 25 çeşit kimyasal , 6 çeşit ergonomik , 10 çeşit psikososyal tehlikenin ve risklerin olduğunu bildirmişlerdir .
Sağlık Kurumlarında Biyolojik Açıdan Risk Etmenleri Nelerdir ?
Sağlık sektöründe çalışan personellerin iş sağlığı ve güvenliği açısından gün içerisinde en fazla maruz kaldıkları ortamın ana faktörü biyolojik risk etmenleridir .
Bu durumun neden olduğu çoğu sağlık kurumunda maruz kalınan güvenilirliği az çalışma ortamları , işle alakalı enfeksiyonlara ( HIV , tüberküloz vb. ) ve mesleki açıdan hasarlara neden olmaktadır .
Sağlık Kurumlarında Kimyasal Açıdan Risk Etmenleri Nelerdir ?
Sağlık personellerinin yoğunlukla maruz kaldığı kimyasal tehlikeler ve riskler , yüzey temizliği amacıyla kullanılan deterjanlar , aletlerin mikroplardan arındırılması için kullanılan dezenfektanlar ve ameliyathanelerde anestezik gazlar olduğu bildirilmektedir .
Yazar : Ali İmran Çelik
Sağlık Memuru Nedir ?
Ne İş Yapar ?
Ne Kadar Maaş Alır ?
Modern sağlık memurlarının ilk koruyucusu Florence Nightingale kabul edilmektedir .
Her şeyden önce insan olan sağlık memurlarının temel çalışma kapsamları insan merkezlidir .
21 .
Yüzyılın ilk çeyreğinden bulunduğumuz şu zaman diliminde sağlık memurlarının temel hedefleri bireysel ve toplumsal alanlarda sağlık hizmetlerinin sağlanması , hastanın korunması ve hastalıkların tedavisinde uyum gösterilmesi olarak ifade edilmektedir .
Kişilerin hastalıklardan korunmaları konusunda bilgilendiren ruh ya da beden sağlıklarının bozulması durumunda doktor tarafından uygun görülen tedavileri uygulayan , hasta bakımını planlayan ve aynı zaman da denetleyen sağlık çalışanıdır .
Bu yazımızda sağlık memurlarına yer verdik .
Sağlık Memuru Nedir ?
Kişilerin hastalıklardan korunmaları konusunda bilgilendiren ruh ya da beden sağlıklarının bozulması durumunda doktor tarafından uygun görülen tedavileri uygulayan , hasta bakımını planlayan ve aynı zaman da denetleyen sağlık çalışanıdır .
Modern sağlık memurlarının ilk koruyucusu Florence Nightingale kabul edilmektedir .
Her şeyden önce insan olan sağlık memurlarının temel çalışma kapsamları insan merkezlidir .
21 .
Yüzyılın ilk çeyreğinden bulunduğumuz şu zaman diliminde sağlık memurlarının temel hedefleri bireysel ve toplumsal alanlarda sağlık hizmetlerinin sağlanması , hastanın korunması ve hastalıkların tedavisinde uyum gösterilmesi olarak ifade edilmektedir .
Sağlık memurları mesleğine toplumsal bir bakış açısıyla bakılması durumunda , hastaların bu kapsamdaki görüşleri ; doktorların yardımcıları olarak bilinmekte ve mesleğin sağlık sektöründen ikinci planda bırakıldığı fikri ortaya atılmaktadır .
Oysa tıbbi hizmetler başta olmak üzere hiçbir meslek diğer mesleklerden üstün olmadığı , emeğin herkesin ortak bir değeri olduğunu hatırlanmak gerekir .
Günümüzde sağlık hizmetleri hastalık ya da sakatlık halinin tedavi edilmesi olarak bilinse de sağlık kavramının tam olarak ekonomik ve sosyolojik şartları , eğitim olanakları gibi konularla ilişkili olduğu bilinmesinden dolayı iyilik hali daha kapsamlı bir çerçevede karşımıza çıkmaktadır .
Sağlık memurluğu , sağlık hizmetleri için vazgeçilemeyecek mesleklerden biri olarak karşımıza çıkmaktadır .
Bu sebeple sağlık hizmetleri var olduğu süre boyunca sağlık memurlarına ihtiyaç olacaktır .
Sağlık Memuru Ne İş Yapar ?
Sağlık memurlarının birçok görevi vardır .
Bu görevler hemen hemen hemşirelik hizmetleriyle bir olup aşağıdaki gibidir ;
Sağlık memuru görev faaliyeti boyunca ortaya çıkan ihtiyaçlar kapsamında sağlık memuru çalışmalarını bilimsel veriler ışığında ve kanıta dayalı bir şekilde yönetir .
Hastanın sağlık bakımı boyunca sağlık memurunun sunduğu hizmetlerin kapsamının değerlendirilmesi için sağlık kurumunun belirlediği ölçme ve değerlendirmeler kullanılır .
Örneğin bunlar düşme riski skalası , değerlendirme skalaları gibi .
Sağlık memurları tarafından hastalara verilen bakım hizmetlerinin kalitesini ve sonuçlarını değerlendirir .
Yapılan hizmet sunumlarında bu sonuçlardan faydalanarak gerek duyulan tedavileri sağlar ve ortaya çıkan sonuçlarını ilgili birimlere doğrudan iletir .
Tıbbi tanı ve tedavi planlamaları çalışmalarında ; hekim tarafından , acil durumlar hariç yazılı olarak kendilerine verilen tedavileri yapar , sözel istem durumlarında ise sağlık hizmetlerinde kalite standartları çerçevesinde uygun olabilecek en iyi girişimlerde bulunur ve bunları kaydeder .
Hekim tarafından kullanımı önerilen ilaçların doğru hasta , doğru ilaç , doğru doz , doğru zaman , doğru yol , doğru ilaç şekli , doğru kayıt ve son olarak doğru yanıt ilkesi çerçevesinde gerçekleştirir .
Hekim tarafından reçete edilen istemin bilimsel veriler kapsamında değerlendirerek sağlık bakımını , tanı ve tedavi protokolleri kapsamında yerine getirir .
Tıbbi tedavinin yapıldığı hastaya herhangi bir zarar verilebileceği anlaşıldığı anda , hastanın durumunu sorumlu hekime bildirilir .
Hekimin , tıbbi tanının uygulanmasında ısrarcı olması durumunda ise konuyu kayıt altına alarak hekimin yazılı talebi üzerine işlemi gerçekleştirmeye devam eder .
Tedaviye başlanmadan önce tanı girişimlerini hasta üzerindeki durumunu takip eder .  İstenmeyen durumların olması halinde ise gerekli kayıtları tutarak sorumlu hekime bildirir .
Nöbet teslimine gelecek sağlık memuru gelmeden ve ilgili bilgileri hasta başında yazılı ve sözlü olarak teslimini sağlamadan sağlık tesisinden ayrılamaz .
Bununla beraber toplu kazalarda ve doğal afet durumlarında görev yapmış olduğu hastaneden ayrılmaz .
Doğal afet durumlarında sağlık memuruna olan ihtiyaç bitmeden hastaneden ayrılmaz .
Kendi mesleki birikimleri kapsamında , eğitim ve araştırma faaliyetlerini yürütür .
Mesleğin gerektirmiş olduğu bilimsel etkinliklere katılır ve geleceğin sağlık memurları adayları başta olmak üzere diğer sağlık personeli adaylarının eğitimlerine destek ve katkıda bulunur .
Sağlık Memuru Maaşları
Sağlık memurlarının maaş alımları kamu ve özel sağlık tesisleri olarak ikiye ayrılmaktadır .
Kamu hastanelerindeki maaş alımları , mesleki tecrübe yılı , hastanenin bulunduğu coğrafi bölge , kalınan nöbet sayısına göre değişmektedir .
Kamu sağlık tesisinde çalışan bir sağlık memurunun ortalama 5.500 TL , en düşük 4.500 TL , en yüksek ise 7.000 TL kadar maaş almaktadır .
Örneğin 4. bölge bir hastanede , 8 yıllık bir birikim ve bir ay içinde 2 defa nöbete kalınması halinde alabileceği maaş 6.500 TL'dir .
Özel sağlık tesisleri için maaş alımları daha düşük olabilmektedir .
Ortalama maaş alımları 4.700 TL , en düşük 4.300 TL , en yüksek ise 6.400 TL'dir .
Örneğin kurumsal bir özel sağlık tesisinde 7 yıllık bir hizmet geçmişi olan sağlık memurunun alabileceği maaş 5.300 TL'dir .
Özel sağlık tesislerindeki maaş alımları kamu sağlık tesislerine göre oldukça düşüktür .
Maaşların tamamımı 2021 yılına aittir .
Evli veya bekar , hatta çocuk sahibi olunması da maaş değişkenliğine etki etmektedir .
Son yıllarda mezun sayısının giderek artması kamu alımlarında sınırlı sayıda işe alımlarının olması sebebiyle özel sektördeki maaş alımlarını düşürmüştür .
Sağlık Memuru Nasıl Olunur ?
Sağlık memuru olabilmek için lise eğitimini başarıyla tamamlamak gerekir .
Bu eğitim ağırlıklı olarak sayısal bölüm şeklinde olmalıdır .
Yani liselerin sayısal bölümlerinden mezun olunmalıdır .
Lise eğitimi sonrasında ise üniversitelerin lisans düzeyinde eğitim alınması beklenmektedir .
Bu eğitimler bölüm olarak sağlık yönetimi , hemşirelik , ebelik , fizik tedavi ve rehabilitasyon , radyoloji , odyoloji , acil tıp teknikeri gibi mesleklerdir .
İlgili eğitimlerin bazıları ön lisans iken diğerleri ise lisans düzeyindedir .
Lise eğitimi sonrasında önlisans eğitimi alınmak isteniyorsa Yükseköğretim Kurumu ( YÖK ) tarafından her yıl yapılan Temel Yeterlilik Testi ( TYT ) sınavına girilmesi ve iyi bir puan elde edilmesi yeterlidir .
Fakat lisans seviyesinde eğitim alınması bekleniyorsa TYT sınavından hemen sonra Alan Yeterlilik Testi ( AYT ) sınavına girilmelidir .
Her iki sınava girdikten sonra alan lise ağırlıklı not ortalaması da eklenerek üniversite ve bölüm tercihi , yapılmalıdır .
Lisans eğitimleri hem teori hem pratik eğitimlerin verildiğini söyleyebiliriz .
Lisans eğitim sonrasında ise kamu sağlık tesislerinde çalışmak isteyen kişiler KPSS / Lisans düzeyinde ilgili puan türü sınavına girmeleri gerekir .
Özel sağlık tesislerinde çalışmak için herhangi bir sınava gerek yoktur .
Fakat kurumsal kimliği olan bazı hastanelerde bilimsel sınava ve mülakatın yapıldığını söyleyebiliriz .
Sağlık Memurunun En Önemli Görevleri Nelerdir ?
Hastanın sağlık bakımı boyunca sağlık memurunun sunduğu hizmetlerin kapsamının değerlendirilmesi için sağlık kurumunun belirlediği ölçme ve değerlendirmeler kullanılır .
Örneğin bunlar düşme riski skalası , değerlendirme skalaları gibi .
Tıbbi tanı ve tedavi planlamaları çalışmalarında ; hekim tarafından , acil durumlar hariç yazılı olarak kendilerine verilen tedavileri yapar , sözel istem durumlarında ise sağlık hizmetlerinde kalite standartları çerçevesinde uygun olabilecek en iyi girişimlerde bulunur ve bunları kaydeder .
Sağlık Memurunun Özel Hastanelerdeki Maaşları Nasıldır ?
Özel sağlık tesisleri için maaş alımları daha düşük olabilmektedir .
Ortalama maaş alımları 4.700 TL , en düşük 4.300 TL , en yüksek ise 6.400 TL'dir .
Örneğin kurumsal bir özel sağlık tesisinde 7 yıllık bir hizmet geçmişi olan sağlık memurunun alabileceği maaş 5.300 TL'dir .
Özel sağlık tesislerindeki maaş alımları kamu sağlık tesislerine göre oldukça düşüktür .
Maaşların tamamımı 2021 yılına aittir .
Sağlık Memuru Olmak İçin Hangi Sınavlara Girilmelidir ?
Lise eğitimi sonrasında önlisans eğitimi alınmak isteniyorsa Yükseköğretim Kurumu ( YÖK ) tarafından her yıl yapılan Temel Yeterlilik Testi ( TYT ) sınavına girilmesi ve iyi bir puan elde edilmesi yeterlidir .
Fakat lisans seviyesinde eğitim alınması bekleniyorsa TYT sınavından hemen sonra Alan Yeterlilik Testi ( AYT ) sınavına girilmelidir .
Her iki sınava girdikten sonra alan lise ağırlıklı not ortalaması da eklenerek üniversite ve bölüm tercih , yapılmalıdır .
Sağlık Mensuplarının Görev ve Tanımları Nelerdir ?
Görev ve tanımlarla ilgili 29007 sayılı Sağlık Meslek Mensupları ile Sağlık Hizmetlerinde Çalışan Diğer Meslek Mensuplarının İş ve Görev Tanımlarına Dair Yönetmelik kapsamında yer alan meslekler ve iş alanları şöyledir ;
Doktor ve Uzman Doktorun Görev ve Sorumlulukları Nelerdir ?
Diğer bir adı hekim olan , doktorun , kişilerin bedenen ruhen tam bir iyilik halinin olması için ortaya çıkmış olan hastalıkları ve bozuklukları pratisyen veya uzmanlık eğitimi boyunca elde etmiş olduğu bilgileri kullanarak ortadan kaldıran , tıp eğitimi görmüş diploma sahibi biri olarak ifade edilebilir .
Bu tanımdan yola çıkarak aşağıda doktor ve uzman doktorun görevlerine değinilmiştir .
Tıp ve uzmanlık eğitimi döneminde elde etmiş olduğu bilgi , tutum ve beceri kapsamında , tıbbi denilebilecek ilke ve yöntemleri uygulayabilecek kişinin ve toplumun sağlık sorunlarından , olan ve olabileceği hastalıklardan ve yaralanmalara varana dek her türlü koruyucu tedbiri alır .
Bununla beraber tanı , tedavi ve rehabilitasyon uygulamaları gerçekleştirirken meydana gelebilecek olası bir komplikasyonun önlenmesi için mücadele ederek gerekmesi halinde hastayı bir başka hastaneye sevk işlemini yapar .
Tıp ve uzmanlık eğitimi boyunca elde etmiş olduğu bilgi ve becerilere ek olarak , mesleği kapsamında eğitim ve bilimsel çalışmalar yoluyla elde ettiği kazanımlar çerçevesinde mesleki çalışmalarını yerine getirirler .
Beraber çalışmış olduğu diğer sağlık meslektaşları nezdinde gerçekleştirilen tıbbi uygulama ve bakımı izler , planlar ve gerek görülmesi halinde denetler .
Adili bir vaka söz konusu olması halinde bununla ilgili mevzuatlar kapsamında tanımlanan iş ve işlemleri gerçekleştirir .
Hastayla ilgili gerekli gördüğü durumlar kapsamında , diğer doktor , uzman doktor veya birimlerden konsültasyon talebinde bulunur .
Konsültasyon istenen doktor veya uzman doktor bu isteği yerine getirir .
Hastanın eğer başka bir kuruma veya birime sevki gerekiyorsa , tıbben gerekli olunan şartlar yerine getirilerek , sevki gerçekleşeceği veya gerçekleştiği kuruma veya birime ulaşımı kapsamında gerekli tedbirleri yerine getirir .
Diş Hekimi ve Uzman Diş Hekiminin Görev ve Sorumlulukları Nelerdir ?
Diş hekimliği ve uzmanlık hekimliği boyunca elde etmiş olduğu bilgiler , beceriler ve tutumlar kapsamında , tıbbi ilke ve yöntemleri yaparak kişinin ve toplumu ortaya çıkabileceği sağlık sorunlarını hastalıklardan ve yaralanmalardan öncelikli olarak koruyucu tedbirler alarak tanı tedavi ve rehabilitasyon çalışmalarını yerine getirir .
Meydana gelebilecek bir komplikasyon durumunda ise bunun önlenmesi için çaba gösterir .
Bu komplikasyonlarda uygun müdahaleyi gerçekleştirir veya başka bir kuruma sevk işlemini gerçekleştirir .
Dişlerin , diş etlerinin ve bunlarla bağlantılı olan çene ve ağız dokularının sağlığını korumaya yönelik koruyucu önleyici çalışmalara katılır ve bu konuda eğitimler düzenleyebilir ve uygulayabilir .
Diş etlerin ve dişlerin bunlarla bağlantılı olan çene ve ağız dokularının düzensizlikle ve hastalıkların teşhis edilmesinde ve tedavisinin uygulanmasında uzman diş hekimin müdahalesinin gerektirdiği hallerde hastaları merkeze veya başka bir uzmana sevk eder .
Gerek duyulduğu hallerde uzman diş doktoru , doktor , uzman doktoru veya diğer diş doktorları tarafından konsültasyon talebinde bulunabilir .
Konsültasyon talebinde bulunulan doktorun veya diş doktorunun bu talebe cevap vermesi gerekir .
Beraber çalıştığı diğer sağlık meslek mensupları tarafından organize edilen ve gerçekleştirilen tıbbi bakım ve uygulamaları izler , planlar ve denetler
Eczacının Görev ve Sorumlulukları Nelerdir ?
İlaç hammaddeleri ve ağırlıklı olarak ilaç ve ilaçların hazır duruma getirilmesi ilaçlar kapsamında araştırmalar yapmak , üretiminin ve tasarımının sağlanması , kalite kontrol ve tanıtımının gerçekleşmesi , kalite güvencesinin sağlanması gibi görevleri vardır .
Bir başka görevi ise ilaç ve ilacın hazır duruma getirilme aşamalarının ruhsatlandırılması , korunması , depolanması ve dağıtıma çıkartılmasını sağlar .
Akıllı ilaç kullanımları kapsamında ilkelere uygun olarak hareket eder .
Serbest eczanelerde ve hastanelerde reçetesiz ve reçeteli ilaç ve müstahzarın ( önceden hazırlanarak sağlık bakanlığı ruhsatı verilen ve eczanelerde satışa sunulan ilaçlar ) yapılması hastaya verilmesi ve tedavi süreci boyunca hastanın izlenmesi , ilaçların satışının kayıt altına alınması , ortaya çıkabilecek herhangi bir yan etkinin olması halinde ise reçeteyi yazan sorumlu doktorla görüşür .
Bitkisel droglar , kozmetik ürünler bunların içinde yer aldığı homeopatik ve müstahzar ürünlerin tasarlanması , araştırılması konularında üretim ve sunumunda etkindir .
Ayrıca bu ürünler hakkında danışmanlık hizmeti faaliyetini yerine getirir .
Hastayı , ilaçların uygulanması hususunda kullanılan tıbbi cihaz ve araçları olabilirse malzemeleri etkin ve güvenli bir şekilde kullanımını hususunda bilgilendirir .
Tıbbi ürünlerin kullanımının güvenli bir şekilde sağlanabilmesi adına advers etkilerinin sistematik olarak izlenmesi ve bu kapsamda ortaya çıkabilecek bilgilerin toplanması , usulüne uygun bir şekilde kayıt altına alınması , arşivlenmesi ve değerlendirilmesi gibi görevlerde bulunur .
Buna ek olarak taraflar arasında irtibat kurulması , beşeri tıbbi ürünlerinin meydana getirebileceği zararların en aza düşürülmesi bu kapsamda ihtiyaç duyulabilecek tedbirlerin alınması , farmakovijilans faaliyetleri yürüterek bunların mevzuatlara yüklemiş oldukları görevleri yerine getirmeye çalışır .
Steril ilaçları kalitesini , majistral ilaçların ve radyofarmasötik ürünlerin etkinliğini ve güvenilirliğini güvence kapsamına yer verecek şekilde hazırlar .
Steril ürünleri , son ürünlerin sterilitesini güvence altına alabilecek çalışmaları yürütür ve bunları sunar .
Üretilen ilaçların analiz laboratuvarlarını ve dağıtım kanallarını , klinik denilebilecek uygulama ve araştırma merkezlerinin kontrolünde ve denetiminde çalışır .
İlaçlar arasındaki etkileşimleri , meydana gelebilecek uyumsuzluklar ve kontrendikasyonları , doz ve uygun ilaç depolama konuları başta olmak üzere hastalara , gerekmesi halinde ise doktorlara danışmanlık hizmeti sağlar .
İlaçların kullanımı , imhası ve saklanması kapsamında ortaya çıkabilecek zararlardan kişilerin korunması adına toplumsal ve çevresel bilinç oluşturulmasını sağlarken bu sorunların çözümünde görev alması beklenir .
Ebelerin Görev ve Sorumlulukları Nelerdir ?
Ebelerin en başta cinsel sağlık ve üreme sağlığı konularında görev ve sorumlulukları bulunur .
Bu görev ve sorumluluklar gebelik öncesi dönemden itibaren başlanarak gebe hazırlık eğitimi , doğuma hazırlık programı , anne - babalığa hazırlık eğitimleri kapsamında programların hazırlanması ve yürütülmesi şeklindedir .
Doğurganlık sınırları kapsamında kadınların üreme sağlığı çerçevesinde izlemlerde bulunmak .
Tam olarak gebelik tanısı koyar , ortaya çıkabilecek riskli durumları erken dönemde tespit ederek normal gebe izlemini ve ilgili muayeneleri gerçekleştirir .
Gerek görülmesi halinde sevk işlemini gerçekleştirir .
Doğum süreciyle ilgilenir ve yönetir .
Anne ve bebeğin travma sırasında sağlığını izler .
Normal yolla gerçekleşebilecek doğumları doktorun olmadığı durumlarda acil makat doğumları gerçekleştirir .
Lazım olması halinde epizyotomi uygulayabilir .
Doğum süreci boyunca normalden sapmaları tespit eder .
Acil durumlar kapsamın da tedbirlerini alır ve doktoru bilgilendirir , doktorun direktifleri kapsamında acil müdahale girişiminde bulunur .
Meydana gelen doğumun akabinde , yeni doğanın ilk bakım ve sağlığını ne durumda olduğu kontrollerini gerçekleştirir .
Anneye emzirme eğitimi vererek bakım ve izlemini sağlar .
Gerek duyması halinde sevk işlemini sağlar .
Bakanlıkça düzenlenen protokoller kapsamında acil obstetrik durumlarda ilaçları uygulayabilir .
Gebelik dönemi başta olmak üzeri doğum ve doğum sonrası dönemler dahil bebek ve anne sağlığını korumak ve geliştirmek adına gerekli her türlü eğitim ve danışmanlık hizmeti verebilir .
Aile planlaması hizmetlerinde yeni doğan ve kadına ait tarama çalışmaları programlarında görev alabilir ve çalışabilir .
Çocuk bakımı ve gelişimi kapsamında 0-6 yaş aralığında olan çocukları izlerken aşı programı kapsamında gebe ve yine 0-6 yaş aralığındaki çocukları aşıları olmak üzere bulaşıcı hastalıkların kontrol programları çerçevesinde görev alır .
Doktorların Görevleri Nelerdir ?
Doktor ve uzman doktorun adli vakalarda tıbbi raporları düzenler , sevk işlemlerini yürütür , ihtiyaç duyulması halinde diğer meslektaşlarından hastayla ilgili konsültasyon gerçekleştirir ve mesleği kapsamında tanı , tedavi , ve rehabilitasyon hizmetlerini yerine getirir .  
Eczacıların Görevleri Nelerdir ?
Eczacıların ilaçların korunması ve depolanması , ilaçlara ait laboratuvar analiz ve klinik araştırmalar yaparak ilaçların hastalarda meydana getirmiş olduğu etkileşim yan etkileri hakkında hastaya bilgi verir .
Gerekmesi halinde ise doktorlara danışmanlık hizmetinde bulunabilir .
Son olarak advers etkilerin izlenmesi kayıt altına alınması ve raporlandırılması işlemlerinden sorumludur .
Ebelerin Görevleri Nelerdir ?
Ebelerin başlıca görevleri : Gebe izlemini ve muayenelerini sağlamak , üreme sağlığıyla ilgili danışmanlık hizmetlerinde bulunmak , doğum sürecinin kontrolü yönetilmesi , yenidoğanların muayeneleri ve aile sağlığı planlaması gibi çalışmaları yürütür .
Sağlık Okuryazarlığı Nedir ?
Okuryazarlık ;  medya , sosyal medya , dijital ve genel okuryazarlık kapsamında kullanılıyor .
Bütün bu alanlar dışında ise sağlık iletişiminde son derece önemli bir kavram olan sağlık okuryazarlığı da gündemimize girmeyi hak ediyor .
Özellikle sağlık ile ilgili son yıllardaki meşguliyetimiz ve gereksinimiz düşünüldüğünde , bilgi ve bilgi kaynaklarını değerlendirebilme yeterliliğine sahip olmak gerekir .
İşte sağlık okuryazarlığı tam olarak sağlık ile ilgili veri , bilgi ve araştırmaları inceleme , eleştirebilme , anlayabilme ve sorgulamayla ilgilidir .
İçinde bulunduğumuz dönemi ve çağı düşünürsek sağlık okuryazarlığını da bir gereklilik olarak algılamamız gerekir .
Özellikle sık sık sağlık hizmeti alan kişilerin , sağlık terminolojisine ve sağlık bilgi kaynaklarına vâkıf olması gerekir .
Tüm okuryazarlık alanlarında olduğu gibi sağlık okuryazarlığı da edinmemiz gereken temel yetkinliklerden biridir .  
Sağlık Okuryazarlığı Neden Önemlidir ?
21. yüzyılda artık okuryazarlığı içeren alanlar ile ilgili temel bilgilere vâkıf olmak beklenir .
Genel okuryazarlık dışında , medya okuryazarlığı en çok gündemde olan alandır .
Bununla birlikte dijitalleşme odaklı bir çağda , sosyal medya ve dijital okuryazarlığı da önemli bir yetkinlik olarak görülmekte .
Sağlık Okuryazarlığı ise nispeten daha az bilinen bir yetkinliktir .
Oysa en önemli unsurlardan biri olan sağlık , ciddiye alınması gerekilen hayati bir konudur .
Sağlık okuryazarlığı bize şunu söyler : sağlık hizmeti ve tedavi hakkında temel bilgilere sahip misin ?
Randevu , reçete ve diğer tıbbi materyalleri okuyup doğru anlayabiliyor musun ?
Sağlık okuryazarlığı , bireyin kendi sağlığı ve toplumsal sağlık hakkında ilgili karar , bilgi , enformasyon , hizmet ve davranışları anlamasını , değerlendirebilmesini ve kullanmasını kapsar .
İlk kez 1974 yılında S. K Simonds ile gündeme gelen sağlık okuryazarlığı , 2000'li yıllardan bugüne oldukça fazla araştırma ve çalışmanın da konusu olmuştur .
Sağlık okuryazarlığını gündeme getirmenin en önemli nedenlerinden biri , bireyin ve toplumun sağlığını etkileyebilecek olumsuzlukları önleyebilmesidir .
Günümüzden örnek vermek gerekirse maske kullanımı , aşı karşıtlığı , diyet uygulamasının illegal yolları , doktor - hasta ilişkisini anlayamama ve tedavi yollarını araştırmama gibi unsurları sayabiliriz .
Özellikle pandemi döneminde tanık olduğumuz olaylarda birey ve toplum sağlığına yönelik bilginin ve bilinçlenmenin ne kadar az olduğunu görebiliyoruz .
Üstelik bu durumu sadece ülkemiz için söyleyemeyiz .
Pandeminin yarattığı sosyal ve psikolojik baskının yanında , sağlık okuryazarlık oranının düşüklüğü de bu süreci oldukça zorlaştırmaktadır .
Bilgi , bilgi kaynakları , istatistikleri okuyamama , verileri doğru değerlendirememe ve yetersiz bilgiyle hareket etme , sağlık alanını ilgilendiren olumsuz durumlara yol açabiliyor .  Bilgi kaynaklarını ciddiye almama ve yalan haberlere inanma eğilimi , sadece temel okuryazarlık ile açıklanamaz .
Sağlık ile ilgili konu ve haberlerde , sosyal medya okuryazarlığı ile sağlık okuryazarlığı daha ön plana çıkabiliyor .  
Sağlık okuryazarlığının neden önemli olduğunu sağlık programları özelinde açıklayabiliriz .
Televizyonun önemli bir parçası hâline gelen popüler sağlık programlarını büyük bir ciddiyetle izliyor olabilirsiniz .
Fakat temel sorun , programları izlemeniz değil , değerlendirme , anlama ve sorgulama eksikliğidir .
Söylenen her sözü , tavsiye edilen her uygulamayı veya tedaviyi tek doğru olarak kabul etmemelisiniz .
Aynı şekilde , tek bir uzman ya da doktorun görüşüne bakarak birey ve toplum sağlığı hakkında karara varmamanız gerekir .
Ayrıca günümüzde sosyal medyayla çoğalan yalan ve yetersiz bilgiyle de hareket etmeniz , çok büyük olumsuz sonuçlara yol açabilir .
Yine , kötü niyetli kişilerin kandırma ve telkinlerini değerlendirmeyip tıbbi açıdan doğruluğunu ölçmediğininiz dijital bilgi ve sağlık hizmetini de ciddiye almamalısınız .
Artık 21. yüzyıldaki sağlık düzeninde karmaşık enformasyon , bilgi kaynaklarının çoğalması ,  sağlık uygulamaları ve çeşitli sağlık hizmetleri hakkında bilgi ve yetkinlik edinmek , sağlıklı bir süreç için en doğru beceri olacaktır .
 
Türkiye Sağlık Okuryazarlığı Düzeyi
Sağlığın Geliştirilmesi Genel Müdürlüğü tarafından yürütülen son çalışma , sağlık okuryazarlığı ölçeği ve ölçümü hakkında dikkate değer bilgiler söylüyor .
Çalışmaya göre , yaklaşık 10 kişiden 7'sinin sağlık okuryazarlık düzeyi sınırlı veya yetersiz görünüyor .
Söz konusu çalışma , Türkiye genelinde yürütüldü ve 6 bin 228 hane baz alındı .
Çalışmada dikkat çeken bir diğer konu ise yaşlı vatandaşların sağlık okuryazarlığının daha da düşük olduğunu tespit etmesidir .
Özellikle aldığı sağlık hizmetini bilmeme , anlamama ve hastalığının ne derecede seyrettiğini fark edememe , yaşlılarda gözlenen yaygın bir durumdur .
Bir diğer çalışma sonucu ise toplumun yarısının sağlık haberleri ile ilgili bilgilere erişmede ve güvenilirliği ölçmede yetersiz olduğunu söylemektedir .
Kısaca Türkiye'nin sağlık okuryazarlığı oranını dikkate alırsak medya , sağlık çalışanları ,  kurumları ve bireylerin kendi paylarını düşen sorumluluğu edinmeleri şart .
Özellikle sağlığın egemen olduğu bir dönemde okuryazarlığı , bildiğimizden bir yüz adım daha ileri taşımak gerekiyor .  
Kurumsal Sağlık Okuryazarlığı Nedir ?
Her sağlık kurumu ve hastanenin kendine özel hizmetleri , kuralları ve düzeni olabilir .
Kurumsal sağlık okuryazarlığı da sağlık kurumunun kendine özgü olan kurallarını , konuşma dilini , yapılanmayı ve yerleşim düzenini anlamayı ve tanımayı içerir .
Bir hasta , gittiği kurumun yerleşik düzenini bilemeyebilir ve süreç boyunca da bu konuda zorlanabilir .
Kurumsal sağlık okuryazarlığı ise mevcut hastanenin ,  hastalara yönelik bilgilendirici ve yönlendirici işaret , materyal ve hizmetleri sunabilmesidir .
Örneğin , hastanın hangi departmana ya da kliniğe gideceğine dair levha , işaret ve mimari tasarım olması gerekir .
Yine , sağlık kurumlarının açıklayıcı bilgiler sunması ve hastalara süreçle ilgili tatmin edici hizmetler yürütmesi gerekir .
Kısaca kurumsal sağlık okuryazarlığı , sağlık kurumlarının da sağlık okuryazarlığına sahip olması gerektiğini savunur ve buna yönelik de karmaşık bilgi , yönlendirme ve bilgi kaynaklarına erişememe gibi engelleri ortadan kaldırmayı önerir .  
Sağlık Okuryazarlığı Yetkinlikleri 
Sağlık okuryazarlığı yetkinlikleri , kişinin sağlık alanındaki bilgi birikimini ve bilgiyi anlayabilme kapasitesini ifade eder .
Diğer okuryazarlık alanlarında olduğu gibi sağlık okuryazarlığında da bilinçli davranmanızı sağlayan bazı yetkinlikler vardır .
Bunlardan bazılarını aşağıda bulabilirsiniz .  
Aldığı Sağlık Hizmetini Araştırma , Anlayabilme ve Sorgulayabilme
Sağlık Haberlerini Geniş Bir Bakış Açısıyla Değerlendirme
Yetersiz Bilgi ve Kaynakları Dikkate Almama
Uzman Görüşlerinin Çeşitliliğini Tespit Etme
Sağlık Bilgi Kaynaklarına Erişebilme
Reçete , Tıbbi Yazı ve Yazılan Doz Miktarını Anlayabilme
Sağlık Personeline Kendi Durumunu Anlatabilme
Sağlık ile İlgili Alınan Kararları Sorgulayabilme
Gerekli Sağlık Hizmetini Talep Etme
İnternetteki Sağlık Enformasyonlarını Tek Gerçek Kabul Etmeme ve Karmaşıklığı Tespit Edebilme
Bireysel ve toplumsal sağlık konusunda bilinçli davranmak
Sağlığın merkezde olduğu konularda belli bir bilgi birikimi edinmek
İyi Bir Sağlık Okuryazarı mısınız ?
Sağlık okuryazarlığı birçok konuyu ve değerlendirmeyi kapsar .
Bundan dolayı da tek başına kullanılabilen bir sağlık okuryazarlığı ölçeği bulunmamaktadır .
Yine de temel sağlık okuryazarlığı ölçeği hakkında bazı sorular sorabiliriz .
Kendinize ve çevrenize sorabileceğiniz sorulardan bazıları şunlardır :
Medyadaki her sağlık bilgisine ve haberlerine koşulsuz inanıyor musunuz ?
Birey ve toplum sağlığını ilgilendiren konularda bilinçli davranma potansiyeliniz nedir ?
Aldığınız sağlık hizmeti hakkında detaylı bir bilgi birikimine sahip misiniz ?
Yalan ve doğru sağlık bilgilerinin kaynaklarını ayırt edebiliyor musunuz ?
Birey ve toplum sağlığı söz konusu olduğunda , bilinçli hareket ediyor musunuz ?
Sağlık ile ilgili dezenformasyon amacı taşıyan haberlerin yayılmasında bir katkınız var mı ?
Hastalandığınızda ya da bir rahatsızlık geçirdiğiniz de hangi departmana / kliniğe başvuracağınızı biliyor musunuz ?
Yukarıdaki sorular , sağlık okuryazarı olup olmadığınızı tam olarak ölçemese de genel bir durum değerlendirmesi olarak kabul edilebilir .
21. yüzyılda sağlık alanının etkenliği ve yaşadığımız sorunlar düşünüldüğünde , bir an önce sağlık okuryazarlığı hakkında kendimizi bilinçlendirmemiz gerekir .
Bilhassa birey ve toplumu etkileyen olaylarda bilinçli bir davranış , en önemli yetkinliklerimizden biri olacaktır .  
Sağlık Okuryazarlığı Nedir ?
Sağlık okuryazarlığı ; sağlık ile ilgili bilgi , karar , veri , istatistik ve haberleri anlayabilme , sorgulayabilme ve değerlendirebilme yetkinliğidir .
Genel okuryazarlık dışında sağlık okuryazarlığı , kişinin ;  bireysel ve toplumsal sağlığı hakkında bilgi , karar ve davranışları yönlendirerek bilinçlenmesini sağlar .
Sağlık okuryazarlığında , yetersiz bilgiyle hareket etme , kendi durumunu sağlık çalışanına aktaramama ve doğru - yanlış haberleri ayırt edememe gibi durumlar önlenir .  
21 .
Yüzyılda Sağlık Okuryazarlığı Neyi İfade Ediyor ?
Her şeyden öte 21. yüzyılın gelişimlerine ve sorunlarına bakarsak önce bilinçlenme durumunu etkinleştirmek gerekir .
Özellikle kişiyi ve toplumu etkileyecek sağlık olaylarında bilgi birikimine ve farkındalığa sahip olmak önemlidir .
Yine medya ve internet aracılığıyla yayılan ve doğruluğu araştırılmayan haber ve bilgi kaynaklarına da inanmamak gerekir .
Sağlık Okuryazarı Ne Demektir ?
Sağlık ile ilgili haber , bilgi , veri , uygulama ve araştırmaları yorumlayabilme , anlayabilme , sorgulayabilme ve değerlendirmeyi başaran kişiye sağlık okuryazarı denir .
Sağlık okuryazarı , yetersiz bilgi ve yanlış yönlendirmenin farkına varabilir ve bilinçli hareket etmeye çalışır .
Sağlık okuryazarı olan bir kişi , sağlık ile ilgili doğru bilgi kaynaklarına nasıl erişeceğini de bilmektedir .  
Sağlık Sektörüne Yönelik Genel Teşvik ve Hibe Uygulamaları
Sağlık sektörüne yönelik hibe ve genel teşvik uygulamaları 2012 / 3305 sayılı kararı 15 Haziran 2012 tarihinde , Yatırımlarda Devlet Yardımları Hakkında Karar yürürlüğe girmiş ve bu kararın uygulanmasına ilişkin usul ve esaslar 2012 / 1 sayılı Tebliğ'de açıkça ifade edilmiştir .
Bu sayılı tebliğe göre sağlık işletmeleri genel teşvik uygulamalarına gidilmesinin uygun olacağı vurgulanmıştır .
Genel teşvik ve hibe uygulamalarına göre yatırımlar , sigorta primi , vergi indirimi ile beraber hisse desteği uygulamalarından toplanan teşviklerden yararlanması yönündedir .
Önceden belirlenen yatırım katkı miktarı ve vergi indirimi oranları dikkate alınarak yapılan hesaplamalarla vergi dilimine yönelik indirim teşvik uygulaması yapılır .
Yatırıma katkı oranı aslında , yatırım tutar miktarının belirli bir kısmını tahakkuk eden kurumlar vergisi matrah oranının düşürülmesiyle sunulan bir teşvik çeşididir .
Yapılan operasyonel hesaplamalarda tespit edilen yatırım katkı miktarının , yatırım sözünün gerçekleşmesinden sonra ve belgelendirilmesi halinde varsa işletmenin kar elde etmiş olduğu parasal değer üzerinden hesaplanarak vergi tutar miktarının düşürülmesi sağlandıktan sonra işletmeye bırakılır .
Basit bir örnekle şöyle açıklayabiliriz :
Örneğin 800 bin TL'lik yatırım taahhüdü ve genel teşvik çalışmaları diğer bir deyişle uygulamaları üzerinden düzenlenilmeye çalışılan bir teşvik belgesinden yatırma katkı miktarı %30 belirlenmiş olsun .
Yatırım taahhüdünün ilgili parasal değerinin tamamı gerçekleştiğinin göz önüne alınması halinde girişimcinin doğacak karından dolayı 800 bin TL'nin %30 yapan miktarı olan 240 bin TL'si tahakkuk edilen kurumlar vergisinden düşürülecektir .
İlgili miktar olan 240 bin TL bir vergi dönemi tutarından düşülebileceği gibi birden fazla vergi döneminede paylaşılarak düşürülebilir .
Şayet bir defada indirilebileceği söz konusu olması halinde vergi indirim oranı üzerinden hesaplanma imkanı sağlanabilir .
Aynı örnekten yola çıkarak bu sefer vergi indirim oran değerinin %50 olduğunu göz önünde bulundurulması halinde bir dönem içerisinde tahakkuk edecek vergi miktarının %50 sinden fazla yani %51 vergiden indirilemez .
Aynı firma iki dönem boyunca 800 bin TL kar elde ettiğini dikkate alınması halinde %30 kurumlar vergisinin yapılan hesaplamalardan çıktığını varsayılması halinde dönemlik ortaya çıkan vergi tahakkuk miktarı 240 bin TL şeklinde görülecek .
Firma her dönem başına vergi indirim oranı olan %50 istinaden 120 bin TL indirme kapsamına girecektir .
Bu kapsamda ikinci vergi dönemi oranının ilgili katkı oranının bütününden faydalanılmış olur .
Üçüncü döneme herhangi bir vergi indirimi söz konusu olamayacağından dolayı vergi indirimi kapsamından teşvik sona erecektir .
Şayet sigorta birimi işveren hisse desteği uygulamasından faydalanıyorsa , teşviğe konu yatırım durumu ile irtibatlandırılan ilave istihdam edilmesi beklenen personelin primi hisse desteğiyle yani işveren hisse desteğine bağlı ödemelerle bir süre sağlanır .
Bu verilecek bir örnekle şöyle açıklanabilir ; yeni ve ilave yatırım kapsamında istihdam edilecek 15 personelin , işletmenin yatırım taahhüdünü yerine getirdiği tespit edilmesiyle 15 personelin sigorta primi işveren hisse desteği kapsamında teşvik edilmesi beklenilir .
Bu teşvik türü uygulamalarının yanında bölgesel diyebileceğimiz teşvik uygulamaları da getirilmiştir .
Sağlık Sektörü Kapsamında Bölgesel Teşvik ve Hibe Uygulamaları
Türkiye bölgesel teşvik uygulamaları kapsamında toplamda 6 bölgeye ayrılmaktadır .
Sağlık sektörünün bölgesel teşvik ve hibe uygulamalarına erişim açısından esnetildiği ve daha da mobilite edilir hale getirildiğini söylenebilir .
Yatırımın yönlendirileceği bölge tespitini daha çok hibe ve teşvikler yoluyla sağlanır .
Tablo1 .
Trakya Avrupa Birliği İş Geliştirme Kurumu tarafından yapılan teşvik bölgeleri iller sıralaması
1 .
Bölge
2 .
Bölge
3 .
Bölge
4 .
Bölge
5 .
Bölge
6 .
Bölge
Ankara
Adana
Balıkesir
Afyonkarahisar
Adıyaman
Ağrı
Antalya
Aydın
Bilecik
Amasya
Aksaray
Ardahan
Bursa
Bolu
Burdur
Artvin
Bayburt
Batman
Eskişehir
Çanakkale
Gaziantep
Bartın
Çankırı
Bingöl
İstanbul
Denizli
Karabük
Çorum
Erzurum
Bitlis
İzmir
Edirne
Karaman
Düzce
Giresun
Diyarbakır
Kocaeli
Isparta
Manisa
Elazığ
Gümüşhane
Hakkari
Muğla
Kayseri
Mersin
Erzincan
Kahramanmaraş
Iğdır
 
Kırklareli
Samsun
Hatay
Kilis
Kars
 
Konya
Trabzon
Kastamonu
Niğde
Mardin
 
Sakarya
Uşak
Kırıkkale
Ordu
Muş
 
Tekirdağ
Zonguldak
Kırşehir
Osmaniye
Siirt
 
Yalova
 
Kütahya
Sinop
Şanlıurfa
 
 
 
Malatya
Tokat
Şırnak
 
 
 
Nevşehir
Tunceli
Van
 
 
 
Rize
Yozgat
 
 
 
 
Sivas
 
 
8 İL
13 İL
12 İL
17 İL
16 iL
15 İL
Sosya - Ekonomik Gelişmişlik Endeksi ( SEGE ) tarafından 2011 yılında 81 için bölgelere ayırma yoluna gitmiştir .
İlgili tabloda da görüldüğü gibi en geniş teşvik bölgesi 6. bölge görülürken en dar diyebileceğimiz bölge ise 1. bölge oluştuğu bilgisine ulaşılabilir .
Yani bu duruma göre birinci teşvik bölgesi genel diyebileceğimiz uygulamalardan yararlanma yoluna giderken altıncı teşvik bölgesi ise ilk yatırım maliyeti diyebileceğimiz değerin üzerine çıkabilecek miktarda toplam teşviklerden yararlanma yoluna gidebilecektir .
Genel görünüm açısından bölgesel bazda hangi gider kalemlerinden ne oranda ve kadar sürede teşvik edileceğine yönelik aşağıdaki tabloya dikkat edilebilir .
Bu tablo hangi bölgelerin hangi sürelerde ve oranlarda ilgili teşviklerden yararlanabileceğine ilişkin görülmesi oldukça önemlidir .
Tablo 2 : Bölgesel Teşvik Uygulama Destekleri
BÖGESEL TEŞVİK UYGULAMLARI
Destek Unsurları
I
II
III
IV
V
VI
KDV İstisnası
Var
Var
Var
Var
Var
Var
Gümrük Vergisi Muafiyeti
Var
Var
Var
Var
Var
Var
Vergi İndirimi OSB Dışı Yatırma Katkı Oranı ( % ) OSB İçi
15
20
25
30
40
50
20
25
30
40
50
55
Sigorta Primi OSB Dışı İşveren Hisse Desteği  ( Destek Süresi ) OSB İçi
2 yıl
3 yıl
5 yıl
6 yıl
7 yıl
10 yıl
3 yıl
5 yıl
6 yıl
7 yıl
10 yıl
12 yıl
Yatırım Yeri Tahsisi
Var
Var
Var
Var
Var
Var
Faiz Desteği
Yok
Yok
Var
Var
Var
Var
Gelir Vergisi Stopajı
Yok
Yok
Yok
Yok
Yok
10 yıl
Sigorta Prim İçi Hissesi Desteği ( Destek Süresi )
Yok
Yok
Yok
Yok
Yok
10 yıl
Bölgeler kapsamında verilecek destek hizmetleri yatırımın yapılacağı yer hakkında belirleyici rol oynarken aynı zamanda yatırım yerinin dahi teşvik kapsamına dahil edilebileceğini söyleyebiliriz .
Teşvik kapsamı çerçevesinde yer alabilecek kurumun yurt içinde satın alabileceği makine ve araç gereçlerin Katma Değer Vergisi'den ( KDV ) muaf tutulması sağlanmıştır .
Yurt dışından alınabilecek makine ve araç gereçlerin ise teşvik belgesi kapsamında gümrük vergilerinden muaf tutulacağı yönündedir .
Sağlanması beklenen vergi indirimleri ise ilgili kurumun yatırım kapsamında öngörülen katkı tutarına ulaşmasına dek , kurumlar vergisi veya gelir vergilerinden indirimli uygulanır .
Ekonomi Bakanlığı tarafından karşılanması gereken kısmı ise sigorta primi , işveren ve çalışan hisse desteği , teşvik belgesi alımı kapsamında ödenmesi beklenen sigorta primleri ve işveren işçi hissesinin asgari ücrete karşılık gelen kısımları Ekonomi Bakanlığı tarafından karşılanır .
Yine Ekonomi Bakanlığı tarafından karşılanan bir diğer pay ise teşvik belgesi alınması halinde 1 yıl vadeli sabit yatırım tutar miktarının %70 kadar kullanılan yatırım kredileri ilk beş yılı ödenmesi beklenen kısmının Bakanlıkça karşılanmasıdır .
Bir diğer önemli bilgi ise yatırım yeri tahsisi konusunda Maliye Bakanlığı'nca ilgili usul ve esaslar çerçevesinde alınması mümkündür .
Sağlık alanında bölgesel teşvik imkanlarından faydalanılabilmesi için huzur evleri için 500 bin TL minimum tutar öngörülürken , hastane yatırımı için ise 1 milyon TL gibi bir tutarın yatırım olarak yapılması beklenir .
Bu değerlendirme kalemleri sağlık yatırımları açısından önemli olduğu kadar sağlık turizmi açısından da değerlidir .
Diğer Teşvik Uygulamaları
Diğer teşvik ve uygulamaları sürekli değişkenlik gösterebildiği gibi bu uygulamaların bir çoğundan da sağlık işletmeleri diğer bir deyişle sağlık sektörü de faydalanabilir .
Sağlık turizmleri kapsamından 2 Haziran 2015 tarihinde yayınlanan ilgili 29374 sayılı kanuna göre “ Döviz Kazandırıcı Hizmet Ticaretinin Desteklenmesi Hakkındaki ” ilgili karar son derece değerlidir .
Bu durum uluslararası rekabetin geliştirilmesi ve ayakta tutulması , hizmet gelirlerinin sağlanması açısından önemlidir .
Sağlık turizmi açısından ilgili mevzuat gereği Madde 5 toplamda 7 kalemde teşvik konu ve destek kapsamını açıklamaktadır .
İlgili düzenlemelerle beraber KOSGEB üzerinden kadın girişimcilere ilave destek programları sunulmaktadır .
Hizmet içi ve hizmet dışı eğitimler , hibeler KOSGEB tarafından ayrıca verilme imkanı sağlamaktadır .
Bir diğer ilave ise gazi - şehit yakını olması , engelli durumuna göre de teşvikten faydalandırılır .
Sağlık yatırımları kapsamında KOSGEB teşvik ve yatırımları oldukça kolaylaştırıcıdır .
İŞKUR'un teşvik çalışmaları sağlık yatırımları açısından değerlendirildiğinde önemli birer kolaylaştırıcı yatırımlar kapsamında değerlendirilebilir .
İşletmelerle yapılan ikili protokol anlaşmaları açısından İŞKUR , SGK ödemelerine ilişkin destek çalışmaları verebilmektedir .
Bu açıdan her türlü işletmeler olduğu gibi sağlık işletmelerinin de hizmetlerinin uygulanabilirliğini , yaşanan adaptasyon sorunun ortadan kaldırılması , sürdürülebilir bir büyümenin varlığı açısından son derece önemlidir .
Özetle yapılacak girişimcilik çalışmaları kapsamında ülkemizin doğal , kültürel ve tarihsel zenginliğinin sağlık turizmi açısından değerlendirilmesi hem ekonomik değerleri yükseleceğine hem de yeni turizm alanlarının oluşmasına yardımcı olacaktır .
Sürdürülebilir bir sağlık turizmi için yeni istihdamlar oluştururken ülke kendini yeni bir dünya pazarında bulacaktır .
Sağlık Sektörüne Yönelik Hibe ve Teşvik Uygulamaları Hangi Karara Göre Yapılır ?
Sağlık sektörüne yönelik hibe ve genel teşvik uygulamaları 2012 / 3305 sayılı kararı 15 Haziran 2012 tarihinde , Yatırımlarda Devlet Yardımları Hakkında Karar yürürlüğe girmiş ve bu kararın uygulanmasına ilişkin usul ve esaslar 2012 / 1 sayılı Tebliğ'de açıkça ifade edilmiştir .
Bu sayılı tebliğe göre sağlık işletmeleri genel teşvik uygulamalarına gidilmesinin uygun olacağı vurgulanmıştır .
Bölgesel Teşvik Uygulamalarında Türkiye Kaç Bölgeye Ayrılır ?
Türkiye bölgesel teşvik uygulamaları kapsamında toplamda 6 bölgeye ayrılmaktadır .
Sağlık sektörünün bölgesel teşvik ve hibe uygulamalarına erişim açısından esnetildiği ve daha da mobilite edilir hale getirildiğini söylenebilir .
Yatırımın yönlendirileceği bölge tespitini daha çok hibe ve teşvikler yoluyla sağlanır .
Sağlık Turizmiyle İlgili Diğer Teşvik Uygulamaları Nelerdir ?
Sağlık turizmleri kapsamından 2 Haziran 2015 tarihinde yayınlanan ilgili 29374 sayılı kanuna göre “ Döviz Kazandırıcı Hizmet Ticaretinin Desteklenmesi Hakkındaki ” ilgili karar son derece değerlidir .
Sağlık turizmi açısından ilgili mevzuat gereği Madde 5 toplamda 7 kalemde teşvik konu ve destek kapsamını açıklamaktadır .
 
Sağlık Sistemlerinde Refah Devleti Kavramı ve Sınıflandırması
Değişen dünyada yaşanan yenilikler sanayileşmeyi beraberinde getirmiştir .
Sanayileşmenin başlamasıyla beraber refahı sağlayan geleneksel yapılar olarak isimlendirilen gönüllü kuruluşlar , kilise etkinlikleri , yerel örgütler yetersiz olmaya başlamışlardır .
Bununla birlikte demokrasinin sürekli bir gelişim evresinde ilerlemesi iktidara gelen hükümetlerin toplumun oy potansiyelini sağlama adına farklı kesimlere , özellikle dezavantajlı ve düşük gelir sahiplerine yönelik çalışmalarda bulunmaya yönlendirilmiştir .
Bu çerçevede refah devleti kavramı , kapitalist olan devletin kurtarıcısı haline gelmiştir .
Refah devleti kavramı , burada ağırlıklı olarak devletin vatandaşa ve ekonomiye nasıl müdahalede bulunacağının sonucuna göre kurulmuştur .
Refah devlet kavramının ilk göstergeleri ise 1883 yılında Almanya da Bimarck modeliyle ortaya atılmıştır .
Refah Kapitalizmin Üç dünyası ( The Three Words of Welfare Capitalism ) adlı kitap da yazar Esping Andersen refah devletini sınıflandırmaya tabi tutmuştur .
Sınıflandırmasında üç faktörü göz önüne almıştır .
Buna göre ;
Sosyal sınıflandırma ; sosyal sınıf ayrımını indirgeme düzeyi
Kamu - özel karışım faaliyetleri ; ailenin , devletin ve gönüllü kurumların piyasanın refah oluşturmadaki çalışmaları
Dekomüdifikasyon seviyesi ; Halkın refah sağlamadaki devlet tarafından oluşturulma düzeyi
Esping'in sınıflandırılması ile refah düzeyinin üç temel gruba ayrılmıştır .
Bunlar muhafazakar - corporatist refah rejimleri , sosyal demokrat refah düzeyleri ve liberal refah rejimleri şeklindedir .
Liberal refah düzeylerinde devletin sağlamış olduğu refahlık oldukça sınırlıdır .
Bireyin refah sorumluluğu devletin ve piyasanın kontrolündedir .
Protestan inancın ahlak etikleri ağır basarken yapılan sağlık ve sosyal yardımları gelir testine bırakılmıştır .
İngiltere , Kanada , Avustralya ve ABD devletleri liberal devler kategorisin de yer alır .
İngiltere devleti Ulusal Sağlık Hizmetleri olan NHS ( National Healty Services ) kullandığından dolayı liberal devletler kategorisinde bir adım ayrılmaktadır .
Hristiyan demokrat ülkeleri olarak gösterilen Bismarck ülkeleri ve Muhafazakar - corporatist rejimler Katolik kilisenin etkisiyle Kıta Avrupasında gelişme göstermiştir .
Refahı elde etmede ailenin rolü oldukça önemli iken emeğini ve ekmeğini kazanmada erkek ( bread winning ) anlayışı hakimdir .
Durum böyle olunca sınıfsal farklılıklar meydana oluşmuştur .
Sosyal hizmetlerden ve sağlık hizmetlerinden faydalanma , çalışma ve gelir durumuna bağlıdır .
Bu anlayışın muhafazakar olarak değerlendirilmesinin en önemli sebepleri ise geçmişe dayanan hiyerarşik düzeni koruma isteği ve imparatorluk anlayışın dan geliyor olmasıdır .
Sosyal demokrat refah rejimleri ise devlete en çok sorumlulukların yüklendiği rejimler olmaktadır .
Devletin zamanla büyümesi vatandaşlar üzerinde hakimiyet ve vergi gücünüde artırdığı bilinen bir gerçektir .
Bu durum yoğun bir bürokrasi sistemini beraberinde getirirken sınıf ve gelir dengesizliklerinde meydana gelen açıkları da ortadan kaldırmaya çalışmaktadır .
Bu model İskandinav ülkeleri tarafından daha çok kullanılmasına istinaden İskandinav modeli olarak da bilinir .
İstihdama çalışmalarına yönelik faaliyetler oldukça fazladır .
Sendikaların güçlü olduğu toplum tarafından hissedilmektedir .
Bu durumda sistemin faal bir şekilde işlenmesi yüksek vergilere ve bu vergilerin toplanmasında çalışan nüfusa bağlı olduğu görülür .
Refah Devleti ve Sağlık Sistemi Arasındaki İlişki
Devletlerin kullanmış oldukları sağlık sistemlerinde çok sayıda değişken bulunur .
Sağlık sistemleri yakından incelenirken bu değişken unsurlardan birini görüp diğerlerini görmemezlikten gelmek son derece yanlış bir davranış olacaktır .
Sağlık sistemleri unsurlarını göz önünde bulundurulurken kamunun ve özel sektörün sistem içerisindeki sağlık harcamalarına ait payı ve rolü , finansman kaynakları ve hizmet sunumları gibi faktörler dikkate alınmalıdır .
Batı Avrupa ülkeleri sağlık hizmetleri sunumu ve finansmanı noktasında 19. yüzyıldan beri baskın olan Bismarck ve Beveridge modellerinin etkisi altındadır .
İngiltere 1948 yılında Beveridge Ulusal Sağlık Sistemini kurarken Almanya Bicmarck modeli ile 1883 yılında sağlık sistemini kurmuştur .
Her iki sistem yıllar içinde bir takım reform çalışmaları yapılarak farklı ülkelerde farklı şekillerde kullanılmaya başlanmıştır .
Her iki programı tek bir program şeklinde uygulayan ülke de olmuştur .
Örneğin Amerika Birleşik Devleti'nde uygulanan Medicare programı hem Bismarck hem de Beveridge sağlık sistemlerinin karışımlarıdır .
Gelirleri tam olarak çalışanlardan ve fedaral hükümetin toplamış olduğu vergilerden yapılan kesintilerle sağlanmaktadır .
Ağırlıklı olarak sağlık harcamalarının tamamı hane halkından ve bireylerden gelmektedir .
Bu gelirlerin elde edilmesinde birçok farklı model gösterilebilir .
Cepten ödemeler , sosyal sigorta katkıları , özel sigorta katkıları genel vergiler ve bağışlar şeklindedir .
Birçok OECD ülkeleri sağlık harcamalarına ayırdıkları gelirlerini sağlık sigortası ödemelerinde ve genel vergilerden elde etmektedirler .
Farklı ülkelerin tarihleri yaşam tarzları , inançları , bulunmuş oldukları coğrafyalar ve gelenek görenekleri itibariyle farklı sağlık sistemlerini uygulamaktadırlar .
Bilimsel araştırmacılar geçmişten günümüze kadar çeşitli ülkelerin uyguladıkları sağlık sistemlerine yönelik bir sınıflandırma çalışmasına gitmeye çalışmışlardır .
Elde edilen çalışmalar sonucunda meydana gelmiş olan sağlık sistemlerini sınıflandırmaları gerçekleşmiştir .
Bu açıdan Roomer'in 1993 yılında yaptığı sınıflandırma dört de ayrılmaktadır .
Refah yönelimli sağlık sistemi
Kapsayıcı tip sağlık sistemi
Kolektivist tip sağlık sistemleri
Serbest piyasa tipi sağlık sistemleri şeklinde dört de ayırabiliriz .
Refah Yönelimli Sağlık Sistemi
Almanya , Arjantin , Endonezya , Fransa , Güney Kore , Portekiz , Meksika , Türkiye , Yunanistan .
Bu model Bismarck modeli sağlık sistemi olarak da isimlendirilir .
Temelinde sosyal sigorta primlerim gelirlerine dayanmaktadır .
Hem işverenlerin hem de çalışanların prim ödedikleri ağırlıklı hastalık sigortası modelidir .
Hizmetlerin sunumu kamu özel teşebbüs sektörleri tarafından sağlanır .
Bütün vatandaşların yarı direkt bireysel denilebilecek ödeme niteliğindeki prim ödemeleriyle zorunlu hastalık sigortası adı altında değerlendirilmesi temelini oluşturmaktadır .
Burada bireyler primlerle beraber yarı katkı şeklinde gösterilebilen ödemelerde de bulunabilirler .  
Kapsayıcı Tip Sağlık Sistemi
Danimarka , Finlandiya , İngiltere , İspanya , İtalya , Ukrayna , Norveç .
İkinci dünya savaşı sonrası İngiltere de ortaya çıkan bir sağlık hizmeti modelidir .
Bu model Beveridge olarak gösterilmektedir .
Sağlık hizmetlerinin finansmanın ve sunumunun devletin elinde yer aldığı ve ağırlıklı olarak harcamaların büyük bir kısmını genel vergilerden karşılandığı bir sistemdir .
İngiltere de kullanılan bu sağlık sistemi Ulusal Sağlık Sistemi ( NSH ) olarak da bilinir .
Hizmetlerde ağırlıklı olarak kısıtlamalar yer aldığı gibi vergi oranlarında çok yüksektir .
Sevk zinciri işletilmeye çalışılmaktadır .
Serbest Piyasa Sağlık Sistemi
Brezilya , ABD .
Serbest piyasa sağlık sisteminde talep ve arza göre gerçek oyuncu özel sektördür .
Burada kamuya ait sağlık hizmetlerinde payının oldukça az olduğu görülmektedir .
Sistemin temel uygulamaları birey direkt ödemeleri , hastalık ve sağlık sigortaları oluşturmaktadır .
Hizmeti talep edenler , sigorta şirketleri ve hizmet sunucuları herhangi bir zorlama olmaksızın piyasada karşılaşırlar .
Kişiler sigorta kapsamına istedikleri zaman girebilirler .
Sigorta yaptırmayan bireyler talep de bulunmaları halinde direkt cepten ödeme yapmaları gerekecektir .
Sistem en iyi sağlık hizmetini uygun olabilecek en iyi sağlık poliçesi ile vermeye çalışır .
Kolektivist Tip Sağlık Sistemi
Küba , Yeni Zelanda .
Özel sektörün yerinin olmadığı bir sağlık sistemi olan Kolektivist Tip Sağlık Sistemleri , Sağlık hizmetlerinin üretiminden sunumuna , finansmanından dağıtımına varıncaya kadar kamuya ait bir sağlık sistemidir .
Tedavi edici , geliştirici , toplumsal ve bireysel koruyucu sağlık hizmetlerinin tamamı için direkt ya da dolaylı yollarla herhangi bir ödeme gerçekleştirilmez .
Bu sağlık sisteminde birey verilen değer diğer sistemlere göre daha kapsamlı görülmektedir .
Refah Devleti ve Sağlık Sistemi Arasındaki İlişki Nasıldır ?
Devletlerin kullanmış oldukları sağlık sistemlerinde çok sayıda değişken bulunur .
Sağlık sistemleri yakından incelenirken bu değişken unsurlardan birini görüp diğerlerini görmemezlikten gelmek son derece yanlış bir davranış olacaktır .
Sağlık sistemleri unsurlarını göz önünde bulundurulurken kamunun ve özel sektörün sistem içerisindeki sağlık harcamalarına ait payı ve rolü , finansman kaynakları ve hizmet sunumları gibi faktörler dikkate alınmalıdır .
Refah Devleti Kavramı Nedir ?
Refah devlet kavramının ilk göstergeleri ise 1883 yılında Almanya da Bimarck modeliyle ortaya atılmıştır .
Refah devleti kavramı , kapitalist olan devletin kurtarıcısı haline gelmiştir .
Refah devleti kavramı , burada ağırlıklı olarak devletin vatandaşa ve ekonomiye nasıl müdahalede bulunacağının sonucuna göre kurulmuştur .
Sağlık Sistemlerini Kaç Başlıkta Sınıflandırabiliriz ?
Bilimsel araştırmacılar geçmişten günümüze kadar çeşitli ülkelerin uyguladıkları sağlık sistemlerine yönelik bir sınıflandırma çalışmasına gitmeye çalışmışlardır .
Refah yönelimli sağlık sistemi , kapsayıcı tip sağlık sistemi , kolektivist tip sağlık sistemleri ve serbest piyasa tipi sağlık sistemleri şeklinde dört de ayırabiliriz .
Sağlık Ve Hijyen Konusunda Eğitim Şart
Bir süredir üzerinde çalıştığım proje sayesinde eğitim dediğimiz kavramın önemini ve ne kadar gerekli olduğunu bir kez daha anladım .
Projemin çalışma alanı sağlık sektörü .
Hijyen , enfeksiyon ve hastane enfeksiyonu gibi kavramlar hakkında ciddi bir planlama yapılması gerekiyor .
Meğer ne önemli konularmış .  
Yaşamımızın çok kıyısında köşesinde duruyor gibi görünse de hayat akışımızın tam içinde yer alıyorlar .
Bu konuları bilmek ve öğrenmek için illa bir sağlık görevlisi olmak gerekmiyor .
Ya da sektör içinde herhangi bir işle meşgul olmak da gerekmiyor .  
Temel sağlığın hijyenle başladığını bilmeyenimiz yoktur herhalde .
Peki hijyenin olmadığı noktada nelerle karşılaşabileceğimize dair ne kadar ne biliyoruz ?
İşte bu noktada toplumun her kesimi için eğitim şart !
Sağlık Hijyenle Başlıyor
Hijyenin terminolojik açıklamasını her yerde görmek mümkün .
Onun için eğitim veriyormuş gibi açıklamalarla sizi sıkmak istemem .
Herkesin bildiği bu kavramın hayatımıza entegrasyonu tam olarak sağlandı mı , ona bakalım .
Acaba hijyenik olmayı su içmek , yemek yemek , uyumak gibi zorunlu bir davranış özelliğine dönüştürebildik mi ?
Esas olan bu .  
Uzmanlarca hazırlanmış eğitim içerikli birçok videoda ve haber kanallarında paylaşılan yazılarda hijyenin ilk önce el yıkamayla başladığını vurguladıklarını gördüm .
Konu uzmanı olarak bir KBB doktoru ellerin göz kırpma gibi refleks dışı hareket ettiğinden bahsediyor .  
Farkında olmadan günde 500 kez yüzümüze dokunuyoruz .
Böylece elimizde bulunan mikroorganizmaları ağız , burun , göz çevresine taşımış oluyoruz .
Düşünün !
Gün içinde elimizle nelere temas etmiyoruz ki .
Elbette bu kaçınılmaz bir refleks .  
Peki tehlikelerinden korunmak için ne yapıyoruz ?
Ellerimizi ne sıklıkla yıkıyoruz ?
Peki ya doğru yıkıyor muyuz ?
Peki bu konuda eğitim almaya ya da vermeye ne derdiniz ?
Hijyen ve Doğurduğu Sonuçlar
Gerek Sağlık Bakanlığı gerek Sayıştay Başkanlığının ve tıp alanındaki uzmanların önemli bir ortak tespiti var .
Ülkemiz sağlık harcamalarında en çok enfeksiyon ve bulaşıcı hastalıklar için bütçe ayırıyor .
Buna basit bulaşıcı hastalıklar da dahil ölümcül olabilen ciddi enfeksiyonel vakalar da .
Sadece bir el yıkama ya da yıkamama adeta kelebek etkisi gibi bir etkileşim yaratıyor .
Yalnızca iki dakikalık bir eylemin doğurduğu sonuçları fark edebilmek gerek .
Sağlıklı bir toplum olabilmek için önce sağlıklı bireyler olmak gerekiyor .
Bu konunun ciddiyetini bilen bilmeyene ve farkındalığı olan olmayana eğitim vermeli .
Milli Eğitim Bakanlığı bünyesine bağlı okullar üzerinde yaptığı bir anket çalışmasını internet sitesinde paylaşmış .  
Hijyen Konusuna Çare Bulunmalı
İçinde bulunduğumuz yüzyıla ve teknolojinin getirdiği onca yeniliğe rağmen okul çağı çocuklarımızın el yıkama ya da el hijyeni konusunda yetersizliğini gösteren oranlar var .
Eskiden okullarda kolluk görevleri ve görevlileri vardı .
Acaba yeni köye o eski adetleri biraz daha donatarak geri getirmek işe yarar mı ?
İşe yarayacak çözümler olmalı .
Okul çağı bu çocuklara temizlik ve hijyen konusunda özel olarak eğitim verilmeli .  
Herkesin de bir fikri olmalı ve milletçe el birliği ile çözüm bulmalıyız .
Çünkü bu ciddi bir milli ve sosyal sorumluluk .
Elbette sivil toplum kuruluşlarının bu konuda geniş çaplı çalışmaları var .
İl İl , köy köy gezip halkı bilinçlendirmek adına eğitim veren kuruluşlar da var .
Ama görünen o ki , daha büyük ve daha efektif hareketler gerekiyor .
Bireysel uyanış toplumsal uyanışı da beraberinde getirir .
Sadece kendi temizliğimize özenmek yeterli değil maalesef .
Sağlığın hijyenle başladığını anlatan daha çok yazılar yazılmalı ve videolar yayınlanmalı .
İşin uzmanları bu konuda daha çok televizyon programlarına çıkıp eğitim vermeli veya anlatmalı .
Sağlık Neden Hijyenle Başlıyor ?
Farkında olmadan günde 500 kez yüzümüze dokunuyoruz .
Böylece elimizde bulunan mikroorganizmaları ağız , burun , göz çevresine taşımış oluyoruz .
Düşünün !
Gün içinde elimizle nelere temas etmiyoruz ki .
Elbette bu kaçınılmaz bir refleks .
Peki tehlikelerinden korunmak için ne yapıyoruz ?
Ellerimizi ne sıklıkla yıkıyoruz ?  
Ülkemizde Sağlık Harcamalarında En Çok Bütçe Nereye Ayrılır ?
Ülkemiz sağlık harcamalarında en çok enfeksiyon ve bulaşıcı hastalıklar için bütçe ayırıyor .
Buna basit bulaşıcı hastalıklar da dahil ölümcül olabilen ciddi enfeksiyonel vakalar da .
Sadece bir el yıkama ya da yıkamama adeta kelebek etkisi gibi bir etkileşim yaratıyor .
Yalnızca iki dakikalık bir eylemin doğurduğu sonuçları fark edebilmek gerek .
Hijyen Konusunda Ne Yapılmalı ?
Okul çağı bu çocuklara temizlik ve hijyen konusunda özel olarak eğitim verilmeli .  Herkesin de bir fikri olmalı ve milletçe el birliği ile çözüm bulmalıyız .
Çünkü bu ciddi bir milli ve sosyal sorumluluk .
Yazar : Beyza Şahin
Sağlık ve Sağlık Hizmetleri Kavramları
Dünya Sağlık Örgütü tarafından yapılan tanıma göre sağlık , yalnız sakatlık veya hastalık durumunun olmayışı şeklinde değil bedenen ruhen ve sosyal anlamda tam bir iyilik halinin olması şeklinde ifade edilmiştir .
Sağlık , günlük yaşam döngümüz içinde bir değer fakat yaşamın bir amacı olarak düşünülmemelidir .
Bu kişisel değer fiziksel kapasiteyi ön plana çıkaran önemli bir pozitif kavramdır .  Sağlık üzerinde etkili olabilen en temel etkenler ; katılım , yaşam tarzı , temel etkenler ve sağlık hizmetlerinin an itibariyle içinde bulunduğu mevcut durumdur .
Bu etkenlerin birkaçının ya da birinin olumsuz etkilenmesi halinde sağlığı tehdit edebilecek sorunların meydana gelmesine neden olabilir .
Temel insan haklarından biri olan sağlık kavramı gerek 1982 Anayasası'nda gerek Dünya Sağlık Örgütünün evrensel bildirgesinde en temel haklardan biri olduğu görülmektedir .
Türk Dil Kurumu'nda sağlığın karşıtı olarak hastalığın tanımı ise “ Organizmada bir takım değişikliklerin ortaya çıkması sonucu sağlığın bozulması durumu , rahatsızlık , dert , sayrılık , illet , maraza , esenlik karşıtı , ruh sağlığının bozulması durumu ” olarak açıklamaktadır .
Bu konuda insan hakları , grupların ve bireylerin onurlarını ve özgürlüklerini zarar görebilecekleri davranışlardan korumak adına , insan hakları hukuku yasal çerçevede garanti kapsamına alınan haklardır .
İnsan hakları , ekonomik , politik , kültürel , sosyal ve medeni haklar şeklinde bilinen hakları da bünyesine alır .
Bu açıdan insan hakları devlet ve bireyler arasındaki ilişkiler olarak karşımıza çıkmaktadır .
İnsan haklarına ait en temel özellikleri şöyle sıralayabiliriz ;
Birey ve grupları koruyarak bunu temel yasalara dayandırmaktadır
İnsan onuru üzerine odaklanarak uluslararası standartlarda garanti altına alınmıştır
Hiçbir şekilde vazgeçilemez ve gasp edilemezler
Birbiriyle entegrelidir
Evrensel bir kimliğe sahiptir
Herkes sağlıklı ve dengeli bir ortamda yaşama hakkına sahip olduğunu 1982 Anayasasında ifade edilmiştir .
Çevre sağlığını korumak , çevre kirlenmesini önlemek ve çevreyi geliştirmek devletin ödevi olduğu kadar vatandaşında görevidir .
Anayasa'da teminat altına alınan bir diğer hak ise herkesin beden ve ruh sağlığını korumak olmuştur .
Hem madde gücünde hem de insan gücünde verimi sağlayarak tasarruf etmek , işbirliğini sağlamak amacıyla sağlık kuruluşlarını tek bir çatı altında planlamak , organize etmek devletin görevi olarak gösterilmiştir .
Devlet bu görevini yerine getirirken kamu ve özel teşebbüs kanallarını kullanarak gerçekleştirir .
Ayrıca sosyal ve sağlık kurumlarından faydalanarak , denetimlerini sağlayarak yerine getirmeye çalışır .
Yaşama hakkı çerçevesinde 1982 Anayasası'nda 1Herkes , yaşama , maddi ve manevi varlığını koruma ve geliştirme hakkına sahiptir .
Tıbbi zorunluluklar ve kanunda yazılı haller dışında , kişinin vücut bütünlüğüne dokunulamaz ; rızası olmadan bilimsel ve tıbbi deneylere tabi tutulamaz .
Kimseye eziyet ve işkence yapılamaz ; kimse insan haysiyetiyle bağdaşmayan bir cezaya veya muameleye tabi tutulamaz . "  şeklinde ifade edilerek insan hak ve hürriyetlerine vurgu yapılmıştır .
Birleşmiş Milletler Genel Kurulu'nun 10 Aralık 1948 tarihli ve 217 sayılı kararı kapsamında ilan edilen İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi Bakanlar Kurulu Kararı'nın 27 Mayıs 1949 tarihli 7217 sayılı resmî gazetede yayınlanarak ülkemizde kabul edilmiştir .
İlgili beyannamenin 25. maddesinde , bireylerin kendilerini ve ailelerini sağlık ve refah içinde yaşamalarını sağlama konut , tıbbi bakım beslenme ve giyinme hakkına sahiptir .
Bunun dışında hastalık , yaşlılık , dulluk , sakatlık ve işsizlik gibi kendi iradesi dışında gerçekleşebilecek sıkıntılardan güvenlik hakkında sahip olduğu belirtilmiştir .
Alma Ata Konferansı'nın Sağlık Açısından Önemi Nedir ?
 Alma Ata 1978 yılında gerçekleşen Temel Sağlık Hizmetleri uluslararası konferansta , bütün insanların sağlığını korumak ve yükseltmek için tüm sağlık ve kalkınma görevlilerin ve tüm hükümetlerin etkin bir şekilde çalışmaları gerektiği üzerinde durmuştur .
Bildiride sağlığın , sadece sakatlığın ve hastalığın olmayışı değil , bedenen ruhen tam bir iyi halin olması gerektiğine dikkat çekmiş ve bunun korunması adına bütün otoritelerin çalışması gerektiğini söylemiştir .
Alma Ata Bildirisi'ne göre temel sağlık hizmetleri şöyle açıklamaktadır :
Bir toplumun ve bir ülkenin sosyo - kültürel ve ekonomik özelliklerini içinde bulundurur ve yansıtır .
Bununla beraber sağlık araştırmalarını , sosyal biyo - medikal ve halk sağlığı alanlarında elde edilen tecrübe birikimlerine dayanır .
Topum içindeki koruyucu , tedavi edici ve geliştirici sağlık hizmetleriyle beraber ana çocuk sağlığının sorunlarını ortaya çıkarır .
Sağlık sektörüyle beraber ulusal ve toplumsal kalkınmanın en temel araçları olan hayvan bakımı ve tarımı , endüstri ve gıda eğitimleri , kamu , konut ve iletişim de dahil olmak üzere , ilgili sektörleri kapsarken aynı zamanda bu sektörlerin birleştirilmiş gücüne ihtiyaç duyar .
Yerel dayanışma ve denetimler aracılığıyla sağlık hizmetlerinin uygulayıcıları konumunda olan hemşireler , doktorlar ebeler ve diğer bütün sağlık meslek mensuplarına sosyal ve teknik yönden beklenilen seviyede eğitim görmüş olunan mesleklerin eğitim ve bilgili birikimlerine dayanır .
Avrupa Birliği Temel Haklar Bidirgesi'ne göre herkes ulusal ve uluslararası uygulamalar çerçevesinde tıbbi tedaviden faydalanma ve koruyucu sağlık hizmetlerinden yararlanma hakkına sahiptir .
Bütün ortak faaliyetlerin tanımlamasına yönelik uygulama aşamalarında en üst seviye insan sağlığı korumasının önemini vurgulamıştır .
Sağlık hakkı çerçevesinde hem ulusal hem de uluslararası çerçevede iki önemli bileşenden söz edilmektedir .
Sağlık hizmetlerinden faydalanma hakkı ve sağlıklı olma hakkı şeklinde şeklinde ikiye ayırmıştır .
Özellikle sağlık hizmetlerinden faydalanma hakkı sosyal ve ekonomik bir hak olarak bilinmektedir .
Bu çerçevede bireylere etkin ve erişebilir bir sağlık hizmeti sunulması çalışmaları devlet nezdinde yerine getirilmesi gereken bir sorumluluktur .
Devlet bu sorumluluğunu anayasal ve uluslararası sözleşmelerle kapsamında yerine getirerek herkesin sağlık hizmetlerinden eşit bir şekilde faydalandırılması ve bunun için gerekli olan tedbirleri alınmasını sağlamak zorundadır .
Sağlık Hizmeti Kavramı Nedir ?
İnsan sağlığına zarar verebilecek birtakım etmenlerin ortadan kaldırılması ve toplumun bu zararlı etmenlerin etkisinden kuruması , gerek duyulması halinde tedavilerinin yapılması , hem ruhsal hem de bedensel yetilerinde azalmalar görülmesi halinde rehabilite edilmesi gibi hizmetlerin tamamını kapsamaktadır .
Sağlık hizmetlerindeki temel beklenti ;  
Bireyin ve toplumun sağlık düzeyinin yükseltilmesi ,
Sağlıklı olma halinin devamlılığının sağlanması ,
Hasta olan kişilerin tedavilerinin makul yöntemlerle yapılması ,
Bireyin hiç kimseye bağlı olmaksızın kendi kendine yetebilecek hayati davranışlarının sağlanması ,
Meydana gelebilecek erken ölümlerin önüne geçmek ve yaşam ömür süresine olumlu katkılarda bulunmak ,
Sakatlık ve hastalıkların en düşük seviyeye indirgenmesi şeklindedir .
Sağlık Hizmetlerinin Sosyalleşmesi adına 224 sayılı kanununda insan sağlığına zarara verebilecek etmenleri ortandan kaldırılması , hastalıkların tedavi edilmesi , ruhi ve bedeni becerileri azalması halinde rehabilite edilmesi kapsamında yapılan tıbbi çalışmalar sağlık hizmetleri olarak gösterilmiştir .  
Sağlık Hizmetlerinden Beklenen Hedefler Nelerdir ?
Yaşanan mevcut sağlık sorunlarının kontrol altına alınıp çözülmesi için halk eğitimine dönük uygulamalar gerçekleştirmek
Temiz ve yeterli su sağlanarak uygun olabilecek beslenme koşullarının yerine getirilmesi
Ana çocuk sağlığına yönelik hizmetlerin planlanarak geliştirilmesi
Meydana gelebilecek bulaşıcı hastalıklara karşı , bağışıklamada dahil olmak üzere tedbirin alınması
İhtiyaç duyulan ilaçların ulaşımının sağlanması
Sık görülebilen yaralanmalara ve hastalıklara göre tedavilerin iyileştirilmesi bu kapsamda sağlık yönetiminin etkin yönetilmesi şeklinde özetlenebilir .
Ortaya konan sağlık hedefleri , istenilen sağlık seviyesine ulaşmak için yapılabilecek somut hareketleri göstermektedir .
İlerlemenin ortaya koyabileceği bir ölçünün olması , sağlık programına ve politikalarına ilişkin ilerlemenin değerlendirme durumunun göz önünde bulundurulması oldukça önemlidir .
Sağlık Hizmetlerinin Temel İlkleri Nelerdir ?
Sağlık hizmetlerinin yürütülmesinde esas alınabilecek temel ilkeleri şöyledir :
Nüfusa göre örgütlenme biçimi sağlanır .
Sürekli bir hizmet döngüsü söz konusudur .
Entegre sağlık hizmetleriyle yürütülür .
Kalite yaklaşımı esastır .
Kademeli hizmet anlayışı mevcut olup ekip hizmeti olduğu kadar katılımlı bir hizmet anlayışıyla yürütülür .
Sağlık Nedir ?
Sağlık , yalnız sakatlık veya hastalık durumunun olmayışı şeklinde değil bedenen ruhen ve sosyal anlamda tam bir iyilik halinin olması şeklinde ifade edilmiştir .
Sağlık , günlük yaşam döngümüz içinde bir değer fakat yaşamın bir amacı olarak düşünülmemelidir .
Bu kişisel değer fiziksel kapasiteyi ön plana çıkaran önemli bir pozitif kavramdır .
Sağlık Hizmeti Kavramı Nedir ?
İnsan sağlığına zarar verebilecek birtakım etmenlerin ortadan kaldırılması ve toplumun bu zararlı etmenlerin etkisinden kuruması , gerek duyulması halinde tedavilerinin yapılması , hem ruhsal hem de bedensel yetilerinde azalmalar görülmesi halinde rehabilite edilmesi gibi hizmetlerin tamamı sağlık hizmetidir .
Sağlık Hizmetleri Hangi Kurum Tarafından Yürütülür ?
Ülkemizde 663 sayılı Sağlık Bakanlığı ve Bağlı Kuruluşların Teşkilat ve Görevleri Hakkında KHK ile sağlık hizmetlerinin yürütülmesiyle ilgili her türlü karar Sağlık Bakanlığı'na devredilmiştir .
Sağlık Bakanlığı herkesin bedenen ruhen sosyal anlamda tam bir iyilik hali içinde olmasını sağlamakla yetkilendirilmiştir .
Sağlık ve Sigorta Kooperatifleri , Kaiser Permanente Nedir ?
Sağlık hizmetlerine zamanında ulaşabilme konusundaki sorunlar ülkeden ülkeye göre değişmektedir .
Hatta en iyi çıktığı elde edebilmek için yaşanan sorunlar ülkedeki topluluktan topluluğa ve bölgeden bölgeye bu sorunlar ortaya çıkmakta ve farklılıklar gösterebilmektedir .
Kırsal bölgelerin merkezi yerleşim alanlarına uzak kalması nedeniyle , sağlık hizmetlerinin finansmanında ve sunumunda birtakım sorunlar yaşanabilmektedir .
Ekonomik sorunlarla boğuşan bireyler sağlık sigortası satın alımda da benzer sorunlarla karşılaşabilmekteler .
Bu ekonomik sorunların önüne geçebilmek için sağlık kooperatifleri dediğimiz kooperatifler kurulmaya başlanmıştır .
Özellikle İkinci Dünya Savaşı'nın bırakmış olduğu ağır yıkımlardan sonra daha da önemli hale gelmiştir .
Daha çok kırsal alanlarda sağlık kooperatiflerinin kurulumu ile hekimler istihdam edilmiştir .
Çalışmaların temeli 1920'li yıllara dayanmaktadır .
Sağlık hizmetlerinin kooperatifler yardımı ile organize bir şekilde yürütülmesi sayesinde zamanla ulaşımı daha kolay hale gelmiştir .
Bugün itibariyle sağlık kooperatif çalışmaları birçok ülkede güçlü ve dinamik alt yapıya sahip olduğunu söyleyebiliriz .
1750 yıllarında sigorta kooperatifleri ortaya çıkmış ve 1752 yılında ise evleri yangınlardan korumak için Amerika'da kooperatif sigorta çalışmaları yürütülmüştür .
Buna benzer çalışmaların ilk adımlarını İngiltere'de görebilmekteyiz .
Hem İngiltere de hem Amerika'da 1767 yılında hayat sigortalarına benzer kooperatif hayat sigortaları yapılmıştır .
Bu tarihten günümüze kadar bir çok çalışma yürütülmüş ve bu çalışma gelişimlerinin içinde de sigorta kooperatiflerini görebilmekteyiz .
Mütüel / tekafül diyebileceğimiz sigorta uygulamalarını kooperatif tipi sağlık uygulamalarında da yapılmaktadır .
Sigortalayan ve sigortalanan kişiler tekafül sigortacılığında aynı kişilerden oluşmaktadır .
Burada hem üyenin hem yönettiği hem de sahip olduğu bir durum söz konusudur .
Sağlık kooperatiflerinin ortaya çıkmasının en önemli nedeni ise sağlık harcamalarının finanse edilmesi amacıdır .
İnsanların Kooperatif sağlık sigortasına üye olmalarının nedeni ne olabilir peki ?
Maddi sorunlar yaşayan bireylerin sağlık hizmetlerine ulaşımında kooperatif sağlık sigortasından satın almış olduğu makul üyelik bedelidir .
Aslında bu üyelik bedeli bir anlamda sağlık poliçesi olarak da ifade edilebilir .
Sağlık Kooperatiflerinin üyelerine sağlamış olduğu sağlık sigortası , piyasada yer alan diğer sağlık poliçelerini göz önüne alındığında daha hesaplı bir yol olduğu görülmektedir .
Geleneksel sigorta şirketleri yıllık olarak talep etmiş oldukları prim bedelleri karşılığında sağlık hizmeti teminatlarını verirken kar değerlerini ve ahlaki tehlike diyebileceğimiz birtakım rizko değerlendirmelerde bulunabilmekte ve sigorta bedellerini yükseltebilmektedir .
Fakat ; Sağlık sigorta kooperatif hizmetlerinde üyeleri zaten kooperatifin sahibi oldukları ve sigorta kooperatiflerinde kar etme hedefi olmadığında dolayı gereksiz sağlık hizmeti alımına gidilmesi söz konusu değildir .
Sağlık kooperatifleri aynı yılın sonunda kasada kalan bakiyeleri üyelere kullanım yoğunlukları oranında dağıtımını ters orantılı olacak şekilde geri verir .
Verilecek parasal değerler en fazla sağlık hizmeti kullanan üyeye bedelini az olacak şekilde ödeme yaparken , en az sağlık hizmetinden yararlanan bireye ise bu bedeli daha fazla ödeme durumunda olacaktır .
Kooperatif ihtiyaçlara istinaden bu parasal değerleri iade etme yoluna gitmeyebilir .
Bir başka seçenek olarak üyelerde yıllara göre yaşanan sağlık bedellerinde ortaya çıkan parasal çıktılara karşın üyelik bedellerini hem azaltabilir hem de artırabilir .
Burada dikkat edilmesi gereken konu daha önce sağlık sigortasının hasar bedelidir .
Sigorta Kooperatifleri Genel Durumu Nasıldır ?
Kooperatif sigortaları oldukça geniş bir ürün çeşidine sahiptir .
Bunlar sağlık , sigorta kazaları ve iş göremezlik sigorta seçenekleridir .
Uluslararası Kooperatif ve Mütüel Sigorta Federasyonu'na bağlı 16 ülkede faaliyet gösteren 19 tane sağlık kooperatifi bulunmaktadır .
Japonya sağlık kooperatiflerinde oldukça etkindir .
Burada yer alan kooperatifler kamu ile beraber özel sektör iş sağlayıcılarının sayısız çalışana , sağlık sigortası satın alma temini ile meydana gelmiş olan tüketim kooperatiflerinin bir araya gelmesiyle sağlanmıştır .  Bir başka örnek ise Fransa'dandır .
Fransa ülkesindeki kooperatif sağlık sigortaları zorunlu olmayan sigorta kapsamındaki piyasanın %50 sinden fazlasını elinde bulundurmaktadır .
Kaiser Permanente Sağlık Sigortacılığı Nedir ?
Kooperatif sağlık sigortacılığına verilebilecek en iyi örneklerden biri ise Kaiser Permanente ( KP ) olacaktır .
İkinci Dünya Savaşı sıralarında kurulan Kaiser Permanente , Permanente Sağlık Grupları , Kaiser Sağlık Planı Kurumu ve Kaiser Hastaneler kurumu şeklinde üç ayrı yapıdan meydana gelen bir sağlık kooperatifidir .
Permanente Sağlık Grupları Kaiser Permanente sağlık planı kapsamında sahip üyeler için aylık ödenme koşuluyla sabit ücretlerle çalışan doktor grupları olup birinci basamak sağlık hizmetleri kapsamında verilen çeşitli hizmetler bulunmaktadır .
Bu hizmetler tanı , tedavi , fiziki muayene ve gerekmesi halinde ise Kaiser Hastanelerine yapılacak sevk işlemi gibi poliklinik hizmetleri verilmektedir .
Çalışma basamakları faaliyetleriyle Health Maintance Organizations ( HMO ) diyebileceğimiz sağlık bakım kuruluş özelliği gösterebilmektedir .
HMO türü sigorta kurumlar tarafından yürütülen , sağlık planlarının bu kurumlar tarafından sağlanan sağlık çalışmaları için mahsus olduğu ve çalışma planı çerçevesinde zorunlu bir döngünün olduğunu söyleyebiliriz .
Buradan kooperatif olma özelliği ise Kaiser Permanente üyelerinin sigorta kapsamından olması şeklindedir .
Sağlık hizmetlerinin aşırı kullanılması ve suistimallere neden olabilecek bir durum bulunmamaktadır .
Bu nedenle kooperatif tipi sağlık sigortası , üyelerinin sağlıklı birey olma özelliğini göstermeye çalışır .
Sağlıklı birey olma özelliğinin sağlanamaması halinde ise sigorta hasarlarında artışlar meydana gelecek ve bu nedenle sağlık kooperatifinin sürdürebilirliği pek mümkün olamayacaktır .
Bunun için bazı hastalıklardan korunmaya yoluna gidilmiş ve programlar yapılmaktadır .
Bu programlar inme , koroner arter kalp hastalığı , diyabet gibi etkinlikler düzenlenmektedir .
Bu etkinliklerden biri olan kardiyovasküler hastaları için programı lipit , kan basıncı ve kan şekeri ölçümlerinin yapılmasının gösterilmesidir .
Diğer bir başka hastalık olan diyabet hastalığı için yapılan program içeriği , fiziksel aktivite , sağlıklı beslenme , sigara kullanımı varsa bırakma gibi sağlıklı olma davranışlarını gösterilmesi şeklindedir .
Kaiser Permanente Neye Önem Verir ?
Yapılan bu etkinlikler sayesinde Kaiser Permanente üyeleri arasında sigara kullanımı 2005 yılı içerisinde %11 den %9 düşmüş , Amerika Kaliforniya eyaletinde ise son üç yılda sigara kullanım oranlarında gözle görülebilecek bir düşüş gerçekleşmiştir .
Kaiser Permanente klinik çalışmalara önem vermiş dünya genelinde standart hastane olabilme adına bir takım çalışmalar belirlemiştir .
Hastane enfeksiyonlarını azaltmak , klinik çalışmaları yükseltmek , hasta düşmeleri ve basınç ülseri durumlarından korunmak adına kolektif çalışmalar yapmaktadır .
Yapılan bütün bu çalışmalar sağlık kooperatiflerine üye olan sigortalı bireylerin üyelik paralarından karşılandığı dikkate alındığında sağlık sigortacılığın fon alanlarının kooperatif yapısı üzerinde çeşitlilik göstermektedir .
Bu sebeple kooperatif tipi sağlık sigortaları çıktı maliyetleri açısından en makul olan yolu ise sigortalıların sağlıklı olmaları davranışı göstermeleri olacaktır .
Bu durum sigortanın devam edebilmesi açısından oldukça önemlidir .
Kaiser Permanente Sağlık Paketleri Neye Göre Belirlenir ?
KP sağlık paketleri bireysel olabileceği gibi kurumlara da yönelik hatta aile sağlık paketleri bile bulunmaktadır .
Bu paketlerden birini internet ortamında seçerek sonraki basamaklar takip edilebilir .
Burada bireysel bir paket tercih edilmesi halinde sigara kullanımı , cinsiyet , kişinin kaç yaşında olduğu ve medicare'ye uygunluk durumunun dikkate alındığını söyleyebiliriz .
Bu sorulara cevap verilmesi halinde birçok fiyat seçenekleri ortaya çıkmaktadır .
Kaiser Permanente Nerede Geçerlidir ?
Kaiser Permanente Amerika Birleşik Devleti'nin eyaletlerinde veya bu eyaletler yakın olan yerlerde sağlık hizmeti verilmektedir .
Bu eyaletler sırasıyla Güney Kaliforniya , Washinton , Kuzey Kaliforniya , Virginia - Maryland , Georgia , Hawaii , Colorado eyaletlerinde verilmektedir .
Bir Eyaletten Başka Bir Eyalete Gidilmesi Halinde Sigorta Kapsamı Değişir Mi ?
KP'nin üyesi olabilmek için yukarıda ifade edilen bölgelerden birinde yaşamak gerekiyor .
KP üyeleri bulundukları bölgelerden sağlık hizmeti almak için gidebilecekleri bir başka bölge arasında ( kişi Kaliforniya da yaşıyor ve sağlık hizmeti için Georgia gitmesi gerekirken ) sigorta kapsamları hemen hemen aynıdır .
Sağlık Yönetimi ve Tarihsel Gelişimi
Hastaneler nasıl ortaya çıkmıştır ?  Yönetim ilkeleri açısından sağlık yönetimi değerlendirildiğinde sağlık hizmeti üreten kurumların yönetimi olduğu açıklanabilir .
Çok eski dönemlerde ( antik çağda ) hastane kavramı tam olarak söz edilememekteydi .
Bunun yerinde yerleşim yerinde sözü geçen ve ekonomik varlığı yerinde olan büyük toprak sahibi ailelerin sağlamış oldukları revire benzer , düşkünleri ve hastaları ağırladıkları , hatta karınlarını doyurdukları mekanlar olarak bilinmektedir .
Burada tedavi görmüş ve bu tedavilerin aşamalarını bilen kişilerden bazıları görevlendirilirdi .
İhtiyacı olmayan kişiler yani hali vakti yerinde olan ve kendi ileri olan kişiler böyle yerleri pek fazla istemezlerdi .
Fakat toplum geneli itibariyle ihtiyacı olmayan kişilerin sayısı oldukça azdı .
Bunun dışında bazı hastalıkların tedavi edildiği ve kaplıca hizmetinin sunulduğu klinik kaplıcaları vardı .
Bu dönemde yapılan savaşlar sırasında travmaların önüne geçmek için oluşturulmuş olunan basit revirler söz konusu olmuştur .
Çok tanrılı ve antik dönemlerde hastalıklara tanrıların cezalandırılması olarak görülür ve hastalar pek fazla sevilmezdi .
Özellikle bu dönemde bulaşıcı hastalıklar yüzünden bütün toplum hastalanıp ölebilirdi .
Roma ve Eski Yunan tıp tanrısı olarak bilinen Asklepios adına inşa edilmiş bazı tedavi hizmeti gerçekleştiren kurumlarda vardı .
İlgili tapınaklar doğada genellikle sıcak su kaynaklarının yanı başında yer alırdı .
Hastalara bu tapınaklara gelerek banyo yapar , oruç tutar bunun akabinde uyurlardı .
Uyandıklarında ise görmüş oldukları rüyalarını tapınak da görevli olan kişilere söyleyerek uygun bir tedavi programı oluşturulurdu .
Bu tedavi programlarının sonrasında ise şayet bir iyileşme durumu söz konusu olması halinde iyileşen kişilerin belgeleri oluşturularak görülebilecek yerlere asılırdı .
Buradaki amaç ise kurumun olumlu imaj görüntüsünü oluşturmaktı .
Tedavi planı sonucunda iyileşemeyen hastalar ise tapınağın tanrısına ve rahiplerine inanmadıklarını söylerdi .
Bu devirlerde polis olarak bilinen Yunanistan'da ve bazı adalarında küçük devletler bulunurdu .
Polis kavramı yönetime katılan vatandaş gruplarını dikkate alındığında üç farklı boyutu bulunur .
Bunlar ;
Yer anlamında şehir ve onun toprakları
Ağırlıklı olarak başka devletlerle ilişkileri olan ve şehirlerden meydan gelen devletler
Sosyal olarak belli hakları olan vatandaş toplulukları şeklinde gösterilebilir .
Yukarıda yer alan ve yalnızca şehirlerden meydana gelen bu yapıların kendileri ait bir tedavi klinikleri olması halinde bu yere poliklinik adı verilirdi .
Günümüzde yer alan poliklinik kavramı kökeni buradan gelmektedir .
Ayrıca bu dönemde mısırlılar ise tapınakları hastane niyetin de kullanmış ve hastaları burada tedavi etmişlerdir .
İlk Hastane Ne Zaman Kurulmuştur ?
Hastane olarak yapılan ilk yapı Fransa'da M. S 651 yılında Paris kilise kontrolünde kurulmuştur .  Günümüzde halen hastane olarak kullanılan bu yapı “ Tanrının Misafirhanesi ” olarak adlandırılan I'Hotel - Dieu ismi verilmiştir .
Çağımızda kullanılan hastane kavramı temeli buraya dayanmakta ve hatta etimolojik olarak misafir edilen yer anlamına gelmektedir .
Daha sonraları Paris'in burjuvaları , eşrafları ve aristokratları bir araya gelerek yoksulluktan kaynaklanan bulaşıcı hastalıkları kontrol altın alabilmek için tüm düşkün ve fakir hastaları bir araya toplamayı amaçlamışlardı .
Burada öncelik bu kişileri toplamak birinci amaçtı .
İkinci amaç ise bunların tedavi edilmeleriydi .
Fransa'nın Paris şehrinde halen kullanılan bu hastane merhamet ( I ' Hopital de la Charite ) adını almış ve fiili olarak faaliyet göstermektedir .
İslam kültürünün medeniyete katkılarından dolayı düşküne , zayıfa , fakire hizmet sağlayan ve ekonomik varlıkları İslam inancının vakıfları aracılığıyla oluşturulan küçük , büyük ve orta büyüklükte şifa hane denilebilecek hastaneler kurulmaya başlanmıştır .
İslam inancında temizliği emreden hususlar nedeniyle şifahaneler başarılı olmuşlardır .
Fransa kralı IX Louis haçlı seferlerinden döndükten sonra gitmiş olduğu yerlerde gördüğü sağlık hizmetlerini veren kurumlara benzer hastaneler yaptırmıştır .
Hatta tıp alanlarında yer alan kaynakların Fransızcaya tercüme yapılmasını istemiş ve hastane olarak gösterilen sağlık kurumlarının bilimselleşmesini amaçlamıştır .
Buna verilebilecek en iyi örnek ise İbni Sina tarafından Arapça yazılan “ Tıbbın Kanunları ” eserinin Fransızcaya tercüme edilmesi gösterilebilir .
Bu dönemde bilim dili Arapça olmasından dolayı İbni Sina'nın eserleri Arapça olarak yazılmış fakat bir Türk hekimi olarak tıp bilimindeki yerini almıştır .
Bu kıymetli bilim insanının yazmış olduğu eserler 16. yüzyıla kadara Fransa'da tıp kitapları arasındaki yerini almıştır .
Çok daha sonraları tıbbi ve sağlık hizmetleri bilgileri Endülüslerin aracılığıyla Avrupa , Anadolu topraklarına ve Çine götürülmüş , bu değerli öğretiler tüm dünyaya yayılması sağlanmıştır .
Medeniyetler bir bütündür ve karanlıkları aydınlatan bir lamba gibidir .
Sağlık sorunlarına çözüm bulma arayışı insanlığın doğuşuyla beraber ortaya çıkmış ve halen günümüzde sağlık kurumlarına olan ihtiyaçlar artarak devam etmektedir .
Eski Hastanelerde Kimler Tedavi Edilirdi ?
Tarihi süreçte hekim genellikle kendi evinde hasta bakan veya eczane hizmetleri sağlandıktan sonra eczanelerde hizmet vermeye çalışan şifacılar olarak bilinmiştir .
Bir çok hekim eski dönemlerde toprak sahiplerinin veya yönetim görevinde bulunan kişilerin himayelerinde kalmış ve çalışmalarına burada devam etmişlerdir .
Hekimler bu sayede hem kiliselerin ve sarayların kütüphanelerinden faydalanmış hem de korunmuşlardır .
Ülkemizdekiler ise şifahaneler veya darüşşifalar olmuş olup genellikle kimsesiz , muhtaç hastalara hizmet sağlayan hastaneler olarak hizmet vermişlerdir .
Darüşşifa hastaneleri padişahlar veya kızları , hanımları tarafından yaptırılan muhtaç sahibi olan kimselere sağlanan sağlık hizmetlerinin verildiği sağlık kurumları olarak bilinmektedir .
Bu sağlık hizmetinden faydalanmak isteyen ihtiyaç sahipleri görevli olan kişiler tarafından içeri alınır , gerek görülmesi halinde hamamda yıkanır ve hastane kıyafeti giydirilirdi .
Şayet yakınları varsa hastanın eşyaları yakınına teslim edilir yok ise kayıt katipleri tarafından kayıt altına alınırdır .
Darüşşifalara gelen ihtiyaç sahibi hastalar ayakta ve yataklı tedavi hizmeti verilirdi .
Başka ülkelerde de durum bundan farklı değildi .
Örneğin Fransa da sağlık hizmetleri kimsesiz olan kişilere genelde kiliselerin kontrolünde olan ağırlıklı olarak kimsesiz hastalar hizmet sağlayan kurumlar tarafından sağlanırdı .
Kişiler adına yapılan bağışlar sayesinde hekimlik görevini yerine getirmeye çalışan rahipler tarafından sağlanıyordu .
Tarihte 11. yüzyılda Kudüs'teki bir kiliseye yakın bir inanç örgütü tarafından hasta olan hacıların tedavileri için bir hastane bulunmaktaydı .
Yine 14. yüzyılda Rodos adasında kiliseler tarafından kurulan savaşta yararlanan ve hastalanan kişilerin tedavilerinin yapıldığı hastaneler de vardı .
Bu dönemde hastaneler daha çok dini inançların kimlik yapısına sahip ve kendi bünyesinde hem tedavi hem de sosyal bütünlüğü gerçekleştirmeye çalışan kurumlardı .
Bu kurumlarda kanunu vicdani yükümlülükler korunmakla beraber sosyal yardımlaşma esasları dikkate alınarak büyük miktarda gelirler vakfedilirdi .
Değişen ve gelişen teknoloji , toplumun yapısı beraberinde sağlık hizmetlerine olan ulaşımı da zamanla değiştirmiştir .
Örneğin ihtiyaç sahipleri hastaneye yatırırken imkanı olan kişilere ise doktor evlerine giderek gerekli kontrolleri sağladıktan sonra ihtiyaç duyulması halinde ileri tetkik aşamalarını için hizmet verirdi .
Sürecin bu şekilde değişken olmasına bağlı olarak günümüzde emek ve teknolojinin oldukça yoğun kullanılması hastaneler ve sağlık kurumlarına gerek duyulmuştur .
Bu hizmetlerin organizasyonu söz konusu olması halinde ise sağlık yöneticilerine olan ihtiyacı ortaya çıkarmıştır .
Merhamet Hastanesi Halen Çalışıyor Mu ?
Fransa'da M. S. 651 yılında kurulan ve günümüzde halen hastane olarak kullanılan eski adı “ Tanrının Misafirhanesi ” yeni adı ise “ Merhamet Hastanesi ” olarak bilinen sağlık kurumu faaliyetlerine halen devam etmektedir .
Darüşşifa Hastanelerini Kimler Yaptırmıştır ?
Darüşşifa hastaneleri padişahlar veya kızları ya da hanımları tarafından yaptırılırdı .
Bu hastanelerin kurulmasının en önemli sebebi ise muhtaç sahibi olan kimselere sağlık hizmetinin verilmesi olarak açıklanabilir .
İhtiyaç sahipleri görevli kişiler tarafından kuruma alınır yıkanır eşyaları kayıt altına alınarak tedavisi gerçekleştirilir ve daha sonra taburcu edilirdi .
Polis Kavramının Kaç Boyutu Vardır ?
Polis kavramı yönetime katılan vatandaş gruplarını dikkate alındığında üç farklı boyutu bulunur .
Bunlar : Yer anlamında şehir ve onun toprakları , ağırlıklı olarak başka devletlerle ilişkileri olan ve şehirlerden meydan gelen devletler ve sosyal olarak belli hakları olan vatandaş toplulukları şeklinde gösterilebilir .
Sağlık Yönetimi ve İlkeleri
Sağlık Yönetiminin Kademeleri Nasıldır ?
Yönetim kademeleri ilgili yönetimlerin hiyerarşisini ifade eder .
Yönetimi Everst Dağına benzetecek olursak yönetimin kademeleri bu dağın üzerinde yer alan yöneticinin rakımıdır .
Genel işletme terminolojisine göre Sağlık Yönetim kademeleri üç kategoriye ayrılır .
Sağlık Yönetiminde Tepe Yönetimi
Diğer bir adı üst kademe yönetimi olan tepe yönetiminde halen bu görevi sağlık meslek mensubu olan Başhekimler yerine getirmektedir .
Burada gerçek bir tepe yöneticisi ile sağlık kurumunun geleceğinin öngörerek hedeflerini ve amaçlarını belirleyen , buna uygun politika oluşturabilecek seviyede hem sağlık hem de sağlık yönetimi bilgi ve becerisini kendisinde bulunduran kişidir .
Genel müdür ya da İngilizce kullanıldığı şekilde ve halen dilimizde de kullanılan CEO ( Chief Executive Organiser ) olarak gösterilen bu kişiler sağlık kurum veya kuruluşlarının gelecekte yer edineceği konumu belirlemeye yönelik karar alabilecek seviyede sağlık yönetimi bilgisine sahip olmalıdır .
Ülkemizde dünden bugüne üst düzey sağlık yöneticisi kamu kurumlarında alışılmış bir kavram olarak görülmemiş ve pek fazlada kullanılmamıştır .
Fakat özellikle özel hastanelerde bu kavram kullanılmış ve halen kullanılmaya da devam edilse de hastane sahiplerinin yönetim etkinliklerine daha fazla katıldıkları görüldüğünden , CEO'ların diğer işletmelerde olduğu gibi tek başına karar alamadıkları görülmektedir .
Sağlık kurumları alanında üst yönetici olarak görev alabilecek kişiler gerek sağlık alanında ve gerekse iktisat , işletme , hukuk alanlarına vakıf olması beklenir .
Bunun dışında aranılan genel nitelikler şu şekilde sıralanabilir ;
Ekip çalışmasını yönlendirirken ,  ekibin ruhunu ve aklını yönetebilen sorumluluk sahibi olmaları gerekir .
Sağlık kurumlarına öncelikli uygulanabilirliği fakat yaracı diyebileceğimiz stratejik planlar yapabilmesi ileriye dönük çalışmış olduğu kurumunu hangi noktalara taşıyabileceğini bilmesi isabetli olacaktır .
CEO faaliyet göstermiş olduğu sağlık kurumlarında ortak bir anlayışı ve görüşü benimsemeli hatta çalışanlara da benimsetebilmelidir .
Sağlık kurumlarında çalışan sağlık meslek mensuplarının ve diğer çalışanların memnuniyetini sağlama ve kuruma ait bağlılıklarını oluşturmada CEO'ların görevleri arasında yer alır .
Bütün çalışanların maddi ve manevi mutsuzluklarına karşı sağlık kurumunun başarısı söz konusu değildir .  Çalışanların mutsuzluğunun olduğu yer de ise sağlık hizmeti alan hasta ve hasta yakınlarının da memnuniyeti mümkün olmayacaktır .
Özel teşebbüsle kurulan hastanelerde başta yönetim kurulu başkan ve üyelerinin olmak üzere hastane genel müdürü ve ilgili yardımcıları , tıbbi direktör çalışanları tepe yöneticiler arasında yer alır .
Orta Kademe Yönetimi
Bu kademe yönetiminde yer alan kişiler otomasyon sorumluları , hastane müdürleri , tıp fakültelerindeki hastanelerde hemşirelik hizmetleri faaliyetlerini yerine getiren hemşirelik hizmetleri müdürü ve Sağlık Bakanlığına bağlı hastanelerde görev yapan başhemşireler bu yönetim kademesinde yer alır .
Orta kademe yönetim biriminde yer alan kişiler alt düzey ve üst düzey yönetim arasında irtibat ve işlerin yürütülmesi faaliyetini yerine getirirler .
Bir nevi köprü vazifesi görevini sağlar .
Alt Kademe Yönetimi
Alt kademe yönetici görevini yerine getiren kişiler ağırlıklı olarak maaş , muhasebe büro şefleri , arşiv , ayniyat ve depo sorumlusu amirlerinden meydana gelmektedir .
Yukarıda yer alan tepe , orta ve alt düzey yönetimler yönetsel beceri düzeylerini göz önünde bulundurulması halinde alt kademe yönetime inildikçe beceri düzeylerinin azalacağı yönündedir .
Sağlık Yönetiminde İş Bölüm İlkesi Nasıldır ?
Bütün yönetsel düzeyler olmak üzere başta sağlık yönetimi alnında yönetici şayet çalışkan , bilgili ve dürüst gibi olumlu değerlere sahip olması halinde otorite kurabilir .
Sağlık kurumlarındaki matriks organizasyonu yapısını dikkate alındığında yetkisinden ve mevkiinden dolayı sağlık yöneticisi kişinin otorite kurması mümkün görünmemektedir .
Bilgi ve beceri konusunda donatılmış olan çalışanların işten çıkarılması kolay olmamaktadır .
Hele işten çıkarma bir sağlık meslek mensubu olması halinde , kendisine güvenen hastalarıyla beraber bir başka hastaneye gidilebilmektedir .
Günümüzde özellikle devlet hastanelerinde iyi çalışan ve hastalarının memnuniyetini dikkate alan hekimler hastalarıyla beraber özel hastanelere gittiklerini görmek sık sık karşılaşılan bir durum haline gelmiştir .
Bir başka örnek yönetim teorisinin bilimselleşmesine önemli katkıları olan Foley bir maden mühendisidir .
Foley'e göre bir işletmede orta ve alt kademe yöneticiler vardır .
Çok daha uzmanlaşmış çalışanları bulunmaz iken bu durumun en önemli sebebi ise yönetim teorilerini kurduğu işletmelerin bu kapsama girmemiş olmasıdır .
Bu durumun dikkate alınması kapsamında işletmenin en önemli yapı taşının yönetimi , çalışanları ve performansları olmuştur .  
Bu nedenle sağlık yönetiminin ilgili süreçlerinde iş bölümü gerçekleştirilirken yönetim alanında görev ve sorumluluğu olan kişiler yetkilerine dayanarak doktorların bazı yönetsel süreçlere dahil olmasını sağlayamaz fakat konu hakkında bilgilendirme yapılarak benimsediklerini ve yönetim süreçlerini , belirsizlikleri tam olarak neler yapılması gerektiğini anlatabilir .
Şayet sağlık yönetiminde yönetsel beceri düzeylerinden bahsedildiğinde idari kadrolar açısından hiyerarşileri ( kademeler arasında işbirliği açısından ) dikkate alınması durumunda yalnız çıktısının mal üretimi olan işletmeler , lokantalar ve diğer otelcilik hizmetleri sektörleri yönetim anlayışında uygun olabilir .
Sağlık Yönetim Birliği İlkesi Nasıldır ?
Aynı amaç doğrultusunda hizmet faaliyetlerine devam eden sağlık kurumları merkezi denilebilecek bir yerden yönetilmesi hem tıbbi olmayan hem de tıbbi olan yöneticilerle beraber yönetim kurulu nezdinde gerçekleştirilebilecek bir süreç olarak karşımıza çıkar .
Nitekim Sağlık Bakanlığı merkezi yönetim sistemi çalışanların hem tıbbi olan hem de tıbbi olamayan kişilerden meydana gelmektedir .
Bu sayede her sağlık kurumu yönetim önemli değerleri arasında yer alan tıbbi direktör , muhasebe , işletme , iktisat , sosyal güvenlik kurumu ve hukukçu çalıştırmasına gerek kalmayacaktır .
Merkezi yönetim sistemi sayesinde sağlık kurumları daha kolay bir şekilde yönetilebilir .
Özellikle satın alma işlemlerinde uzman yöneticilerin bilgi ve tecrübeleri sayesinde hata payları minimize edilerek , daha nitelikli ve ucuza mal satın alma işlemi gerçekleştirilebilir .
Çalışan Personelin Devamlılık İlkesi Nasıldır ?
Çalışan personelin devamlılık ilkesi oldukça önemli bir faktördür .
Özellikle bunun sağlık kurumları olması itibariyle bütün görevler bilgi ve beraberinde tecrübe getirdiğinden dolayı sağlık çalışanın hareketliliği çok fazla istenmemektedir .
En komplike denilebilecek bir görevden en basit bir görev varana dek sağlık çalışanın yerini koruması , şayet kendi yerine yetiştirebileceği bir personeli olması halinde terfi yolunun açılabileceğini ve yerine yetiştirdiği kişiye güvenle bakmasıyla sağlanabilir .
Örneğin kamuya ait bir araştırma hastanesinde transplantasyon ünitesinde görevli doktorun hastalarına randevularını belirli bir çizelgeyi düzenleyen lise mezunu fakat yıllardır burada çalışan , bu işte faaliyet verdiği için eğitilmiş ve hatta tüm hastaları tanıyan ismi ile hitap eden , hangi hastanın hangi ilaçtan kaçar tane aldığını bilen personelin işten ayrılması halinde kamu ya da özel sağlık kuruluşlarında personel sayısını azaltma konusunda kalıcı ve yapıcı çalışmalar yapılabilir .
Hastanenin işleyişine alışan bir personelin görev yerinin değiştirilerek kurumdan gönderilmesine , muhasebe işlemlerinin ilgili süreçlerinin tamamını gerçekleştiren muhasebeciye , temizlik görevlisinden cerrahi hemşiresine varana kadar çok önemli bir yönetimsel sorun olarak ortaya çıkmaktadır .
Bu konuya verilebilecek en önemli örnek ise diğer ülkelerin yoğun bakım hemşireliği uzmanı ve ayrı bir disiplin haline gelmiş hemşirelik hizmetleri söz konusudur .
Bu hemşireler yoğun bakım ortamındaki iş ve işleri benimsediklerini söyleyebiliriz fakat ülkemizdeki yeni mezunların ve bekar hemşirelerin kimi zaman cezalandırıldıkları yer olarak görülebilmektedir .
Bu kadar önemli diyebileceğimiz bir birimde hemşire devri oldukça yüksektir .
Bu konunun çözülmesi sağlık yönetimi konusuna girmektedir .
Sağlık Yönetiminin Kaç Kademesi Vardır ?
Sağlık yönetiminin toplamda üç kademesi vardır .
Tepe yönetim , orta yönetim ve alt yönetim şeklinde sıralanabilir .  Alt Kademe Yönetimi : maaş , muhasebe büro şefleri , arşiv , ayniyat ve depo sorumlusu amirlerinden meydana gelmektedir .  Orta Kademe Yönetimi : Orta kademe yönetim biriminde yer alan kişiler alt düzey ve üst düzey yönetim arasında irtibat ve işlerin yürütülmesi faaliyetini yerine getirirler .  Tepe Yönetimi : Sağlık kurumları alanında üst yönetici olarak görev alabilecek kişiler gerek sağlık alanında ve gerekse iktisat , işletme , hukuk alanlarına vakıf olması beklenir .
Sağlık Kuruluşlarında Matrisk Örneği Nasıldır ?
Sağlık kuruluşlarının doğasından kaynaklanan bir yapılaşmadır .
Özel veya Sağlık Bakanlığına bağlı her hastaneden olabilir .
Matrisk yapı hastane ortamında şöyledir :  Tepe yöneticisi ( Başhekimlik görevini yerine getiren kişi ) , fonksiyonel yönetici ( Klinik şefi olabilir ) , proje Yöneticileri ( uzmanlar olabilir . )
Sağlık Yönetimi Neden Önemlidir ?
Hayatımızın değişen bütün evrelerinde değişmeyen tek ortak yönümüz sağlık olduğundan dolayı tıbbi bilgilerle beraber işletme ve hukuki bilgilerini eğitimlerini elde eden nitelikli kişiler tarafından yönetilmelidir .
Böyle önemli bir yönetim alanında işin uzmanı olan kişilere bırakılmalıdır .
Çünkü sağlık diğer hizmet ve üretimler yönetimlerinden farklıdır .
Yapısında meydana gelebilecek bir birimlik hata telafisi mümkün olmayan sonuçlar doğurabilir .
Sağlık Yönetiminin Fonksiyonları Nelerdir ?
Sağlık yönetiminin planlama fonksiyonu nasıldır ?  Tam olarak planlama , yapılacak olanların nasıl yapılacağını önceden belirleme olarak gösterilebilir .
Örneğin tanısı tam olarak kas hastası koyulan birinin , tedavi süreçlerinde fizik tedavi , nöroloji doktorlarına muayene olması gerekirken uzman hekimin kontrolünde projeye yeni hekimlerde dahil edilirken hastaya ait sorumluluğunu azaltmak isteyebilir .
Durum böyle iken süreç uzadıkça uzamış olacak ve tedavi projesine dahil olan hasta başta olmak üzere herkes bundan olumsuz etkilenecektir .
Hastanın yaşam kalitesi olumsuz etkilenir ki doktorlar “ tedavi edemiyorsanız o halde zarar vermemek en doğrusudur ” yaklaşımını düşünmeleri gerekecektir .
Farklı doktor kontrolünden geçen hastanın maliyetleri artıracaktır .
Oysa yöneticisi hazır olan bir ekibin başına geldiyse ekiptekilerin bilgi beceri , kabiliyetlerine gösterecekleri azimlerine göre ne zaman , nerede , neyin , kim tarafından nasıl yapılması gerektiğini belirleyebilirdi .  Sağlık kurumlarında yapılacak bir planlamada bu hususları göz önünde bulundurularak yapılması , aceleci davranılmaması ve kuruma işletilerek yerine getirilmesi gerekir .
Sağlık işletmelerinde ister mikro ölçekte , isterse makro ölçekte planlamasın , planlamanın önemli bazı noktalarına dikkat edilmesi ve yapılması beklenen planın ona göre şekillendirilmesi açısından oldukça önemlidir .
Kurumlar kısa orta ve uzun dönem olmak üzere üç farklı şekilde hedefleri vardır .
Bu hedefler ilgili zaman aralığı şöyledir ;
Kısa dönem hedefleri 1 yıllık süreleri kapsar
Orta dönem hedefleri 1 ile 5 yıllık olarak değişkenlik gösterir
Uzun dönem hedefler ise 5 yıl ve üzeri olabilecek hedeflerdir .
Sağlık kurumlarında kısa dönem hedefler yıllık bütçe planlamaları gösterir .
Sağlık işletmelerinde özel ya da kamu yatırımları bu yatırımların maliyet ve kaynak hesaplamaları açısından orta süreli dönem planlarına örnektir .
Uzun süreli sağlık planları ise strateji ve politika geliştirmedir .
Sağlık Kurumlarında Planlama Kaça Ayrılır ?
Sağlık işletmelerinde planlamayı 3 kategoriye ayrılır .
Bunlar kısa , orta ve uzun dönem planlarıdır .
Uzun Dönem Planlar :  Bu planlar 5 yıl ve üzeri olan planlardır .
Özellikle sağlık kurumlarında planlamalar yapılırken personelin hizmet içi eğitimi ve sağlanacak finansman en ince detayına kadar planlanması gerekir .
Bunun yapılmaması halinde ise belirli bir düzen şeklinde ilerlenemeyeceğinden sağlık hizmetlerinin temel verimlilik ilkesi ortan kalkacaktır .
Kısa dönem planlar : Sağlık kurumlarının 1 yıllık planları olup verilebilecek en iyi örnek devlet hastanelerinde çalışan hasta kabul çalışanlarının , hastalara randevu vermesi yada hastane de satın alma işlemini 6 aylık sürede gerçekleştirmeye çalışan satın alma birimi , kısa dönem planlamarı'dır .
Orta dönem planlar :  Sağlık kurumlarında 1 ile 5 yıllık zaman aralığındaki planlamalardır .
Örneğin hastaların hasta kabul noktalarındaki beklemelerini azaltmak için ve kendi başlarına hastaneye girişlerini kolaylaştırmak adına  “ Hasta Kabul Matik “ planlaması yapılabilir .
Tıpkı üniversite öğrencilerinin yemek almak için ödeme yükleyerek kullandıkları plastik kartlar gibi .
Bu karta benzer yapılabilecek bir “ Hasta Kabul Kartı ” ile hastaneye giriş yapılabilecektir .
Sağlık kurumları uzun yıllardır vardır ve var olmaya devam edecektir .
Çünkü insan faktörüne bağlı bir durumdur .
Sağlık kurumlarında olabildiğince en nitelikli , eğitimli personel görevlendirilir .
Sağlık personelinin neredeyse tamamı usta - çırak ilişkisine benzer bir eğitim döngüsüyle yetişir .
Sağlık Kurumlarında Örgütlenme Nasıl Olmalıdır ?
Sağlık kurumlarında öncelikli olarak planlama yapılır ve bunun akabinde karar verilen işleri gerçekleştirmek için gerekli olan beşeri ve teknik unsurları bir araya getirme süreci olarak tanımlanır .
Diğer kurumlarda olduğu gibi sağlık kurumlarında da örgütlenme informal ve formal örgütlenme olarak iki başlıktan meydana gelir .
Formal örgütlenme sağlık işletmelerinde görev alan tüm personelin sorumluluk ve yetkileri açısından kimlerin kime bağlı olduğunu ( hiyerarşik ) gösterir .
Enformal örgütlenme ise sağlık personeline tanımlanan görevle uyumu ve diğer sağlık çalışanlarının birbiriyle olan ilişkilerine ve uyumunun incelenmesidir .
Başarılı bir örgütlenmeden bahsedebilmek için formal ve informal örgütlenmelerin birbirleriyle uyumlu olması beklenir .
Sağlık kurumlarında amaç sağlık hizmetlerinin verimliliğini ve etkinliğini artırmaktır .
Örgütlenme faaliyeti sadece bir araçtır .
Sağlık kurumları matrisk karma örgüt modeline benzerlik gösterir .
Matris yapıda çalışan sağlık kurumları , proje yöneticisi , fonksiyonel yönetici bir arada düşünür ve ortaklaşa bir çalışma içindedirler .
Yetki ve görev uyuşmazlıkları olmaması için proje yöneticisi ve fonksiyonel yöneticinin görev alanları ve yetkileri belli olmalıdır .
Sağlık Kurumlarında Örgütlenme Modelleri Nasıldır ?
Sağlık kurumlarında örgütlenme modelleri çeşitlilik göstermektedir .
Bu çeşitlilik yatay örgütlenme , dikey örgütlenme , bölge tabanlı hizmet örgütlenmeleri ve Join başta olmak üzere toplam 4 örgütlenme modeli bulunmaktadır .
Dikey Örgütlenme
Sadece bir sağlık sorununa veya programına yönelik toplumlara sağlık hizmeti sunmak için kurulmuş olan bir sağlık hizmet örgütü olarak isimlendirilir .
Bu tip örgütler geniş bir bölgede hizmet kapsamı tek amaç üzerine kurulu olan örgütlerdir .
Bu tip örgütleme modelinde tek tip sistemik hastalık hizmeti veren hastaneler , çok fazla uzmanlaşmış ve yapısı gereği bir birden fazla bölümleri olan hastaneler bu tip örgütlenme yapısı içine girer .
Örneğin ; kemik hastalıkları hastanesi , onkoloji hastaneleri , akciğer hastalıkları hastaneleri ve 3. basamak sağlık hizmetleri kapsamında yer alan eğitim ve araştırma hastaneleri genel sağlık kurumlarının ( günü birlik hastaneler ) veremeyeceği hizmeti daha kapsamlı bir şekilde verebilir .
Sıtma ve veremle savaş hakkında kurulan sağlık örgütleri dikey örgütlenme tipi grubuna girer .
Yatay Örgütlenme
Bir sağlık sorununa ve programına yönelik kurulan sağlık hizmetleri değildir .
Daha çok genel sağlık sorunlarına hizmet vermek amacıyla kurulan sağlık kurumları bu kapsama girmektedir .
Bu tip örgütlenmeler belirli bir nüfusa , belirli bir bölgeye çok kapsamlı sağlık hizmeti verebilirler .
Burada yatay örgütlenmenin en temel amacı coğrafi dağılımı dikkate alarak genel sağlık hizmeti ihtiyacını sağlamaktır .
Birinci basamak sağlık hizmeti , akut sağlık hizmetinin sağlandığı hastaneler ve ikinci basamak sağlık hizmetleri bu tip örgütlenmeler arasında yer alır .
Bölge Tabanlı Sağlık hizmeti Örgütlenmesi
Genel olarak kentsel bölgelerde tercih edilen bir örgütlenmedir .
Nüfus yoğunluğunun oldukça çoğaldığı kentlerde belediyeler tarafından bölgeler , mahallelere hatta daha alt kategori olan sokaklara ayırmıştır .
Bu yerlere sağlık hizmeti sunumu gerçekleştirmek için kurulan ve yatay örgütlenme modeli arasında gösterilen Aile Sağlık Merkezleri örnek gösterilebilir .
Join Venture Örgütlenmeleri
Daha çok özel sağlık kurumlarının yararlandığı bir örgütlenme modelidir ?
Sağlık kurumları kendi ülkelerinin değişik şehirlerinde veya başka ülkelerin sağlık piyasalarına girmek istediklerinde bu örgütlenme modelinden yararlanırlar .
Kısaca Join venture örgütlenmesi bir hastane gurubunun başka bir kentte ve bölgede veya ülkede , sağlık piyasasına girme isteği ve ilgili hastanelerin hisse senetlerinden satın alma ve en sonunda hastaneler ile yeni bir sağlık girişimi faaliyeti yürütme olarak gösterilebilir .
Sağlık Yönetiminin Fonksiyonları Nelerdir ?
Bir örgütün veya bir işletmenin yönetim fonksiyonlarının temel kaynağı Fayol'un teorisine dayanır .
Bu fonksiyonlar sırasıyla planlama , örgütleme , yönetme ve denetim faaliyetleridir .
Bu faaliyetlerin tamamına yönetimin ilgili süreçleri olarak da ifade edilebilir .
Fayol sonrası gelen uygulamaya dönük yönetim bilimciler , yönetimin çalışmalarını gerçekleştirebilmek için uyum içinde bir araya gelmeleri gerektiğini vurgulamıştır .
Bu yönetim faaliyetlerine ek olarak yönetim koordinasyonu da dahil edilmiştir .
Sağlık kurumları da birer organizasyon olduklarından dolayı yönetim fonksiyonları burada da geçerlidir .
Sağlık Kurumlarında Örgütlenme Modelleri Nelerdir ?
Sağlık kurumlarında örgütlenme modellerini dikey örgütlenme , yatay örgütlenme , bölge tabanlı hizmet örgütlenmesi ve Joint Venture ( tehlikeli macera ) örgütlenmeleri olarak 4 gruba ayırabiliriz .
Sağlık Kurumlarında Hangi Hedefler Seçilmelidir ?
Sağlık kurumları dinamik bir yapıya sahip olduğundan dolayı öncelikli olarak kısa dönem hedefler seçilmelidir .
Bunun en büyük sebebi ise sağlık kurumları organizasyonları diğer yönetim işletmeleri gibi herhangi bir ürünü veya hizmeti üretmek için bir araya gelip daha sonra ise ilgili ürün ve hizmete gerek kalmadığında an itibariyle değişebilecek türden kurumlar değildir .
Değişen koşullara göre öncelikle kısa ve daha sonra uzun dönem planlar yapılmalıdır .
Sağlık İletişim Anlayışı
Sağlık konusunda en çok kabul edilen tanım , Dünya Sağlık Örgütü tarafından 1948 yılında yapılmış olunan tanımıdır .
( 1998 ) Buna göre , “ Sağlık , yalnız sakat ve hasta olmama durumu olmamakla beraber , aynı zamanda ruhsal , bedensel ve sosyal anlamda tam bir iyilik halinin olması şeklinde açıklanabilir .
” Bu çalışmamızda " Sağlık iletişimi anlayışının gelişimi nasıldır ? Sağlık Ottawa Şartına göre nasıldır ? Sağlık dinamiklerine toplumsal bakış nasıldır ? " sorularına cevap bulmaya çalıştık .
Sağlık İletişimi Anlayışının Gelişimi Nasıldır ?
Sağlık kavramı ve sağlık anlayışı , toplumdan topluma hatta kültürden kültüre çeşitlilik göstermektedir .
Herhangi bir ülkede sağlık düzeyi iyi olarak değerlendirilen bir kişinin , bir başka ülkenin koşulları kapsamında farklı olarak ortaya çıkabilmektedir .
Bu açıdan sağlık kavramı dikkate alındığında bir ülkenin yaşanılan değerleriyle oldukça yakından ilgilidir .
Sağlık konusunda en çok kabul edilen tanım , Dünya Sağlık Örgütü tarafından 1948 yılında yapılmış olunan tanımıdır .
( 1998 ) Buna göre “ Sağlık , yalnız sakat ve hasta olmama durumu olmamakla beraber , aynı zamanda ruhsal , bedensel ve sosyal anlamda tam bir iyilik halinin olması şeklinde açıklanabilir .
”
Bu tanım çok sonraları birçok açından , ütopik ve durağan bir yapı olması sebebiyle eleştirilmiştir .
Oysa günümüzde sağlık durağan olmasının ötesinde , sürece bağlılık ve dinamik açıdan ön plana çıkmaktadır .
( Raithel ) Bu tanımın 40 yıl sonrasında 1986 yılında Ottawa'da gerçekleştirilen bir toplantıda sağlığın geliştirilmesi ve desteklenmesi yönüyle de ele alınmış , daha kapsamlı bir tanım getirilmiştir .
Ottawa Şartına göre sağlığın geliştirilmesi sadece sağlık sektörüne ait bir görev olmaktan çıkarılmış , sağlığın geliştirme politikaları ve ön koşulları gibi araçlar belirlenmiştir . ( aktan ve ışık ) Sağlığın ve sağlığın desteklenmesi daha dinamik bir açıdan tanımlanmıştır . ( bauer )
Tam olarak sağlık , pozitif bir faktör olarak değerlendirilmelidir .
Sağlık konusunda bedensel yetiler kadar , bireysel ve sosyal kaynakların önemine de dikkat çekilmektedir .
Sağlığın geliştirilmesi ve desteklenmesi , bütün insanlara sağlıkları hakkında yüksek seviyede kendilerince karar verme , ortaya koyma fırsatının sağlanması aşamalarını amaçlamakta ve bu açıdan da kendi sağlıklarını yükseltmeye daha etkin hale getirmeyi amaçlamaktadır .
Bu sebeple sağlığın geliştirilmesi ve desteklenmesi konusundaki yükümlülük yalnız sağlık sektöründe değil , hemen hemen bütün siyasi alanlarda da olması gerekmektedir .
İyi bir sağlık hali , ekonomik , sosyal ve kişisel gelişim kapsamında önemli bir gereklilik olmakla beraber yaşam kalitesinin etkili bir değeridir .
Ottawa Şartına Göre Sağlık Nasıldır ?
Ottawa Şartı'nın esasında bireylerin sağlık potansiyellerinin , politik ve yapısal inisiyatiflerle beraber kişisel destekleme aracılığıyla hangi şartlarda ve nasıl geliştirilebileceği , yükseltilebileceği sorusu yer almaktadır .
Bu kapsamda da iki yol tavsiye edilmektedir .
İlk yol , hastalıkların riskleri ile çıkmada kişisel yetilerin kuvvetlendirilmesi ve bireysel sağlığın tedavi edilmesi iken , ikinci yol ise sağlıklı insanların varlığı için iyi koşulların oluşturulması , sosyal ve doğal çevrenin sağlığa uygun hale getirilmesidir .
( Spicker ve Schopf ) İlgili yollardan birincisinde sağlık iletişimi doğrudan müdahil olmaktadır .
Bunun nedeni ise kişiler sağlık sorunları hakkında bilgi sahibi olmalarından dolayı hastalanma riskleriyle daha kolay mücadele edebilmektedirler .
İkinci yolda ise kişinin tamamen içinde yer almış olduğu toplumun koşulları , özelliklerine göre farklılık gösterebilmektedir .
Kimi durumlarda sağlık negatif halde , yaralanma ve hastalık durumunda bulunmama hali , kimi durumda da bir çok kişinin ortak görüşünü temel alan normatif bir düşünce olarak , kimi zamanda pozitif bir sağlıklı olma kavramı olarak açıklanmaktadır . ( ınstitute ) Sağlık konusunda birçok görüşün olmasından dolayı , kültürel - sosyal ve tarihi değişiklikler ve etkiler sebebiyle üç farklı sağlık tanımlamasına yer verebiliriz .
Bir fonksiyon olarak sağlık ; bu kapsama bütün ruhsal ve bedensel dengeye uygun sağlık düşünceleri ya da bedenin ve kişinin kendisinin değişen çevre koşulları esnek bir halde uygun sağlanması olarak açıklanabilir .
Sınırlama kavramı olarak sağlık ; bu kategorideki kavram sıkı bir biçimde hastalıkla ilgili tıbbi teşhis ile doğrudan bağlantılıdır .
Temelde bio - tıbbi bir paradigmayı esas almaktadır .
Bu açıdan sağlık hasta olmama hali olarak ifade edilmektedir .
Kişinin sahip olduğu en yüksek değer olarak sağlık , bu başlığa uygun olabilecek en iyi tanım 1948 yılında Dünya Sağlık Örgütünün yapmış olduğu tanım girmektedir .
Fakat burada eleştirel açıdan düşünülmesi gereken , sağlığın kesin yön olarak göz önünde bulundurulması durumunda sağlıkta zorlama yasal kapsam alınmış olur .
Sağlık Dinamiklerine Toplumsal Bakış Nasıldır ?
Toplum içerisinde yer alan bireylerin hayatlarını devam etmelerinden dolayı , sağlık konusunun toplumsuz olarak değerlendirilmesi mümkün gözükmemektedir .
Toplumsal imkanlar bireyin sağlık durumunu üzerinde önemli bir faktör olarak yer almaktadır .
Gelişmiş toplumlarda sağlık dinamikleri temel olarak altı başlık şeklinde ortaya koyulmaktadır . ( bauer )
Hastalık tayfı ; kronik hastalıklara doğru yöneldiğini belirtebiliriz .
Bunların bazıları artık doğrudan önlenebilmektedir .
Bu konuda verilebilecek en iyi örnek ise 1901 İsviçre'de enfeksiyon hastalıkları ki veremde bunlarında başında gelmekle beraber en fazla ölüm sebebi olarak değerlendirilirken , 2001 yılında ise bu sebep kalp - tansiyon hastalıkları olarak değiştirilmiştir .
Yaşam beklentileri yükselmekle beraber yaşam ömründen sağlıklı olma süreleri açısından sağlıklı olabilmektedirler .
Türkiye açısından da değerlendirdiğimizde , ülkemizde yaşlı nüfusun oranının zamanla yükseldiğini görebilmekteyiz .
Cumhuriyet kurulduktan sonra 1935 yılında yapılan nüfus sayımında 65 yaş ve üzeri kişilerin oranı toplam nüfusun %3.88 bir değerde iken 2000 yılında ise bu oran toplam nüfus içindeki karşılığı %5.69 civarında çıkmıştır .
2020 yılında ise bu rakamın çok daha yukarıda olduğu bilgisine ulaşılmıştır . ( tüik )
Globalleşme sebebiyle her gün yeni sağlık riskleri ortaya çıkmaktadır .
Ağırlıklı olarak insanların ortak kullanım alanlarındaki yerler , taşımacılık alanındaki gelişmelerin paralelinde hastalıkların ülkeler arası yayılması bir etken olarak değerlendirilmektedir .
Kuş gribi , Sars ve Covid - 19 benzeri salgın hastalıklarla beraber göç sebebiyle insanların iş ortamlarını kaybetmeleri endişesinden dolayı da bazı sağlık sorunları ortaya çıkmaktadır .
Ülkenin sağlık sektöründe gerçekleştirmiş olduğu harcamalar , devletlerin ekonomilerini çok büyük ölçüde etkilediğini belirtebiliriz .
Gelişmiş olan ülkeler , kendi vatandaşlarının her türlü ihtiyaçlarından doğrudan sorumlu olduğu gibi , ağırlıklı olarak sağlık alanında da harcamalar yapmak zorundadırlar .
Devletlerin gelişmişlik düzeylerine göre ülkelerin sağlık alanında yapmış oldukları yatırımlarda bazı farklılıklar olabilmektedir .
Bu kapsamda verilebilecek bir örnekte ise az gelişmiş olan ülkelerde temel sağlık hizmetlerinde belirli bir seviyeye ulaşmaya çalışırken gelişmiş ülkelerde ise verilen sağlık hizmetlerinin verimliliği ile daha çok fazla ilgilenilmektedir . ( aktan )
Özel sağlık sektörünün giderek yaygınlaşması , modern ülkelerde , özel sağlık kurumlarının sayılarının giderek arttığı görülmektedir .
Devletin müdahil olduğu ve kendi yatırımlarının yetersiz kaldığı noktalarda , kar amacı güden kurumlar için , özel sağlık hizmetlerini veren sağlık tesislerinin sayıları yükselmektedir .
Ülkemiz açısından değerlendirildiğinde , devletin zaman zaman bu gibi sağlık tesislerine hastaları yönlendirmesi ve teşvikler sağlaması da bir diğer önemli örnek olarak açıklanabilir .
Hastalık Tayfı Nasıldır ?
Kronik hastalıklara doğru hastalık tayfının yöneldiğini açıklayabiliriz .
Bu hastalardan bazıları önlenebilir iken bazıları ise önlemeyecek durumdadır .
Örneğin 1091 yılında İsveç ülkesinin enfeksiyon hastalıklarında özellikle veremde en çok ölüm nedeni olarak değerlendirmiştir .
2001 yılında ise bu neden kalp - tansiyon hastalıkları olarak yer değiştirmiştir .
Sağlık Dinamikleri Kaça Ayrılır ?
Sağlık dinamikleri , özel sağlık sektörünün giderek yaygınlaşması , Ülkenin sağlık sektöründe gerçekleştirmiş olduğu harcamalar , sağlık konusuna duyulan ilgilin artması , globalleşme sebebiyle her gün yeni sağlık riskleri ortaya çıkması , yaşam beklentileri , hastalık tayfı şeklinde toplamda altı kategoride değerlendirilebilir .
Kaç Farklı Sağlık Tanımlaması Vardır ?
Sağlıkta bir çok görüşün olması nedeniyle , tarihi , kültürel ve sosyal değişiklikler ve bunların etkileri sebebiyle üçe ayrılmaktadır .  Bunlar sırasıyla ,  bir fonksiyon olarak sağlık , sınırlama kavramı olarak sağlık , kişinin sahip olduğu en yüksek değer olarak sağlık şeklindedir .
Sağlık İletişimi Nedir ?
Sağlık iletişimi konusu farklı seviyelerde sağlanabilmektedir .
İlk olarak 1970 yılından itibaren kuzey Amerikan'dan başlayarak yaygınlaşmaya ve gelişmeye başlamış olup , çok yönlü bir iletişim aracı olarak ortaya çıkmıştır .
Avrupa ülkelerinde bu konu yakın geçmişten itibaren tartışılmaya başlanırken ülkemizde ise bu konunun oldukça yeni olduğunu belirtebiliriz .
Konu olarak sağlık iletişimi belirgin bir seviyede sınırlandırma gayreti oldukça güçtür .
Çünkü konu farklı disiplinleri kendi bünyesinde bulundurmaktadır .
Bir tıp alanı , bir sosyal bilim alanıyla birleştirilmeye çalışılmaktadır .
Bu yönüyle ortaya çıkan kavramı tanımlamak oldukça zor ve çok yönlü olabilmektedir .
Sağlık İletişimi Kavramı
Sağlık iletişimi 1970 yılından itibaren kuzey Amerikan'dan başlayarak yaygınlaşmaya ve gelişmeye başlamış olup , çok yönlü bir iletişim aracı olarak ortaya çıkmıştır .
Avrupa ülkelerinde ise bu konu yakın geçmişten itibaren tartışılmaya başlanırken ülkemizde ise bu konunun oldukça yeni olduğunu belirtebiliriz .
Sağlık iletişimi , sağlık konusuyla ilgili grup veya kişilerin , ilgili hedef kitlelerine yönelik yapmış olduğu iletişim türüdür .
Hurrelmann'a göre sağlık iletişimi , “ sağlıkla ilgili bakım sürecinde olan ya da vatandaş olarak hastalık ve sağlık ve kamusal sağlık politikasıyla doğrudan ilgili olan ; profesyonel sağlık hizmeti sağlayıcıları ya da müşteriler / hastalar olan insanlar arasında görüş , duygu ve bilgilerin iletilmesini ve takası "  içermektedir . Bu iletişim kişisel düzeyde hasta - hekim , sağlıkla ilgili diğer personel ile hasta arasında ya da sağlık profesyonelleri arasında sağlanabilmektedir . İletişim araçları devreye girdiğinde ise konu , televizyonda çıkan sağlıkla ilgili filmlerden , dizilerden , internet mecrasında sağlık konusunda bilgilendirici materyallere kadar varmaktadır .
Sağlık iletişimi konusu farklı seviyelerde sağlanabilmektedir .
Bu seviyeler Thomas tarafından sosyal ağ , bireysel , organizasyon , cemiyet ve toplum olarak ifade edilmektedir .
Thomas Tarafından Belirlenen Sağlık İletişimi Nasıldır ?
Kreps tarafından yapılan sağlık iletişimi araştırmasının seviyelerinin kişinin kendi düşüncesinde oluşan , grup , kişiler arası , toplumsal ve kamusal olarak açıklanmıştır .
( Kreps 2003 ) Bu iki sınıflandırmayı özetle açıklamak gerekirse :
Sosyal ağ : Herhangi bir bireyin ilişkileri ve bireyin ulaşabileceği kitlenin onun sağlığı açısından anlamlı bir etkisi olabilmektedir .
Sağlık iletişimi çalışmaları bir kitlenin almış olduğu enformasyonları şekillendirmek amacıyla çalışabilmekte ve iletişim örnek veya içeriklerini düzenlemek adına girişimde bulunmaktadır .
Herhangi bir sağlık programı için , bir sosyal ağın kamuoyu temsilcileri yoğun bir giriş , başlangıç noktası sağlamaktadır .
Bireysel düzey : Kişisel davranışların sağlığın statüsünü etkilenmesinden dolayı , kişi sağlıkla ilgili değişimlerin ana hedefi durumundadır .
İletişim , davranış değişimleri açısından kişinin bilinç , tutum , özgüven , yetenek ve bilgisini etkisi altına alabilmektedir .
Bütün diğer seviyelerdeki etkinlikler , sonucunda kişisel değişimi etkilemeyi hedeflemektedir .
Kurumlar / organizasyon : Kurumlar ; kulüpler , işletmeler ve sivil gruplar ; okullar ; işyerleri ; birincil seviye sağlık hizmetleri kurumları ve dağıtıcıları benzeri tanımalara yer verilmiş bir yapısı olan gruplara yer verilmektedir .
Kurumlara sağlık mesajlarını üyeleri konumunda olan kişilere taşıyabilmekte ; bireysel gayretler için destek sağlayabilmekte ve aynı zamanda bireysel değişimi imkanlı hale getiren politika değişikliklerini sağlayabilmektedirler .  
Toplum : Ağırlıklı olarak toplumun kişisel davranış üzerinde çok fazla etkileri bulunmaktadır .
Bu kapsama tutum ve davranışlar , normalar , değerler , yasalar , politikalar , ekonomik ve kültürel çevreler dahildir .
Topluluk / Cemiyet : Toplulukların sağlıklı olmaları , sağlıklı yaşam tarzını destekleyen politika ve yapıları oluşturarak , fiziksel ve sosyal çevredeki tehlikeleri düşürerek geliştirebilir .
Topluluk düzeyi inisiyatifleri , sağlığı etkileyebilecek olan kurumlar ve organizasyonlar nezdinde planlanmaktadır .
İş yerleri , okullar , sağlık hizmeti sağlayan kurumlar , yerel gruplar bu kapsamda verilebilecek örnekler arasında gösterilmektedir .
Yukarıdaki düzeyler Thomas'a ait düzeyler olarak açıklanırken Kreps düzeyleri ise aşağıdaki gibidir :
Kişinin kendi zihninde meydana gelen sorgu ( İntrapersonal ) : Sağlık tutumları , inançları , sağlık hizmetleri kararlarını ve davranışlarını etkileyen değerler benzeri , sağlık hizmetlerini etkileyen ruhsal ve psikolojik süreçleri açıklamaya yönelik psikolojik perspektifi yer almaktadır .
Kişiler arası sağlık iletişimi sorgusu : Sağlık hizmetleri ilişkilerinin gelişimini doğrudan etkileyen iletişim çalışmalarını ve kişilerin ilişkiye dayalı iletişimin sağlık çıktı göstergelerinin hangi yöntemle etkilediğini ifade eder .
Özellikle hekim / hasta arasındaki ilişki kişiler arası sağlık iletişimi araştırmasının popüler bir çevresini oluşturmaktadır .
Grup sağlık iletişimi sorgusu : Sağlık hizmeti destek grupları , takımları , aileler ve etik komiteler gibi , herhangi bir ortaklığın üyesi olan kişilerin birbirleriyle koordinasyonu içerisinde yer alan iletişim performansların araştırır .
Sağlık hizmeti teknolojilerinin ve servislerinin uzmanlaşmalarının yükselmesiyle , modern sağlık hizmetlerinin paylaştırılmasında ve sunumunda sağlık hizmetleri gruplarına artan bir bağımlılık gözlemlenmektedir .
Birbiriyle entegreli sağlık hizmeti sunucuları , müşterileri ve yöneticileri , bilgiyi hangi şekilde paylaşacaklarını öğrenmeleri ve bu kapsamda çabalar içinde olmaları gerekir .
Kurumsal sağlık iletişim sorgusu : Bu iletişim sorgu tipi , birbirleriyle bağlantılı grupların koordinasyonu için iletişimin kullanılmasını ifade eder , farklı çeşitlikteki uzmanları harekete geçirmeyi hedeflerken aynı zamanda karmaşık sağlık hizmeti sunumunu sisteminde yer alan ilgili sağlık bilgilerinin paylaşımını , çok disiplinli dağıtımı ve sağlık risklerinin savunmasını bulundurur .
Kreps'in bu ayrımına Ratzan ve diğerleri ise iletişim disiplinin de kabul edilen kamu ve kitle iletişimini de etkilemiştir .
Ratzan tarafından sağlık iletişimi tanımlarken daha çok kişinin kendi zihninde meydana gelen ve kitle iletişimi seviyelerinin kullanıldığını açıklamaktadır .
Kreps ve Thomas İletişim Farkı Nasıldır ?
Kreps'e göre ilgili düzeyler ;
Kişinin kendi zihninde meydana gelen sorgu
Kişiler arası gerçekleşen sağlık iletişimi sorgusu
Grup sağlık iletişimi sorgusu
Kurumsal sağlık iletişimi sorgusu olarak açıklanmaktadır .
Thomas'a göre düzeyler ise ;
Bireysel düzey : Bireyin bilinç , bilgi tutum , özgüveni ve yeteneğini etkilemesi olarak açıklanır .
Sosyal ağ :  Kişi etkileşim içerisinde yer aldığı bireyin oluşturduğu ağın etkilenmesi
Kurumlar / organizasyon :  Kişinin içinde yer almış olduğu organizasyonların etkilenmesi şeklindedir .
Cemiyet :  Bireylerin bir araya gelerek oluşturdukları etkilendikleri organizasyonlarının etkilenmesi olarak cemiyet açıklanabilir .
Toplumsal düzey :  Ağırlıklı olarak toplumun kişisel davranışları üzerine etkisinin olması şeklindedir .
Yukarıda yer alan veriler değerlendirildiğinde , Thomas'a açısından bir iletişim programı bir seviyeyi ne kadar çok etkilerse , onun arzu edilen değişimi sürdürme ve yürütme ihtimali de o denli artmaktadır .
Sağlık iletişimi yalnız tek başına sağlık konusunda sistematik problemleri değiştirmesi beklenmemelidir ; Çevresel bozulma , yoksulluk ya da sağlık bakımına girişteki eksiklikleri tamamlayamaz .
Krepsi Kurumlar / Organizasyonu Nasıldır ?
Kurumlar / organizasyon : Organizasyon ; kulüpler , kurumlar , işletmeler ve gruplar ; işyerleri ; okullar ; birincil düzeyde sağlık hizmetleri dağıtıcıları ve kurumları gibi tanımlara yer verilmiş bir yapısı olan kitlelere yer verilmektedir .
Organizasyonlara sağlık mesajlarını üyeleri durumunda olan bireyleri taşıyabilmektedir .
Bireysel arzular için destek sağlayabilmekte ve benzer şekilde değişimi pozitif hale getiren politika değişikliklerini sağlayabilmektedir .
Krepsi Topluluk / Cemiyet Nasıldır ?
Topluluk / Cemiyet : Cemiyetlerin sağlıklı olmaları , sağlıklı yaşam biçimini destekleyen yapıları ve politikaları meydana getirerek , sosyal ve fiziksel çevredeki tehlikeleri azaltarak geliştirebilirler .
Cemiyet düzeyi inisiyatifleri , sağlığı etkiyebilecek organizasyonlar ve kurumlar düzeyinde planlanmaktadır .
Okullar , işyeri , sağlık hizmetleri veren kurumlar , yerel gruplar bu açıdan verilebilecek en iyi örnekler arasında yer alır .
Hurrelmann'a Göre Sağlık İletişimi Nasıldır ?
Hurrelmann'a göre sağlık iletişimi , sağlık konusunda bakım sürecinde yer alan veya vatandaş olarak sağlık ve hastalık aynı zamanda sağlık politikasıyla direkt ilgili olan ; tıbbi sağlık hizmeti sağlayıcıları veya hastalar / müşteriler olan insanlar arasında bilgi , duygu ve görüşlerin iletilmesini ve hatta takası yer almaktadır .
Bu iletişim türü kişisel seviyede hasta - hekim , sağlıkla ilgili diğer personel ile hasta arasında veya sağlık uzmanları arasında gerçekleştirilebilmektedir .
Sağlık İletişimi Yaklaşımları
Sağlık iletişimin yalnız bir tanımı bulunmamaktadır .
ABD ve dünyanın önde gelen kuruluşları arasında yer alan Hastalıkları Kontrol ve Önleme Merkezi sağlık iletişimini ; sağlığı geliştirerek , toplumun ve kişilerin sağlıkla ilgili alınan kararlar üzerinde etkili olmak ve bilgilendirmek kapsamında iletişim stratejilerinin incelenmesi ve kullanımı şeklinde ifade etmektedir .
Hastalıkları Kontrol ve Önleme Merkezi tarafından gerçekleştirilen bir kamu hizmeti duyurusunda çoklu stratejileri veya geniş kapsamlı bir kampanyayı kullanan sağlığın geliştirilmesi programının , iletişim bileşenlerinin sağlık iletişiminde kullanılabileceğini açıklamaktadır .
Ayrıca , sağlık iletişiminin kamu sağlığını geliştirmede bir amaç olmadığını tam tersine bir araç olduğunu önemini vurgular ve kontrolünde kullanılan stratejiler için kullanılmış olduğunu açıkça belirtir .
Bu yazımızda " Sağlık iletişimine bilimcilerin yaklaşımı nasıldır ? Hastalıkları önleme komitesi yaklaşımı nasıldır ? Sağlık iletişimi hangi açıdan değerlendirilir ? " sorularına cevap bulmaya çalıştık .
Sağlık iletişimine Bilimcilerin Yaklaşımı Nasıldır ?
Castello'nun sağlık iletişimiyle kapsamında gerçekleştirmiş olduğu bilimsel çalışmalarından beş tane makalesi bulunmaktadır .
Bu makalelerden üçü sağlık iletişiminden daha fazlası , terapötik iletişime yöneliktir .
Cassata da Castello'yu izleyerek , olan az sayıdaki araştırmanın iletişim alanında çalışanlarca gerçekleştirildiğini açıklar .
Lawrence Erlbaum Associates tarafından 1989 yılında " Health Communication " adıyla sağlık iletişimi alanıyla ilk hakemli dergiyi çıkartır .
Daha sonra 1996 yılında ise " Journal of Health Communication " isimli hakemli yayınını gerçekleştirir .
Castello'nun 1977 yılında makale çalışması sağlık hizmetleri olarak iletişimin sadece dört işlevi üzerinde durmaktadır .
Bunlar sırasıyla ; teşhis , iş birliği , örgüt ve eğitim şeklindedir .
Sağlık iletişimi birbiriyle ilişkili gelişmelerin biraraya gelmesiyle güç kazanmıştır .
Bu gelişmeler aşağıda sırasıyla açıklanmaktadır ;
İletişim faaliyetlerinin bir disiplin haline gelmeye başlaması .
İnsan ilişkileri ve davranışları hakkındaki araştırmaların giderek gelişmesi .
Küresel olarak sağlık ve insani hizmetlerin fiili araştırmalarının bir gelişim sürecinde olması .
Giderek sayıları yükselen üniversitelerde kamu sağlığı bölümlerinin çoğalması .
Hastalıkları önleme ve gündem oluşturma programlarının kar amacı olmayan kuruluşlarca ele alınması .
Ülke politikaları kapsamında hedef odaklı sağlık hizmetlerinin geliştirilmesi kampanyalarında gerçekleşen büyük artışlar .
Hastalıkları Önleme Komitesi Yaklaşımı Nasıldır ?
Sağlık iletişimin yalnız bir tanımı bulunmamaktadır .
ABD ve dünyanın önde gelen kuruluşları arasında yer alan “ hastalıkları Kontrol ve Önleme Merkezi sağlık iletişimini “ sağlığı geliştirerek , toplumun ve kişilerin sağlıkla ilgili alınan kararlar üzerinde etkili olmak ve bilgilendirmek kapsamında iletişim stratejilerinin incelenmesi ve kullanımı ” şeklinde ifade etmektedir .
Hastalıkları Kontrol ve Önleme Merkezi tarafından gerçekleştirilen bir kamu hizmeti duyurusunda çoklu stratejileri veya geniş kapsamlı bir kampanyayı kullanan sağlığın geliştirilmesi programının , iletişim bileşenlerinin sağlık iletişiminde kullanılabileceğini açıklamaktadır .
Ayrıca , sağlık iletişiminin kamu sağlığını geliştirmede bir amaç olmadığını tam tersine bir araç olduğunu önemini vurgular ve kontrolünde kullanılan stratejiler için kullanılmış olduğunu açıkça belirtir .
Sağlık iletişimi , sağlıkla ilgili bütün mesajların yayılmasını ve daha sonra yorumlanması olayıdır .
Mesajı yollayan kişi , bir kitle iletişim aracı veya bir kuruluş olabilir .
Yorumu gerçekleştirecek olan ise bir grup , bir kişi veya ayrımı yapılmamış olan kitle olabilmektedir .
Tabak tarafından sağlık iletişimine " Kişiler arasında sağlık konusunda meydana gelen etkileşim ve işlemlere iletişim kurum ve kavramlarının uygulanmasıdır . " şeklinde bir tanımlama yapmıştır .
Sağlık hizmetlerinin bilinmesini , doğru olan sağlık bilgilerinin yayılmasını , bireylerin , toplumların sağlıkla ilgili tutumlarında değişimlerin yaşanmasını ve sağlık davranışlarının değerlendirilmesinde temel etken olmuştur .
Sağlık etkileşimi ; hastalığın ve sağlığın toplum ve bireyler açısından anlaşıldığı , uyulduğu ve biçimlendiği sembolik bir zaman olarak da ifade edilebilir .
ABD Sağlık Bakanlığı kapsamında faaliyet gösteren Hastalıkların Önlenmesi ve Sağlığın Geliştirilmesi Bürosu tarafından 2010 yılında yapılan Healthy People programında “ sağlığın geliştirilmesi adına iletişim stratejilerinin , toplumun ve bireylerin kararlarında bilgilendirilmesinde ve etkilenme durumların kullanılması hatta incelenmesi "  olarak açıklamaktadır .
Özellikte 2019 yılının sonlarına doğru ortaya çıkmış olan Covid - 19 pandemisinden dolayı sağlık iletişimin ne kadar önemli olduğu ortaya çıkmıştır .
Sağlık hizmetlerinin yetersiz kalabileceği öngörüsünde bulunarak kitle iletişim araçları kullanılarak toplumun hem tedbir almasını sağlamış hem de bilinçlendirmiştir .
Önceleri önlenemez bir salgın şeklinde ilerleyen bu virüsün önüne geçebilmek için bir yandan hijyen koşullarının toplum ve birey açısından sağlanması gerektiği üzerinde dururken , diğer bir yandan aşı geliştirme çabalarına başlanmıştır .
Fakat bütün bunlar dünya genelinde giderek yaygınlaşan ölüm oranın önüne geçilememiştir .
Kitle iletişim araçlarının olmaması halinde ölüm oranlarının giderek artabileceğini söyleyebiliriz .
Ülkeler , vatandaşlarının sağlıklı davranış gösterebilmesi için maske , mesafe ve hijyen konulu kamu spotlarını gerçekleştirmiş ve sağlık iletişim çalışmalarına indirgeyerek topluma servis edilmiştir .
Dünya Sağlık Örgütü tarafından bir dezenfektan olarak kabul edilen kolonyanın kullanımının uygun olabileceğini belirtmiştir .
Kolonyanın böyle değerlendirilmesinin en temel sebebi ise kişiler tarafından ulaşımının kolaylaştırılmasıdır .
Yaşanılan ortamın steril hale getirilmesi konusunda tavsiyelerde bulunulmuştur .
Toplum tarafından , kolonyaya koyulan etilen alkolün farklı amaçlar kapsamında kullanılmasından dolayı virüsten kurtulayım derken ölümler etilen alkol kullanımından gelmiştir .
Bu açıdan sağlık iletişimin toplum tarafından doğru bir şekilde anlaşılması ve değerlendirilmesi bununla beraber bireylerinde sağlık konusundaki okur yazarlıkları önemli bir etken olmuştur .
Sağlık İletişimi Hangi Açıdan Değerlendirilir ?
Sağlık ve iletişim alanlarını birbirine bağlayan sağlık iletişimi , kişi ve kamu sağlığını geliştirme faaliyetlerinin gerekli bir faktörü olarak zamanla daha çok bilinmektedir .
Sağlık iletişimi , hastalığın engellenmesi ve sağlığın geliştirilmesi konularına her açıdan yardımda bulunmakta olup farklı yönlerden de ele alınabilmektedir :  
Hasta ilişkileri / sağlık personeli ve sağlık personelinin kendi arasındaki iletişimi açısından ,
Bireylerin sağlık enformasyonunu kullanmaları ve aramaları ,
Bireylerin doktor tarafından yapılan klinik tavsiyeleri yerine getirmeleri ,
Kamu sağlığını ilgilendiren mesajlarının oluşturulması .
Örneğin yaşam biçimi ile ilgili çalışmalar : İletişimin sağlığın geliştirilmesinde ya da koruyucu tıp mantığı ile kullanımının gerçekleşmesi .
Tedaviler konusunda hasta , hasta yakınlarını ve toplumu bilgilendirmek ,
Bireysel ve toplumsal sağlık riski ile ilgili enformasyonun doğru bir şekilde yayılması ,
Kitle iletişim tarafından yapılan sağlık mesajları .
En geniş anlamı ile kültür ,
Sağlık personelinin ve tüketicilerinin kamu sağlığı ve sağlığın korunması organizasyonlarına nasıl ulaşılacağının eğitimini sağlanması ,
Sağlık enformasyon bilgi sistemleri : Kitle iletişim teknolojilerinde gerçekleşen ilerlemeler neticesinde gelişmiş toplumlarda sağlık iletişimi alanında kullanılmaya başlanan değişiklikler ; bilgisayar ve telekomünikasyon teknolojilerinin tıp bilimine ve kamu sağlığına uygulaması olan tele - sağlık , etkileşimli sağlık iletişimi ki bir tüketicinin - bireyinin , hasta ya da sağlık profesyoneli - sağlık bilgilerine ulaşmak , sağlıkla ilgili bir konuda yol gösterici olmak için iletişim teknolojisi ile etkileşim oluşturmak .
2010 yılında gerçekleştirilen Healthy People programına göre 21 .
Yüzyılın ilk çeyreğinde sağlık iletişiminin kişisel sağlığı ve toplumsal sağlığını geliştirme konusunda sağlık uzmanlarının , araştırmacılarının hükümet görevlilerinin ve halkın farklı faaliyetlerde beraber çalışmaları beklenmektedir .
Sağlık İletişiminin Gelişimi Neye Bağlıdır ?
Sağlık iletişimi birbiriyle ilişkili gelişmelerin bir araya gelmesiyle güç kazanmıştır .
Bu gelişmeler , iletişim çalışmalarının bir disiplin durumuna gelmeye başlaması , İnsan davranışları ve ilişkileri hakkındaki araştırmaların giderek yükselmesi , Global anlamda insanı sağlık hizmetlerinin fiili araştırmalarının bir gelişim evresinde olması , üniversitelerde kamu sağlığı bölümlerinin artırılmasına bağlı olabileceğini belirtebiliriz .  
Sağlık iletişim En fazla Neye Katkıda Bulunur ?
Kitle iletişim tarafından gerçekleştirilen sağlık iletişimleri , en geniş anlamı ile kültüre katkıda bulunur .  Sağlık tüketicileri ve personelinin kamu sağlığı ve sağlığın korunması çalışmalarında nasıl yapılamayacağı eğitiminin sağlanması .
Kitle iletişim teknolojilerinde yapılan ilerlemeler neticesinde çağdaş toplumlarda sağlık iletişimi alanında kullanılmaya başlanan değişiklikler katkıda bulunabileceğini belirtebiliriz .  
Tabak Yaklaşımı Nasıldır ?
Bilim insanı Tabak tarafından sağlık iletişimine " bireyler arasında sağlık konusunda ortaya koyulan etkileşim ve işlemlere iletişim kurum ve kavramlarının yapılmasıdır " şeklinde bir açıklamada bulunmuştur .
Sağlık hizmetlerinin anlaşılmasını , doğru olarak sağlık bilgilerinin herkese yayılmasını , toplumların , kişilerin sağlığa yönelik tutumlarında değişimlerin gerçekleşmesi ve sağlıkla ilgili davranışların değerlendirilmesi de temel faktör olmuştur .  
Sağlık İletişiminin Önemi ve Tarihsel Geçmişi
Sağlık sektöründeki iletişim , özellikle sağlık hizmeti tüketicilerinin , sağlık riskleri ve tedavi çeşitliliği ile ilgili enformasyon elde etme sürecidir .
Sağlık hizmeti gerçekleştirenler tarafından iletişim , ilk olarak teşhise dayalı enformasyon ve tedavi enformasyonu elde etmede kullanılır .
İletişim , sağlık kurumlarına kamu eğitimi kampanyaları esnasında güçlü enformasyon gerçekleştirmede ilk basamaktır .
Bununla beraber bio - etik konuları değerlendirirken ve karmaşık diyebileceğimiz sağlık hizmeti kararları vermede sonuçları değerlendirmek içinde kullanılmaktadır .
Bu sosyal süreçle ilgili hedeflerine ulaşmak adına enformasyona gerek duyulan hedef kitleler olan araştırmacılar , tüketiciler , politika gerçekleştirenlerle ilgili sağlık enformasyonu sağlayabilmektedir .
" Bu yazımızda disiplinlerarası etkileşim ve sağlık iletişimi nasıldır ? Hangi sağlık kavramları karıştırılmaktadır ? Sağlık iletişim tanımlanması ve gelişimi nasıldır ? " sorularına cevap bulmaya çalıştık .
Disiplinlerarası Etkileşim ve Sağlık İletişimi Nasıldır ?
21. yüzyılda içinde yer aldığımız her alan etkileşimlere , sektörler arası iş birliklerine ve ağırlıklı olarak da bilimsel anlamda etkileşimlere sahne olacağı yadsınamaz bir gerçektir .
Daha önce ele alınan sağlıkla ve sağlığın geliştirilmesi ile ilgili bazı tanımlamalara , sağlığın profesyonelleri belirleyici olduğu alandan ortaya çıkaran ve sağlığı bilimsel disiplinlerin daha geniş kapsamda etkileşim halinde oldukları daha çok dinamik ve kapsamlı bir seviyede yöneltilmesi gerektiğini belirtmektedir .
Enformasyonu sağlama yeterliliği , elektronik enformasyon sistemlerindeki gelişmeler , ilerleyen iletişim teknikleri ; kurumsal ve sosyal organizasyonun doğasını değiştirmiştir .
Genellikle de postmodern gelişmelerle beraber son 20 - 30 yıl içinde sosyal bilimler ve sağlık bilimleri arasında yer alan daha da geçirgen duruma getirmiştir .  Bunun neticesi olarak da sosyal bilimciler ile sağlık bilimcileri birbirleriyle daha çok diyalog içine girmişlerdir .
Sağlık sektöründeki iletişim , özellikle sağlık hizmeti tüketicilerinin , sağlık riskleri ve tedavi çeşitliliği ile ilgili enformasyon elde etme sürecidir .
Sağlık hizmeti gerçekleştirenler tarafından iletişim , ilk olarak teşhise dayalı enformasyon ve tedavi enformasyonu elde etmede kullanılır .
İletişim , sağlık kurumlarına kamu eğitimi kampanyaları esnasında güçlü enformasyon gerçekleştirmede ilk basamaktır .
Bununla beraber bio - etik konuları değerlendirirken ve karmaşık diyebileceğimiz sağlık hizmeti kararları vermede sonuçları değerlendirmek içinde kullanılmaktadır .
Bu sosyal süreçle ilgili hedeflerine ulaşmak adına enformasyona gerek duyulan hedef kitleler olan araştırmacılar , tüketiciler , politika gerçekleştirenlerle ilgili sağlık enformasyonu sağlayabilmektedir .
Hangi Sağlık Kavramları Karıştırılmaktadır ?
Sağlık iletişimi bir disiplin olarak tanınması ve gelişim sürecine girmeden önce , ilgili disiplinin sağlıkla ilgili başka alanlardan ayıran yönleri ortaya koyulmalıdır .
Örneğin sağlık tesislerindeki sağlık yönetimi ve halkla ilişkiler çalışmaları ve bu sektörde yer alan pazarlama çalışmaları ile sağlık iletişimi çoğu kez birbirine karıştırılmaktadır .
Sağlık hizmetleri pazarlaması “ sağlık hizmetleri tüketen kişilerin ihtiyaçlarını tespit edilmesi , sunulan veya sunulması beklenen sağlık hizmetlerinin ilgili ihtiyaçlara uygun hale getirilmesi , ayrıca hastaları bu hizmetleri kullanmalarına teşvik etmesi ” şeklinde açıklamak mümkündür .
Sağlık hizmetlerindeki pazarlama , ilk olarak sağlık tesisinin pazarlaması olarak karşımıza çıkmaktadır .
Burada hastalar “ müşteri ” olarak değerlendirilmektedirler .
Bu açıdan üzerinde durulması beklenen husus , sağlığın kendine özgü özellikleri olan bir faaliyet alanı olduğudur .
Sağlık hizmetlerinin özellikleri arasında ikame edilemeyeceği ve ertelenemez bir hizmet olacağı şeklindedir .
Bununla beraber iktisadi ölçülerin dışında tutulması ve fiyat biçilemeyecek olması diğer özellikleri arasında yer almaktadır .
Sağlık İletişim Tanımlanması ve Gelişimi Nasıldır ?
İnsan bilimlerin ve sosyal bilimlerinin sağlık sektöründe kullanılması 25 - 30 yıl öncesine dayanmaktadır .
Gerçekleştirilen ilk kullanım mortalite ve morbidite istatistiklerinde , daha sonra ise ortalama yaşam ömrü süre beklentilerinde karşılaşılmaktadır .
Bu kapsamdaki veriler medikal sosyoloji , tıp ekonomisi ve medikal psikolojinin gelişiminde kendisini göstermiştir .
Sağlanan bilgiler tıbbi bir disiplin olarak karşımıza çıkan epidemiyolojide kullanılmıştır .
( 100 ) Sağlık iletişim disiplini ilk olarak ABD'de ortaya çıkmış olup günümüzde de halen bu kapsamda yapılan araştırmalar etkinliğini korumaktadır .
Bu konuda ilk kurum , faaliyetlerini 1971 yılında Ulusal Kanser Hareketi'nin başlamasına dayandırılan Ulusal Kanser Enstitüsüne doğrudan bağlı Kanser Enformasyon Servisi olmuştur .
Meydana gelen kanser hastalıklarının sebeplerinin ortaya çıkarılması , hastalığın engellenmesi ve tedavisinin yapılması için ABD'nin en uzun dönem devam eden sağlık iletişimi programlarından olan Ulusal Kanser Hareketini kullanarak iletişimi kullanarak en başta toplumu , bilim insanlarını , hekimleri ve diğer sağlık çalışanlarını bilgi sağlamayı amaçlamıştır .
Uzun bir süre devam eden çalışmalar kanser enformasyon servisini öyle bir noktaya getirmiştir ki 2010 yılı hedefleri dikkate alınarak yapılan programın önemli bir bileşeni haline gelmiştir .
Bu ilk kurumda kendi bünyesinde yeniden bir yapılandırma yoluna giderek , 1981'lerin hemen başında Ulusal Kanser Enstitüsü Kanser Enformasyonu Servisi kullanılarak 1971 yılında yapılmaya başlanan çalışmalar ,
Günümüzde de halen bu uzmanlık bürosu kanalıyla devam ettirilmektedir .
Tekrar ABD'de ilk olarak Uluslararası İletişim Derneğine bağlı olarak bir sağlık iletişimi departmanı 1975 yılında kurulmuştur .
Ulusal İletişim Derneğine bağlı olarak benzer isim altında bir başka departmanda 1985 yılında kurulmuştur .
Sağlık iletişimi faaliyetleri 1975 yılından önce herhangi bir plan program yapılmadan başlanmıştır .
Bunun ilk istisnası Barbara Korsch ve arkadaşları tarafından gerçekleştirmiş oldukları çalışmalardır .
Gerçekleştirilen ilk araştırmalarda tıp , hemşirelik , ebelik ve diğer sosyal bilim alanlarından gelenler tarafından değil de ilgili alanları iletişim olarak değerlendirilen kişilerce gerçekleştirilmiştir .
İletişim sağlık hizmetlerinden önemli bir kalemdir .
Hem hastalarla - sağlık profesyonelleri arasında hem de profesyonellerin kendi aralarında yapmış oldukları iletişim , sağlık hizmetlerindeki işleyişi daha sağlıklı bir noktaya getirilmesi açısından önemli bir değerdir .
Hastalar - sağlık profesyonelleri arasındaki değerlendirme biraz daha açacak olursak ; hasta kensinde meydan gelen ağrı şiddetti ve sağlık sorunun doğru bir şekilde hekime anlatması müdahalenin yapılacağı yerin önceden teşhisinin ortaya koyulması açısından değerlidir .
Bununla beraber hekimin teşhisi ortaya koyduktan sonra tedavi yapılmadan önce ve yapıldıktan sonra hastanın onamının doğru bir şekilde alınması , tedavi sürecinde hastanın dikkat etmesi beklenen hususları doğru bir şekilde ortaya koyması açısından oldukça değerlidir .
Diğer bir yaklaşım ise sağlık çalışanları arasında gerçekleşen iletişimdir ; burada doğru bir hizmetin verilebilmesi için iyi bir koordinasyonun , yani eşgüdümün yapılması gerekir .
Bu koordinasyon kuşkusuz güçlü bir sağlık iletişimi ile sağlanabilmektedir .
Çalışanlar arasındaki iletişimin tam olarak sağlanması , işleyiş konusundaki uyumuda beraberinde getirecektir .
Bu uyumun doğru bir şekilde ortaya koyulması huzurlu ve doğru çalışma şartların sağlanması anlamına gelecektir ki nihayetinde sağlık alıcılarına pozitif katkı sağlayacağı bir gerçektir .
Netice itibariyle hem çalışanlar hem de sağlık alıcıları arasında herhangi bir kayıp söz konusu olmamakla beraber herkesin kazançlı olabileceği bir iletişim söz konusu olmaktadır .
Yukarıda ifade edildiği gibi bir plan kapsamında ortaya çıkmamış olup fakat bir plan geliştirilerek devam edilmelidir .  
Sağlık İletişimi Nerede Ortaya Çıkmıştır ?
İlk olarak ABD'de ortaya çıkan sağlık iletişimi günümüzde de halen bu alanda gerçekleştirilen bilimsel araştırmalarla etkinliklerini koruyabilmektedir .
İlk kurum 1971 yılında Ulusal Kanser Hareketi'nin başlamasına dayanak gösterilen Ulusal Kanser Enstitüsüne direkt bağlı olan Kanser Enformasyon Servisi olmuştur .
Ortaya çıkan kanser hastalıklarının nedenlerinin tespit edilmesi , hastalığın önlenmesi ve tedavisinin sağlanması adına ABD'nin uzun dönem devam eden Ulusal Kanser Hareketi kanalıyla iletişim kurmuştur .  
Sağlık Pazarlaması Nasıldır ?
Diğer pazarlamalardan oldukça farklı olan sağlık pazarlaması , " sağlık hizmetleri tüketimi durumunda olan kişilerin , sunulması beklenen ya da sunulan sağlık hizmetlerinin ihtiyaçlara uygun hale getirilmesi , bununla beraber hastaları bu hizmeti kullanmalarına teşvik etmesi " olarak ifade etmek mümkündür .
Sağlık hizmetlerindeki pazarlama , sağlık tesisinin pazarlaması olarak karşımıza çıkmaktadır .
Bu konudaki ürün pazarlamasını sağlayacak olan kişiler tıbbi sağlık çalışanları olabilmektedir .
Sağlığın Profesyonelleri Belirleyici Midir ?
Günümüzde hemen hemen her alanda etkileşimlere , sektörler arası iş kolektiflerine ve genel olarak da bilimsel etkileşimlere açık olacağı bir gerçektir .
Daha önce de kaleme alınan sağlığın geliştirilmesi için yer verilen bazı tanımlamalara , sağlı sunan profesyonellerin tam olarak belirleyici oldukları ortaya koyan ve aynı zamanda sağlığın bilimsel disiplinlerin daha geniş perspektifte etkileşim halinde oldukları ve dinamik , kapsamlı bir seviyede idare edilmesi gerektiği açıklanmaktadır .  Bu açıdan sağlığın profesyonelleri belirleyicidir .
Sağlıkta Sağlıklı İletişim
Sağlık meslek mensubu ve hasta arasındaki iletişimin ağırlığını azaltacak en önemli faktör yaptırım gücü olan şikayeti değerlendirici halkla ilişkiler birimidir .
Özellikle sağlık kurumlarında yataklı tedavi hizmeti sağlama özelliğini göstermesiyle ( otelcilik hizmeti ) sağlık yöneticisi tarafından verimli işletilebilmesi için halkla ilişkiler bölümüne daha fazla önem gösterilmelidir
 Hastaların şikayetleri değerlendirilmesi halinde yönetim ve yöneticilerin çalışmaları daha da yakından denetlenebilir .
Eksikliklerin giderilebilmesi veya aksaklıkların çözülebilmesi halkla ilişkileri biriminin raporlarına gerek olacaktır .
Şikayet eden hastanın elde ettikleri ve şikayet edilen süreci iyileştirmeleri halinde sağlık kurumlarının başarılarından bahsedilebilir .
Hastaların kurumlara olan sadakatlerini artırarak , Pazar paylarını ve karlılıklarını artırmak bir önemli seçenek olabilir .
Sağlık kurumunun halkla ilişkiler süreci boyunca hastanın görüşlerine yer verilen anket değerleri , diğer sağlık personeli ve hemşireler tarafından yapılması doğru olabilecek geri bildirimleri alınmasını engelleyebilir .
Bununla beraber hasta bilgilerinin ( ad ve soyadı ) geri bildirim sürecinde şikayetlerin saklanmasında yol açabilir .
Nihayetinde en doğru bildirim ise elde edilen sonuçların doğru bir şekilde değerlendirerek , sağlanan hizmette bir aksaklığın olması durumunda , başta hastanın kendisi olmak üzere ve diğer yakınlarının talepleri doğrultusunda düzeltmeye gitmek en doğrusu olacaktır .
Gösterilebilecek kurumsal bir iletişimde hizmet alıcılar ( hasta ve yakınları ) kendi fikirlerinin dikkate alındığını bilmeleri halinde , aidiyet duyguları gelişir ve sağlık kurumuna bir bağlılık hissederler .
Sağlık Personeli ve Hasta İletişimi Nasıldır ?
Sağlık bilimci ve hasta arasındaki iletişim durumuna bir bilimci olan L. L Emanuel ve E .
J Emanuel tarafından ele alınmıştır .
Sağlık personeli ve hasta arasındaki ilişkinin dört farklı kategoride değerlendirilmiştir .
Paternalistik ( babacıl olarak ifade edilebilir )
Bilgilendirici ( informative )
Yorumlayıcı ( interpretive ) ve diğeri
Müzakereci ( deliberative ) olarak gösterilir .
Paternalistik
Hasta - sağlık personeli etkileşiminden doğan , hastanın sağlığını ve iyiliğini en iyi gerçekleştirecek bakım ve tedavisi sağlık personeli tarafından gerçekleştirilir .
Burada emredici rol sağlık personeline aittir .
Hastaya çocuk gözüyle bakılır .
Burada emir dinlemeye mecbur hisseden taraf hasta iken ihtiyaç duyulan tedavinin sağlanması sağlık personelinin tecrübe , bilgi ve becerileri kullanılır .
Uygun görülen tedavi yöntemini hastaya sormadan uygulama eğilimine giderler .
Bu grubun en önemli özelliği ise hastaya koruyucu gibi davranan , en iyi olanını belirten ve uygulayan fakat hastaya güvenmeyen ve onu duymayan otokratik diyebileceğimiz , her zaman ben bilirim davranışlarını sergileyen onun adına karar alan hekimler ve sağlık personelleri bu guruba girmektedir .
Bilgilendirici Model
Bilgilendirici model de kişinin hastalığı konusunda hekim detaylı bilgiler verir .
Hastalığı , yapılması uygun olabilecek tedavi yöntemini , bu yöntemin riskini ve faydaları gibi konularında bilgilendirmeler yapar .
Nihai kararı hastaya bırakır .
Hasta tam olarak olup biteni bilemediğinden desteğe ihtiyacı olacaktır .
Bu modele göre hasta destekten yoksun kalırken diğer bir taraftan doktor tedavi süreçlerinde üzerinde atamayacağı hasta sorumluluğunda kurtulmaya çalıştığından dolayı bilgilendirici modelin faydalı olduğunu söylemek mümkün değildir .
Yorumlayıcı Model
Bu modelde herhangi bir zorlama söz konusu değildir .
Hekim davranış biçimini hastaya zorla kabul ettirmez .
Hastayı bilgilendirdikten sonra kararı yine hastaya bırakılır .
Bu doğrultuda hekim hastanın talep etmiş olduğu tedavi yöntemini yorumlayabilir .
Müzakereci Model
Müzakereci model de hekim , hastanın sağlık durumuyla ilgili bilgiler verir .
Uygun olabilecek tedavi modellerini açıklar ve hastayla beraber müzakere eder , tedavi yollarını hastanın hangi tedaviye uygun olabileceğini ortaya koyar .
Bu modelde hekim , hastasına uygun olabilecek en ideal ve etkili olması gerektiğine inandığı tedaviyi önerebilmektedir .
Ayrıca hastanın aklına takılan soru işaretlerini gidermeye çalışarak yardımcı olur .
Hasta ile hekimler arasında sorunlar ve bunların çözme yollarıyla ilgili yapılan bilimsel araştırmalarda sorumluluklar , roller , haklar ve beklentiler gibi konular dışında , hasta ve hekim ilişkilerini engelleyen faktörler hastaya duyulan güvensizlikler , hastayla empati kuramama , değer verememe olarak gösterilir .
Gösterilebilecek bir empati yaklaşımında hastaya ait duygu ve düşünceleri anlamak gerekirken , bunları sadece anlamak empati için yeterli olmayacaktır .
Hastanın hissettiklerini , yaşamış olduğu etkileri , düşünceleri anlamak gerekir .
Tıpkı çok önceleri çekilen ve halen popülerliğini koruyarak devam eden Patch Adams filmi gibi .
Hastanın duygu ve düşünceleri tam olarak anlaşılamaması halinde empati kurma durumu tam olarak yerine getirilememiş olunur .
Hastanın yetersiz bilgilendirilmesi , terminolojik terimlerin çoğunluğu , dinlenememe , yoğunluğa bağlı zaman azlığı şeklinde diğer sebepler olarak gösterilebilir .
İstenilen seviyede bir ilişkinin varlığında söz edilebilmesi için hem doktorların hem de hastaların olumlu katkılarının olması gerekir .
Bu katkıların başında ilgili olma , sabırlı ve hoş görülü davran , herkese eşit davranma , güven duygusu sağlama , yardım edici davranışlar gösterme sağlık meslek mensubu ve diğer çalışanların imadır .
Sağlık Personelinin Birbiriyle İletişimi Nasıl Olmalıdır ?
 Yapılan bilimsel araştırmalarda sağlık personellerinin kendi aralarında yaşamış oldukları en büyük sorun , meslektaşlarının mesleki yeterliliklerine sahip olmamaları düşünmeleridir .
Bu oranın %67 seviyelerinde olduğu dikkat edilmesi gereken önemli bir husus olarak karşımıza çıkmaktadır .
Sağlık kurumlarında hastanın doktora duymuş olduğu güveni doktorun doktora duymaması dikkat çekicidir .
Bu araştırmalar kapsamında nitel denilebilecek çalışmalar incelendiğinde ise doktorların aslında dikkat çekmek istedikleri hususlar etik kurallara uyulamaması , güvensizlik ve mesleki güncelliğini koruma çabasının olmaması olduğu ortaya çıkmıştır .
Yine farklı bir bilimsel çalışmada hekimlerin %28 ' kişilik yapılarından dolayı meslektaşlarıyla sorunlar yaşadıklarını söylemişlerdir .
Burada dikkat edilmesi gereken önemli bir husus aynı sağlık kurumunda çalışan hekimler meslekleri itibariyle birbiri içinde etkileşim halindedir .
Birinin yapmış olduğu çalışma bir diğerinin yaptığı tedaviyi de etkileyebileceğinden , bu iletişimler ve etkileşimler doğru yönetilmediği takdirde en başta karmaşıklığa ve sonrasında ise kaynakların boşa harcanmasına neden olur .
Meydana gelen sorunların bir çoğu teknoloji gelişmeler ve uzmanlaşmalar neticesiyle hastaların tedavi etme aşamalarında ortaya çıkmıştır .
Doktorlar sadece hastaları değil hastane yer alan ekipmanları , ameliyathaneleri ve teknoloji araçlarını hatta sağlık personelini dahi paylaşırlar .
Bu paylaşım değerleri kaynaklarının istenilen seviyede olmaması durumunda sorunları beraberinde getirir .
Bu kapsamda bir diğer önemli çalışma olarak görülebilecek Yıldırım ve arkadaşlarının yapmış olduğu çalışmalarıdır .
Bu çalışmaya göre İstanbul'daki hastanelerde çalışan genç ( 21 - 30 yaş aralığında ) hemşire ve doktorların işbirliği puan ortalamasının oldukça yüksek olduğu , 55 yaş üzerindeki sağlık çalışanlarının ise genç çalışanlara göre işbilirliği yapma ortalamalarının düşük olduğu fakat istekli olduklarını sonuçları ortaya çıkmıştır .  Bir diğer dikkat çekici sonuç ise orta yaş aralığını ifade eden 31 - 50 yaş kapsamındaki grubun ise işbirliğinin de azalmaların olduğu ortaya çıkmıştır .
Hastalar Açısından İletişim Kaça Ayrılır ?
Sağlık personeli ve hasta arasındaki ilişkinin dört farklı kategoride değerlendirilebilir .
Bunları aşağıdaki gibi sıralamak mümkündür :  Paternalistik ( babacıl olarak ifade edilebilir ) ,  Bilgilendirici ( informative ) ,  Yorumlayıcı ( interpretive ) ve diğeri müzakereci ( deliberative ) olarak gösterilir .
Çalışanlar Arasında Sorun Nasıl Çıkar ?
Meydana gelen sorunların birçoğu teknoloji gelişmeler ve uzmanlaşmalar neticesiyle hastaların tedavi etme aşamalarında ortaya çıkmıştır .  Doktorlar sadece hastaları değil hastane yer alan ekipmanları , ameliyathaneleri ve teknoloji araçlarını hatta sağlık personelini dahi paylaşırlar .
Sorunlar ağırlıklı olarak buralardan ortaya çıkmaktadır .
Hasta - hekimler Arasındaki Sorunlar Nasıl Çözülür ?
Hastanın yetersiz bilgilendirilmesi , terminolojik terimlerin çoğunluğu , dinlenememe , yoğunluğa bağlı zaman azlığı şeklinde diğer sebepler olarak gösterilebilir .
İstenilen seviyede bir ilişkinin varlığında söz edilebilmesi için hem doktorların hem de hastaların olumlu katkılarının olması gerekir .
Bu katkıların başında ilgili olma , sabırlı ve hoş görülü davran , herkese eşit davranma , güven duygusu sağlama , yardım edici davranışlar gösterme sağlık meslek mensubu ve diğer çalışanların imadır .
Sağlığın Geliştirilmesi
İnsan sağlığı ; kişide olan hastalığın tedavi edilmesiyle , hastalığa neden olan durumun en aza indirgenmesi , önlenmesi ya da tamamen ortadan kaldırılması ve de dolayısıyla makul seviyede sağlıklı olan kişilerin , mevcut sağlıklarının daha iyi duruma getirilmesiyle sağlanabilir .
Sağlığın daha iyi hale getirilmesi yaklaşımında toplumdaki kişilerin ; fizyolojik kapasiteleriyle ölçülü günlük egzersiz gerçekleştiren , sağlıklı beslenen , sosyal uyumlu , başkalarına yardım eden , rahatlamaya ve dinlenmeye zaman ayıran kişiler olmaları amaçlanmaktadır .
Bu çalışmamızda " Sağlığın geliştirilmesi nasıldır ? Hastalıkların önlenmesi nasıldır ? Sağlığın korunması nasıldır ? " sorularına cevap bulmaya çalıştık
Sağlığın Geliştirilmesi Nasıldır ?
Sağlıkla ilgili tanımlamalarının ve bunlara ilişkin en temel yaklaşımların ele alınmasından sonra hastalıkların engellenmesi , sağlığın korunması , sağlığın geliştirme ve sağlık eğitimi kavramları ifade edilerek , sağlığın geliştirilmesi çalışmalarının neden “ çok disiplinli ” bir alan olması gerektiği sorusuna cevap bulmaya çalışmaktadır .
İnsan sağlığı ; kişide olan hastalığın tedavi edilmesiyle , hastalığa neden olan durumun en aza indirgenmesi , önlenmesi ya da tamamen ortadan kaldırılması ve de dolayısıyla makul seviyede sağlıklı olan kişilerin , mevcut sağlıklarının daha iyi duruma getirilmesiyle sağlanabilir .
Sağlığın daha iyi hale getirilmesi yaklaşımında toplumdaki kişilerin ; fizyolojik kapasiteleriyle ölçülü günlük egzersiz gerçekleştiren , sağlıklı beslenen , sosyal uyumlu , başkalarına yardım eden , rahatlamaya ve dinlenmeye zaman ayıran kişiler olmaları amaçlanmaktadır .
Tannahill'e göre bazı noktalarda birbiriyle kesişen sağlığı geliştirme modelinde üç temel faktör bulunmaktadır : Sağlık eğitimi , sağlığın korunması ve hastalıkların önlenmesi şeklindedir .
Hastalıkların Önlenmesi Nasıldır ?
Hastalıkların önlenmesi Downie göre herhangi bir hastalık sürecinin , sakatlığın , rahatsızlığın , engelli olmanın ve diğer başka olayların ve durumların meydana gelme olasılığını düşürmek şeklindedir .
Daha detaylı bir şekilde ifade edilecek olursa :
Riski azaltma adına herhangi bir hastalık sürecinin ilk kez meydana gelmesini engellenmesi : örneğin koroner kalp hastalığı , kanda yer alan yüksek kolesterol düzeyinden kaçınmak , sigarayı bırakmak , kan basıncının istenilen seviyelerde düşük tutulması risk durumunu olabildiğince azaltacaktır .
Yapılan erken teşhis ile herhangi bir hastalık sürecinin veya arzu edilmeyen bir durumun gelişiminin önlenmesi : rahim ağzı kanseri buna örnek verilebilir .
Pap - Smear testi ile prekanseröz hücrelerinin tam olarak tümör haline gelmeden teşhisinin gerçekleşmesi ya da hamilelik döneminde fetüsteki normal olmayan durumun tespit edilerek gebeliğin sonlandırılması önemli bir örnektir .
Geri dönüşü olmayan hastalık veya diğer istenmeyen durumların kaçınılması mümkün komplikasyonların engellenmesi : örneğin diyabet hastalığı durumunda kanda yer alan glikoz oranının kontrolü ile hastalığın getirebileceği , bacağın kesilmesine varan sonuçları engelleyebilir .
Bir olayın veya hastalığın tekrarlanmasının önlenmesi : İstenmeyen ikinci bir gebeliğin veya ikinci bir kalp krizinin önlenmesi olarak örnek verilebilir .
Terimin daha geniş ele alınması adına birincil , ikincil , üçüncü önleme seviyeleri dikkat edilebilir .
Birincil Önleme ( primer ) : Sağlığın daha da geliştirilmesi amacıyla dengeli beslenme , aşılama , güvenli bir çevrenin oluşturulması , duygusal ve fiziksel açıdan iyilik halinin yapılabilmesi için ihtiyaç duyulan önlemlerin toplumsal ve bireysel düzeyde ele alınması ile ilgilidir .
İkincil Önleme ( sekonder ) : Sağlığın bozulma ihtimali durumunda erken teşhisin yapılması daha sonra tedavinin gerçekleşmesi , hem birey hem de toplumsal seviyede ele almaktadır .
Örneğin meme kanseri şüphesi ile mamografi çekilmesi .
Üçüncül Önleme : Hastalık durumunda ortaya çıkabilecek kalıcı bozuklukların ya da sakatlıkların en aza düşürülmesi , hastanın yeni haline adaptasyonunun sağlanması ve yaşam kalitesinin yükseltilmesi adına gerekli bütün önlemlerin alınması olarak açıklanabilir .
Sur ve hayran her üç düzeyi de koruma kapsamında görmektedir .
Downie vd ve Last ise ilgili düzeylerin “ önleme ” olduğunu açıklamaktadır .
Ayrıca her üç düzeyin standart herhangi bir tanımlamasının olmadığını açıklamaktadır .
Sağlığın Korunması Nasıldır ?
Hastalıkların önlenmesi ve sağlığın korunması birçok kaynakta farklı başlıklar altında incelenirken bazı kaynaklarda ise aynı başlık altında değerlendirilmektedir .
Sağlığın korunması ; mali veya yasal kontrolleri , diğer düzenlemeleri ve politikaları , gönüllü diyebileceğimiz uygulamalara yer vermekte ve pozitif sağlığın yükseltilmesi , ayrıca nesnel hastalığın önlenmesini hedeflemektedir .
Gerçekleştirilen yasal kontroller ; alkol ve tütün ürünlerinin küçük yaşta olanlara satılmaması , arabada emniyet kemerinin takılması , alkollü araç kullanımının engellenmesi , bulaşıcı hastalıkların önlenmesi ve iş yeri güvenliği gibi konulardaki düzenlemelere yer vermektedir .
Mali kontroller ise tütün ve alkol ürünleri gibi sağlığa zararlı olan mamullerin devlet nezdinde vergilendirilmesi şeklidir .
Öğrenim , barınma , çalışma ve ulaşım benzeri konulardaki yasal düzenlemeler de sağlığın korunmasında ele alınan konular arasında yer almaktadır .
Sağlığın korunması kapsamında , kendileri için iyi olmayanı hatta kötü olanı yapmayı devam eden kişilerin , “ örneğin alkollü iken araba kullanılması ” ilgili olumsuz davranışlarının zararlı etkenlerinden korunmanın mümkün görünmediği hesaba dahil edilmelidir .  
Kişinin sağlıklı olma şartlarını hazırlayan , sağlıklı olmayı imkanlı hale getiren ve aynı zamanda güçlendiren veya bu kapsamda kolektif bir davranış için benzer etkileri gerçekleştiren öğrenme yaşantılarının herhangi bir bileşeni olarak değerlendirilebilir .
Green de “ Sağlık eğitimi kişilerin kendi sağlık tecrübelerini belirlemeleri adına gönüllü diyebileceğimiz katılımlarıdır .
” Green bu açıdan sağlık eğitimini tecrübeli bir alan olarak gelişimini “ enformasyon transferi ” olarak açıkladığı pedagojik modeli ile açıklamaktadır .
İlgili modelde davranış ve bununla beraber koşullu şartlar üzerinde durmaktadır .
Kişilerin sağlık davranışlarını , erken teşhis ve tedavilerini , rehabilitasyon konularında karar verme durumlarını ifade eder .
Bunun gerçekleştirirken bireysel ve sosyal farklılıklardan faydalanır .
Bu sosyal farklılıklar temel de insan eğitimi ve genel kültürü ile ilgili konulardır .
Kişiler sağlıklı kalma veya sağlıklı yaşama ait bilgileri yaşamış oldukları çevreden , kitle haberleşme araçlarına çıkan doktorlardan , geçmişte gelen öğretilerde ( soğanın antibakteriyel etkisinin olması gibi ) öğrenmektedirler .
Fakat bu sağlıklı yaşam için bir yeterlilik olarak kabul görsede inanç değerlerinin getirmiş olduğu konularla da yakın ilişki içinde olduklarını belirtebiliriz .
Örneğin hamile kalınamamasına bağlı olarak , tıbbi tedavinin bu konuda yapılmasının reddedilmesi ya da sürekli çocuk sahibi olunmasına bağlı olarak kullanılması beklenen doğum kontrol ilaçlarının kullanılamaması .
Bu durumda olan kişilerin konuyu inanç değerleri kapsamında değerlendirmelerine bağlı olarak yaşandığını açıklayabiliriz .
Bir başka önemli husus ise kalp ameliyatı geçirmiş ve kalp kapakçığı koyulması planlanan hastanın , bu işlemde çok fazla madde dışı hayvansal ürünlerin kullanılmasına bağlı olarak bunları kabul etmemesi olarak açıklanabilmektedir .
Görüldüğü üzere sağlıklı yaşamın sürdürülebilmesi için temel de sağlık bilgisine gerek duyulurken herhangi bir hastalık veya korunma durumunda ise hastanın bunu bilimsel bilgiler ışığında değerlendirerek dikkate alması önemli bir husus olacaktır .  
Downie Göre En Önemli Yaklaşım Hangisidir ?
Downie tarafından hastalıkların engellenmesi , herhangi bir hastalık durumunun , rahatsızlığın , sakatlığın , engelli olmanın ve diğer başka hususların ve olayların meydana gelme ihtimalini düşünmek şekli olarak açıklanmıştır .
Yapılan erken teşhis ile herhangi bir hastalık sürecinin gelişiminin önlenmesi .
Bu konu kapsamında rahim ağzı kanseri örnek verilebilir .
Pap - Smear testi ile prekanseröz hücrelerinin genel olarak tümör noktasına gelmeden teşhisinin yapılması veya hamilelik durumunda fetüsteki anormal durumların varlığını ortaya çıkartarak gebelik döneminin sonlandırılması önemli birer örnektir . r .
Green Yaklaşımı Nasıldır ?
Green yaklaşımına göre sağlık eğitimi bireylerin kendi sağlıkları ile ilgili tecrübelerin ortaya koymalarına yönelik gönüllü diyebileceğimiz katılımcılardır .
Green bu kapsamda sağlık eğitimini profesyonel bir alan olarak değerlendirmekte enformasyon transferi olarak değerlendirdiği modeli ile ifade etmektedir .
Bu modele göre davranış ve bununla birlikte koşullu şartlar üzerinde durmaktadır .
Üçüncü Önleme Nasıldır ?
Üçüncül Önleme , meydana gelen hastalıkların ortaya çıkarmış oldukları kalıcı bozuklukların veya sakatlıkların en aza indirgenmesi , hastanın yeni sağlık durumuna adaptasyonunun sağlanması ve yaşam kalitesinin daha da yükseltilmesi için gerekli bütün tedbirlerin alınması olarak ifade edilebilir .
Sur ve Hayran'a göre üç seviyede koruma yapılabilmektedir .
Downie vd ve Last göre ilgili düzeylerin önleme olduğunu ifade etmektedir .
Bununla beraber her üç düzeyin standart herhangi bir tanımlamasının olmadığını açıklamaktadır .
Sağlığın Negatif Tanımları
Sağlık kavramının günümüze kadar elde etmiş olduğu anlamını ortaya koyabilmek için sağlığın gündelik kullanımında pozitif ve negatif olarak iki farklı anlamı üzerinde durulmalıdır .
Sağlığın negatif olarak ifade edilmesinde , hastalığın veya rahatsızlığın olmaması olarak açıklanabilmektedir .
En basit anlatımıyla hasta değilsek , sağlıklıyız çıkarımında bulunulabilir .
Bu çalışmamızda ; " Sağlığın negatif tanımları nasıldır ? Hastalık ve rahatsızlık kavramlarına nasıldır ? Hastalığa yaklaşım nasıldır ? " gibi konulara yer verdik .
Sağlığın Negatif Tanımları Nasıldır ?
Öncelikle gelen tanımlama olarak kabul edilen sağlığın negatif tanımlamasında sakatlık , hastalık , rahatsızlık ve ayrıca engelli olmaktan bahsedilebilir .  Kısa veya uzun bir süre için bunlardan biri veya bir kaçının olması söz konusu olabilmektedir .
Birey , teşhisi koyulan bir rahatsızlık sebebiyle kendisini hasta olarak hissedebilir veya herhangi bir rahatsızlığı olmadan da hasta olabilmektedir .
Örneğin kişinin göğsünde olan bir kitleden dolayı presemptomatik bir kanserle karşılaşılabilir .
Veya kişi görünürde herhangi sorunu yok iken depresyonda olabilir .
İngiliz dilinde hastalık “ disease ” kelimesinden türemekte olup rahatsız olma huzursuz olma anlamlarına da gelmektedir .
Rahatsızlık anlamına gelen " Illness " ise ağrıya veya zararlık anlamına gelmektedir .
III - health anlamına gelen nesnel hastalık ise örneğin mikroskobik analiz çalışmaları olarak kabul edilmiş yöntemler dahilinde hücre yapısında meydana gelen değişikliklerin kanıtının ortaya çıkarıldığı çalışmadır ki herhangi bir kanser teşhisinin ortaya koyulabilmesi için gerçekleştirilen sonuçlardır .
Tam olarak hastalık , sağlığın bozulması anlamına gelmektedir .
Bu kısmi veya tamamen olabilir .
Diğer bir ifadeyle iki terim , hastalıkların psiko - sosyal kökenleri ile organik kökenleri arasındaki farkı ortaya çıkarmada kullanılmaktadır .
Hastalık ve Rahatsızlık Kavramlarına Nasıldır ?
Rahatsızlık , semptomla gelen özel patolojikle hastalık ise meydana gelen belirti ile gelen nesnel patoloji olarak açıklanabilir .
Cassel tarafından rahatsızlığı “ hekime giderken hastanın tam olarak neler hissettiği ” hastalığı ise “ hekimden dönerken neyi olduğu ” şeklinde değerlendirmektedir .
Hastalık rahatsızlıktan daha rahatsızlıktan daha çok teknik bir kavramdır .
Rahatsız hissetmek ve rahatsız olmak arasında yer alan fark öznel ve nesnel olan arasındaki fark şeklindedir .
Kimi zaman kalıcı ve geçici ve kimi zaman da ise fiziksel ve zihinsel olan arasındaki fark olarak görülmektedir .
Herhangi bir organik sebep olmadan da ağrı hissedilebilir , ağrının kendisi rahatsızlık meydana getirebilir .
Netice olarak , arzu edilmeyen bir durumdan söz edilmektedir .
Anormal ve normal değişimlerde görülebilmektedir .
Hekimlerin yaşlanmanın normal semptomlarını eğer arzu edilmiyorsa , egzersiz ve diyetle veya hormon terapisiyle indirgeme çalışmalarında herhangi bir hastalıktan söz edilmemektedir .
Yaşlı bireylerde ortaya çıkan eklem rahatsızlıkları ile genç bireylerde görülen benzer şekildeki eklem rahatsızlıklarına hekimler benzer çabayı göstermeyeceklerdir .
Bunun en temel sebebi ise yaşlı olan bireylerde çok daha fazla hareket etmeleri beklenmemesidir .
Buna karşın genç bireylerde görülen eklem rahatsızlıkları anormal bir durum olarak kabul edilebilerek daha fazla temkinli yaklaşılabilir .
Sadece mevcut durumların nasıl sonuçlandıkları ile ilgili değildir .
Bu durumların hangi bilimsel veri ışığında ele alındığı ile ilgili farklılıklar söz konusudur .
Birtakım deformasyonlar , örneğin kalp kapakçığında sorun olması sağlığın kötü olması anlamına gelmektedir .
Fakat doğuştan konuşma yetisinde bozukluk olan birine sağlık dememiz doğru olmayacaktır .
Sonuçta hasta olmak durağan bir durum değildir , kötüye veya iyiye gidebilir .
Hastalığa Yaklaşım Nasıldır ?
Konuşamama durumu olan birinin sabit diyebileceğimiz bir engellilik durumu söz konusudur .
Fakat deformasyonu olan biri sağlıksız olarak bir izlenim ortaya koyuyorsa bu , hekimlerin protez , estetik cerrahi vb bir operasyon ile durumu onarmaya çalışmayacakları anlamına gelmeyecektir .
Deformasyona uygulanan çeşitli müdahaleler , herhangi bir yaralanmaya durumuna da uygulanabilir .
Kimi durumlarda kötü bir kaza geçiren kişi veya sakatlanan biri hasta olarak ifade edilebilir .
Bu durum bir yetersizliğin ortaya çıktı anlamına gelirken yalnız kapasite yoksunluğu , sakatlığın gerçek nedeni ise kişinin sağlığı iyi olarak açıklanmıştır .
Örneğin çalışırken kafasını kırmış olan birinin geçici olarak çalışmayabilir fakat sağlıklıdır .
Buradan hekimin gerçek görevi sağlığın restorasyonu değildir , tamamının restorasyonudur .
Fiziksel diyebileceğimiz nesnel hastalıklar ; anormal şartların veya kimi beklenmeyen hatta istenilmeyen şartların ve yoksun bırakan şartların var olması şeklidir .
Bunların her birini zihinsel sosyal ve zihinsel alanlara taşımak da söz konusudur .
Sağlığın olumsuzu yani negatif tanımlarında fiziksel rahatsızlık zihinsel rahatsızlığa sebebiyet verebilir .
Benzer şekilde zihinsel herhangi bir rahatsızlıkta fiziksel bir rahatsızlığa veya sosyal herhangi bir engele sebep olabilmektedir .
Aynı şekilde sağlığın negatif durumunun belirleyici konumunda olan zihinsel , fiziksel ve sosyal faktörler ; sağlığın diğer durumlarını da beklendik veya beklenmedik şekilde bozabilir .
Sosyo ekonomik statü geniş kapsamlı zihinsel ve fiziksel sağlık sorunlarına bağlıdır .
Temel kapsamda sağlığın sorunları hastalık veya rahatsızlık olarak kabul edilmektedir .
Şayet sağlığın genel bir tanımı yapılacak olursa bedenen ruhen tam bir iyilik halinin olması şekli ile açıklanabilir .
Mevcut sağlıklı olma halinin devam ettirilebilmesi adına ülkenin sağlık hizmetlerine yapmış oldukları yatırımlar ki bu yatırımlar , açılan orta ve büyük ölçekli hastanelerin sayısı , ithal edilen teknolojik cihazlar niteliği oldukça önemlidir .  Bununla beraber alkın sağlık hizmetlerine olan ulaşımını kolaylaştırabilecek çalışmaların gerçekleştirilmesi , şehir hastaneleri gibi mega hastanelerin yapımında vazgeçilerek , nitelik açısında koruyucu sağlık hizmetlerinde yatırımların gerçekleştirilmesi hayati önem taşımaktadır .
Bunlarla beraber yerel yönetimlerin hijyen konusunda gösterdikleri çalışmalar bir diğer konudur .
Örneğin belediyeler tarafından çöplerin vakit kaybetmeksizin toplatılması ve bu alanların ilaçlandırılması , temiz su varlığının sağlanması ve insanların bunlara ulaşımının kolaylaştırılması , çevre düzenlemeleri kapsamında park ve bahçe yaşam alanlarının sayısını yükseltilmesi , toplumun önemli bireyleri arasında yer alan engelliler için çevre şartlarının iyi hale getirilmesi diğer bazı konular arasında yer alır .
Yine belediyeler tarafından evde bakım hizmetlerinin sağlanması ve il sağlık müdürlüğü kontrolünde bunların gerçekleştirilmesi önemli göstergelerdir .
Maddi sebeplerden dolayı sağlıklı beslenemeyen bireylerin yerel yönetimler tarafından sosyo ekonomik durumlarının takip edilmesi , halkın sağlıklı yaşam eğitimleri adı altında halk merkezlerinde eğitimlerin sağlanması ve sağlıklı olma okuryazarlığının yükselttirmesi gibi konularında tamamı sağlıklı olmayı , hasta olunmaması için gösterilebilecek çalışmalar arasında gösterilebilir .  
Nesnel Hastalıklar Nasıldır ?
Nesnel hastalıklar ; anormal şartların veya kimi beklenmeyen hatta istenilmeyen şartların ve yoksun bırakan şartların var olması şeklidir .
Bunların her birini zihinsel sosyal ve zihinsel alanlara taşımak da söz konusudur .
Sağlığın olumsuzu yani negatif tanımlarında fiziksel rahatsızlık zihinsel rahatsızlığa sebebiyet verebilir .
Benzer şekilde zihinsel herhangi bir rahatsızlıkta fiziksel bir rahatsızlığa veya sosyal herhangi bir engele sebep olabilmektedir .
Cassel Tarafından Rahatsızlık Kavramı Nasıldır ?
Cassel tarafından rahatsızlığı “ hekime giderken hastanın tam olarak neler hissettiği ” hastalığı ise “ hekimden dönerken neyi olduğu ” şeklinde değerlendirmektedir .
Hastalık rahatsızlıktan daha rahatsızlıktan daha çok teknik bir kavramdır .
Rahatsız hissetmek ve rahatsız olmak arasında yer alan fark öznel ve nesnel olan arasındaki fark şeklindedir .
Kimi zaman kalıcı ve geçici ve kimi zaman da ise fiziksel ve zihinsel olan arasındaki fark olarak görülmektedir .
İngiliz Dilinde Hastalık Nasıldır ?
İngiliz dilinde hastalık “ disease ” kelimesinden türemekte olup rahatsız olma huzursuz olma anlamlarına da gelmektedir .
Rahatsızlık anlamına gelen Illness ise ağrıya veya zararlık anlamına gelmektedir . lll - health anlamına gelen nesnel hastalık ise örneğin mikroskobik analiz çalışmaları olarak kabul edilmiş yöntemler dahilinde hücre yapısında meydana gelen değişikliklerin kanıtının ortaya çıkarıldığı çalışmadır ki herhangi bir kanser teşhisinin ortaya koyulabilmesi için gerçekleştirilen sonuçlardır .
Tam olarak hastalık , sağlığın bozulması anlamına gelmektedir .
Sağlığın Pozitif Modelleri
Dünya Sağlık Örgütü ( World Health Organization ) tarafından 1948 yılında kabul edilen tanımda “ sağlık , sadece hastalıkların ve sakatlıkların olmayışı değil ; zihinsel , fiziksel ve sosyal yönden tam bir iyi hali "  olarak açıklanmış , ilgili tanım kapsamında “ hasta olmayan insan sağlıklıdır ” anlayışının ötesinde dışsal ; yani ekonomik , toplumsal politik etkenlerde dahil edilmiştir . Bu çalışmamızda " Sağlığın Pozitif Tanımları Nasıldır ?
Sağlığın Diğer Modelleri Nasıldır ?
Sağlığın Boyutları Nasıldır ? " sorularını cevaplayacağız .  
Sağlığın Pozitif Tanımları Nasıldır ?
Sağlığın pozitif tanımlamasında dikkat çekilmek istenen “ iyi olma hali ” dir. Sağlığın olumsuz veya negatif tanımlarında daha önceleri genellikle biyolojik ve tıbbi parametreler kullanılırken , sağlığın pozitif tanımlamalarında zihinsel , fiziksel ve sosyal etmenler beraber kullanılmaktadır .
Sonuç olarak bilimsel disiplinlerin daha geniş kapsamda etkileşimleri söz konusu olmaktadır .
James S. Larson'ın sağlığa yönelik temel yaklaşımlarını ele aldığı dört model bulunmaktadır .
Bu modeller medikal veya biyomedikal olan tıbbi model , biyopsikososyal model olan dünya sağlık modeli , iyili hali modeli ve çevresel uygulanma modelidir .
İlgili modellerin tamamını şöyle açıklayabiliriz .
Tıbbi model : sağlıklı yapının anormal olmayan bir halinin işleyişi genetik , kimyasal fiziksel gibi iç ve dış etken nedenleri ile bozulması ve bunun sonucu olarak kişinin hastalanması olarak görülmektedir .
Temel yaklaşımda normal kavramı yer almaktadır .
Bunun dışına çıkılması halinde ise anormal bir durum olacağından dolayı hastalık olarak kabul edilmekte olup hekimin gözetimin teşhis ve sonrasında uygun tedavi süreci başlamaktadır .
Sağlığın Diğer Modelleri Nasıldır ?
WHO modeli : Dünya Sağlık Örgütü yukarıda yer alan sağlık tanımından yola çıkar .
Biyo - psikososyal model olarak da isimlendirilebilir .
İyilik halinden ifade edilen , kişinin öznel algılamasına ayrıca yer verilen rahatsızlığın olmayışıdır .
Bu model oldukça eleştirilmekte olup bunun en temel nedeni ise idealist olmasıdır .
Fakat farklı disiplinleri ve farklı sağlık boyutlarını bir araya getirmesi açısından oldukça önemlidir .
İyilik Hali Modeli : Dünya Sağlık Örgütü tarafından yapılan tanımlamada iyilik halinden farklı olarak ilgili modelde sağlık , bedensel ve zihinsel olarak hastalıklarla mücadele etme kapasitesidir .
Gayret , öznel algılama , telkin , dini inançlar , zihinle beden arasındaki ilişki hali bu modelde hayat bulduğunu belirtebiliriz .
Çevresel Uyumlama Modeli :  Bu model tıbbi model içinde yer almaktadır .
Çevresel uyumlama modeline göre sağlık , kişinin içinde bulunduğu sosyal ve fiziksel çevreye uyum gösterme kapasitesi ile yakın ilişkilidir .
Örneğin kişinin , duygusal ve fiziksel streslerle karşılaştığında uygun göstermemesi durumunda , hastalanmaktadır .
Yukarıda yer alan sağlıkla ilgili modellerde ele alınan rahatsızlık ve hastalık kavramlarının ve netice itibariyle sağlığın negatif ve pozitif tanımlamalarının doğrultusunda , sağlığın sosyal ve tıbbi modelleri olarak iki başlık altında değerlendirilebilir .
Bunlardan ilki sağlığın sosyalleştirilmesi , diğeri sağlığın tıbbileştirilmesi şeklindedir .
Fakat öncelikle sağlığın hangi boyutları ile ele alınabileceği temel hatları ile ortaya koyulması gerekmektedir .
Sağlığın Boyutları ve Kapsamı Nelerdir ?  
Günümüzde sağlık kavramının elde ettiği en geniş kavramı ortaya koymak için sağlığın hangi boyutlarda ortaya koyulduğunu görmek gerekecektir .
Naidoo ve Wills tarafından değerlendirilen , sağlığın bireysel , toplumsal ve çevresel etkenleri ile ele alınarak , bir diyagramla ortaya koymaktadır .  
Şekil 1 .
Sağlığın Mevcut Boyutları
İçerde yer alan daire sağlığın kişisel boyutlarını göstermekte olup altı düzeyde ele alınmaktadır .
Bu düzeyler şöyledir ;
Fiziksel sağlık : Doğrudan vücutla ilgili bir konudur . herhangi bir kaza sonucu meydana gelebilecek bir yaralanma , biyolojik olarak ortaya çıkabilecek bir hastalık durumunda meydana gelen ağrı , bu boyut kapsamında değerlendirilebilir .
Fiziksel sağlık kişinin vücut bütünlüğünün yerinde olmasıdır .
Bunun olmaması durumunda ise fiziksel sağlıktan bahsedilemeyecektir .  
Sosyal sağlık : En başta aile olmak üzere ve arkadaşlardan destek alan duygusu şeklinde açıklanmaktadır .
Sağlılığın yalnız biyolojik sebeplerden oluşmadığını içeriğinde sosyal nedenlerinde olabileceği , hayatın getirmiş oldu sosyolojik sorunların sağlığı olumsuz etkileyebileceğini belirtebiliriz .
Özellikle yakın arkadaş , aile ve çevreninin bu durumda etki yaptıklarını , hem pozitif hem de negatif etkilerinin olabileceğini ifade edebiliriz .
Bu yönüyle sosyal sağlığın önemli olabileceğini diğer sağlığın boyutları ile beraber değerlendirilmesi gelmektedir .  
Ruhsal sağlık : Dini prensipleri veya inançları ya da ahlaki prensipleri kabul etme ve ortaya koyma olarak açıklanabilir ki bunun sağlığın önemli alanı olarak değerlendirmek gerekir .
Ruhsal sağlık boyutu olayın psikiyatri tarafıyla yakın ilişki içindedir .
İnanç kavramları dini ritüeller gibi hususlar alanda daha çok değerlendirilmektedir .
Fakat tıbbi hizmetler açısından değerlendirmek gerekmektedir .
Olayın klinik boyutları ile ele alındığı psikiyatri uzmanları tarafından ele alınması gerektiğini açıklayabiliriz .  
Cinsel sağlık : Bireyin cinselliğini tatmin edici şekilde ifade etmeyi başarma ve bunu kabul etmesi yetisi olarak ifade edilebilir .
İnsanlar hayatın her evresinde kendilerini gerçekleştirmek ister .
Abraham Maslow'un ihtiyaçlar hiyerarşisini dikkate aldığımızda yaşamsal evrenin ilgili göstergeleri arasında cinselliği ve sonrasında hayatında sağlıklı olmayı gerektiğini belirtebiliriz .
Cinsel sağlık insanınlarda açısında yaşamın devamı konusunda önemlidir .  
Zihinsel sağlı : Kişinin kendi değerine inancı ve olumlu düşünce yapısı olarak gösterilmektedir .
Örneğin sorunlarla mücadele etme ve kendini iyi hissetme olarak açıklanabilir .
Fakat bunun temelinde inanç duyguları bulunmakta ve her inançta hayatta kalma sorunlarla mücadele etmek gibi düşüncelerin olabileceğini belirtebiliriz .  
Duygusal sağlık : İlişki kurarak duygularını ifade etme yeteneği olarak gösterilebilir .
Örneğin bir kişinin çevresi tarafından sevildiğini hissetmesi .
Bu duygunun sağlığı pozitif yönde etkilediğini belirtebiliriz .
Patch Adams paradoksundaki hastalara olan yaklaşımı dikkate alınca bunun çokta önemli bir değer olduğunu yaşam ömrüne pozitif katkılar sağladığını açıklamak mümkündür .
Toplumsal sağlık ise sağlık ile bir toplumun nasıl yapılanacağı arasındaki bağ olarak kabul edilmektedir .
Barınma , barış yiyecek gelir benzeri alt yapıları ve toplum içinde yer alan bölünme ve bütünleşmelerin derecelerini içermektedir .
Çevresel açıdan sağlık ise insanların yaşamış olduğu fiziksel çevreyi göstermektedir .
Ev , ulaşım , hijyen , temiz su imkanı ve kirliliği bulundurmaktadır .
İlgili diyagram , sağlığı bir bütüncül açıdan ele almakta olup yaşamış olduğumuz zamanın , sağlığı geliştirme çabalarında yol gösterici olarak değerlendirilmektedir .
Elbette bütün bu değerlendirmeler ışığında gösterilen çabaların tamamı daha iyi sağlık şartlarında yaşamaktır .
Sağlık yalnızca gösterilen tıbbi hizmetler şeklinde değerlendirilmemelidir .
Tıbbi hizmetlerle beraber çevresel , toplumsal , fiziksel , zihinsel , ruhsal ve duygusal değerlendirmelerin de yerinde olması beklenmektedir .
Bu faktörlerin bir kaçının veya birinin eksik olması durumunda sağlıksız bir bireysen söz edilebilir .
Fakat toplumun ortak olarak kabul ettiği azami şartların sağlanması durumundan da sağlıktan söz edilebilir .
Örneğin herkese fiziksel , ruhsal ve zihinsel yeterliliğe sahip olabilir ancak sağlıklı olmak isteniyorsa sosyal anlamda da tam bir iyilik halinin olması gerekecektir .
Kişisel Boyutlar Beraber Değerlendirilebilir Mi ?
Bütün kişisel sağlık boyutlarının önemli olduğunu açıklayabiliriz .
Ancak bunların arasında ilk dikkat edilmesi ruhsal , fiziksel ve aynı zamanda sosyal sağlık boyutları olacaktır .
Ruhsal boyutun diğer boyutları ile beraber değerlendirilmesi gerekmektedir .
Özellikle tıbbi hizmetlerde yaşanan önemli değişimler ruhsal sağlık boyutunu akıl ve bilimle dikkate alınması gerektiği yönündedir .  Fiziksel , sosyal ruhsal ve duygusal sağlık boyutlarının bir bütün içinde göz önünde bulundurulması faydalı olacaktır .
Sonuç olarak beraber değerlendirilmelidir .  
İyilik ve Çevresel Modeli Nasıldır ?
İyilik Hali Modeli : İyilik hali modeli Dünya Sağlık Örgütü'nün ifade etmiş olduğu ilgili tanımın içinde yer almaktadır .
İyilik hali ile beraber bedensel , ruhsal ve sosyal faktörlerinde beraber değerlendirilebileceği açıklanmıştır .
Özel algılama , gayret , dini inançlar , telkin , bedenle zihin arasındaki ilişki bu model kapsamında anlam bulduğunu açıklayabiliriz .  Çevresel model tıbbi model kapsamında yer almaktadır .
Çevresel uyumlama modeline bakılacak olursa sağlık , bireyin içinde bulunduğu fiziksel ve sosyal çevreye uyum gösterme kapasitesiyle yakın ilişki içindedir .
Örneğin yoğun iş temposuna yönelik bireylerin yaşamış olduğu fiziksel ve duygusal sorunlarla ortaya çıkan stresler ve neticesinde meydana gelebilecek hastalıklardır .
James S. Larson'ın Yaklaşımı Nasıldır ?
Sağlığın negatif ve olumsuz tanımlarında daha önceki dönemlerde ağırlıklı olarak tıbbi ve biyoloji değerlendirmeler kullanılırken , sağlığın olumlu tanımlamalarında fiziksel , zihinsel ve sosyal faktörler bir arada kullanılmaktadır .
Netice olarak bilimsel disiplinlerin daha kapsamlı etkileşimleri söz konusu olacaktır .
Sağlığın Sosyalleşmesi
Sağlığın sosyal modelini açıklamadan önce , sosyal model ile tıbbi model arasında bir geçiş sorumluluğu gören ve salutogenesis kavramı üzerinde durmak gerekmektedir .
Salus = sağlık ve genesis = köken : Sağlığın kökenini araştırma anlamlarına gelmektedir .
1993 yılında Aaron Antonovsky gerçekleştirmiş olduğu araştırmada , insanları nelerin hasta ettiği değil insanların tam olarak neyin sağlıklı tuttuğu üzerinde durmuştur .
Salutogenic paradigma , bir takım insanların nasıl sağlıklı durabildikleri , stres benzeri olumsuz etkenlerin hayatın kaçınılmaz durumları olduğu üzerinde ciddi bir şekilde durmaktadır .
" Hekimlik mesleğinin toplumsal bakışı nasıldır ? Tıbbi model yaklaşımındaki değerlendirmeler nasıldır ? Sosyal model ve sağlığın sosyalleşmesi nasıldır ? Rudolph Virchow ve Cirginlioğlu yaklaşımı nasıldır ? " sorularına cevap bulmaya çalıştık .
Hekimlik Mesleğinin Toplumsal Bakışı Nasıldır ?
Tıp mesleğinin gücü kültürel ve sosyal otoritesinden kaynaklanmaktadır .
Örneğin hekimin teşhisini gerçekleştirmiş olduğu hastalığı olan hastanın neler yapması gerektiğini anlatarak davranışını kontrol eder .
Bu durumda sosyal otorite sağlanmış olunur .
Tarihi geçmişe bakıldığında sosyal otorite çeşitli kaynaklardan geldiği görülmektedir .
Hekimin büyük sosyal statüsü ve prestijinden , kanunun teknoloji ve bilimdeki ilerlemeye artan saygısından , medyanın hekimlik statüsünü konulan diziler ve filmler gibi katkıda yer etmesinde .
Bunlarla hekimlerin hemşirelere , teknisyenlere ve altlarında çalışan diğer diğer sağlık çalışanları neler yapmaları gerektiği söyledikleri ve içinde bulundukları hiyerarşiyi de eklemek mümkündür .
Sosyal otorite ile beraber kültürel otorite de dikkate alınmalıdır .
Herhangi bir hasta hastalığı kapsamında hekime başvurduğunda , hekim hastanın durumunu öncelikle değerlendirerek teşhis edecek ve daha sonra ise tedavisini gerçekleştirecek kişidir .
İletişimden dolayı hekim hastanın gerçekliğini değerlendirerek tanımlar ve hem sosyal hem de kültürel otorite uygular .
Bununla beraber tıbbi model , tarih boyunca tıp uzman hekimlerinde genellikle Latinceyi kullanmalarının ve kendilerine hususi bir üst - dil meydana getirmeleriyle bir hegemonya kurmalarına sebep olmuştur .
Bu egemenlik yaşadığımız zaman diliminde diğer meslekler tarafından çoğunlukla kırılmıştır .
Tıbbi Model Yaklaşımındaki Değerlendirmeler Nasıldır ?
Tıbbileşme kavramı Zola'ya tarafından ortaya atılmış olup buna göre tıp kurumunun büyümesi ve normali dışında , insan yaşamının doğal süreçlerinin tıbbi açıdan ele alınmasıdır .
Tıbbileşme neticesinde , insan gelişmesinin yaşamsal ve sıradan halleri ( kısırlık , menopoz vb. ) hekimlerin ve diğer sağlık personellerinin uzmanlık alanı haline gelmiştir .
Örneğin menopoz benzeri bir yaşamsal durumda tedavi seçenekleri arasında yer alan hormon replasman tedavisi bugün itibariyle hekimler arasında tartışılan bir konu durumundadır .
Replasman tedavisi bazı doktorlar tarafından gereksiz görülmekte , bazı araştırmalar sonucunda meme kanseri gibi hastalıklara neden olduğu iddia edilmektedir .
Bununla ilgili bilimsel çalışmalar , kitle iletişim mesajları başta olmak üzere profesyonel örgütler ve kişilerden gelen mesajlar olmak üzere ; birçok kaynaktan gelen bilgiler söz konusudur .
Birçok Avrupa ülkesinde sağlık hizmetlerinde uygulamalarındaki üstünlük profesyonel görüş olarak kabul edilen tıbbi model oldukça etkilidir .
Sosyal medya da sağlık konularıyla ilgili haberlerde , belgesellerde , hastane dramaların da vs ağırlıklı bir görüş bulunmaktadır .
Özetle tıp , sosyal medya tarafından ideolojik ve sosyal bir güç olarak büyütülmektedir .
Böylece tıbbi model toplumun bir çoğu tarafından kabul edilen bir durum haline gelmektedir .
Bu konuda toplumun pek de haksız olduğunu söyleyemeyiz .
Kişi yaşamı boyunca , sağlıklı beslenmenin tam olarak ne anlama geldiğini bilmeden hastalıklara yakalanması durumunda hekimin bilgisine güvenmek dışında herhangi bir seçeneği bulunmayacaktır .
Hekimin lisans eğitimi boyunca insan anotomisine , hastalıklar ve çözüm yolları konusunda elde etmiş olduğu eğitimlerle beraber pratisyen mesleğine devam edebilir .
Daha sonra uzmanlık eğitimini tamamlayarak alanı kapsamında hastaların tedavilerini gerçekleştirebilir .
Fakat bir bilgi asimetriği söz konusudur .
Hasta olan birey hastalığı konusunda en geniş tanımlamaları ve ifadeleri kullanarak sağlığı konusunda en çok bilgiye sahip olması beklenmektedir .
Ancak yukarıda da açıkladığımız üzeri hekimin hastalıkların teşhisi ve tedavilerine yönelik eğitim almasından dolayı hastayı sağlığına kavuşturması kapsamında bilgi birikimine daha çok önem verildiği anlaşılmaktadır ki bu durum asimetrik bilgi ile tarif edilebilmektedir .  
Sosyal Model ve Sağlığın Sosyalleşmesi Nasıldır ?
Sağlığın sosyal modelini açıklamadan önce , sosyal model ile tıbbi model arasında bir geçiş sorumluluğu gören ve salutogenesis kavramı üzerinde durmak gerekmektedir .
Salus = sağlık ve genesis = köken : sağlığın kökenini araştırma anlamlarına gelmektedir .
1993 yılında Aaron Antonovsky gerçekleştirmiş olduğu araştırmada , insanları nelerin hasta ettiği değil insanların tam olarak neyin sağlıklı tuttuğu üzerinde durmuştur .
Salutogenic paradigma , bir takım insanların nasıl sağlıklı durabildikleri , stres benzeri olumsuz etkenlerin hayatın kaçınılmaz durumları olduğu üzerinde ciddi bir şekilde durmaktadır .
Diğer bir ifadeyle merkezi çıkış noktası , sağlık ve stres arasındaki ilişkileri dikkate alan , davranışsal diyebileceğimiz immünoloji olarak bilinmektedir .
Sosyal model , sağlığın çok sebepli teorilerinin mantığını özümser ve sağlığın biyolojik etkenler kadar ekonomik , politik , psikolojik , sosyal , kültürel ve çevresel faktörler tarafından etkilendiğini ortaya çıkarmaktadır .
Örneğin çok et yeme kültürünün olduğu bir toplumda padişah hastalığı olarak bilinen gut hastalığına neden olabilmektedir .
Bu hastalık karaciğer temelli bir sorun olarak ortaya çıkmakta ve ayak baş parmaklarında iltihap olarak görülmektedir .  İlgili faktörlerdeki eşitsizliği tamamen ortadan kaldırmak ve eşitliği gerçekleştirmek sosyal modelde oldukça önemlidir .
Sosyal model , hiçbir şekilde tıbbi modeli dışlamamaktadır fakat sağlık ve hastalığın kapsamında oluştuğu çevresel ve sosyal yapıyı geliştirmek ve tanımlamak için tıbbi modele çok büyük katkıda bulunmaktadır .
Sosyal tıbbin ilk kurucularından biri olan Rudolph Virchow'a göre toplumla ilişkisi olduğu yönündedir .
Ekonomik ve sosyal şartların sağlık üzerinde oldukça önemli etkileri vardır .
Bu sebeple de bir hastalıkla savaşmada atılacak adımlar hem tıbbi hem de sosyal de olması beklenmektedir .
Cirginlioğlu da benzer doğrultuda insan sağlığını etkileyen etmenlerin incelenmesinde sosyal bakış açısını gerekli görmektedir .
Hastalıkların önlenmesinde , tedavi edilmesinde kullanılacak bilgilerin ve verilerin sosyoloji kapsamında üretildiğini ifade eden Cirhinlioğlu , sigara bağımlılığı konsun da bireyin sigara içmeye sebep olan etkenlerin , sağlığını riske atmasının nedenlerini , ki bu nedenler taklit , ailesel sorunlar , büyüklerine özenme gibi gösterilebilir , bunların araştırılmasının tedavi amacıyla önemli bilgiler oluşturduğunu açıklamaktadır .
Nihai olara tıbbi model , sigara alışkanlığını ve bu davranışın neticesinde de insan hayatının tehlikeye atılmasını ifade etmede tek başına yetersiz kalmaktadır .
Bu olayın psikolojik boyutlarının da tamamen ele alınması gerekmektedir .
Problemin yalnız bir tıbbi boyutun olmadığı , kişinin hayatı boyunca karşılaşmış olduğu sorunlarında dikkate alınması gereği .  
Rudolph Virchow ve Cirginlioğlu Yaklaşımı Nasıldır ?
Sosyal tıbbin ilk kurucularından biri olan Rudolph Virchow'a göre toplumla ilişkisi olduğu yönündedir .
Ekonomik ve sosyal şartların sağlık üzerinde oldukça önemli etkileri vardır .
Bu sebeple de bir hastalıkla savaşmada atılacak adımlar hem tıbbi hem de sosyal de olması beklenmektedir .
Cirginlioğlu da benzer doğrultuda insan sağlığını etkileyen etmenlerin incelenmesinde sosyal bakış açısını gerekli görmektedir .
Tıp Mesleğinin Gücü Nereden Kaynaklanır ?
Tıp meleğindeki enerji ve güç , sosyal ve kültürel otoritelerden kaynaklanmaktadır .
Örneğin doktorun teşhisini yapmış olduğu hastalığın , hastanın bu konuda neler yapması ve nasıl davranması gerektiği detaylı bir şekilde anlatarak , onun davranışını kontrol etmeye çalışır .
Tarihsel süreçte sosyal otoritenin farklı kaynaklardan geldiği görülmektedir .
Doktorun büyük sosyal statüsü ve halk tarafından görünen prestijinin temelinde kanunlar , teknoloji ve bilimdeki ilerlemelerden dolayı kaynaklanmaktadır .
Medya tarafından doktorluk mesleği kapsamında yapılan filmler ve dizilere yer verilmesi ayrı bir başlık olarak değerlendirilmelidir .  
Replasman Tedavisi Sakıncalı Mıdır ?
Kandınlarda görülen menopoz benzeri bir durumda tedavi yapma seçenekleri arasında yer verilen hormon replasman tedavisi günümüz itibariyle doktorlar arasında tartışıla gelen bir konudur .
Bu tedavi yönteminin kimi doktorlar tarafından gereksiz görülürken , bazı araştırmacı uzmanlar yapmış olduklar neticesinde meme kanseri benzeri hastalıklara neden olduğunu açıklamıştır .
Bu kapsamda yapılan bilimsel çalışmalar , kitle iletişim haberleri başta olmak üzere kişilerden ve profesyonel örgütlerden gelen mesajlar olmak üzere ; pekçok kaynaktan gelinen bilgiler söz konusudur .  
Sağlığın Tanımlama Yaklaşımı
Sağlığa getirilen tanımlara bakıldığında sağlıklı olmanın ne anlama geldiğini , sağlığı muhafaza etmenin kimin sorumluluğu altında yer aldığını , rahatsızlık ve hastalığın nasıl yorumlanması gerektiğine yönelik karışık bilgilerin bulundurulduğu ve bu bilgilerin barındırıldığı bilinmektedir .
İlgili tanımlar , geniş bireysel , kültürel ve sosyal yorumlamaların temeli durumundadır .
Bununla beraber sağlığın evrensel tanımına gidebilmede ideal , ütopik birtakım kavramlaştırmalar da ayrıca söz konusu olabilmektedir .
Hemen hemen bütün toplum kültürel varlığı doğrultusunda hastalık ve sağlık kavramlarını ele alır .
Bu çalışmamızda " Sağlık kavramının tanımlanması nasıldır ? Sağlık tanımlamasına getirilen yaklaşımlar nelerdir ? Hastalık ve rahatsızlık tanımlaması nasıldır ? " gibi sorulara cevap bulmaya çalıştık .
Sağlık Kavramının Tanımlanması Nasıldır ?
Sağlık kavramının sosyal bir hak olarak görülmesinin ardından , sağlık tanımları ve modellerine geçmeden önce etimolojik yapı itibariyle kelimenin Türkçede " hayatta olmak " " sağ olmak " kelime kökenlerinden geldiğini belirtebiliriz .
İngilizcede ise sağlık " health " kelimesi , çok eski dönemlerdeki İngilizcede heal " hael " kökünden türemiş olup ayrıca " whole " bütün anlamına gelmektedir .
Sağlık ;  tam bir bütün olarak kişiyi ve onun sıhhatliliğini , sağlamlığın veya iyilik halini işaret eder . Whole kelimesine dikkatli bir şekilde değerlendirildiğinde whole zinde ve dinç kökenlerinden geldiği anlaşılmaktadır .
Bu kelimede kaynağını " holy " ( kutsal kavramından ) aldığını belirtebiliriz .
Burada kutsallık özellikle de Anglo - Sakson dillerinde sağlıkla benzer hatta aynı kökenden gelmektedir .
Bu sağlık - din ilişkisi yüzyıllar boyu devam etmiş ve halende birtakım kültürlerde de bu durum devam etmektedir .
Mathien'e göre sağlık kelimesinin değerlendirilmesinde oldukça zengin bir anlamı bulunmaktadır .
Umut ve ideallerle beraber korku ve kaygı kişilerin bedenen ve ruhen maruz kalabilecekleri saldırılar bakımından bu anlamlar çoğaltılmaktadır .
Mutlaka herkesin sağlık hakkında söyleyebilecekleri birtakım şeyler bulunmaktadır .
Ayrıca herkes kendi mutluluk algılamasına göre bu tanımlamaya bazı şeyler yükleyebilmektedir .
Aristocunun değerlendirmesi ışığında mutluluğun da “ bir yaşam kalitesi ' ' ve “ bir korunma ” ideolojisine bağlı olduğu unutulmamalıdır .
21 .
Yüzyılın reklam ve halkla ilişkiler kampanyalarında Aristocu mutlulukta gösterilen bu kavramları daha çok sofistik bir biçimde kullanmaktadırlar .
Sağlık Tanımlamasına Getirilen Yaklaşımlar Nelerdir ?
Sağlık kavramına getirilen yaklaşımlar her ne kadar kültürden kültüre göre değişiklik gösterse de nihayetinde insan olmanın evrensel bağlamı sebebi ile sağlığa da evrensel tanımın yapılması beklenmektedir .
Fakat bu ihtiyaç kendi içinde birtakım güçlükleri de getirmektedir .
Sağlığa getirilen tanımlara bakıldığında sağlıklı olmanın ne anlama geldiğini , sağlığı muhafaza etmenin kimin sorumluluğu altında yer aldığını , rahatsızlık ve hastalığın nasıl yorumlanması gerektiğine yönelik karışık bilgilerin bulundurulduğu ve bu bilgilerin barındırıldığı bilinmektedir .
İlgili tanımlar , geniş bireysel , kültürel ve sosyal yorumlamaların temeli durumundadır .
Bununla beraber sağlığın evrensel tanımına gidebilmede ideal , ütopik birtakım kavramlaştırmalar da ayrıca söz konusu olabilmektedir .
Hemen hemen bütün toplum kültürel varlığı doğrultusunda hastalık ve sağlık kavramlarını ele alır .
Örneğin bir kabilede hastalıklar insani veya doğa üstü kötücül durumlardan kaynaklanır .
Yapılan teşhis ise kimin bunlardan etkilendiğini bulma olayıdır .
Yapılacak tedavide ise bu ruhları kendinde bulunduran kişide tören düzenlemek olmuştur .
Geleneksel olarak kabul edilen Çin tıbbı ise “ Yin ve Yang ” dikotomisi üzerine yapılmış olup kadın ve erkek , soğuk ve sıcak gibi .
Bu ölçütler semptomlara , diyete ayrıca tedavilere uygulanmıştır .
Bir başka örnek ise akapunktur ve bitkisel Çin alternatif tedavi yöntemleri ise bu dikotomiden kaynaklanmaktadır .
Yaşamış olduğumuz zaman diliminde farklı kültürlerde farklı hastalık tanımlamaları söz konusudur .
Hatta bir kültürdeki alt gruplar nezdinde , aynı evde hayatını sürdürmüş farklı kuşaklardan aile üyelerinin bile hastalık ve sağlığı tanımlamaları arasında farklılıklar olabilmektedir .
Bu açıdan sağlıkla ilgili çağın modern kavramları ele alırken iki türün birbiriyle entegreli disiplinden faydalanıldığını belirtebiliriz : kamu sağlığı ve tıp .
Tıp kişilerin sağlığı üzerinde dururken , kamu sağlığı daha çok popülasyonların sağlığı üzerinde durmaktadır .
İnsanların sağlıklı olabilme durumlarını şartlarını sağlama olarak açıklanabilen kamu sağlığının ; sağlığı geliştirme ve yükseltme amacı bulunmaktadır .
Kamu sağlığı bakış açısı kapsamında değerlendirildiğinde sağlığın en temel şartlarından biri tıbbi ve diğer sağlık hizmetlerinin yapılabilirliği oluştursa da , sağlık hizmetinin sağlık için ihtiyaç olduğu fakat yeterli olmadığının da bilinmesi gerekmektedir .
Sağlık kavramının tanımının yapılabilmesi için öncelikle sağlık algılamalarının ortaya çıkış noktasını meydana getiren hastalık ve rahatsızlık kavramlarının 21. yüzyıla kadar geçirmiş olduğu süreç ele alınması beklenmektedir .
Hastalık ve Rahatsızlık Tanımlaması Nasıldır ?
İnsanlığın ilk dönemlerinde kötü ruhlar cinler ve aynı zamanda kötü niyetli kişilerin bakışlarının hastalıklara yol açığı kabul edilmekte idi .
İnsanlar arasında salgının ortaya çıkması ile beraber büyücülerden yardım isteniyor ve ayinler yapılıyordu .
İlkçağların hastalığın görülme nedeni doğa üstü güçlerin varlığıydı .
Hastalık o dönemki tanımı günümüzün tamından oldukça farklıydı .
Bilim tarihinde hastalık kavramının geçirmiş olduğu dönemi araştıran Locker'a göre hastalık kavramı insanlığın ilk dönemlerinden itibaren birkaç süreçten geçtikten sonra çağımızda kullanılan anlama yakın bir anlama sahip olmuştur .
Hipokrat yaklaşımına göre sağlık , insanın çevresindeki toprak , ısı rüzgar , yiyecekler ile kendisine ait yeme içme alışkanlıkları , çalışma ortamı ve cinsel yaşam gibi bir çeşit özel şartlar arasındaki ölçütlerde meydana gelmektedir .
İnsanoğlunun çevresiyle olan etkileşimi ölçüsünde oluşturulan iç dengesi dört farklı sıvı ile bunlar ; balgam , kan , siyah safra ve sarı safra : hava , su , ateş ve dünya ile ilişkilendirilerek gösterilmektedir .
Yani özetle hastalıkların doğal sebeplerden dolayı meydana geldiği ve elementler ya da mevsimler tarafından etkilenen ilgili dört sıvının arasındaki dengesizliğin varlığına inanılıyordu .
Fakat çok sonraları Dünya Sağlık Örgütü'nün yapmış olduğu tanım kapsamında sağlığın ; bedenen ruhen ve sosyal anlamda tam bir iyilik halinin olduğu vurgulanmıştır .
Bu dört vurgun oldukça önemli olduğunu söyleyebiliriz .
Çünkü sağlık yalnız bedenen yani biyolojik olarak değerlendirilebilecek bir durum değildir .
Konuya dahil edilen ruhen anlamında söz konusudur .
Yani biyolojik olarak sağlıklı olunabilir fakat ruhsal olarak bazı sorunlar meydana gelmeside mümkündür .
Bu sorunların ortaya çıkmasıda bir hastalık belirtisidir .
Örneğin panik atanak olunması veya depresif durumlara düşülmesi bir hastalık şeklidir .
Bedenen ve ruhen sağlıklı olmak yeterli olmayabilir kimi durumlarda .
Bunlarla beraber sosyal anlamda tam iyilik halinde bulunulması beklenmektedir .
Nihayetinde sağlık bir saç olduğunu değerlendirirsek bu saçın ayakları bedenen , ruhen , sosyal ve iyilik halinin olması değerlendirmelerini bu saçın ayaklarına benzetilebilir .
Birinin eksik olması halinde saçın yani sağlığın denge durması oldukça güç olacaktır .  
Mathien Değerlendirmesi Nasıldır ?
Mathien'e göre sağlık kelimesinin değerlendirilmesinde oldukça zengin bir anlamı bulunmaktadır .
Umut ve ideallerle beraber korku ve kaygı kişilerin bedenen ve ruhen maruz kalabilecekleri saldırılar bakımından bu anlamlar çoğaltılmaktadır .
Mutlaka herkesin sağlık hakkında söyleyebilecekleri birtakım şeyler bulunmaktadır .
Ayrıca herkes kendi mutluluk algılamasına göre bu tanımlamaya bazı şeyler yükleyebilmektedir .
Aristocunun değerlendirmesi ışığında mutluluğun da “ bir yaşam kalitesi ' ' ve “ bir korunma ” ideolojisine bağlı olduğu unutulmamalıdır .
Hipokrat Yaklaşımı Nasıldır ?
Hipokrat yaklaşımına göre sağlık , insanın çevresindeki toprak , ısı rüzgar , yiyecekler ile kendisine ait yeme içme alışkanlıkları , çalışma ortamı ve cinsel yaşam gibi bir çeşit özel şartlar arasındaki ölçütlerde meydana gelmektedir .
İnsanoğlunun çevresiyle olan etkileşimi ölçüsünde oluşturulan iç dengesi dört farklı sıvı ile bunlar ; balgam , kan , siyah safra ve sarı safra : hava , su , ateş ve dünya ile ilişkilendirilerek gösterilmektedir .
Kamu Sağlığı Yaklaşımı Nasıldır ?
Bu açıdan sağlıkla ilgili çağın modern kavramları ele alırken iki türün birbiriyle entegreli disiplinden faydalanıldığını belirtebiliriz : kamu sağlığı ve tıp .
Tıp kişilerin sağlığı üzerinde dururken , kamu sağlığı daha çok popülasyonların sağlığı üzerinde durmaktadır .
İnsanların sağlıklı olabilme durumlarını şartlarını sağlama olarak açıklanabilen kamu sağlığının ; sağlığı geliştirme ve yükseltme amacı bulunmaktadır .  
Sağlığın Uluslararası Hukuki Yaklaşımı
21. yüzyılın ilk çeyreğinde hastalık kavramının , sağlık kavramının gerisinde kaldığı görülmekte , sağlığın korunması ve daha da geliştirilmesinde devletle beraber özel sektör ve sivil toplum kuruluşları da sorumluluğun pay edilmesi söz konusu olmaktadır .
Sağlığın bir insan hakkı olduğu unutulmamalıdır .
Sağlık , toplumu meydana getiren bireylerin en önemli gündem maddeleri ve kamusal güçlerin faaliyet alanı olarak gösterilmektedir .
Sağlık bugüne kadar tam bir evrensel tanıma ulaşamamıştır , fakat temel insan hakkı olması sebebi ile demokrasilerin ortak ve vazgeçilmez değeridir .
Sağlığa İlişkin Temel Yaklaşımlar Nasıldır ?
Sağlık , toplumu meydana getiren bireylerin en önemli gündem maddeleri ve kamusal güçlerin faaliyet alanı olarak gösterilmektedir .
Sağlık bugüne kadar tam bir evrensel tanıma ulaşamamıştır , fakat temel insan hakkı olması sebebi ile demokrasilerin ortak ve vazgeçilmez değeridir .
Hastalık ve sağlık kavramlarının tanımlamalarının yapılması , insanlığın çok eski dönemlerden günümüzün globalleşen dünyasına gerçekleştiği yolculukta çeşitli aşamalardan geçmiştir .
Sağlığın diğer tanımlarında tıbbi modelin kullanılması günümüz itibariyle yetersiz kalmakla beraber çeşitli endişelere neden olabilmektedir .
Sağlığı , tıbbileştirmeyi yadsımadan daha holistik bakış açısı ile ele alan “ sosyalleştirilmiş ” modeller , sağlığın yükseltilmesi faaliyetlerinin temellerini yapmaktadır .
Bununla beraber 21. yüzyılın ilk çeyreğinde hastalık kavramının , sağlık kavramının gerisinde kaldığı görülmekte , sağlığın korunması ve daha da geliştirilmesinde devletle beraber özel sektör ve sivil toplum kuruluşlarıda sorumluluğun pay edilmesi söz konusu olmaktadır .
Sağlığın bir insan hakkı olduğu unutulmamalıdır .
Sağlığın İnsan Hakkı Olarak Tanınması Nasıldır ?
İnsanoğlunun en temel hakkı olan sağlık , diğer insan haklarının yapılabilmesi için bir ihtiyaçtır .
Barınma , beslenme , çalışma , yaşama , öğrenim , işkenceye ve ırk ayrımına uğramama , bilgi edinme , özel yaşama saygı , toplanma ve gösteri yürüyüş hakları gibi hak ve özgürlüklerin gerçekleşmesi gibi bütün haklar sağlık hakkı ile yakından ilgilidir ve doğrudan ona bağlıdır .
1948 yılında çıkarılan İnsan Hakları Evrensel Bildirinin ilgili 3. maddesinde “ Yaşamak , kişi güvenliği ve özgürlük herkesin hakkıdır . ” ifadesine yer vermektedir .
Bireye doğuştan gelen bu yaşam hakkı ile beraber sağlık hakkına da sahip olacağını belirtebiliriz .
İlgili bildirinin 25 .
Maddesinde “ Herkesin , gerek ailesi ve gerekse kendisi için mesken , giyim , yiyecek , tıbbi bakım , gerekli sosyal hizmetlerde dahil olmak üzere sağlığını aynı zamanda refahını gerçekleştirecek uygun bir hayat düzeyine ve hastalık , sakatlık , işsizlik , dulluk , ihtiyarlık ya da geçim olanaklarından isteği dışında mahrum bırakacak diğer durumlarda güvenliğe hakkı bulunmaktadır . ” şeklinde yer verilmiştir .
" Sağlık hakkı " sosyal , kültürel ve ekonomik hakların olduğu ikinci kuşak insan hakları arasında yer almaktadır .
İlgili kuşaktaki haklar birinci kuşaktan ayrı olarak “ bireylerin tek başına yapmaları mümkün olmayan haklardan olup devletin pozitif bir edimde bulunarak , hakkın yapılmasına aktif olarak katılma gerekliliği kapsamında siyasal ve medeni haklardan ayrılır .
Ekonomik , kültürel ve toplumsal haklar uluslararası sözleşmenin 12. maddesinin ilgili 1. fıkrasında : “ Bahsi geçen sözleşmeye taraf devletler , herkesin ulaşabilir en yüksek ruhsal ve bedensel sağlık standartlarından faydalanma hakkını tanır . ” yaklaşımı ile sağlık hakkının bir tanımlaması gerçekleştirilmiş ve sağlığın korunması hakkına herhangi bir sınırlama getirilmemiştir .
Aynı maddenin ikinci 2 .
Fıkrasında ise “ ilgili sözleşmeye taraf olan devletler nezdinde " bu hakkın tam olarak yapılmak üzere gerçekleştirilecek girişimler ;
Çocuk ölümlerinin ve ölü doğum oranlarının indirgenmesi ve çocuğun sağlıklı büyümesi kapsamında önemlerin alınması
Endüstri ve çevre sağlığının her kapsamda iyileştirilmesi
Yöresel ve salgın hastalıklarla , mesleki ve öteki hastalıkların engellenmesi , denetlenmesi ve sağıltımı
" Herhangi bir hastalık halinde herkese tıbbi bakım ve hizmet sağlayacak koşulların oluşturulması için ihtiyaç duyulan şartları içerir . ” ifadelerine yer verilerek insanın sağlıklı bir hayatı devam ettirebilmesi adına , sağlığı yükseltme faaliyetleri için taraf olan ülkelerin sorumluluklarını belirtmiştir .
Türkiye'de Sağlığın Hukuki Dayanağı Nasıldır ?
Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesini eklenen ve Avrupa Konseyi Ülkelerinde yapılmakta olan ve 1961 yılında çıkarılan Avrupa Sosyal Şartı'nın 11. maddesine göre ; sağlığın korunması hakkının tam olarak kullanılmasını sağlamak üzere Akit Taraflar , ya kamusal ya da doğrudan doğruya veya özel örgütlerle iş beraberliği kapsamında diğer tedbirlerin yanısıra :
Sağlığın bozulmasına neden olacak sebepleri olabildiğince ortadan kaldırmak ;
Sağlık konularında bireysel bireysel sorumluluğu teşvik etmek ve sağlığı geliştirmek üzere eğitim ve danışmanlık kolaylıklarını sağlamak ;
Başta salgın olmak üzere bölgesel ve diğer hastalıklar ile kazaların olabildiğince önüne geçmek ; adına planlanmış uygun olabilecek tedbirler almayı taahhüt etmek gibi sağlığın geliştirilmesi ve korunması kamu ve özel sektörün beraber korunması gerektiği düşünülmüştür .
Türkiye Cumhuriyetinin Akit olduğu ve yukarıda yer alan uluslararası sözleşmelerle beraber , TC 1982 yılında çıkarılmış olunan Anayasasının 17 .
Maddesin de yer alan “ Her kişi yaşama , maddi ve manevi varlığını koruma ve geliştirme hakkına sahiptir . ” bir diğer önemli bir madde ise 56 .
Maddedir .
Bu madde kapsamında herkes dengeli ve sağlıklı bir çevrede yaşama hakkına sahiptir .
Çevreyi korumak ve geliştirmek aynı zamanda kirlenmesini önlemek vatandaşların ve devletin ödevi olarak belirtilmiştir .
Bu açıdan sağlık bir anayasal korunma olarak ifade edilmektedir .
Bununla beraber yine bu metinlerde , ikinci kuşak bir hak olması sebebiyle sağlığın korunmasını ve geliştirmesinin ayrıca devletin yükümlülüğü altında olduğu açıklanmıştır .
Yukarıda yer alan ilgili değerlendirmeler ışığında sağlık ; uluslararası sözleşmeler ve belgelerle , anayasal metinlerle temel insan hakkı olarak ifade edilmiştir .
Kişinin sağlık hakkının , yaşanılan ülkenin sosyo - ekonomik yapısına bağımlı olduğu dikkate alınmalıdır .
İnsan Hakları Evrensel Bildiresi Yaklaşımı Nasıldır ?
1948 yılında çıkarılan İnsan Hakları Evrensel Bildirinin ilgili 3. maddesinde “ Yaşamak , kişi güvenliği ve özgürlük herkesin hakkıdır . ” ifadesine yer vermektedir .
Bireye doğuştan gelen bu yaşam hakkı ile beraber sağlık hakkına da sahip olacağını belirtebiliriz .
İlgili bildirinin 25 .
Maddesinde “ Herkesin , gerek ailesi ve gerekse kendisi için mesken , giyim , yiyecek , tıbbi bakım , gerekli sosyal hizmetlerde dahil olmak üzere sağlığını aynı zamanda refahını gerçekleştirecek uygun bir hayat düzeyine ve hastalık , sakatlık , işsizlik , dulluk , ihtiyarlık ya da geçim olanaklarından isteği dışında mahrum bırakacak diğer durumlarda güvenliğe hakkı bulunmaktadır ” şeklinde yer verilmiştir .
Devletlerin Sağlığa Yaklaşımları Nasıldır ?
Çocuk ölümlerinin ve ölü doğum oranlarının indirgenmesi ve çocuğun sağlıklı büyümesi kapsamında önemlerin alınması .  Endüstri ve çevre sağlığının her kapsamda iyileştirilmesi .
Yöresel ve salgın hastalıklarla , mesleki ve öteki hastalıkların engellenmesi , denetlenmesi ve sağıltımı .
Herhangi bir hastalık halinde herkese tıbbi bakım ve hizmet sağlayacak koşulların oluşturulması için ihtiyaç duyulan şartları içerir ” ifadelerine yer verilerek insanın sağlıklı bir hayatı devam ettirebilmesi adına , sağlığı yükseltme faaliyetleri için taraf olan ülkelerin sorumluluklarını belirtmiştir .
Avrupa Sosyal Şartının Yaklaşımı Nasıldır ?
Sağlığın bozulmasına neden olacak sebepleri olabildiğince ortadan kaldırmak .
Sağlık konularında bireysel bireysel sorumluluğu teşvik etmek ve sağlığı geliştirmek üzere eğitim ve danışmanlık kolaylıklarını sağlamak .
Başta salgın olmak üzere bölgesel ve diğer hastalıklar ile kazaların olabildiğince önüne geçmek ; adına planlanmış uygun olabilecek tedbirler almayı taahhüt etmek ” gibi sağlığın geliştirilmesi ve korunması kamu ve özel sektörün beraber korunması gerektiği düşünülmüştür .
Sağlığın Uluslararası Normları
Sağlığın geliştirilmesi çalışmalarının geniş kapsamını kısaca açıklamak gerekirse ; sağlığın geliştirilmesinin en temel amacı insanları tehlikeli sağlık riskleri konusunda haberdar etmek , gerek duyulması halinde uygun tedavi araştırmalarına yardımcı olmaktır .
Modern tıp , toplumda yer alan farklı grupların hayatlarını tehdit eden kalp hastalıkları , AIDS ve kanser gibi hastalıklar belirlemiştir .
Sağlığı geliştirilmesi konusunda uluslararası normlar başta olmak üzere insan sağlığının dünü , bugünü ve geleceği devletler tarafından dikkate alınmaktadır .
Bu sağlıklı ve refah düzeyi yüksek olan bir toplumun sağlanması için oldukça önemlidir .
Çünkü sağlıklı ve güçlü bir devletin temeli yukarıda ifade edilen şekilde , sağlık , demokrasi ve adalet konularına yapılan yatırımlarla açıklanabilmektedir .
Sağlığın Uluslararası Belgeleri Hangileridir ?
Bu seviyede sağlığın korunması ve sağlığın geliştirilmesi kimin , kimlerin veya hangi sektörlerin sorumluluğu kapsamında olduğu sorusuna cevap aranması gerekir .
Sağlık sektörünün ve tıp biliminin , hastalıkların engellenmesi ve sağlığın geliştirilmesinde yalnız başına hareket yapması beklenmemektedir .
Bu konu kapsamında öncelikli Birleşmiş Milletler ( BM ) kapsamında Dünya Sağlık Örgütü ( WHO ) tarafından yapılan uluslararası kongrelerde ve bunların neticesinde kabul görülen belgelerden ağırlıklı olarak Alma - Ata Bildirisi , Ottowa Şartı , Jakarta Deklarasyonu dikkate alınmalıdır .
Bu belgelerin tamamı öncelikle sağlığın en temel insan hakkı olduğunu , bununla beraber ekonomik ve sosyal gelişme için önemli olduğu önemle vurgulanmaktadır .
1978 yılında WHO tarafından gerçekleştirilen konferansta kabulü gerçekleşen Alma - Ata Bildirisinde sağlığın korunması ve geliştirilmesi , sosyal ve ekonomik kalkınmayı sürdürme açısından gerekli görülerek , daha iyi bir yaşam seviyesinde ve aynı zamanda dünya barışının elde edilmesinde katkısı olduğu açıklanmaktadır .
Bildiri de sağlığın en iyi şekilde korunması amacının amacının farklı ekonomik ve sosyal sektörlerin işbirliği ile elde edilebileceğini ifade etmiştir .  Özetle Alma - Ata Bildirisinde sağlık ; sağlık sektörü ile beraber bir çok ekonomik ve sosyal sektörlerin faaliyetinin gerçekleşmesine gerek duyulan sosyal bir amaç olarak açıklanmıştır .
Ottowa Şartı'nda Sağlık Nasıl Değerlendirilmekte ?
1986 yılında yapılan Ottowa Şartı'nda sağlık ele alınmış ve yakından değerlendirilmiştir .
Buna göre sağlığın geliştirilmesi geniş sağlık eğitimine , mevcut kamu politikalarında değişime ve çevreye faaliyetlerine ağırlık veren bir kapsam içinde değerlendirilmiştir .
Sağlığın geliştirilmesi ve yükseltilmesi “ insanların sağlıklarını geliştirmeye ve sağlıkları üzerinde kontrol etme süreci ” olarak açıklanmaktadır .
Barınma , eğitim , gıda , gelir , sürdürülebilir kaynaklar , tutarlı eko - sistem , sosyal adalet ; sağlık için en temel koşullar olarak açıklanmıştır .
Katılımcılar , sağlığı yükseltmek amacıyla , sağlık kaynaklarını ve hizmetlerini , yeniden yapılandırmak ve gücü diğer sektörlerle , hatta diğer disiplinlerle paylaşma sözünde bulunmaktadırlar .
Şartın ilgili “ uzlaşma ” başlıklı kısmında bu çok yönlü gerekliliğe önemle belirtmiş “ sağlığın geliştirilmesi bütün ilgililer ; sağlık hükümetler ve diğer ekonomik ve sosyal sektörler , hükümet haricindeki organizasyonlar ve gönüllü olan organizasyonlar , yerel yönetimler , medya ve endüstri sektörleri tarafından koordine edilecek eylemlere gereksinim duyulmak ” şeklinde açıklamaktadır .
Ottowa Şartı sağlık üzerindeki çevresel faktörlerin ortaya konulması adına oldukça önemlidir .
Uluslararası normların hem sonrasında ise devletler vatandaşların sağlık hizmetlerine ulaşımlarını kolaylaştırmak ve kaliteli hizmet anlayışını sağlamak için yataya bir büyüme gerçekleştirmeye başlamışlardır .  Türkiye'de bu yatay büyüme dikey büyüme ile beraber eşgüdümlü bir şekilde yapılmaya çalışılmıştır .
Fakat istenilen seviyede başarı elde edilememiştir .
Nihayetinde iktidara gelen hükümetlerin almış oldukları kararlar burada etkili olmuştur .
2003 yılında ulusal ölçekte gerçekleştirilen " Sağlıkta Dönüşüm Programı " bir değişim olmuş fakat beklentilere istenilen seviye cevap verememiştir .
Bu nedenle sağlık hizmetlerinde dikey ve yatay bir büyümesinden söz edilmesi bekleniyorsa hukuki altyapı süreçlerinin eksiksiz bir şekilde yerine getirilmesi beklenmektedir .  
Jakarta Deklarasyonu Sağlığı Nasıl Değerlendirilmekte ?
Bir diğer önemli belge ise 1997 yılında yapılan Jakarta Deklarasyonu'dur .
Buna göre sağlığın geliştirilmesi ve yükseltilmesi önemli bir yatırım olarak ele alınmış ve sağlığın geliştirilmesinin “ insanlar için en iyi ve en büyük sağlık kazanımlarını yapmak , sağlıkta yaşanan adaletsizlikleri azaltmaya yönelik katkıda bulunmak , insan haklarını yükseltmek , sosyal sermayeyi oluşturmak adına , eylem ve yatırım aracılığıyla ”  sağlığı belirleyici faktörleri üzerinde önemli bir etki oluşturduğu açıklanmaktadır .
21. yüzyılın ilk dönemlerini yaşamış olduğumuz bu günlerde , sağlığın belirleyicilerinde meydana gelen değişimler veya tehditler ki bunların bazıları insan hakları , sosyal güvenlik , sivil ve içsel şiddet olabilmektedir .
Bu tehditlerin belirtmiş olduğu ve de bunlara karşı yeni eylem çeşitlerine gerek duyulduğu açıklanmıştır .
" Deklarasyonda özel ve kamu sektörler arasındaki geleneksel bağları ortadan kaldırmak için somut bir ihtiyaç duyulmakta ve sonuç olarak işbirliği gerçekleştirilmelidir . ” şeklinde ifade edilmektedir .
Yukarında genel hatları ile ele alınan uluslararası belgelerin ortak paydaşları ; sağlığın geliştirilmesi ve yükseltilmesi konusundaki yükümlülüklerin özel , kamu sektör ve STK'lar nezdinde paylaşılması gerekmektedir .
Her üç bildiri globalleşmenin etkilerini ortaya koymaktadır .
Sağlığın geliştirilmesi çalışmalarının geniş kapsamını kısaca açıklamak gerekirse ; sağlığın geliştirilmesinin en temel amacı insanları tehlikeli sağlık riskleri konusunda haberdar etmek , gerek duyulması halinde uygun tedavi araştırmalarına yardımcı olmaktır .
Modern tıp , toplumda yer alan farklı grupların hayatlarını tehdit eden kalp hastalıkları , AIDS ve kanser gibi hastalıklar belirlemiştir .
Sağlığı geliştirilmesi konusunda uzmanlar , stratejik sağlık iletişim programları ve kampanyaları gerçekleştirerek kamuya geniş kapsamlı ciddi sağlık tehditleri konusunda eğitirler .
Ayrıca sağlıklı davranışlara uyum sağlamalarını tavsiye ederler .  Sağlık iletişimin bir meslek olarak hastalıkların önüne geçilmesi , sağlığın korunması ve yükseltilmesi , sağlık eğitimi alanlarını ve dolayısıyla sağlığın geliştirilmesi gayretlerini içine alan oldukça geniş kapsamlı bir çalışmadır .
Uluslararası normlar başta olmak üzere insan sağlığının dünü , bugünü ve geleceği devletler tarafından dikkate alınmaktadır .
Bu sağlıklı ve refah düzeyi yüksek olan bir toplumun sağlanması için oldukça önemlidir .
Çünkü sağlıklı ve güçlü bir devletin temeli yukarıda ifade edilen şekilde , sağlık , demokrasi ve adalet konularına yapılan yatırımlarla açıklanabilmektedir .
Türkiye'de Cumhuriyet kurulduktan hemen sonra sağlık hizmetlerindeki büyümeler yasal mevzuatlar kapsamında alınan kararlarla sağlanmıştır .
Bu kararlar Adnan Adıvar ile başlamış ve Behçet Uz tarafından geliştirilmiştir .
Fakat bu mevzuatlar yerle hukuki çerçevede değerlendirilmeden önce ise uluslararası ölçeklerde insan sağlığının güvence altına alınması beklenmektedir ki devlet olmanın gücü insanlık değerleri ile birebir örtüşen yatırımları gerçekleştirmekten geçmektedir .
Sağlık hizmetleri ise bu yatırımların başında gelir .
1982 Anayasasında insan sağlığının güvence altına alınması bu nedenledir .
Buna yönelik Sağlık Bakanlığı'nın kurulması merkezi ve taşra teşkilatlanmasında örgütlenmesi sağlık hizmetlerinde fiili olarak görev alması bu açıdan değerlendirilebilir .  
Sterilizasyon ve Dezenfeksiyon Nedir ?  
Vücudumuzda , havada , suda , toprakta ve tüm çevremizde mikroorganizmalar bulunur .
Bu mikroorganizmalar uygun ortam bulduklarında beslenir ve çoğalır .
Hepimiz içtiğimiz suyun , yediğimiz besinlerin ve dokunduğumuz yüzeylerin hastalık etmenlerinden arınmış olmasını isteriz .
Söz konusu sağlık kurumları olduğunda bu durum zorunluluğa dönüşür .
Bu nokta da sterilizasyon ve dezenfeksiyon kavramları devreye girer .
Sterilizasyon ve dezenfeksiyonun temeli eski çağlara dayanır .
Bu alandaki ilk somut girişim kükürdün evlerin kötü havasının temizlenmesinde kullanılmasıdır .
Besin maddelerinin tuzlanması , ısıtılması ya da tütsülenmesi işlemleri adı konulmamış olsa da bir nevi mikroorganizmalardan arınma yöntemidir .
Veba salgını sonrası içme sularının kaynatılmaya başladığını okumuşsunuzdur .
Kaynatma hala geçerliliğini koruyan bir dezenfeksiyon yöntemidir .  
Günümüz anlayışına yakın ciddi çalışmalar ise 1800'lü yıllara dayanır .
19. yüzyıla gelindiğinde klor ve iyotlu çözeltiler dezenfeksiyon amacıyla kullanılmaya başlanmıştır .
Joseph Lister'in fenol kullanmaya başlaması da önemli bir adımdı .
Lister , fenol ile , yara pansumanında ve aletlerin dezenfeksiyonunda olumlu sonuçlar elde etmiştir .
Ameliyathane havasının patojenlerden arınmasında da fenolu kullanmıştır .
Günümüze dönecek olursak sterilizasyon ve dezenfeksiyonun başarısı sağlık kurumlarının tercih edilirliğini ve itibarını belirleyen kriterler arasında yer alıyor .
Kimse doğum yaparken , ameliyat esnasında ya da hastane yatışlarında enfeksiyon kapmak istemez .
Sterilizasyon alanında etkin uyguamalara ihtiyaç duyan sadece hastaneler değildir .
Poliklinikler , tıp merkezleri , laboratuvarlar , ağız ve diş sağlığı merkezleri , diş poliklinikleri ve gıda üretimi yapılan firmaların da sterilizasyona gereksinimi vardır .  Yüksek güvenilirlikle cihaz teknolojileri ve kimyasalların keşfi bu ihtiyaçtan kaynaklanmıştır .
Yazımın devamında birbiriyle karıştırılan sterilizasyon ve dezenfeksiyon kavramını en anlaşılır şekilde sizlere açıklamaya çalışacağım .
Sterilizasyon ve Dezenfeksiyonla İlgili Tanımlar
Sterilizasyon ve dezenfeksiyon kavramlarını açıklamadan önce bazı tanımları bilmenizin faydalı olacağını düşünüyorum .
Dilerseniz bu tanımlara bir göz atalım .
Patojen : Hastalığa neden olan her türlü madde ve organizmalara verilen addır .
Temizlik : Bir cismin , yüzeyin ya da ortamın görünür kirlerden ve organik maddelerden arındırılmasıdır .
Su ile birlikte sabun ve deterjan kullanılarak yapılır .
Temizlik olmadan dezenfeksiyon ya da sterilizasyon olmaz .
Su ve deterjan ile yıkama sonrası mikroorganizmaların % 80'i ortamdan uzaklaştırılır .  
Asepsi : Canlı ve cansız yüzeylerdeki mikroorganizmaların yok etmek ya da sayılarını güvenli bir sayıya indirme işlemlerine verilen genel addır .
Amacı enfeksiyon zincirinin kırılmasıdır .
Antisepsi : Canlı dokular üzerinde veya içindeki zararlı mikroorganizmaların öldürülmesidir .
Bir anlamda dezenfeksiyonun canlı dokuya uygulanmasıdır .
Deri ve mukozaya uygulanır .
Bu amaçla kullanılan maddelere antiseptik madde adı verilir .
Her antiseptik dezenfektandır ama her dezenfektan antiseptik madde değildir .
Örnek vermemiz gerekirse ilkyardım dolaplarımızda yer alan Baticon bir antiseptiktir .
Sporlu Bakteri : Dış etkenlerden korunmak amacıyla sıcaklık , kimyasal , basınç ve zamana direnç gösterebilen özel yapılar oluşturan bakterilere verilen ad .
Sterilizasyon Nedir ?
Sterilizasyon bir maddenin üzerinde ve içinde bulunan tüm mikroorganizmalardan tamamen arındırılması işlemidir .
Arındırma sporlu bakteriler içinde geçerlidir .
Sterilizasyonda güvence düzeyinin sağlanması çok önemlidir .
Bu nedenledir ki sterilizasyon yöntemlerinin bir dizi işlemlerle kontrolü yapılır .
Örneğin otoklavların döngü kayıtlarına bakması gibi .
Yeri gelmişken sterilizasyonda kullanılan yöntemleri de kısaca özetlemek isterim .
Basınçlı su buharı ile sterilizasyon : En sık en yaygın kullanılan yöntemdir .
Aynı zamanda en etkili sterilizasyon yöntemidir .
İşlemde otoklav cihazı kullanılır .
Otoklav evdeki düdüklü tencerelerimize yakın bir prensiple çalışır .  
Kuru sıcak hava ile sterilizasyon : Bir anlamda evimizdeki fırınlara benzer yöntemle çalışan sterilizatör kullanılır .
Yanıcı malzemeler için uygun bir yöntem değildir .
Son yıllarda , etkinliğinin az olduğu gerekçesiyle bu yöntem kullanımdan kaldırılmıştır .
Süzme ile sterilizasyon ( filtrasyon ) : Özellikle suların patojenlerden arındırılmasında kullanılır .
Işın ile sterilizasyon : Ortam havasının asepsisinde kullanılır .
Ameliyathane , yoğun bakım vb.
Etilen oksit gazı kullanımı da etkili bir sterilizasyon yöntemidir .
Bu gazın toksik olması nedeniyle sterilizasyon ünitelerinde havalandırmaya yönelik ciddi tedbirler alınması gerekir .
Gaz ölçüm detektörleri ve koruyucu ekipman kullanımı da çalışan ve iş güvenliği açısından önemlidir .
Sterilizasyon Yöntemleri Nasıl Kontrol Edilir ?
Sterilizasyonda kullanılan cihazların kontrolleri ve kalibrasyonları düzenli olarak yapılır .
Bununla da yetinilmez .
Kullanılan cihazların sıcaklık düzeyi , basıncı , nemi ve çalışma süresi belirli göstergeler vasıtasıyla kontrol edilerek kaydedilir .  Ayrıca sterilizasyon cihazlarına yerleştirilen paketlerin içine konulan indikatörler ile işlemin güvenirliği de test edilir .
Örneğin paketin işleme girip girmediğini ısı ve nem ile temas ettiğinde renk değiştiren bantlar ve şeritler sayesinde anlayabilirsiniz .
Şöyle ki : Paketin dışındaki sarı bant kahverengiye dönmüşse işleme girmiş anlamına gelir .
İşlemin etkinliğini sorgulamak içinse daha ciddi indikatörler kullanılır .
Biyolojik indikatör en güvenilir olanıdır .
Bu indikatörlerin içinde oldukça dayanıklı ve sporlu bakteriler yer alır .
Şaşırdınız değil mi ?
Ben de ilk öğrendiğimde ilginç bulmuştum .
Bu indikatörler sterilizasyon işleminin zor ulaşacağı noktalara yerleştirilir .
Sterilizasyon döngüsü tamamlandığında kontrol edilir .
Bakteriler ölmüşse işlem güvenilir olarak kabul edilir .
Ölmemişse nedeni araştırılır ve döngü tekrarlanır .  
Sterilizasyon işleminden geçmiş malzemeler “ steril ” olarak adlandırılır .
Steril bir malzemenin sterilliğini koruyabilmesi için transfer , depolama , dağıtım ve kullanım aşamalarında bir dizi önlemler aranır .
Bu nedenledir ki sağlık personellerinin hizmet içi ve oryantasyon eğitimlerinde mutlaka bu başlıklara yer verilir .
Asepsi işlemleri çalışanların vicdanına bırakılmayacak kadar önemlidir .
Nitekim hastaneler gibi büyük ölçekli sağlık kurumlarının sterilizasyon üniteleri kendi bünyelerinde kurulan enfeksiyon komiteleri tarafından düzenli olarak denetlenir .
Çalışanların rutin sağlık kontrolleri yaptırılır .
Koruyucu ekipman kullanmaları ve gerekli eğitimleri almaları sağlanır .
Ayrıca Sağlık Bakanlığı'nın kendi bünyesinde kurduğu ekipler tarafından yılda iki kez yapılan SHKS ( Sağlıkta Hizmet Kalite Standartları ) değerlendirmelerinde de sterilizasyon ünitesi kriterlere uygunluk noktasında değerlendirilir .
Değerlendirme sadece birim içinde değil steril malzemelerin ulaştığı her alanda yapılır .
Ameliyathane , poliklinik , pansuman odaları gibi .  Adli vakalarda geriye yönelik sterilizasyon kayıtlarına erişim sağlanabilecek nitelikte titiz bir kayıt sistemi vardır .
Küçük ölçekli sağlık kurumlarının sterilizasyon ve dezenfeksiyon uygulamaları kapsamında değerlendirilmeleri de söz konusudur .
Bu değerlendirmeler il sağlık müdürlükleri bünyesinde oluşturulan ekipler tarafından gerçekleştirilir .
Sağlık alanı dışındaki dezenfeksiyon gerektiren tüm iş alanları için de bir denetim mekanizması bulunmaktadır .
Dezenfeksiyon Nedir ?
Bir cisim ya da yüzeyin zararlı mikroorganizmalardan arındırılmasıdır ve üremesinin durdurulmasına dezenfeksiyon denir .
Bu arınmaya sporlu bakteriler dâhil değildir .
İşlem fiziksel ve kimyasal maddelerle yapılabilir .
Kullanılacak alana göre dezenfeksiyonun düzey belirlenir .
Örneğin , hastanın sağlam derisiyle temas eden tansiyon aleti kritik bir araç değildir .
Yatak çarşafları da aynı şekilde kritik sayılmaz .
Sadece temizlenmeleri yeterlidir .
Kan ve idrarla teması durumunda ise düşük düzey bir dezenfeksiyon gerekir .
Yara ve yanık gibi durumlarda hastanın deri bütünlüğü bozulmuştur ve enfeksiyon riski yüksektir .
Bu nedenle pansuman esnasında kullanılan tüm araç gereçlerin yüksek düzey dezenfeksiyon işlemi uygulanması gerekir .
Vücut boşluklarına yapılan işlemler için de bu prensip geçerlidir .
İdrar sondası uygulaması , jinekolojik muayeneler , endoskopi gibi işlemlerde kullanılan tüm araç gereçler yüksek riskli statüsündedir .
Dezenfektanlar etki ettikleri patojen türüne göre isimlendirilirler .
Bu isimlendirmede tıbbi terminolojiye uygun olarak yapılır .
Örneğin dezenfektan mantarlara etki ediyorsa " fungustatik " adını alır .
Nitekim " fungus " mantar anlamındadır .
Bakteriler üzerine etkiliyse " bakteriyostatik " adını alır .
Hepimizin bildiği ve kullandığı çamaşır suyu bir dezenfektandır .
Kullanım amacına göre farklı oranlarda sulandırılarak özellikle yüzey dezenfeksiyonunda kullanılır .
Dezenfeksiyonda kullanılan kimyasal maddelerde yani dezenfektanlarda bazı özellikler aranır .
Bu özellikleri sizler için aşağıda listeliyorum .
Kısa sürede etki göstermeleri ,
Suda eriyebilme özellikleri ,
Toksik etkilerinin az olması ,
Allerjenik ve kanserojen etkilerinin olmaması ,
Canlı deriyle temas ettiği takdirde toksik etki oluşturmamaları ,
Kötü kokmamaları ,
Ucuz ve kolay ulaşılabilir olmaları
Sterilizasyon ve Dezenfeksiyon Arasındaki Fark Nedir ?
Sağlık alanı ülkemizdeki en geniş istihdam alanlarından biridir .
Bu kurumlarda çalışmayı hedefleyenlerin bazı eğitimleri almaları CV'lerine artı değer katar .
Mülakat aşamasında da avantaj oluşturur .
Sterilizasyon ve dezenfeksiyon eğitimi bu eğitimlerden biridir .
“ Eğitime nasıl ulaşabilirim ? " diye soracak olursanız ; “ Farklı enstitülerin online eğitimlerinden ulaşabilirsiniz . " şeklinde yanıtlayabilirim .
Halk eğitim merkezlerinde de talep ölçüsünde kurslar düzenlenir .
Bu konuda size bir de güzel haber vermek isterim .
2019 - 2020 yılında ÖSYM bünyesinde dezenfeksiyon sterilizasyon ve antisepsi bölümü açıldı .
TYT puanıyla öğrenci kabul eden bölüm ön lisans diploması sunmakta .
Tek dezavantajı ise henüz sadece iki üniversite bünyesinde olması .
Gelelim yanıtlamamız gereken asıl soruya .
“ Sterilizasyon ve dezenfeksiyon arasındaki fark nedir ?
” Her iki işlem de asepsi için kullanılıyor .
Bu iki işlemi birbirinden ayıran en önemli nokta şudur : Sterilizasyonda bir nesne ya da obje üzerindeki patojen mikroorganizmaların tamamen yok edilmesi söz konusudur .
Dezenfeksiyonda ise patojenin üremesi durdurulur ve öldürülür ancak tüm patojenlerin öldürülmesi söz konusu değildir .
Özellikle sporlu bakteriler üzerinde dezenfeksiyon yüzde yüz etki sağlamaz .
Sterilizasyonda kullanılan cihazlar ve yöntemler için etkili kontrol mekanizmaları uygulanır .
İşlemin güvenirliği yüksektir .
Dezenfeksiyonun başarısı ise ısı , PH ve organik maddelere göre değişebilir .
Sterilizasyon Nedir ?
Sterilizasyon bir maddenin üzerinde ve içinde bulunan tüm mikroorganizmalardan tamamen arındırılması işlemidir .
Arındırma sporlu bakteriler içinde geçerlidir .
Sterilizasyon yöntemlerinin bir dizi işlemlerle kontrolü yapılır .
Bu amaçla kimyasal ve biyolojik indikatörler kullanılır .
Döngü kayıtları kontrol edilir .
Dezenfeksiyon Nedir ?
Bir cisim ya da yüzeyin zararlı mikroorganizmalardan arındırılması ve üremesinin durdurulmasına dezenfeksiyon denir .
Bu arınmaya sporlu bakteriler dahil değildir .
İşlem fiziksel ve kimyasal maddelerle yapılabilir .
Kullanılacak alana göre dezenfeksiyonun düzeyi belirlenir .
Dezenfeksiyon amacıyla kullanılan kimyasal maddeler dezenfektan adını alır .
Dezenfektan seçiminde de belli kriterler aranır .
Toksik etki , alerji ve kanserojen etki oluşturmaması , kokusuz olması , ucuz olması ve kötü kokmaması gibi .
Sterilizasyon ve Dezenfeksiyon Arasındaki Fark Nedir ?
Sterilizasyonda bir nesne ya da obje üzerindeki patojen mikroorganizmaların tamamen yok edilmesi söz konusudur .
Dezenfeksiyonda ise patojenin üremesi durdurulur ve öldürülür ancak tüm patojenlerin öldürülmesi söz konusu değildir .
Özellikle sporlu bakteriler üzerinde dezenfeksiyon yüzde yüz etki sağlamaz .
Türkiye'de ve Dünyada Sağlık Turizmi Uygulamaları
Bir ülkede sağlık hizmetleri ve sağlık turizminin etkinliğinin sürdürülebilmesi için o ülkede doğru politikaların alınmasına ve kurumların entegreli bir şekilde çalışmasına bağlıdır .
Türkiye'de turistlere yönelik verilen sağlık hizmetleri ve sağlık turizmleri çalışmaları Başbakanlık Devlet Planlama Teşkilatı , Kültür ve Turizm Bakanlığı , Sağlık Bakanlığı tarafından koordineli bir şekilde yürütülür .
2013 - 2017 yıllarına ait Sağlık Bakanlığı stratejik planında sağlık turizminin önemine değinmiş , Türkiye'nin ekonomik ve sosyal kalkınmanın temel yapı taşlarından biri olarak görmüş ve güçlendirilmesine yönelik tavsiye kararlarına yer vermiştir .
İlgili tavsiye kararları şöyledir ;
Sağlık turizminin global dünyada tanıtımını gerçekleştirmek ve cazibe merkezi haline getirmek ,
Sağlık turizmi faaliyeti kapsamında yer alan çalışmaların kapsamının genişletmek ,
Sağlık turizmlerinin kalitesini artırmaya yönelik faaliyetler gerçekleştirmek ,
Yukarıda yer alan çalışmaları gerçekleştirmek için yönetimin daha iyileştirilmesi gibi bir takım hedefler gösterilmiştir .
Türkiye'de sağlık turizmi kapsamında sağlık işletmelerine başvuran uluslararası hastalar ;
Medikal turistler
Uluslararası hastalar
Sağlık kapsamında ülkeler arasında gerçekleşen ikili anlaşmalar şeklinde gelen hastalar
Sosyal güvenlik kapsamına dahil olarak gelen hastalar şeklindedir .
Türkiye'nin mevcut konumu ve coğrafi yapısı itibariyle sağlık turizmi kapsamında yer alan termal turizm oldukça elverişli bir ülke konumundadır .
Ülkede her ne kadar sayıca termal tesis olsa da termal turizm açısından yeterli gelişim gösterdiğini söylemek mümkün değildir .
Kültür ve Turizm Bakanlığı onayını almış tesis sayısı 2006 yılında 78 iken 2011 yılında 38 tesis daha eklenerek 116 sayısına ulaşmıştır .
Tablo 1 .
Termal Tesis Sayısı ve Ülkedeki Yatak Kapasitesi
Termal Turizm Tesisleri
 2006
 2011
 
 Tesis Sayısı
 Yatak Sayısı
 Tesis Sayısı
 Yatak Sayısı
Turizm İşletme Belgeli
 37 
 9.736
 63
 19.212
Turizm Yatırım Belgeli
 8
 2.438
 18
 8.454
Belediye Belgeli
 33
 5.593
 35
 6.174
Genel Toplam
 78
 17.767
 116
 33.840
Dünyada Sağlık Turizmi
Dünyadaki sağlık turizmi faaliyetleri devlet politikalarıyla desteklendiği tarih 1989 - 1993 yılları arasında gerçekleşmiştir .
Bu tarihte gerçekleşmesinin en önemli sebeplerinden biri dünyada gerçekleşen ekonomik krizin etkilerinden kurtulmak için devletlerin gelir elde etme yoluna gitme istekleri gösterilebilir .
Yurt dışından hastaların devlet politikalarıyla desteklenerek getirildiği bir politikanın öncülüğünü Küba devleti yapmıştır .
Sağlık turizmini bir ekonomik çıkış parametresi olarak gören Küba gibi diğer ülkelerde takip etmiştir .
Singapur
Gelişmiş ve modern diyebileceğimiz toplamda 3 hastane JCI ( Joint Commission International ) kurumu tarafından onaylanmıştır .
JCI kar amacı olmayan sağlık hizmetlerinin kalite ve güvenliğini artırmaya yönelik çalışmalar yürüten bağımsız bir uluslararası akreditasyon kurumudur .  İngilizce dili kullanılmakta ve fiyatları Amerika'ya göre düşük fakat Hindistan , Tayland'dan oldukça fazladır .
Avrupa
Çek cumhuriyeti spa turizminde ilgi gören ülkeler arasında iken karışım içecekler ve geleneksel banyo terapileri oldukça dikkat çekmiştir .
Bir diğer Avrupa birliği ülkeleri arasında yer alan Diş tedavileri kapsamında medikal turistlerin ilgisini görmektedir .
Polonya ise diş hizmetlerindeki düşük maliyetlerinin olması ve yüksek kalitenin sunmasına istinaden tercih edilmiştir .
Tayland
Hindistan'ın sürekli artan nüfus yoğunluğu nedeniyle ortaya çıkan alt yapı sorunlarına göre daha iyi alt yapı olanaklarına sahip olan Tayland , sağlık turizminin rekabetçi ülkeleri arasında yer almayı başarmıştır .
Hindistan
İngilizce yayın bir dil olarak kullanılırken seyahat üzeri oldukça uzun bir ülkedir .
Maliyetlerin düşük olması ve hastanelerin JCI kurumu tarafından akredite edilmesi , çalışan sağlık personellerinin eğitim seviyelerinin yüksek olması nedeniyle tercih edilebilecek ülkeler arasında görülebilir .  Genellikle konaklama ücretleri alınabilecek medikal veya sağlık hizmeti paketine dahil değildir .
Orta ve Güney Amerika Ülkeleri
Meksika'nın diş hizmetleri ve birinci basamak sağlık hizmetleri kapsamında çok iyi durumda olduğunu söyleyebiliriz .
Brezilya plastik cerrahi hizmetleri alanında başarılı olurken Kolombiya ise kozmetik cerrahi sağlık hizmetinde öncü destinasyon ülkeler arasında yer alır .
Ürdün
Bölgedeki diğer ülkelere göre inanç özgürlüğü , yaşam kalitesinin iyi olması , kozmopolittik toplum yapısı , iyi eğitim hizmetlerinin sunulması , ekonomik ve liberal sosyal çevreye sahip oluşu sebebiyle Dünya Bankası tarafından konumu oldukça iyi bir yer olan üst - orta gelirli ülkeler seviyesinde göstermiştir .
Her 1000 kişiye düşen 2.5 hekim sayısını dikkate alınması gereken önemli bir değer olup sağlık turizm açısından önemli ülkeler arasında gösterilir .
Avrupa Birliği ülkeleri arasında yer alan Avusturya ve Almanya'dan spa turizmi kapsamında her yıl turist gelir .
Sağlık turizmini gerçekleştirirken maddi olanakları ,  alınacak sağlık hizmetinin maliyetleri ve mutlak anlamda teknoloji durumu göz önünde bulundurulması gerekir .
Medikal tur şirketleri aracılığıyla sağlık hizmetlerinden faydalanmak isteyen sağlık turistleri şirketlerin anlaşmalı olduğu otelleri ve özel hastaneleri tercihi şeklinde kullanmaya çalışırlar .
Sağlık turistleri tarafından tercih edilen sağlık işletmeleri uluslararası sağlık hizmetlerinin akredite eden kurum tarafından onaylanması gerekir .
JCI tarafından 2016 yılında akredite edilmiş hastane sayısının ilk on ülkeye göre dağılımını aşağıda yer alan tablo 3 de yer verilmiştir .
Tablo 2 .
JCI kurumu tarafından akredite edilen ilk 10 ülkeye göre hastane dağılımı .
Ülke
Akredite Edilmiş Hastane Sayısı
Türkiye
42
Sudi Arabistan
39
Birleşik Arap Emirlikleri
38
Brezilya
21
İrlanda
17
Tayland
17
Hindistan
16
İtalya
15
Singapur
14
Çin
14
 
Genelde medikal turizm şirketleri tarafından JCI kurumu akredite kapsamına giremeyen sağlık kuruluşlarıyla daha önce yapmış oldukları anlaşmalarını iptal etmektedirler .  İyi tasarlanmış ve şeffaf çalışmalar çerçevesinde ölçülebilir bir sağlık hizmeti için önemli bir kriter olan akredite , sadece sağlık işletmeleri için değil medikal turizm şirketleri içinde ayrı bir akreditasyon kriteri getirilmesi amaçlanmaktadır .
Sağlık Turizminin Ekonomiye Katkıları Nelerdir ?
Hindistan gelişen medikal alt yapı olanakları ve artan doktor kalitesine istinaden 2002 yılında medikal turizmi başta olmak üzere 166.000 hasta tedavi amacıyla başvuruda bulunmuştur .
Ülkelerin gelişmişlik düzeyleri göz önüne alındığında gelişmiş ülkelerden daha az gelişmiş ülkelere 2003 yılında 350.000 hasta sağlık hizmetlerinden faydalanmak için gitmiştir .
Kuzey Amerika , Asya ve Avrupa'dan 2004 yılında 1.1 milyon hasta Tayland'a sağlık hizmetlerinden faydalanmak için giderken aynı yıllarda dünya genelinde 1.18 milyon hasta tedavi amacıyla Hindistan'a gitmiştir .  Rakamlardan da anlaşılacağı gibi gün geçtikçe medikal turist faaliyetleri giderek artmaya devam etmiştir .
Sayının bu denli artış göstermesine istinaden medikal turizmin ekonomik açıdan ülkelere çok büyük katkısı olmuş ve olması düşünülmektedir .
Sağlık turizmin 2006 yılındaki verileri ışığında pazarın 60 milyar dolar seviyesine çıktığını görebiliriz .
Dünya Sağlık Örgütü tarafından Tayland'ın 2008 yılında tıbbi hizmetlere bağlı turizm etkinliklerinde 12 - 13 milyar baht ( 1 $ = 30 baht )  gelir sağladığını bildirmiştir .
Toplamda sağlık turizmi etkinliklerinde tahmini 58 - 65 milyar baht kazanç elde edildiği bu ekonomik kazanımın ise gayrisafi yurt içi hasılada ekonomik büyümeye olumlu katkısı olmuştur .
Türkiye'de Sağlık Turizmi ve Ekonomiye Katkıları
Türkiye'de Sağlık Bakanlığı Hizmetleri Genel Müdürlüğü tarafından yabancı hastaların koordinasyon yürütülmektedir .
Resmi gazetede yayınlanan ikili anlaşmalar kapsamında tedavi faturaları yazısına göre sevki yapılan , tedavisi planlanan ve taburcu edilen hastaların faturalandırma işlemleri Sağlık Uygulama Tebliği ( SUT ) fiyatlarına göre yapılır .
Sağlık turizmi faaliyetlerinde bulunan özel hastaneler ise bir takım paket programlar belirlenerek hizmet vermeye çalışır .  İlgili paket içeriğinin kapsamı muayeneler , ön tetkikler , cerrahi işlemler hastaların ilaçlarının karşılanması , havaalanından karşılama hatta hastane içinde yabancı dil bilen personelin refakatçi olması gibi hizmetler yer alır .  
Türkiye'de 2011 yılında özel hastanelerde 53.986 , kamu hastanelerinde ise 5.487 , genel toplamda ise 59.973 sağlık turisti sağlık hizmetlerinden doğrudan faydalanmıştır .
Aynı yıl illere göre Antalya ( 6.579 hasta ) , Ankara ( 7.708 hasta ) , Kocaeli ( 10.947 hasta ) İstanbul ise ( 25.073 hasta ) sağlık turisti kabul edilmiştir .
2011 yılında ağırlıklı olarak onkoloji , göz , ortopedi , kardiyoloji , plastik cerrahi ve diş hizmetleri alanlarında ağırlıklı olarak tedavi olduklarını Sağlık Bakanlığının 2012 yılında faaliyet raporunda açıkça görülür .
Yine 2011 yılına ait bir başka değerlendirme ise 1 milyar $ dolar elde edildiği 2017 yılında ise bu rakamın 8 milyar $ dolar şeklinde olduğu 2023 yılında ise toplam 2. milyon sağlık turistin 20 milyar $ dolar bırakması ön görülmektedir .
Sağlık Turizmi Kapsamında Türkiye'ye Gelen Hastalar Nedir ?
Türkiye'de sağlık turizmi kapsamında sağlık işletmelerine başvuran uluslararası hastalar ; medikal turistler , uluslararası hastalar , sağlık kapsamında ülkeler arasında gerçekleşen ikili anlaşmalar şeklinde gelen hastalar ve sosyal güvenlik kapsamına dahil olarak gelen hastalar şeklindedir .
Dünyada Sağlık Turizmi Nasıldır ?
Dünyadaki sağlık turizmi faaliyetleri devlet politikalarıyla desteklendiği tarih 1989 - 1993 yılları arasında gerçekleşmiştir .
Yurt dışından hastaların devlet politikalarıyla desteklenerek getirildiği bir politikanın öncülüğünü Küba devleti yapmıştır .
Sağlık turizmini bir ekonomik çıkış parametresi olarak gören Küba gibi diğer ülkelerde takip etmiştir .
Sağlık Turizminin Türkiye Ekonomisine Katkısı Nedir ?
Sağlık turizmi için gelen hastaların ; 2011 yılında ağırlıklı olarak onkoloji , göz , ortopedi , kardiyoloji , plastik cerrahi ve diş hizmetleri alanlarında ağırlıklı olarak tedavi olduklarını Sağlık Bakanlığının 2012 yılında faaliyet raporunda açıkça görülür .
Yine 2011 yılına ait bir başka değerlendirme ise 1 milyar $ dolar elde edildiği 2017 yılında ise bu rakamın 8 milyar $ dolar şeklinde olduğu 2023 yılında ise toplam 2. milyon sağlık turistin 20 milyar $ dolar bırakması ön görülmektedir .
Türkiye'de ve Dünyada İlaç Ekonomisi
İlaç ekonomisi nedir ?  Sağlık kurumları tarafından verilen sağlık hizmetleri tedaviye karar verme yetkisine sahip olan doktor yalnız hastalarına tedavi vermekle yetinmeleri 21. yüzyılda geride kalmıştır .
Bu durumda nüfus artışı , sağlık hizmetlerine ulaşımın olabildiğince kolaylaştırılması , sağlık sigortalarının sağlık hizmetlerin erişimi kolaylaştırması gibi daha birçok neden sıralanabilir .
İnsanların kendi ülkelerinde sağlık hizmetlerine ulaşmaları en doğal hakları arasında yer alır .
Aksi durumda hastaları ölüme terk etmek tedaviye gücü yetene sağlık hizmeti sunmak diğerlerini kapsam dışında tutmak kabul edilemez .
Bu sebeple hekimin ve sağlık personelinin hastalarının tamamına kaydı kalite ölçeklerinde tedavi hizmeti sağlamaları için sağlık ekonomisi , tedavi kararı verme , hastalık yönetimi , akıllı ilaç seçme ve ilaç akıbeti gibi konularda bilgi sahibi olmaları gerekir .
İlaca ayrılan parasal değerin , ekonomik büyümenin önünde yer almaması , tedaviye gereksinim duyan hastanın ilaca ulaşabilmesi için ilaç tedavisi yazılmasında ve gerek görülecek takibin özenli olması , meydana gelen ilaç israfının azaltılması , sağlık alanında verilecek her hizmetin , girişimin ya da ilaç tedavilerinin sonuçlarının değerlendirilmesi ve karşılaştırılması , hasta adına akıllı ve adil sonuçlar meydana getirilmesini amaçlayan bilim dalına ilaç ekonomisi denir .
Dünyada İlaç Endüstrisi Nasıldır ?
Dünyadaki ilaç pazarı modellerine bakıldığında aşağıdaki gibi yer aldığını görmekteyiz .
Karışım Pazar ekonomisi
Serbest Pazar ekonomisi
Devlet kontrolündeki pazar ekonomisi şeklindedir .
Yukarıda yer alan pazarlara örnek olarak Serbest Pazar Ekonomisi için Amerika Birleşik Devleti ( ABD ) bu konuya iyi bir örnek durumundadır .
Karışım Pazar Ekonomisi Almanya'da uygulanmaktadır .
Devlet Kontrolündeki Pazar Ekonomisi ise Fransa ve Rusya'da uygulandığını belirtebiliriz .
Serbest Pazar ekonomisi uygulayan ABD ilaç sektörü , ilaç pazarının neredeyse %65'ne hakim olduğunu , Almanya'nın ise bu konuda önde gelen ülkeler arasında yer aldığını belirtebiliriz .
Her iki ülke ilaç sektöründe yeni tedavi yöntemlerine yönelik ilaç geliştirmeye önem verdiklerinden dolayı diğer ülkelere göre rakipsiz durumdadır .
Ülkelerin tamamını dikkate aldığımızda ilaç pazarına hakim olan toplamda sekiz ülkenin varlığından söz edilebilir .
Bu ülkeler sırasıyla ABD , Japonya , Almanya , Fransa , İngiltere , İtalya , İspanya , Kanada ülkeleridir .
İlaç pazarında fason diyebileceğimiz imal gerçekleştiren ve ilaç üretiminde bulunan ülkeler ise iş gücü ucuzluğunu da dikkate alarak sırasıyla Çin , Hindistan , Rusya , Brezilya , Meksika , Güney Kore ve Türkiye gibi ülkelerdir .
Türkiye'nin pazardaki seviyesini daha üst sıralara taşıyabilecek avantajları bulunmaktadır .
Bu avantajlar mevcut coğrafi konumu , ülke sınırları içinde hammadde üretimini gerçekleştirebilecek potansiyelinin olmasıdır .
İlgili Pazar hacmi Türkiye'de 10 milyar dolar seviyelerine kadar çıkmıştır .
Ülkemiz burada elde etmiş olduğu pay kapsamında sağlık kurumları organizasyonuna ve hizmetlerin daha etkin bir şekilde sunumuna daha fazla kaynak ayırabilir .
Hatta kamu sigortalarının ilaç yükünü azaltabilir .
Türkiye'de sigorta sistemlerinin birleştirilmesiyle beraber halkın sağlık hizmetlerine ulaşımı kolaylaşmıştır .
Sigorta sistemleri işlevsel ve etkin olması durumunda halkın sağlık kurumlarına erişimleri daha da aktif hale gelecektir .
2003 yılında gerçekleştirilen sağlıkta dönüşüm programı kapsamında sağlık hizmetlerinin aile hekimliliği çalışmaları kapsamında mahallere kadar ulaştırılması da bu durumda etkili olmuştur .
Sağlık kurumlarında erişimin daha da etkin hale getirilmesi beraberinde ilaçların reçete edilmesini ve tüketimini getirmiştir .
Ülkemizdeki ilaç tüketimleri diğer ülkelere göre az olduğunu belirtebiliriz .
Buradaki en temel sorun ulusal geliri dikkate alınması halinde kişi başı ilaç tüketiminin fazla olduğunun saptanmasıdır .
2005 yılında kişi başı ilaç tüketimi italya'da 290 dolar , ABd'de 670 dolar , Fransa da ise 375 dolar , Türkiye'de ise bu rakam 93 dolar seviyelerindedir .
İlaçların bu denli tüketilmelerinde yalnızca hastaların sağaltımlarının geldiği şeklinde düşünülmemelidir .
Daha fazla hastanelere psiko - somatik belirtilerle başvuruda bulunan , hekimi kendisine ilaç reçete edilmesine zorlayan hastaların etkisi bulunmaktadır .
Durum böyle iken öksürük şurubu , antibiyotik antidepresan , ağrı kesici gibi ilaçlar yoğun bir şekilde yazılmaktadır .
Organik kökenli diyemeyeceğimiz ruhsal bozuklukların beden üzerinde ağrı gibi ağrılarla ortaya çıkmasına istinaden , reçete edilen ilaçlar insanlar tarafından kullanılmamakta bu sebeple çok fazla ilaç sarfı meydana gelmektedir .
Buna benzeri psikomatik grubu hastalıkların tanısı konsa bile sağlık kurumlarının tamamını dolaşıp hizmet ve ilaç sarfiyatını yükseltebilmektedirler .  Dikkate alınabilecek bir TC kimlik numarasıyla bütün sağlık hizmeti basamaklarında ilgili kişililerin dolaşımlarını görebilmek ve otomasyon yardımıyla buna benzer ilaç ve hizmet maliyet artışlarını minimize etmek hatta kurtulmak mümkündür .
Türkiye ' de İlaç Endüstrisi Nasıldır ?
Türkiye'deki ilaç sanayi gelişmiş ülkelerde var olan ve sürekli değişen ilaç geliştirme yöntemleri , pazarlama ve diğer kullanmamaktadır .
Daha fazla diğer ülkelerde araştırılan ve geliştirilen ilaçları ithal edecek veya üretimi sağlayacak durumdadır .
Fakat dünya ilaç piyasalarında ağırlığı olan ve karar belirleyici ilaç endüstrileri arasında yer almadığı görülmektedir .
Ülke genelindeki endüstriyel yapısı oldukça zayıftır .
İlaç üretim tesisleri daha çok Marmara Bölgesinde yoğunlaşmış durumdadır .
21. yüzyılın ilk çeyreğinde ilaç sektöründe 134 civarında firmanın olduğunu söyleyebiliriz .
İlgili firmaların %8 hammadde üreticisi , %64 ilaç üreticisi geriye kalan %28 ise ithalatçı firmadır .
Ülkemizde ilaç firmalarının arasında yalnızca biri Milli Savunma Bakanlığına ait olup Türk Silahlı Kuvvetlerine ve diğer bir kısım kolluk kuvvetlerine ucuz ve etkili ilaç üretimini gerçekleştirmektedir .
Diğer ilaç sektörlerinin özel olması ülkenin ilaç sektörüne yatırım yakmadığı sonucuna varılabilir .
Türkiye'de ilaç endüstrisinin genel bir profiline bakıldığında toplamda 134 ilaç firmasının olduğu bunların 36 ‘ sının yabancı kökenli firma olduğu görülmektedir .
Türkiye'de 2002 yılı bilgilerine göre 3.316 tür ilaç çeşidi üretilmekte ve piyasaya toplamda 6.549 çeşit ilaç dağıtımı gerçekleştirilmektedir .
Aynı yıla ait bir diğer bilgi ise ilaç pazarının giderek büyüdüğü ve %8 daha fazla büyüyerek 437 milyar $ dolara çıktığıdır .
Türkiye ilaç sektörü Avrupa Birliği ilaç pazarının %3 oluştururken , Avrupa Birliği ilaç endüstrisi ise dünya ilaç pazarının %24,4'ünü oluşturduğu görülmektedir .  Bir diğer veri ise aynı yıla ait Türkiye'deki ilaç pazarının hacmi üretici fiyatlarıyla beraber yaklaşık 3,032 milyar $ ' a ulaştığı ortaya çıkmıştır .
Türk ilaç endüstrisi tarafından sağlanan ihracatın %51 mamul ilaç ihracatı şeklindedir .
Türkiye ilaç tüketimi açısından değerlendirildiğinde kişi başına düşen ilaç tüketimi diğer ülkeleri de dikkate alınca oldukça düşük durumdadır .
2001 ve 2002 yılları arasında kişi başı ilaç kullanımı bedeli ortalama 41 $ dolar olduğu ortaya çıkmıştır .
Sektörün 2023 yılı için kişi başına ilaç tüketimi 160 $ dolar olacağı , Devlet Planlama Teşkilatı tarafından ise 250 $ dolar seviyelerinde olacağı öngörüsünde bulunmuştur .
Türkiye'de İlaç Üretimi Yapılıyor Mu ?
Ülkelerin tamamını dikkate aldığımızda ilaç pazarına hakim olan toplamda sekiz ülkenin varlığından söz edilebilir .
Bu ülkeler sırasıyla ABD , Japonya , Almanya , Fransa , İngiltere , İtalya , İspanya , Kanada ülkeleridir .
İlaç pazarında fason diyebileceğimiz imal gerçekleştiren ve ilaç üretiminde bulunan ülkeler ise iş gücü ucuzluğunu da dikkate alarak sırasıyla Çin , Hindistan , Rusya , Brezilya , Meksika , Güney Kore ve Türkiye gibi ülkelerdir .
Türkiye'nin pazardaki seviyesini daha üst sıralara taşıyabilecek avantajları bulunmaktadır
Türkiye'deki Kaç Tane İlaç Firması Vardır ?
Türkiye'de ilaç endüstrisinin genel bir profiline bakıldığında toplamda 134 ilaç firmasının olduğu bunların 36 ‘ sının yabancı kökenli firma olduğu görülmektedir .
Türkiye'de 2002 yılı bilgilerine göre 3.316 tür ilaç çeşidi üretilmekte ve piyasaya toplamda 6.549 çeşit ilaç dağıtımı gerçekleştirilmektedir .
Türkiye'de Kişi Başına İlaç Tüketimi Ne Kadardır ?
2001 ve 2002 yılları arasında kişi başı ilaç kullanımı bedeli ortalama 41 $ dolar olduğu ortaya çıkmıştır .
Sektörün 2023 yılı için kişi başına ilaç tüketimi 160 $ dolar olacağı , Devlet Planlama Teşkilatı tarafından ise 250 $ dolar seviyelerinde olacağı öngörüsünde bulunmuştur .
Türkiye'de İlaç Alanındaki Son Gelişmeler
Türkiye'deki ilaç sektöründe faaliyet gösteren firmaların %26'sı tamamen yabancı destekli sermayeli ilaç firmalarıdır .
Toplamda ilaç üretimi çalışmalarıyla ilgilenen 11 tane firma bulunmaktadır .
Bu 11 tane firmanın içinde daha önceki  “ Türkiye'de ve Dünyada İlaç Ekonomisi ” konulu çalışmada bir tanesinin Türk Silahlı Kuvvetlerine ve bazı kolluk kuvvetlerine ilaç üretimini gerçekleştiren kamuya ait bir firmanın olduğunu ifade etmiştik .
Diğer 10 firmanın tamamı özel sektör olup , bunlar dan 8 tanesinin yabancı sermayeli şirketler kapsamında yer almaktadır .
Aşağıda yer alan tablo 1'de ilaç endüstrisindeki son gelişmeler ışığında yerli ve çok uluslu firmalarının payları , makro - mikro değişimler , müşterilerinin çeşitliliği gibi değerler bir arada verilmiştir .
Türkiye Avrupa'nın bazı ülkeleri dışında ilaç pazarı kapsamında Avrupa genelinde 6. sırada yer almaktadır .
Tablo 1'de ifade edildiği gibi Türkiye'de ilaç piyasası yabancı ve yerli firmalar açısından değerlendirildiğinde oldukça parçalı bir şekilde olduğu görülmektedir .
Bunun dışında dikkat edilmesi gereken ve bir avantaj olarak görülebilecek yerli ilaç pazarı sektörü de bulunmaktadır .
Tablo 1 : Türkiye'de İlaç Endüstrisinin ve Müşterilerinin Piyasada Mevcut Durumu
İlaç Firmaları
Makro Ekonomik Trendleri
Müşteri Olan Kişiler
Çokuluslular
Sosyal Sigorta Kurumu kapsamında olanları %23'ü
136 firma arasında yaklaşık 40 tanesinin piyasa payı 1999 yılında %48'lerde iken 2002 ' da ise %53 seviyelerine kadar çıktığı ortaya çıkmıştır .
Devlet , Özel ve SSK gibi işletme çalışanları sigorta kapsamında ilaç masrafları karşılanması
Yerli Büyüklük Değeri (  > 50 milyon Amerikan Doları )
Eflasyon Durumu
Bağ - Kur %28 i
136 firmanın piyasa payı ise 1999 yılında %27 iken 2002 yılında ise %24 de kadar düşmüştür .
Yurt içi Milli Gelir
Serbest Meslekli çalışan kişilerin ilaç giderlerinin sigortalatması
Yerli Orta ( değer aralığı 5 - 50 milyondan $ -
Sağlık Harcamalarındaki İlaçın Gerçek Payı
Emekli Sandığı %23 ü bir değeri
136 firmanın 16 tanesinde piyasa payı 1999'da %23 iken 2002 yılında ise % 20 ye kadar düşmüştür .
 
Memurların sigorta kapsamında olması
Yerli Küçük ( değer aralığı < 5 milyon $ ve üzeri
 
Özelde %26'lık değeri
136 firmanın 74 tanesi piyasa payı 1999 yılında %2 iken 1 puanlık bir değerle %3 yükseldiği görülmüştür .
 
Hasta Ödemeleri ve özel sigorta masrafları
İlaç sektörünün birleşme ve satın alma işlemleri 2007 yılından itibaren gerçekleşerek büyüme yoluna gidilmiştir .
Bu satın alma işlemleri çok uluslu diyebileceğimiz şirketlerde , şirket evliliği yoluyla gerçekleşmiştir .
Piyasada varlığı devam ettiren fakat ilaç hammaddesi üretmeyen diğer şirketler yalnız dışarıdan hammadde temin etme yoluna gidilerek Türkiye'de ilaç üretir durumdadır .
Ancak Türkiye'de patentsiz veya patentli konuma gelmiş olan bütün ilaçların üretilmesinde önünde herhangi bir engel bulunmamaktadır .
Dış kaynaklı şirketler tarafından satın alınmış veya yukarıda ifade ettiğimiz şekilde birleşme yoluna gitmiş olan firmaların Türkiye'de yeni ilaç geliştirmeleri ve araştırmalarıyla ilgilenebilirler .
İlaç Sanayisinde Uygulama Kuralları Nelerdir ?
İlaç sanayi uygulama kurallarına girmeden önce iyi imalat olarak tarif edilene Good Manufacturing Pratices ( GMP ) ve kontrol uygulamaları olarak gösterilen Good Laboratory Control Practices ( GLP ) ifadeleri bilmek gerekir .
Dünya Sağlık Örgütü tarafından kabul edilen Good Manufacturing Pratices ( GMP ) uygulamaları ülkemizde 1984 yılında yürürlüğe girmiştir .
Ülkeler , ilacın vatandaşları için önemli birer değer olduğunu ve bu değerin sadece ilacı yazan ve üreticinin sorumluluğuna bırakılmaması gerektiği bilincine varmasıyla Dünya Sağlık Örgütüyle birlikte ; GMP ve GLP konularında yol gösterici yönergeler hazırlamışlardır .
Bu durumda devletlerinde , ilaçların Qıality , Safety , Efficacy ) güvenilir ve kaliteli aynı zamanda etkin olarak elde edilme , hazırlaması ve kendi vatandaşlarına etkin diyebileceğimiz ilaç sunulmasında sorumluluğu paylaşır noktasına gelmiştir .
Türkiye'de İlaç Üretimi Nasıldır ?
Ülkemizde ilaç sektöründe , antibiyotikler ve analjezikler en başta olmak üzere fermantasyon ekstraksiyon , ve sentez gibi yöntemeler kapsamında ilaç etken maddesi üretilmesine rağmen , hammaddelerin büyük bir bölümü yaklaşık %80 ve üzeri ithalat yoluyla sağlanmaktadır .
Tarihsel sürecine bakıldığında ilaç hammaddesi 1965 yılından itibaren üretilmeye başlanmış ve 1971 yılı sonrası ise fermantasyon yoluyla oksitetrasiklin tetrasiklin ve diğer türevlerinin üretimi sağlanmaya başlanmıştır .
21. yüzyılda ağrı kesicilerin büyük bir bölümü , gastrointestinal sistem ( bağırsak ve mide ) , antibiyotikler , kardiyo - vasküler sistem ( kalp ve damar ) ve hastalık durumlarında kullanılan etken maddeler başta olmak üzere genel toplamda 48 kalemde ilaç etken maddeleri yurt içi kullanımı ve ihracatı da dahil olmak üzere Türkiye'de üretilmektedir .
İlaç Endüstrisi İşverenleri Sendikalarının raporlarına göre ; Ülkemizde ilaç pazarında antibiyotik tüketimleri yüzde 17,2'lik değerle birinci sırada yer aldığı ortaya çıkmıştır .
Kişilere sağlık kurumları tarafından hastalık tanısı koyulduktan sonra , tedavi sonraki süreç kapsamında yani korunma aşamalarında ilaçlara gereksinim duyulur .
İlaç endüstrisi , koruyucu tedavi edici ve besleyici olarak kullanıma sunulan bitkisel , hayvansal , sentetik ve biyolojik unsurlu kimyasal maddeleri bilimsel standartlara göre ve farmasötik teknolojiye uygun belirlenen dozlarda birleşik ve basit farmasötik şekiller noktasına getirilerek aynı zamanda seri üreterek tedaviye sunan bir sanayi alanı olarak karşımıza çıkmaktadır .
İlaç Ekonomisinde Değerlendirme
İlaç ekonomisinin değerlendirmelerinde minimizasyon analizi , sağlık hizmetlerinde maliyet fayda analizi , maliyet - etkililik analizi , maliyet - yarar analizi değerleri kullanılır .
Aynı değerler sağlık ekonomisi değerleri olarak da bilinmektedir .
İlaç ekonomisi sektöründe kanıta ve bilimsel veriye dayalı çalışmalar somut biçimde , optimal sağlık kaynak tahsisine öncülük yapar .
Herhangi bir farmakoekonomik değerlendirmede önemli bir husus sağlık ekonomisi için yapılan analizlerin hangi açıdan ele alınması gerektiğine karar verir .
Bu duruma verilebilecek en iyi örnek ise toplumsal veya kurumsal olarak ele alınmasıdır .
İlaç ekonomilerine bakış açısı ve çalışmaları , kişinin gerek duyulan ilaç kullanımıyla ilgili tasarruf sağlamayı veya gerek görülen ilaç yerine başka bir ilaç kullandırarak maliyet azaltmayı amaç haline getirmez .
Burada göz önünde bulundurulması gereken husus kaynakların etkin kullanımı ve denetimidir .
Türkiye'de Etken Madde Üretimi Yapılıyor Mu ?
21 . yüzyılda ağrı kesicilerin büyük bir bölümü , gastrointestinal sistem ( bağırsak ve mide ) , antibiyotikler , kardiyo - vasküler sistem ( kalp ve damar ) ve hastalık durumlarında kullanılan etken maddeler başta olmak üzere genel toplamda 48 kalemde ilaç etken maddeleri yurt içi kullanımı ve ihracatı da dahil olmak üzere Türkiye'de üretilmektedir .
Türkiye'de İlaç Hammaddesi Ne Zaman Üretilmiştir ?
Ülkemizde ilaç sektöründe , antibiyotikler ve analjezikler en başta olmak üzere fermantasyon ekstraksiyon , ve sentez gibi yöntemeler kapsamında ilaç etken maddesi üretilmesine rağmen , hammaddelerin büyük bir bölümü yaklaşık %80 ve üzeri ithalat yoluyla sağlanmaktadır .
Tarihsel sürecine bakıldığında ilaç hammaddesi 1965 yılından itibaren üretilmeye başlanmış ve 1971 yılı sonrası ise fermantasyon yoluyla oksitetrasiklin tetrasiklin ve diğer türevlerinin üretimi sağlanmaya başlanmıştır .
Türkiye'de Yabancı İlaç Firması Var Mıdır ?
Türkiye'deki ilaç sektöründe faaliyet gösteren firmaların %26'sı tamamen yabancı destekli sermayeli ilaç firmalarıdır .
Toplamda ilaç üretimi çalışmalarıyla ilgilenen 11 tane firma bulunmaktadır .
Bu 11 tane firmanın içinde daha önceki  “ ilaç Ekonomisi ” konulu çalışmada bir tanesinin Türk Silahlı Kuvvetlerine ve bazı kolluk kuvvetlerine ilaç üretimini gerçekleştiren kamuya ait bir firmanın olduğunu ifade etmiştik .
Diğer 10 firmanın tamamı özel sektör olup , bunlar dan 8 tanesinin yabancı sermayeli şirketler kapsamında yer almaktadır .
Türkiye'de İlaç Ekonomisi
Sağlık Hizmetlerinde harcamaların büyük bir kısmını oluşturan ilaçların genel durumuna değindik .
Bu konuda eşdeğer ilaçların üretiminin bağlandığı hususlar ve üretimi sağlanan eşdeğer ilaçların beraberinde getirmiş olduğu ekonomik tasarrufları göz ardı edilemeyecek önemli olduğunu gördük .
Devletin ilaç piyasasındaki en büyük alıcı olduğunu ve dolayısıyla fiyatı belirleme konusundaki etkinliğine değindik .
Türkiye'de İlaç Ekonomisindeki Son Gelişmeler Nelerdir ?
Son yıllarda sağlık sektöründe giderek artmaya devam eden sağlık harcamaları konusu , sağlık ekonomisinin giderek yaygınlaşan sorunu haline gelmiştir .
Tedavi sürecinde ilaç maliyetlerinin olabildiğince düşürülmesi için çaba harcayan ülkelerde eş değer seçeneklerine yöneldikleri ve bu alanının giderek önem kazandığını ifade edebiliriz .
Türkiye'de ilaç alanındaki son gelişmeler nelerdir ?
Soruya şöyle cevap verebiliriz :
Türkiye'de 2010 yılı itibariyle 14,6 milyar liralık harcamaların ortaya çıktığı görülmüştür .
Sosyal Güvenlik Kurumu ( SGK ) bir yıl boyunca 14,6 milyar liralık bütçe ortaya koymuştur .
Ortaya konan ilaç bütçesinin aşılması durumunda kamuya ait kurum iskontolarını yeniden ele alınmasına neden olmuştur .
Bu kapsamda mevcut uygulanan %23 indirim değerine ek olarak %9,5'lik indirim daha uygulanmıştır .
Bu durum ülkemizde toplam sağlık harcamalarının yarıya yakın bir kısmını ilaç harcamalarının meydana getirdiği dikkate alındığında sağlık ekonomisinin önemli bir dalı olan ilaç ekonomisinin daha fazla önem kazandığı sonucuna varılabilir .
İlaç Ekonomisindeki Eşdeğer İlaçların Önemi Nasıldır ?
Hastanın tedavi edilerek sağlığına kavuşturulduğu ve hastanın yaşam kalitesinde herhangi bir bozulma yaşanmaksızın ilaç maliyetlerini indirgeyen yöntemlere örnek olarak eşdeğer ilaç uygulamaları gösterilebilir .
Bir ülkenin sağlık kaynaklarının daha verimli ve etkin kullanılabilmesi için “ eşdeğer ilaç “ konusunun eczacılar , hekimler , sağlık kurulları ve hastalar nezdinde doğru bilinmesi eşdeğer ilaçlarından etkin bir şekilde faydalanabilmek için temel bir ihtiyaçtır .
Eşdeğer ilaç yönetimi bir maliyet azaltma yöntemi olarak değerlendirilmelidir .
2004 yılında çıkarılan 5234 sayılı Kanunun 10 maddesi kapsamında ve 178 sayılı Kanun Hükmündeki Kararnamenin 10. maddesinin r bendi kapsamında , eşdeğer ilaç uygulamaları yapılacak olup , bu uygulama çerçevesinde ilgili bütün kurumlar eşdeğer ilaç bedelinin verilmesine , en ucuz ilacın %30 fazlası kadarını dikkate alması gerekmektedir .
Eşdeğer ilaçlar , ilacın buluşunu ve gelişimini yapan firmalar tarafından yapılarak , patent koruması kapsamına alınan referans ürünlerinin koruma süreleri bitmesi halinde , bu ürünler referans gösterilerek aynı özelliklere sahip oldukları ve dolayısıyla hasta olan kişi üzerinde aynı tedaviyi verdiği bilimsel çalışmalar kapsamında gösterilen ve şayet referans ilaçların koruma süreleri bitmesi durumunda satışa yapılması beklenen ürünleridir .
Orijinal referans ilaçlar araştırma ve geliştirme ( AR - GE )  maliyetleri vardır .
Çıkan orijinal ilaçların patent süreleri dolana kadar maliyet kar analizi değerlendirmesi yapılan masraf çıkartılıp ilgili firma tarafından kar elde edilir .
Eşdeğer ilaçları yapan firma tarafından AR - GE çalışmalarını yeniden yapmak zorunda olmadıklarından dolayı maliyet avantajlarını kendilerinde bulundururlar .
Bu sebeple eş değer ilaç etkili fakat maliyetleri açısından daha düşük olduğunu belirtebiliriz .
Eşdeğer ilaçlar , eşdeğer görülen orijinal ilacın fiyatından , %20 - %80 arası ülkenden ülkeye göre değişkenlik gösterebilmektedir .
Türkiye'de 2008 yılından itibaren patent koruma süresi biten ve patent kapsamı dışındaki ürünlerden meydana gelen ilaç satışları yaklaşık 6.5 milyar TL olarak ortaya çıkmıştır .
Aynı rakamsal değerle şayet ilaç pazarı sadece referans ilaçlardan meydana gelmiş olsaydı bu rakam 7,4 milyar TL civarında olması beklenmiş olacaktı .
Sağlık bakanlığına 2005 yılında kamu hastaneleri bağlanmış , SSK , Emekli Sandığı ve Bağ - Kur tek çatı altında 2006 yılın birleşmiş Sosyal Güvenlik Kurumu ( SGK ) çatısı altında birleştirilmiştir .
Durum böyle iken devlet ilaç sektöründeki tek alıcı konumuna gelmiştir .
Her gelişmekte olan ve gelişen ülkelerde olduğu gibi Türkiye'de üretilen ve satışa çıkarılan ilaçların en büyük alıcı durumu konumundadır .
Çünkü ilaç alımının en büyük müşterisi devletin kendisidir .
OECD ülkeleri arasında yer alan İngiltere 257 $ , Almanya da 301$ dolar olan kişi başı ilaç harcamaları Türkiye'de ise 140 $ dolar seviyelerindedir .
Ülke yaşlı nüfusunun her geçen gün artması , hekime ve sağlık kuruluşuna ulaşımının daha kolay hale getirilmesi ve kronik hastalıkların giderek artmasıyla gibi sorunlar sebebiyle kişi başına düşen ilaç harcamaları artması beklenmektedir .
Yaşamış olduğumuz coğrafyada ülke insanımız hastalık belirtileri dayanılmayacak seviyelere gelince hekime ve sağlık kuruluşuna başvurmaya gitmektedir .
Sağlık kurumlarına başvurmanın bu denli geç olmasının beraberinde getirmiş olduğu hastalık ilerlemesi hem bütün maliyetleri , hem de ilaç ve tedavi maliyetlerini de artırmaktadır .
Sağlık ekonomisi bakımından hastaların tedavilerinin ve de ilaç maliyetlerinin kontrol altına alınması gerekmektedir .
Bu amaç doğrultusunda hizmet vermek için 21. yüzyılda bazı önlemler alınmaktadır .
2009 yılında 27353 sayılı Resmi Gazetede çıkarılan 2009 / 15434 sayılı Kararname kapsamında “ Beşeri İlaçların Fiyatlandırılmasına Dair Karar "  kapsamında bazı değişiklikler yapılmıştır . Buna göre ilaç fiyatlarında hissedilebilir derecede indirime gidilmiştir . İlgili değişiklikler şöyledir ;
Referans ilaçların fiyat takibini ilaç firmaları tarafından Sağlık Bakanlığına bildirilme zorunluluğu getirilmiştir .
20 yıllık ilaçlarda özellikle depocuya satış fiyatı 6,79 TL'nin üstünde olan ilaçlarda referans fiyat sistemine dahil edilmiştir .  
Fiyat değişikliklerinin akabinde " dönemsel Avro değer bandı ” ve  “ dönemsel avro değeri “ tanımlarına yer verilmiştir . Dönemsel açıdan Avro değerindeki değişkenlik takibatında dikkate alınan süre 90 güne çıkarılmıştır .
Bir diğer husus ise satılmakta olan ya da satılması beklenip de piyasada jeneriği bulunan orijinal ilacın depocuya satış fiyatı referans fiyatının %60'na kadar olması amaçlanmıştır .
2009 yılında 15631 sayılı bakanlar kurulu kararı kapsamında 2007 / 12325 sayılı ilaç kararnamesinde ek değişiklikler gerçekleştirilmiştir .
Jeneriğinehttps : / / www. iienstitu. com/blog/jenerik - nedir - nasıl - hazırlanır ruhsat sağlanan orijinal ilacın depocuya satış fiyatı , en çok , referans fiyatının %66'sı olarak tekrardan belirlenmiştir .
Depocuya sağlanan satış fiyatı 6,79 TL'nin üzerinde olan 20 yıllık orijinal ürünlerin fiyatları 1 ocak 2010 tarihi itibariyle referans fiyatın en çok %100'lük bir değer kadar olması kararlaştırılmıştır .
İlaçların fiyat listelerinde yapılan değişiklikler , yayınlandığı tarihe takiben 5 iş günü sonrası uygulanması beklenmektedir .
Daha önceleri ise bu süre 45 gün olarak belirlenmişti .
Türkiye'de Eşdeğer İlaç Tüketimi Nasıldır ?
Avrupa Birliği Komisyonu eş değer ilaç tüketimi kapsamında “ ilaçlarda tedarik ve araştırma için üst düzey grubun önerisi Avrupa Birliği'ne “ üye ülkelerin kendi piyasa pazarlarında eşdeğer ilaç kullanımını teşvik etmeye yönelik yöntemler geliştirilmesi ve kamu sağlığı açısından eşdeğer ilaç endüstrisinin gelişimine ve rekabeti değer vermesi ” şeklindedir .
Eşdeğer ilacın Türkiye'de hem üretiminin hem de kullanımının desteklenmesi yalnız etkin ve ucuz ilaçlarla tedavi imkanı sağlanmış olur .
İlaç baskısının kamu sigortaları üzerinde yükünün hafifletilmesi bu kapsamda mümkün olabilmektedir .  Aksi takdirde kamu sigortalarına ek olarak destekleyici sigortaların varlığı günümüzde oldukça yükselmiş durumdalar ki bu durum sağlık hizmetlerinde fırsat eşitsizliklerini meydana getirmektedir .
Eşdeğer ilaçlar Türkiye'de hekimler tarafından tercih edilmemektedir .
Yalnız eşdeğer ilaç kullanımının artırılması ve teşvik edilmesi piyasada rekabet ortamının meydana gelmesini sağlayacaktır .
Eşdeğer ilaçların piyasaya sağlanması için mevzuat kaynaklı sorunlar ile hekimlerin aynı zamanda ilaç tüketicilerinin bilinçlendirilmesi gerekir .
Güney Kore , İrlanda , İsrail , Hindistan gibi ülkeler büyük ölçekli eş değer ilaç ve etkin madde ihracatını gerçekleştirmektedir .
Sosyal Güvenlik Kurumu İlaç İndirimlerine Gidiyor Mu ?
Sosyal Güvenlik Kurumu ( SGK ) bir yıl boyunca 14,6 milyar liralık bütçe ortaya koymuştur .
Ortaya konan ilaç bütçesinin aşılması durumunda kamuya ait kurum iskontolarını yeniden ele alınmasına neden olmuştur .
Bu kapsamda mevcut uygulanan %23 indirim değerine ek olarak %9,5'lik indirim daha uygulanmıştır .
İlaç ve Tedavi Maliyetleri Nasıl Artar ?
Örneğin ; Ülke yaşlı nüfusunun her geçen gün artması , hekime ve sağlık kuruluşuna ulaşımının daha kolay hale getirilmesi ve kronik hastalıkların giderek artmasıyla gibi sorunlar sebebiyle kişi başına düşen ilaç harcamaları artması beklenmektedir .
Yaşamış olduğumuz coğrafyada ülke insanımız hastalık belirtileri dayanılmayacak seviyelere gelince hekime ve sağlık kuruluşuna başvurmaya gitmektedir .
Sağlık kurumlarına başvurmanın bu denli geç olmasının beraberinde getirmiş olduğu hastalık ilerlemesi hem bütün maliyetleri , hem de ilaç ve tedavi maliyetlerini de artırmaktadır .
İlaç Kararnamesine Getirilen Değişikler Nelerdir ?
2009 yılında 15631 sayılı bakanlar kurulu kararı kapsamında 2007 / 12325 sayılı ilaç kararnamesinde ek değişiklikler gerçekleştirilmiştir .
Jeneriğine ruhsat sağlanan orijinal ilacın depocuya satış fiyatı , en çok , referans fiyatının %66'sı olarak tekrardan belirlenmiştir .
Depocuya sağlanan satış fiyatı 6,79 TL'nin üzerinde olan 20 yıllık orijinal ürünlerin fiyatları 1 ocak 2010 tarihi itibariyle referans fiyatın en çok %100'lük bir değer kadar olması kararlaştırılmıştır .
İlaçların fiyat listelerinde yapılan değişiklikler , yayınlandığı tarihe takiben 5 iş günü sonrası uygulanması beklenmektedir .
Daha önceleri ise bu süre 45 gün olarak belirlenmişti .
Tıbbi Model ve Sağlığın Tıbbileştirilmesi
Günümüzde modern tıbba karşı duyulan güven oldukça düşük seviyededir ve İlich , bu epidemiyi durduracak olan durumun etkili kuvvetinde hekim olmayanların olabileceği düşüncesini öne sürmektedir .
Netice olarak sağlık hizmeti standart bir mala dönüştüğünü ve bütün ağrılar da hastanelik olmuştur .
Her zaman için hatırlamak gerekir ki tıp her ne kadar kendi profesyonelliğini ve dokunulmazlığını ilan etmiş olsa da sonuçta hastaların kendisine başvurduğu ölçüde güvenilirliğini ve inanılırlığını koruyacaktır .
Batı kültürlerinde gerçekleşen laikleşme süreci dikkate alındığında , zaman içinde din olgusu toplumsal faaliyetini , gücünü yitirmeye başlamış , tıpta buradan gelen boşluğu doldurmaya çalışmıştır .
Bu yazımızda tıbbi model ve sağlığın tıbbileştirilmesi nasıldır , foucault yaklaşımı nasıldır , tıbbi görüşe getirilen eleştiriler nelerdir sorularına cevap bulmaya çalıştık .
Tıbbi Model ve Sağlığın Tıbbileştirilmesi Nasıldır ?
Batı ülkelerinin bilimsel , tıbbi modeli kapsamındaki anlamı daha önce değinilen sağlığın negatif tanımından hareket etmektedir .
Batının bu kapsamdaki modeli , Avrupa ülkelerinin aydınlanma ile beraber bilim ve rasyonellik , bilginin biçimleri şeklinde yükselmesi ile ortaya çıkmaktadır .
Aydınlanma ile beraber dinin yerini bilim almış olup , mikroskop gibi cihazların ortaya çıkması ile beraber daha önceleri görünmez olan bir mikroorganizma dünyası ortaya çıkarılmış ve bazı gözlemler gerçekleştirilmiştir .
Ölçülebilen , gözlemlenebilen ve sınıflandırılabilen ; evrensel ve nesnel anlamda gerçek olarak ifade edilmiştir .
Bazı görüşlere göre Batı kültürlerinde gerçekleşen laikleşme süreci dikkate alındığında , zaman içinde din olgusu toplumsal faaliyetini , gücünü yitirmeye başlamış , tıpta buradan gelen boşluğu doldurmaya çalışmıştır .
Turner'a göre rasyonelleşme tıbbileştirmeyi de getirdiğini açıklamıştır .
Tıp bu zaman diliminde dinin üstlenmiş olduğu ahlaki değerin taşıyıcısı olma görevini yüklemiştir .
Ayrıca tıbbın bütün bu etkinlikleri bilimselleşmiş ve yasallaşmış bir bütünlüğe kavuşmuştur .
Foucault Yaklaşımı Nasıldır ?
Foucault Kliniğin Doğuşu : Tıbbi Bakışın Bir Arkeolojisi adlı eserinde bilimsel tıbbi bilginin gelişmiş ve sağlıkla alakalı çok eski düşünce biçimleri ile savaşmaya başladığını , bununla beraber tıbbi gücün nasıl büyümeye devam ettiği bilgisine yer vermektedir .
Ayrıca bu dönemde hekimler insan vücudu üzerinde uygulamış oldukları kontrolü yükseltmiştir .
Sağlıklı birey normal çalışmaları olan ve herhangi bir patolojik sorunu olmayan kişi durumuna gelmiştir .
20 yüzyılın ilk yıllarından itibaren tıp gücünü sağlık alanıyla paylaşmaya başlar ve sağlık profesyonelleri ile faaliyetlerini etkileyecek noktaya getirir .
Böylece tıbbi uygulamalar ve kavramlar normalleşir ve genelleşir .
Foucault göre bu bir söylem olarak görülmektedir .
Sağlığı oldukça dar bir biçimde ifade eden tıbbi modelde kişilerin hastalıklarını tedavileri sağlamak gerçekte aktivite olarak değerlendirilmektedir .
Tıbbi model , kişisel olarak hastaya odaklanarak tedavisine ve hastalığının iyileştirilmesine çalıştırılır .
İlgili model kapsamında sağlık sorunları , hastalık kapsamında değerlendirilmektedir .
Bu sebeple endüstri toplumlarında insan bedeni biyolojik olarak bozulabilmekte ve aynı zamanda tamir edilmesi beklenen bir makine gibi değerlendirilmektedir .
Sağlık , tıbbi model kapsamında hastalığın tam olarak aynada görünen görüntüsüdür .
Tıbbi Görüşe Getirilen Eleştiriler Nelerdir ?
Sağlığın tıbbi görüşü kendi kapsamında daha detaylı biçimde değerlendirildiğini belirtebiliriz .
Bu değerlendirmenin ilgili görüşleri şöyledir ;
Biomedikal görüş : Sağlık , biyolojik varlıkların bir parçası olarak dikkate alınır ,
Redüksiyonist görüş : Hastalık ve sağlık , biyolojik vücudun oldukça küçük bileşenlerine indirgenebilmektedir .
Mekanist görüş : Tam olarak vücudu bir makinaya benzeterek kavramsallaştırmakta ve bu yönde hareket etmektedir .
Alopastik görüş : Karşıtlıklar sistemi benzeri bir çalışma durumu söz konusudur .
Vücutla ilgili herhangi bir sorunun olması durumunda tedavi ile hastalığı düzeltmek için karşıt bir güç uygulamayı bulundurmaktadır .
Örneğin ilaç şirketleri tarafından üretilen farmakolojik ilaçların hastalıklarla mücadele etmesi .
Patojenik görüş : Sadece insanların neden hastalandıklarıyla ilgilenmektedir .
Ağırlıklı olarak günümüzde Amerikan kültüründe sağlıkla ilgili konular genellikle hastalık konulu modellerle kapsamıştır .
Bu modelde gündelik yaşamın sorunları ile patolojik problemleri birbirinden ayıran sınırlar çok fazla karmaşık hale gelmiştir .
Toplum tarafından kabul edilmiş tıbbi bakış açısı sebebiyle günlük hayatta kullanılan metaforlar , sağlıkla ilgili olmayan alanların müdahalesi ile karşı karşıyadır .
Susan Sontag tarafından bilgisayarların bulaşıcı virüsler tarafından enfekte olduğunu ve bu durumda ise içinde yer alan enformasyon için öldürücü olabileceği , Nixon yönetimindeki Watergate olayının Amerikan başkanlık sistemindeki bir kanser olarak değerlendirildiği ifade edilerek , buna benzeri negatif , figüratif bir dilin kullanılması konusunda AIDS veya kanser benzeri ölümcül hastalıklara yakalanmış kişiler üzerindeki olumsuz etkilerine yer vermektedir .
Tıbbi modele çok sayıda eleştiri yapılmıştır .
Örneğin İvan İlich tarafından 1974 yılında yayınlanan Medical Nemesis isimli eserinde sağlık kavramının tümüyle tıbbi terimler ile algılanmaya başlanmıştır .
Sağlıklı bir olmak , yalnız test sonuçlarının normal değerlerde çıkıp çıkmamasıyla ifade edilir .
Gerçekte burada tıbbileştirilen şey yaşamın ta kendisidir .
Yani tıbbi tekniklerin ve kararların ; yaşam döngüsünün ölüm ve doğum gibi sıradan aşamaların daha çok ötesine geçmesidir .
Hekimler herhangi bir özel ahlaki diyebileceğimiz eğitimlerden geçmedikleri halde , ölüm ve yaşam kararlarını veren uzman kişiler olarak görülmektedirler .  Ayrıca İlich'e göre sağlık tam anlamıyla otonomi olarak değerlendirmektedir .
Bu otonomi ile sağlık , yaşamın tıbbileştirilmesi ile karmaşık hale getirdiği bildirilmiştir .
Günümüzde modern tıbba karşı duyulan güven oldukça düşük seviyededir ve İlich , bu epidemiyi durduracak olan durumun etkili kuvvetinde hekim olmayanların olabileceği düşüncesini öne sürmektedir .
Netice olarak sağlık hizmeti standart bir mala dönüştüğünü ve bütün ağrılar da hastanelik olmuştur .
Her zaman için hatırlamak gerekir ki tıp her ne kadar kendi profesyonelliğini ve dokunulmazlığını ilan etmiş olsa da sonuçta hastaların kendisine başvurduğu ölçüde güvenilirliğini ve inanılırlığını koruyacaktır .
Tıbbi alanlarda meydana gelen değişimler beraberinde yeni ilaçların üretimini getirmiştir .
Hatta bunlarla sınırlı kalmayıp yeni tedavi yöntemlerini de doğurmuştur .
Bu yeni fakat bir o kadar da farklı olanın profesyoneller tarafından yerine getirilmesi oldukça önemlidir .
Tıbbi hizmetin gerektirmiş olduğu lisans eğitimini tamamlayan uzmanlığını sonraki dönemlerde yerine getiren , yandal uzmanlığını gerçekleştiren profesyoneller olarak açıklanabilir .
Çünkü tıbbi hizmetler dünü bugünü bir olmayan ve anıda bir olmayacak bir olan olarak karşımıza çıkmaktadır .
Bundan dolayıdır ki bu mesleğin icrasını gerçekleştiren kişilerin herhangi bir güvensizliğe sebebiyet verecek bir davranışın içinde yer almaması hayati önemdir .
Dolayısıyla insanların tıbba karşı duydukları güveni bu şekilde tesis etme yoluna gidilebilir .  
Sağlığın Tıbbi Kaça Ayrılır ?
Sağlığın tıbbi görüşü kendi kapsamında daha detaylı biçimde değerlendirildiğini belirtebiliriz .
Biomedikal görüş :  Bu görüş tipi , sağlığın biyolojik varlıkların bir parçası olarak değerlendirmektedir .  Redüksiyonist görüş : Sağlık ve hastalığın , biyolojik en küçük bileşenleri olarak açıklamaktadır .
Bu kapsamda değerlendirmektedir .  Mekanist görüş : İnsan vücudunu bir makinaya benzetmekte olup bunu kavramsallaştırarak bu açıdan hareket etmektedir .  Alopastik görüş ve patojenik görüş .
Ivan Ilich Nasıl Bir Eleştride Bulunmuştur ?
1974 yılında Ivan Ilich tarafından yayınlanan Medical Nemesis adlı eserin sağlık kavramının tamamıyla tıbbi terimler ile düşünülmeye başlanmıştır .
Sağlıklılı olmak , sadece test sonuçlarının normal seviyelerde çıkıp çıkmamasıyla açıklanabilir .
Sonuç olarak burada tıbbileşen değerin yaşamın ta kendisi olduğudur .
Bir başka ifadeyle tıbbi tekniklerin ve kararların ; yaşam döngüsünün doğum ve ölüm benzeri sıradan aşamaların çok daha ötesine geçmesidir .  
Susan Sontag Yaklaşımı Nasıldır ?
Toplum nezdinde kabul görülen tıbbi bakış açısı sebebiyle günlük hayatımızda kullanılan metaforlar , sağlık dışındaki alanların müdahalesi ile doğrudan karşı karşıyadır .
Susan Sontag göre bilgisayarın bulaşıcı virüsler tarafından istila edildiği ve bu nedenle ise içinde yer alan enformasyon kapsamında ölümcül olabileceği , Nixon yönetimindeki Watergate sorununun Amerikan Başkanlık Sistemindeki çok büyük bir kanser olarak dikkate alındığını açıklayarak , bunun gibi olumsuz , figüratif bir dilin kullanılması konusunda AIDS ya da kanser gibi ölümcül hastalıklara yakalanmış bireyler üzerindeki negatif etkilerine yer vermektedir .
Ulusal Sağlık Hizmeti ( NHS ) Sonrası Nasıldır ?
Kurulduğu ilk yıllardan itibaren yapılacak sağlık harcamalarının temel dayanağı vergiler olan Ulusal Sağlık Hizmeti ( NHS ) , mali sorunlar yaşayacağı kaçınılmaz bir gerçekti .
Durumun bu kadar rahat öngörülebilmesinden dolayı 1950 yılında mali sorunlar göstermeye başlamıştır .
Seçimleri muhafazakar partinin kurmasıyla beraber 1951 yılında diş tedavilerinden alınan katkılar 2 penny artış yapılırken reçete başına ise 1 şilin alınması Ulusal Sağlık Sisteminin  ( NHS ) mali açıdan zor durumda olduğunu göstermekteydi .
Mali sıkıntıların şiddeti her geçen yıl artış göstermesi nedeniyle 1980 yılında NHS'de köklü değişiklikler yapılması gerektiği anlaşılmıştır .
NHS için bulunamayan finansal çözümler nedeniyle 1987 yılında İngiliz devleti tarafından 101 milyon İngiliz sterlini Ulusal Sağlık Hizmetine aktarılmıştır .
Yapılan bu yüklü ödemeden sonra gene çözüm bulunamamış ve İki Beyaz Kitap Thatcher tarafından açıklanmıştır .
Buna göre bir iç Pazar oluşturmaya çalışılacağı bu iç pazara göre ilk on yıl içinde sağlık hizmetlerinin şekillendirileceği tahmin edilmiştir .
Başlangıç itibariyle bu iç pazarın yapılamamış 1990 yılında çıkarılan bir yasa ( National Health Service & Community Care Act ) bu iç pazarın tanımı yapılmıştır .  Sağlık hizmeti sağlayıcılarından , sağlık hizmeti yöntemi alınması sunulmuştur .
Bu yöntemle sağlık hizmeti sağlayıcıları tarafından kooperatifler meydana gelmiş , reform çalışmalarının başladığı tarihten itibaren ilk on yıl içinde gerek sevk alınmaksızın sağlık hizmeti alınması gerekse reçete başına ücret alınması Ulusal Sağlık Sisteminin ( NHS ) kuruluş ilkelerinden uzaklaşmış olduğunu gösteriyordu .
Birleşik Krallık Sağlık Sisteminin Genel Görünümü Nasıldır ?
Günümüz Birleşik Krallık sağlık sisteminde özel sektörün payı %8 dolayında iken , ağırlıklı olarak kamu kaynaklarından karşılandığı şüphesiz bir gerçektir .
Krallıkta yer alan ülkelerin tamamında finansman ve örgütlenme yapıları aynı iken farklılıkları da olan kısımları da vardır .
İngiltere'de ebe , doktor hemşire sayısı Galler , İskoçya ve Kuzey İrlanda'dan daha azdır .
Bunun dışında hastalardan 7.40 pound reçete ücreti alınmaktadır .
İngiltere'de sağlık hizmeti konusunda Pazar önemli bir yere sahiptir .
İngiltere'de hastaneler ister komuta isterse özel teşebbüse ait olsun , kamu servisleri de dahil olmak üzere birbirleriyle kıyasıya yarışmaktadırlar .
Bu da devlet hastanelerinde bekletme sürelerini azaltmaktadır .
Birleşik Krallık ülkelerinden biri olan Kuzey İrlanda , sağlık sisteminin adı NHS yani Ulusal Sağlık Hizmeti değildir .
" Sağlık ve Sosyal Bakım ( HSC ) ” olarak isimlendirilmiştir . Sosyal bakım hizmetleri ile Ulusal Sağlık Hizmeti ( NHS ) çalışmalarını bir arada verir . Kuzey İrlanda da reçete başına ücret verilmemektedir . Galler ülkesi ise Ulusal Sağlık Hizmeti ile ortaklaşa çalışmaktadır . Daha çok yenilik ve halk sağlığı üzerinde çalıştıkları bilinmektedir .
Günümüzde NHS ( Ulusal Sağlık Hizmeti )  Sistemi Nasıldır ?
İngiltere Ulusal Sağlık Sisteminde grup ya da ferdi olarak çalışan pratisyen hekimler yer almaktadır .
Ülkemizdeki gibi birinci basamakta yer alan Aile Sağlığı Merkez'leri ( ASM ) bir işletme şeklinde faaliyetlerine devam ederler .
Aile Sağlığı Merkezlerinin sahipleri ise bir doktor olabileceği gibi birden fazla doktor da olabilir .
Buraya gelen hastalardan doktorlar tarafından hiçbir şekilde para alınmamaktadır .
Ulusal Sağlık Hizmetleri ( NHS ) tarafından burada çalışan doktorlara ücretleri verilmektedir .
Sistem sevk zincirine dayalı bir şekilde çalışmaktadır .
Aile Sağlığı Merkezinde çalışan hekime gelen hastalar şayet iyileştirilebiliyorsa ya da kontrol altına alınabiliyorsa veya engellenebiliyorsa bir sonraki basamak olan ikinci basamağa sevk işlemi yapılmamaktadır .
İkinci basamak hizmeti ise nüfus yoğunluğuna istinaden her 10 bin ile 100 bin nüfusa sahip kasaba veya illerde tıbbi araç gereçlerin koyulduğu hastaneler kurulmaktadır .
Bu hastanelere sevk edilen hastalar burada çalışan uzman doktorlara , çalışmalarının karşılığı olarak herhangi bir maaş yerine kendilerine sevk edilen hasta başına ücret verilmektedir . hastanelerde çalışan hekimler yarı zamanlı çalıştıklarından dolayı istedikleri zaman hastaneler bünyesinde yer alan muayenelerde görev alabilirler .
Üçüncü basamak sağlık hizmetleri ise alanında uzmanlaşmış , yüksek teknoloji ve araştırmaların yapıldığı sağlık kurumlarıdır .
Tıp fakülteleri hastanesi örnek verilebilir .
Burada çalışan hekimler ikinci basamak sağlık hizmetlerindeki diğer hekimlerle aynı çerçevesinde çalışmaktadırlar
Tablo 1 : Birleşik Krallıkta Ulusal Sağlık Hizmetini Döngüsü
Ulusal Sağlık Hizmeti Kapsamı dışında kalan vatandaşlar kendi talepleri doğrultusunda Ulusal Sağlık Hizmetleri dışından yer alan özel sağlık sigortalarıyla hizmet alan kişilerdir .
Bunlar toplum nüfusunun %3 ünü oluşturmaktadırlar .
Bu kesim her ne kadar özel sağlık sigortalarını yapsalar da NHS'ye katkı yapmaları ve vergilerini ödemeleri gibi bir yükümlülüğe sahiptirler .
Ülkede yer alan illerin büyüklüğüne göre Ulusal Sağlık Hizmeti ikiden fazla bölgeye ayrılabilmektedir .
Bu bölgelerde yer alan hastaneler alt düzey , orta düzey ve üst düzey yerel yönetimlerle yönetilmektedir .
Her bir hastanenin tıbbi araç gereçleri sağlanmakta ve bu hizmetlerin bir direktörü bulunmaktadır .
Nüfus yapısının yoğunluğuna göre şehirlerin büyüklüğünü de dikkate alındığında hastanelerden sorumlu CEO'lar olabilmektedir .
Hastanelerin finans edilmesi konusunda Birleşik Krallık ülkelerinde biri olan İngiltere'de hastanelere bir milyon hasta tedavi olmakta ve hastanelerden sorumlu Kamu Hastaneler Birliğine 850 milyona yakın poundla finanse edilmektedir .
Hastaneler Birliğinin CEO'su aynı zamanda Londra Kraliyet Tıp Fakültesinin dekanı durumundadır .
Ağırlıklı olarak kamu hastaneler birliğinin tepe yöneticisi CEO sonrasında bir sağlık yöneticisi birer tıbbi , finans ve hemşirelik yöneticileri yer alır .
Kamu Hastaneler Birliğinin yönetim kurulunda fon sağlayıcıları , banka yöneticileri ve şirket sahipleri gönüllülük esasına dayalı şekilde yönetimde yer alırlar .
Tablo 2 : Sağlık Göstergeleri ( Birleşik Krallıklar )
1
Toplam Nüfus
64.510.376
2
Nüfus Artış Oranı
0,6
3
2013 Yılı 65 Yaş Üstü Nüfus
23%
4
Ölüm Oranı 2008 Yılı
9,44%
5
Toplam Doğurganlık Oranı ( 2013 Yılı )
1,9
6
Doğumdan Beklenen Yaşam ( 2013 )
81 ( 79783 )
7
Anne Ölüm Oranı 2008 Yılı
8%
8
Bebek Ölüm Oranı ( Yıl 2008 )
4,40%
9
DPT 2014 Yılı Aşılama
95%
10
2008 Yılı Kızamık Aşılama
86%
İngiltere'de Ulusal Sağlık Hizmetleri
İngiltere'de sağlık bakanlığı en temel görevi sağlık ve sosyal bakım sistemi adına politika oluşturmaktır .
Dışişleri Bakanlığı ise krallığın kontrolünde olan tüm Ulusal Sağlık Hizmetlerinin performansını , teslimatını ve genel mali çalışmalarını yürütür .
Sağlık ve Bakım Yasasının 2012 yılında yürürlüğe girmesiyle beraber Sağlık Bakanlığı daha çok düzenlemelere ve kararlara bakmaya başlamıştır .
Burada Sağlık ve Refah Kurullarını ülke vatandaşlarının sağlığını korumak için devreye girmiştir .
Daha önceleri kurulan NHS teşkilatı ve sorumlulukları olduğu gibi 2013 yılında kurulan İngiltere Ulusal Sağlık Hizmetlerine bırakmıştır .
İngiltere Ulusal Sağlık Hizmeti ( NHS ) Sorumluluğu Nelerdir ?
Ulusal Sağlık Hizmeti ( NHS ) birçok sorumluluğu bulunmaktadır .
En başta Bakım kalitesine yönelik ulusal anlamda liderlik göstermek , ortaya çıkabilecek sonuçları iyileştirmek , Yapılan klinik görevlendirme gruplarının ( CCG ) çalışmalarını denetlemek , takip etmek ve kaynak sağlamak gibi görevleri vardır .
İngiltere Sağlık Hizmetlerinin Düzenleyicileri Kimlerden Oluşur ?
İngiltere Ulusal Sağlık Hizmeti düzenleyicileri Monitor , Sağlık İzleme İngiltere ve Bakım Kalitesi Komisyonundan oluşmaktadır .
Bu düzenleyiciler yetkilerini kanunlara dayandırarak gerçekleştirirler .
İngiltere Sağlık Hizmetlerinin Düzenleyiciler Monitorinin Görevleri Nelerdir ?
Monitor ; Sağlık ekonomi düzenleyici olarak bilinir .
NHS sağlayıcılarının yasal çerçevelerini ve komisyon üyelerini belirlemekle görevlidir .  Bakım Kalite Komisyonu ; Bağımsız düzenleyici olarak da bilinen Bakım Kalite Komisyonu , yetişkin sosyal bakım kuruluşlarının bağımsız düzenleyici olarak çalışır .
Engelli olan hastaların haklarını korurken , sosyal bakım kuruluşlarının lisans hizmetlerini denetler ve izler .  Sağlık İzleme İngiltere ; sosyal ve sağlık bakımın nasıl sağlanacağına yönelik önerilerde bulunma yetkisine sahiptir .
Ulusal Sağlık Sistemi ( NHS ) Öncesi Gelişmeler Nelerdir ?
Birleşik Krallık Ulusal Sağlık Sistemi NHS ( National Health Service'nin ) 1800'lü yıllara kadar dostluk dernekleri ve sigortalarına dayanmaktadır .
Bu sistem Lloyd George tarafından geliştirilmiş , askeri olabilecek koşulları belirlenerek tespit edilen gelir düzeyinin altında bulunan çalışanları içeren bir yasa olarak tasarlanmış ve geliştirilmiştir .
Sovyet Sosyalist Cumhuriyet Birliği ( SSCB ) tarafından sağlanan ekim devrimi ve tüm dünyayı etkisi altına alan komünizm rüzgarı beraberinde işçi sınıfının güçlendirmiştir .
Her geçen gün güçlenen işçi sınıfının iktidara gelmesini önlemek amacıyla 1930'larda en başta Doğu Avrupa olmak üzere ve SSCB devletlerinde uygulanan sağlık hizmetleri modelleri dikkate alınmaya başlanmıştır .
SSCB'nin Doğu Avrupa devletleri üzerinden etkisini artırmaya başlaması ve 2 .
Dünya Savaşı'nın sona ermesi nedeniyle Birleşik Krallığın içinde yer alan işçilerin ayaklanmasının önüne geçilmesi için , o dönem iş başına gelen İşçi Partisi tarafından bir takım reform çalışmaları yapılmaya başlanmıştır .
Ulusal Sağlık Hizmeti Öncesi
Ulusal sağlık hizmeti yapılmadan önce Krallığın sağlık sistemi özel ve kamu sağlık hizmetleri ortaklaşa oluşturulduğu bir dağınık yapı üzerinde yer alıyordu .
Bu dönem itibariyle kamuya ait hizmetlerde , başlangıç itibariyle akıl hastalığı olan ya da bulaşıcı bir hastalığın söz konusu olması halinde sağlık hizmeti verilebilmekteydi .
Daha sonraları diğer hastalara da hizmet götürülmeye çalışılmış ve bu hizmetler önceleri belediyelere bağlı hastanelerce verilmiştir .
Bu hizmetlerin yanı sıra ana - çocuk sağlığı hizmetleri de ücretsiz bir şekilde sağlanmıştır .
Sağlık hizmetlerini kamu dışında kar amacıyla yerine getirmeyen vakıf veya özel hastanelerce de verilmekteydi .
Bunun dışında 1828 yılında temelleri atılmış ve hastane olarak nitelendirilmeyen fakat bazı sağlık hizmetlerini parasız veren Kraliyet Ücretsiz Hastanelerinden hastalar faydalanmış , fakat kısmi olarak sağlık harcamalarını kendileri ödemişlerdir .
Sağlık hizmetlerinin pahalı olduğu dönem olan Victorya döneminde ise sağlık sunucularına ulaşmaları için “ club practice “ olarak isimlendirilen , çalışan sınıfların yer aldığı bir kulüp oluşturulmuştur .
Bu kulüp tarafından pratisyen hekimler aracılığıyla alınan hizmetler için çalışma saatleri kapsamında belirlenen ücretlerde verilmiştir .
Bir anlamda satın alma kooperatif özelliği faaliyeti gösterilmiştir .
Tüm kamu sağlık hizmetleri , 1909 yılında yerel makamlarca düzenlenmesi ve yoksulları koruma çalışmaları fikri ortaya koyulmuştur .
1911 yılında göreve gelen Liberal hükümetin yaptığı çalışmalar sonucunda Ulusal Sağlık Kanunu ( National Insurance Act ) yürürlüğe girmiştir .
Bu kanunun çıkarılmasının temelinde düşük ücretler karşılığında çalışan işçileri ve el işçilerinin pratisyen doktor hizmetlerinden yararlandırma ve ilaçlara ücretsiz ulaşmalarını sağlamak için getirilmiştir .
Burada ücretsiz olmayan tarafları ise özel servislerden talep edilen ücretlerle ve hastane masrafları olmuştur .
Sistemin yönetimi devlet tarafından belirlenen yerel otoritelere , pratisyen hekimlerden oluşan yerel sigorta kurullarına ve uygun görülen topluluklara bırakılmıştır .
Hizmetlerin devamı için sağlanması gereken finansmanın ise işverenler , işçiler ve devlet tarafından yapılan zorunlu katkılarla karşılanmıştır .
Ekonomik sıkıntıların , 1919 yılında kendisini göstermesi nedeniyle giderlerin azaltılması ve sigorta katkılarının artırımı yoluna gidilmiştir .
Ulusal Sağlık Hizmeti Öncesi Hazırlanan Raporlar Nelerdir ?
Sağlık hizmetleri hakkında ilk eleştiriler Birinci Dünya Savaşı sonrasında olmuştur .
Eleştiriler daha çok çocuklar ve yaşların kapsam dışında bırakılması olurken hastanelerin kamuya ve cemiyet sağlık hizmetleri arasında dağılmış olması gibi nedenlerden oluşuyordu .
Bu sorunların ortadan kaldırılması adına 1920 - 1930 yılları arasında sayısız çalışma yapılarak raporlar hazırlanmıştır .
Bu raporlar sırasıyla ;
The Dawson Report : 1920 yılında önleyici ve iyileştirici sağlık hizmetlerinin tek el altında bir araya getirilmesi , ayrım yapılmaksızın herkese sağlık hizmeti sunulması düşüncesi , sağlık hizmetlerinin kaynağının belirtilmeksizin tartışmaya açmıştır .
Bir diğer rapor ise ;  İngiltere Tıp Derneği tarafından yapılan çalışma olmuştur .
Bu rapora göre zengin olan kesimlerin sağlık sigortasına alınmamasını isterken çalışan kişilerin ailelerini kapsaması gerektiği üzerinde durulmuştur .
İkinci Dünya Savaşı öncesinde hükümetlerin politikalarında sağlık hizmetlerin bir araya getirilmesi üzerinde durulmuş hatta dönemin Sağlık Bakanlığı tarafından 1936 yılında , daha kapsamlı bir sağlık hizmeti üzerinde durulmuştur .
Bu konuda sağlık hizmetleri kurumlarının sorumluluklarını , yerel makamlara verilmesi ve koruyucu sağlık hizmetlerinin kapsamının daha da geliştirilmesi amaçlanmıştır .
Bakanlığın sağlık hizmetleri için yapmış olduğu bu çalışma “ voluntary hospital "  isimlendirilen gönüllü hastane çalışması , ekonomik nedenlerden dolayı hayata geçirilememiştir .
Ulusal Sağlık Hizmeti Nasıl Ortaya Çıkmıştır ?
İkinci Dünya Savaşı sırasında iş yerlerinin kapanması çalışanların iş bulamaması , artan işsiz sorunu , bu durumun akabinde kişilerin sağlık hizmetlerinde faydalanamama noktalarına götürmüş , devletlerin sağlık hizmeti sunumlarına doğrudan el atmasına neden olmuştur .
Yaşanan bu gelişmeler nedeniyle Ulusal Sağlık Hizmeti ( NHS )  kurulmasının kaçınılmaz olduğunu gösteriyordu .
Etkin bir sağlık hizmeti sunumu için hizmetlerin tek çatı altında toplanması amacıyla , bu dönem acil hastane servisleri hem gönüllü hastaneler hem de devlet hastanelerine hizmet sağlamıştır .
Sağlık hizmetlerinin tek bir çatı altında yürütülmesine ilişkin acil servis hizmetleri bir gösterge olmuştur .
Bu süreçte İngiltere Tıp Derneği tarafından 1940 yılında sağlık hizmetlerinin gelecekteki durumunu ön görebilmek için Tıp Planlama Komisyonu kurulmuştur .
Komisyonda ulusal sağlık hizmetlerinin yerelleşmesi , pratisyen hekimlere yapılacak ödemelerin hasta başına düşen ücretlerden karşılanması gerektiği gibi konulara tartışılmıştır .
Ayrıca verilmesi planlanan sağlık hizmetlerinin kapsamının genişleterek toplum sağlığı hizmetlerinin de dahil edilmesi konuşulmuştur .
Komisyon , bölgesel yönetimlerin idaresinde bulunan sağlık merkezleri ve hastanelerde görevli olan hekimlerin , Ulusal Bir Sağlık Servisinin kurulması düşüncesine katılmışlardır .
Beveridge tarafından 1942 yılında sunulan raporda ve daha öncede dile getirilen , savaş dönemi sonrası herkesin faydalanabileceği bir sağlık sistemi düşüncesi konuşulmuştur .
Dönemin sağlık bakanlığı tarafından yerel yönetimlerin sorumluluğuna devredilen Pratisyen hekimlerle gönüllü hastane kurumları tek bir çatı altında toplanmıştır .
Belediyelerin , kontrolü altında olabilecek bir sağlık hizmeti düşüncesine sıcak bakmışlardır .
Bevan 1945 yılında herkesin ihtiyaçlarına cevap verebilecek bir sağlık reformu üzerinde çalışmış yeni bir sağlık sistemi kurmayı amaçlamıştır .
Bevan'ın sağlık alanında gerçekleştirdiği bu reform çalışması NHS ( Ulusal Sağlık Servisi ) finansmanı devlet olup , herkesin dahil olabileceği bu sistem 1946 yılında onaylanarak yürürlüğe girmiştir .
Bevan ulusal hastanelerin kurulması üzerinde durmuş , dönemin ihtiyaçlarına cevap veremeyen “ voluntary hospitals "  hastanelerini kaldırarak ulusal hastaneler bünyesine koymuştur . Yönetimini ise yerel yönetimler kuruluna devretmiştir .
Beveridge Ulusal Sağlık Hizmetinin Ortaya Atılmasının Sebebi Nedir ?
Sovyet Sosyalist Cumhuriyet Birliği tarafından yaşanan devrim nedeniyle artan komünizm etkisini işçi sınıf üzerinde engellemeye çalışmak için , hatta işçi sınıfının iktidara talip olmasının önüne geçmek için devlet eliyle yapılan bir sağlık reformudur .
Burada sadece Ulusal Sağlık Hizmeti değil İşsizlik yardımı , kentsel dönüşüm vb. konular da vardır .
Birleşik Krallık Hangi Ülkelerden Meydana Gelir ve Sağlık Hizmetlerinin Ortak Özelliği Nedir ?
Birleşik Krallık , Kuzey İrlanda , İngiltere , İskoçya ve Galler'den meydana gelmektedir .
Her ülkenin sağlık sistemi kendi ihtiyaçlarına cevap verebilecek nitelikte uygulanmaktadır .
Birleşik Krallık ülkelerinin ortak özellikleri ise Beveridge sağlık sistemi tarafından finanse edilmeleridir .
Birleşik Krallığın Cinsiyete Göre Yaşam Ömrü ve Okuma Yazma Bilme Oranları Nasıldır ?  
Birleşik Krallık ülke genelinde erkeklerin yaşam ortalaması 76 iken kadınların 81 olarak hesaplanmıştır .  15 yaş altındaki çocuklar%18'i oluştururken 60 yaş ve üzerindekilerin genel nüfus dağılımındaki oranları ise %21 dolayındadır .
Okuma yazma neredeyse herkes tarafından bilinmektedir .
Ülkemizdeki Sağlık Politikaları Nelerdir ?
Dünden bugüne Türkiye'de sağlık politikalarına bakıldığında Osmanlı - Selçuk tıp geleceğinin devamlılığı yanında , sağlık ve sağlık hizmetlerinin yönetilmesi ve organizasyonunda bir fikir birliği dikkat çekmektedir .
29 Ekim 1923 tarihinde Cumhuriyetimizin kurulmasıyla beraber sağlık hizmetleri de gelişmeye başlamıştır .
Diğer kurumların gelişimi , politikaların oluşturulması ve sağlık hizmetlerinin de örgütlenmesi şeklinde batıya dönük bir yol izlenmiştir .
Sağlık politikalarında yapılan resmi görüşmeler neticesinde , bu hizmetlerin bir kamu hizmeti olabileceği ve kamunun sorumluluğu çerçevesinde yerine getirilmesi düşüncesi ağır basmıştır .
Bununla beraber kamunun yanında özel sağlık kuruluşlarının kurulması ve hizmetler vermesi hususu da dikkatlerden kaçmamıştır .
Sağlık politikalarının geliştirilmesi kendi dönemlerinde ve süreçleri içerisinde diğer dönemlerle karşılaştırmalı bir incelenmiş , çıkartılan yasalar yine kendi dönemleri içinde getirmiş oldukları yenilikler ve değişiklikler ortaya konmaya çalışılmıştır .
Bu dönemleri ve ilgili tarih aralıkları şöyledir ;
1920 - 1923 Yılları Arasındaki Sağlık Politikaları
1923 - 1946 Yılları Arasındaki Sağlık Politikaları
1946 - 1960 Yılları Arasındaki Sağlık Politikaları
1960 - 980 Yılları Arasındaki Sağlık Politikaları
1980 - 2002 Yılları Arasındaki Sağlık Politikaları
1920 - 1923 Yılları Arasındaki Sağlık Politikaları Nasıldır ?
Bu tarih aralığında Türkiye 1 .
Dünya Savaşı'ndan yeni çıktı ve ekonomik sorunlarla mücadele ettiği ve kuruluş yıllarını yaşadığı dönem olarak bilinmektedir .
Sıhhı ve Muavenet-i İçtimaiye Vekaleti olarak bilinen Sağlık Bakanlı Türkiye Büyük Millet Meclisi'nin açılmasından hemen sonra 3 sayılı kanunla 3 Mayıs 1920 tarihinde kurulmuştur .
Bakanlığın kurulmasıyla beraber , sağlık hizmetlerinin ayrı bir çalışma şeklinde bakanlık bünyesinde yürütülmesi esas alınmıştır .
Bu dönemin ilk Sağlık Bakanı Adnan Adıvar'dır .
Ülke genelinde tüm yapısal süreçlerin hızla devam ettiği bu dönemde ilk kurulan bakanlıklardan biri de yine Sağlık Bakanlığı olmuştur .
Bu dönem de daha çok sağlık hizmetlerinin verilmesinden ziyade yasal düzenlemeler ve mevzuat çalışmaları üzerinde durulmaya çalışılmıştır .
İlgili dönemde bilinen en önemli yasal düzenleme ise 1920 yılında 38 sayılı kanunla çıkarılan yasa olmuştur .
1923 - 1946 Yılları Arası Sağlık Politikaları Nasıldır ?
Bu dönemin bilenen Sağlık Bakanı ise Dr. Refik Saydam olmuş olup Cumhuriyet ilan edildikten sonra 1937 yılına kadar bakanlığı sürmüş ve sağlık hizmetlerinin kuruluşu ve sürdürebilirliği açısından önemli katkılarda bulunmuştur .
İlçelerde Hükümet Tabiplerinin , illerde ise Sağlık Müdürlükleri'nin kurulması , bu döneme denk gelmektedir .
Bu dönemde birinci basamak sağlık hizmetleri arasında yer alan koruyucu sağlık hizmetlerine öncelik ve önem verilmiştir .
Ayrıca bu hizmetler bütçe olarak doğrudan hükümet merkezi bütçe olanaklarıyla finanse edilmiştir .
Tedavi edici sağlık hizmetleri ise yerel idarelerce ( il özel idaresi ve belediyeler ) ve kamu aracılığıyla yerine getirilmeye çalışılmıştır .
Günümüzde Numune Hastaneleri olarak da bilenen bu hastaneler başta , İstanbul , Ankara olmak üzere Sivas , Erzurum ve Diyarbakır da kurulmuştur .
Sağlık hizmetlerine erişebilirliğin sağlanması amaçlanmış , sağlık hizmetlerinde görev alabilecek personelin ise nitelik ve nicelik olarak yeterli görülebilmesi adına faaliyetler yürütülmüştür .
Cumhuriyet kurulduğu sırada ülkemizde sağlık hizmetleri , küçük sıhhiye memurlukları , belediye ve karantina tabipleri , hükümet kurumları şeklinde bir örgütlenme durumuna gidilmişti .
Ülke genelinde 86 tane yataklı tedavi kurumu , 554 hekim , 6500'e yakın hasta yatağı , 136 ebe ve 4 hemşire sağlık çalışanı vardı .
1923 ile 1946 yılları arasında çıkarılan bazı kanunlar şöyledir ; 1262 sayılı ispençiyari ve tıbbi müstahzarlar Kanunu 1928 yılında çıkarılırken 1593 sayılı Umumi Hıfzıssıha Kanunu 1930 yılında çıkarılmıştır .
Daha önceleri 1927 yılında çıkarılan bir diğer kanun ise 992 sayılı Bakteriyoloji ve Kimya Labratuvarları kanunu olmuştur .
Bir başka kanun ise 3017 sayılı Sağlık ve Sosyal Yardım Bakanlı Teşkilat ve Memurin kanunu şeklinde yer verilmiştir .
1946 - 1960 Yılları Arası Sağlık Politikaları Nasıldır ?
Dokuzuncu Milli Tıp Kongresi'nin 1946 yılında düzenlenmesinden sonra yürürlüğe konulan Birinci On Yıllık Milli Sağlık Planı çerçevesinde bu dönemin başlangıcı olarak kabul edilir .
Hatta ülkemizin Cumhuriyet döneminden sonra uygulanan ilk sağlık planı olarak da bilinmektedir .
Bu dönemin sağlık bakanı Dr. Behçet Uz tarafından 1946 yılında açıklanmıştır .
Milli Sağlık Planı olarak da kabul edilen bu program ülkenin 7 sağlık bölgesine ayrılması ve her bölgenin kendi içinde hizmetlerin verilmesi , örgütlenmesi açısından kendi yeterliliği haline gelmesi sağlanması planlanmaktaydı .
Bölgeler için 40 köy başına 10 yataklı bir sağlık merkezinin yapılması ve her bir merkezde 1 hemşire , 1 sağlık memuru , 1 ebe ve 2 hekimin görevlendirilmesi planlanmıştır .
Bu merkezlerde hem koruyucu sağlık hizmetleri hem de tedavi edici sağlık hizmetleri verilmekteydi .
Sağlık merkezi sayıları zamanla artarak çalıştırılmak üzere görevlendirilen sağlık çalışanlarının nitelik ve nicelik açısından hedeflenen noktalar gelmiştir .
Bu dönem itibariyle gerçekleşen bazı yasal düzenlemeler şöyledir ; 6023 sayılı Türk Tabipler Birliği Kanunu 1953 yılında çıkarılmış ve aynı yıl 6197 sayılı diğer bir kanun ise Eczacılar ve Eczaneler Kanunu olmuştur .
Diğer bir Kanun ise 1954 yılında çıkarılan 6283 Sayılı Kanun iken iki yıl sonra 1956 yılında ise 6643 Sayılı Türk Eczacıları Birliği Kanunu çıkartılmıştır .
1961 - 1980 Yılları Arası Sağlık Politikaları Nasıldır ?
224 sayılı Sağlık Hizmetlerinin Sosyalleştirilmesi Hakkındaki kanun , bu dönemde çıkarılmış olan sağlık hizmetleriyle ilgili en önemli kanun olma özelliğini taşır .
1961 yılında çıkarılmış sağlık hizmetlerinin sürekli , yaygın , kademeli , entegral bilgi düzeyinde oluşturulmuş bir yönetim anlayışıyla sağlık ocakları , sağlık evleri , il ve ilçe hastaneleri şeklinde bir yapılanma oluşturulmuştur .
Bu dönemin diğer bir dikkat çekici politikası ise sağlık hizmetlerinin özel sağlık kuruluşların varlıklarının giderek artmasıdır .
1961 yılında çıkarılan Anayasa'nın 48'ci ve 49'cu maddelerinde sağlık ve sosyal güvenlik hizmetlerinin devletin en temel görevleri arasında yer aldığını göstermiştir .
Dikey örgütlenme çalışmalarını kısmi olarak azaltıp farklı özelliklerde sağlık hizmetlerini sunan kurumları sağlık ocaklarına çalışmalarına entegre edilmiştir .
Ayrıca nüfus planlaması hakkında çıkarılan 554 sayılı Nüfus Planlaması Hakkındaki kanunun 1965 yıllında çıkarılmış nüfus artış hızını sınırlandırılması politikaları izlenmiş ve dar bölgede çok yönlü hizmet anlayışı benimsenmiştir .
1978 yılında çıkarılan Sağlık Personelinin Tam Süre Çalışma Esaslarına Dair Kanun çerçevesinde sağlık çalışanı olan tüm doktorların özel muayene açmaları yasaklanmıştır .
Fakat iki yıl sonra yaşanan 12 Eylül ihtilalinin akabinde özel muayene açma serbestliği tekrar getirilmiştir .
Sağlık hizmetlerinin sosyalleştirilmesi çalışmaları yine bu dönem yapılmaya çalışılmış sağlık ocakları , sağlık evleri , hastaneler , sağlık müdürlükleri , bölge hastaneleri , sağlık personelini yetişmesinde yer alan kurumlar diğer kurum kuruluşlar ve bakanlıklar Sağlık ve Sosyal Yardım Bakanlığı ile ortaklaşa çalışmaların yürütülmesi amaçlanmıştır .
1980 - 2002 Yılları Arasındaki Sağlık Politikaları Nasıldır ?
Bu dönemde çıkarılan ve halende kullanılan 1982 Anayasası , vatandaşların sosyal güvenlik hakkına sahip olmalarının yanında verilen bu hakkın gerçekleşmesi adına devletin sorumluluğunda olduğu belirtilmiş ve bunu 60. madde ile 56. maddelerinde yazmaktadır .
Devlet Planlama Teşkilatı ( DPT ) tarafından 1990 yılında sağlık hizmetlerine yönelik bir plan oluşturulmuş ve bu plan çerçevesinde 1992 yılında 1 .
Ulusal Sağlık Kongresi toplanmıştır .
Devlet Planlama Teşkilatı ve Sağlık Bakanlığı tarafından yürütülen bu program “ Sağlık Sektörü Master Plan Etüt Çalışması ” sağlık reformlarının başlangıcı niteliğinde görülmüştür .
Dönemleri İçinde Sağlık Politikaları Kaça Ayrılır ?
Sağlık politikaları 5 farklı döneme ayrılır .
Bu dönemler ; 1920 - 1923 yılları arasındaki politikaları , 1923 - 1946 yılları arasındaki politikaları , 1946 - 1960 yılları arasındaki politikaları , 1960 - 1980 yılları arasındaki politikaları ve 1980 - 2002 yılları arasındaki politikalarıdır .
1980 - 2002 Yılları Arasında Yapılan Yasal Düzenlemeler Nelerdir ?
Sağlık politikalarında 1980 - 2002 yılları arasında yapılan yasal düzenlemeler ; Yataklı Tedavi Kurumları İşletme Yönetmeliği 17927 sayılı kanunla 1983 yılında çıkarılmıştır Sağlık Bakanlığı Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname 181 sayılı kanunla çıkarılmıştır .
Ödeme Gücü Olmayan Vatandaşların Tedavi Giderlerinin Devlet Tarafından Karşılanması ve Yeşil Kart Uygulaması Hakkında 3816 sayılı kanunla çıkarılmıştır .
2000'li Yıllarda Sağlık Reformu Çalışmalarının Ana Bileşenleri Nelerdir ?
Hastanelerin uygulama ve yönetim anlamında içe dönük özerk bir sağlık işletmelerine dönüştürülmesi , genel sağlık sigortası kapsamında sosyal güvenlik kurumlarının tek çatı altında toplanması , koruyucu sağlık hizmetlerinin Sağlık Bakanlığı tarafından planlanıp denetlenen bir yapının oluşturulması ve koruyucu sağlık hizmetlerinin aile hekimliği kapsamında geliştirilmesi sağlık reformunun ana bileşenleridir .  
İlk Kadın Doktor : Elizabeth Blackwell
Dünya üzerinde ilk kadın doktor Elizabeth Blackwell tarihte bugün dünyaya gelmiştir .
Amerika Birleşik Devletleri'nde tıp diploması alan ilk kadın ve yine aynı şekilde İngiliz tıbbi kaydında yer alan ilk kadın olan Elizabeth Blackwell kadınlar adına birçok ilke imza atarak öncü olmuştur .
Bu başarısının yanı sıra tıp alanında da farklı çalışmalara imza atarak tarihe geçmiştir .
3 Şubat 1821 tarihinde dünyaya gelen Blackwell'in yaşadığı dönemde bir kadın olarak okumanın ve çalışmanın zorlukları sebebiyle mücadelelerle dolu bir hayatı olmuştur .
Bu mücadelesini sadece kendisi için vermemiş , kadınlar için bir tıp okulu açarak yaşamı boyunca kadınların bu alanda özgürce çalışabilmeleri için de savaş vermiştir .
Önleyici tıp , antiseptik ve hijyen alanındaki başarılı çalışmalarının yanı sıra yaşamı boyunca yazdığı kitap ve denemelerle de ismini duyurmuştur .
İngiltere ve Amerika arasında geçen yaşamında bulunduğu her yerde mücadelesinden izler bırakan Elizabeth Blackwell'in ilginç yaşam öyküsüne yakından bakalım .
Elizabeth Blackwell Çocukluk Dönemi
Elizabeth Blackwell tarihte bugün 3 Şubat 1821'de İngiltere'nin Bristol kentinde dünyaya geldi .
Sekiz kardeşi olan Elizabeth ailenin 9 çocuğundan üçüncüsüydü .
Babası Samuel Blackwell bir şeker rafinerisinin sahibiydi .
Varlıklı bir aile olan Blackwell ailesi çocuklarının eğitimine oldukça önem vererek özel öğretmenler ve mürebbiyeler tarafından eğitilmelerini sağladı .
Bir insan hakları savunucusu ve köleliğe karşıt eylemlerde boy göstermesiyle bilinen baba Samuel Blackwell çocuklarını da bu bilinçle yetiştirdi .
Belki de Elizabeth'in kadın olarak verdiği mücadelede gösterdiği azmin kaynağı çocukluk dönemindeki bu bilinçten geliyordu .
Yıl 1832 olduğunda Bristol'de yaşanan siyasi karışıklıklar ve buna ek olarak şeker rafinerisinin yanması sebebiyle aile Amerika Birleşik Devletleri'ne göç etmeye karar verdi .
Önce New York şehrinde yeniden bir şeker fabrikası kuran Samuel Blackwell 1938'de işlerin kötü gitmesiyle bu kez şeker pancarı üretimi için Cincinnati Ohio'ya yerleşti .
Birkaç ay sonra babasının ateşli bir hastalık sonucu ölmesiyle annesi ve iki kız kardeşiyle birlikte kurdukları bir özel eğitim kurumunda ders vererek geçimlerini sağlamaya çalıştılar .
1842 yılında ise bu okulu kapatarak özel dersler vermeye devam ettiler .
1845'lerde Elizabeth Kentucky'de öğretmenlik yapmaya devam etti .
Bu süreç içerisinde tıp alanında ilerlemek istedi .
Ancak bulunduğu dönemin şartlarında az sayıda tıp fakültesinin olması ve kadınların üniversiteye kabulüne sıcak bakılmaması sebebiyle ilk tıp eğitimini bağımsız çalışan doktorların yanında asistanlık yaparak aldı .
Bu arada pek çok tıp okuluna başvuru yapmış yaklaşık12 yerden ret cevabı almıştı .
1847 Elizabeth Blackwell'in tıp okuluna girdiği yıldı .
New York Geneva Tıp Okulu'na girmesi Blackwell'in tarihe değer katan başarılarının başlangıcı oldu .
Elizabeth Blackwell'in Doktorluk Serüveni
Uzun mücadeleler sonucu girdiği New York Geneva Tıp Okulu'nu 2 yıllık eğitiminin sonunda birinci olarak bitirdi .
Böylece Amerika Birleşik Devletleri'nde tıp diploması alan ilk kadın olarak tarihe geçti .
Ancak okul hayatı boyunca da bir kadın öğrenciye alışık olmayan öğrenci ve eğitmenleri tarafından zaman zaman zorlandığı tavırlarla karşılaştı .
Ancak bu durum onu yıldırmadı .
Mezun olduktan sonra sıra çalışma hayatına geldiğinde uzun dönem iş bulamadı .
Bu kez hastaneler tarafından doktor olarak kabul görmedi .
Amerika'da umduğunu bulamayan genç doktor Elizabeth İngiltere'ye geri döndü .
Londra ve Paris'te ebelik ve hemşirelik üzerine çalıştı .
Paris La Maternite'de aynı zamanda eğitimine de devam ederek ebelik konusunda uzmanlaştı .
Bu dönemde genç bir hastadan kaptığı bir hastalık sebebiyle bir gözünü kaybeden Elizabeth Blackwell için bu dönemden sonra cerrahi operasyonlar yapabilme şansı kalmadı .
Paris'ten sonra tekrar İngiltere'ye dönen Blackwell St. Bartholomew Hastanesinde çalıştı .  Bu dönem Florence Nightingale ile tanışıp arkadaş olduğu dönem olup daha sonra birlikte yapacakları ortak çalışmaların da başlangıcıydı .
1850'li yılların başında yeniden New York'a döndü .
Kendi kliniğini açmak istese de bu kez kimse ona mülkünü kiralık ya da satılık vermedi .
Blackwell bu kez satın aldığı kendi evini bir kliniğe çevirdi .
Maddi durumu olmayan kadınlar ve çocukları bu klinikte tedavi etmeye başladı .
1857 yılında ise kız kardeşi ile birlikte New York Kadın ve Çocuk Reviri'ni açtı .
Burada amaç sadece muhtaç durumda olan hastalara yardım etmek değil , aynı zamanda kadın hekimlere de çalışabilecekleri bir alan sunmaktı .
Dr. Elizabeth Blackwell'in doktorluk yapmanın ötesinde artık bambaşka bir savaşı vardı .
Dr. Elizabeth Blackwell'in Kadınlar için Savaşı
Kendi yaşadığı zorluklardan yola çıkarak tıp alanında çalışmak isteyen kadınların önünü açmak için pek çok çalışmalar yapan Elizabeth Blackwell ilk olarak New York'ta açmış olduğu klinikte hemşire yetiştirmeye başladı .
1859 yılında Blackwell bir yıllığına İngiltere'ye giderek bir ilke daha imza attı .
Birleşik Krallık tıp siciline kaydolan ilk kadın olarak tarihe geçti .
British Medical Recister etkinliğinde yer alan ilk kadın doktor olarak konferans verdikten sonra burada pek çok kadına ilham olmuş bir isim olarak Amerika'ya geri döndü .
Hijyen alanındaki çalışmalarına ağırlık veren Dr. Elizabeth Blackwell iç savaş döneminde hijyenik koşullarda tedavinin önemini vurgulayarak dikkatleri üzerine çekmeyi başardı .
1861 yılında başkan Abraham Linloln'ün davetiyle ABD Sıhhi Komisyonu'nun kurulmasında katkı sağlayan isimlerden biri oldu .
Böylece Blackwell savaş dönemi için donanımlı hemşireler yetiştirmeye başladı .
İç savaşın ardından 1868'de Blackwell önemli bir düşünü gerçekleştirmek için ilk adımı attı .
Kadınların da rahatlıkla okuyabileceği bir tıp fakültesi açmak için çalışmalarını başlattı .
Bu girişim New York Revir Kadın Tıp Koleji olarak 31 yıl faaliyet gösterdi .
Kolej Cornell Üniversitesi Tıp Fakültesi'nin kadın öğrencileri kabul etmeye başladığı tarihlerde kapandı .
Kolejde eğitim gören öğrencilerden biri olan Spohia Jex Blake buradan aldığı ilhamla Londra'da bir tıp okulu açtı .
Elizabeth Blakcwell kolejin başına kendisi gibi bir doktor olan kız kardeşi Emily Blackwell'i getirerek 1869 yılında daimi olarak İngiltere'ye yerleşti .
1875 yılında Londra Kadın Tıp Okulu'nda jinekoloji profesörü olarak görev yaptı .
Buradaki çalışmalarında kendisine Florence Nightingale eşlik etti .
Ulusal Sağlık Derneği'nin kuruluş ve düzenlenmesinde çalıştı .
Ulusal Sağlık Derneği'nde hastalıkların hijyen koşulları sağlandığı takdirde önlenebileceğine yönelik çalışmalarıyla öne çıktı .
Tıpta temizliğin önemli bir yeri olduğuna dair Amerika'dan sonra İngiltere'de de başarılı çalışmalara imza attı .
Elizabeth Blackwell çalışmalarını kurumsal alanın dışına da taşıdı .
Yazdığı kitaplar , denemeler ve konferanslarda kadınları tıp dünyasında olmaları için teşvik etti .
Bu kitapları ;
1852 : Yaşam Yasaları adı altında sağlık üzerine yazdığı dersler
1871 :  Sağlık Dinleri
1878 :  Ebeveynlere Çocuklarının Ahlaki Eğitimi Konusunda Danışmanlık
1884 :  Cinsiyette İnsan Unsuru
1895 :  Tıp Mesleğini Kadınlara Açmada Öncü Çalışma ( Otobiyografi )
1902 :  Tıp Sosyolojisinde Denemeler
Dr. Elizabeth Blackwell merdivenlerden düşerek rahatsızlandıktan sonra 3 yıl kadar evinde tedavi oldu .
Ancak 1910 yılında İngiltere'de yaşama veda etti .
Hayata ve kadınlara kattığı değer ise bugün kadınların tıp dünyasında rahatlıkla yerini alabilmesinin ilk adımlarıydı .
Ayrıca yaşadığı sürece kadın hakları konusunda da pek çok çalışmalara imza atan Elizabeth Blackwell tarihte bugün 3 Şubat 1821'de dünyaya gelmiş dünya tarihinde ilk kadın doktor olarak adını duyurmuştur .
Elizabeth Blackwell Kimdir ?
Elizabeth Blackwell tarihte bugün 3 Şubat 1821'de dünyaya gelmiş ve ilk kadın doktor olarak tarihe geçmiştir .
Amerika Birleşik Devletleri'nde tıp diploması alan ilk kadın ve yine aynı şekilde İngiliz tıbbi kaydında yer alan ilk kadın olan Elizabeth Blackwell kadınlar adına birçok ilke imza atarak öncü olmuştur .
Bu başarısının yanı sıra hijyen ve hastalıkları önleme konularında da çalışmaları ile öne çıkmıştır .
Elizabeth Blackwell kadınlar için nasıl savaştı ?
New York'ta açmış olduğu klinikte hemşire yetiştirmeye başladı .
1859 yılında Blackwell bir yıllığına İngiltere'ye giderek bir ilke daha imza attı .
Birleşik Krallık tıp siciline kaydolan ilk kadın olarak tarihe geçti .
British Medical Recister etkinliğinde yer alan ilk kadın doktor olarak konferans verdikten sonra burada pek çok kadına ilham olmuş bir isim olarak Amerika'ya geri döndü .
Elizabeth Blackwell'in doktorluk serüveni nasıl devam etti ?
Paris La Maternite'de aynı zamanda eğitimine de devam ederek ebelik konusunda uzmanlaştı .
Bu dönemde genç bir hastadan kaptığı bir hastalık sebebiyle bir gözünü kaybeden Elizabeth Blackwell için bu dönemden sonra cerrahi operasyonlar yapabilme şansı kalmadı .
Paris'ten sonra tekrar İngiltere'ye dönen Blackwell St. Bartholomew Hastanesinde çalıştı .
İlk Yardım Çantasında Neler Olmalı ?
Düşünceli bir şekilde eve gidiyorsun .
Belki de bütün gün eve gitmeyi dört gözle bekledin .
Eve geldin ve oturma odana uzandın .
TV'yi açtın .
Bu anlattığım her şey normal .
Hayatta iyi düşünceler olduğu kadar kötü düşünceler de var .
Ya eve gidemeseydin ya da yolda bir kaza ile karşılaşsaydın ?
O anda müdahale etmek için neyin var ?
Kazalar geliyorum demiyor , her an her şey olabilir .
Bu yüzden bir ilk yardım çantanızın muhakkak olması gerekiyor .
Ve özellikle de İlk Yardım Bilgilendirme Eğitimi'ne mutlaka katılmalısınız .  Ne yapacağınızı bilmediğiniz bir durumda kurtulma şansınız yok ama ilk yardım eğitimi ile ne yapacağınız hakkında bilgi sahibi olacaksınız .  Hem kendiniz alın , hem de sevdiklerinize bu eğitimi aldırın .
Bu içerikte ise ilk yardım çantasında neler olmalı bunları ele alacağız .
İlk Yardım Çantasında Neler Olmalı ?
1 - El feneri :
Herhangi bir durumda karanlıkta kalma ihtimaline karşılık el feneriniz mutlaka olmalı .  
2 - Termal battaniye / Folyo battaniye :
Soğukta kalmanız durumunda hayatınızı kurtarır .
3 - Telefon şarj adaptörü :
Olmadık bir zamanda şarjınız bittiğinde enerji bulsanız da kablonuz veya adaptörünüz olmadan bir işe yaramaz .
4 - Powerbank :
Enerji olmadığı zamanlarda veya ıssız bir yerde olduğunuzu düşündüğümüzde telefonunuzu veya herhangi USB bağlantılı bir cihazı şarj etmek için işinize yarayacaktır .
5 - Düdük :
Yaralıysanız ve ses çıkaramayacak durumdaysanız dikkat çekebilmek ve sesinizi duyurabilmek için yardımcı olacaktır .
6 - Gazlı bez :
Kanamayı durdurmak ve yaraları temizlemek için yardımcı olacaktır .
Acil durumda bir gazlı bezin ne derecede yardımcı olabileceğini düşünemezsiniz .
Mutlaka çantanızda barındırın .
7 - Antiseptik mendil :
Temiz akan bir su kaynağının yakınında değilseniz o zaman yaralarınızı temizlemeniz için antiseptik mendil kullanabilir ve yaranın mikrop kapmasını önleyebilirsiniz .
8 - Yara bandı ve bandaj :
Bandajlar genelde yaralara baskı uygulamak ve kanamayı durdurmak için kullanılır .
Bantlar da tıbbi müdahalelerde yardımcı olacaktır .
Gazlı bezleri ve diğer ögeleri yerinde tutmaya yarar .
9 - Tek kullanımlık soğutma paketleri :
Buz her zaman bulunmayabilir üstelik yanınızda muhafaza etmeniz çok zor .
Doku zedelenmesi , şişlik , ödem gibi durumlarda bu soğutucu paketleri kullanabilirsiniz .
10 - Antihistamin ve dekonjestan tabletler : Arı sokması , böcek ısırması ve diğer tahriş edici maddelerden kaynaklanabilecek herhangi bir alerjik reaksiyonu önlemek için bu tabletleri çantanızda bulundurun .
Kaza gibi durumlarda da oldukça işinize yarayacaktır .
11 - Ağrı kesici :
Reçetesiz satılan ağrı kesici tabletler , ilk yardım ihtiyacınızı gidermek için oldukça yardımcı olacaktır .
Hafif ağrıları tedavi etmek ve biraz dinlenmek için mutlaka yanınızda bulundurun .
12 - Antasitler :
Normalde bunu listeye eklemeyecektim ancak midenizde gastrit veya reflü varsa mutlaka kullandığınız antasit ilaçlar olabilir .
Herhangi bir duruma karşılık olarak da yanınızda bulundurmanız iyi olacaktır .
Acil müdahaleler için pek yardımcı olmayabilir ancak hangi durumda kalacağımızı bilemediğimiz için sıkıntıyı gidermek için bu eklenebilir .
13 - Göz damlası / Steril göz yıkama solüsyonu :
Göz çevrenizde iltihaplanma veya tahrişe neden olabilecek herhangi bir durum olduğunda bu durumu gidermek için kullanılır .  
14 - Tırnak makası ve tırnak törpüsü :
Tırnaklarda herhangi bir yaralanma olduğunda bu yaralara müdahale etmek için ihtiyacınız olabilir .
Sadece bununla da sınırlı değil , o anda küçük bir tırnak makası hayatınızı kurtarabilir .
Vidaların açılması veya bir kilidi açmak gibi amaçlarla da kullanabilirsiniz .
Küçük olduğu için çok da yer kaplamayacaktır .
15 - Nemlendirici krem :
Soğukta kaldığınızda dudaklarınız ve elleriniz için kullanabileceğiniz gibi zamanla iyileşen yaralarınızı nemlendirmek için de kullanabilirsiniz .  
Kesikler ve sıyrıklar gibi kazalar olduğu gibi , deprem veya çeşitli doğal afetlerde de ihtiyacınız olabilecek genel malzemeler bu şekilde sıralanabilir .  
Ek olarak sürekli kullandığınız ilaçlar varsa yedeklerini mutlaka ilk yardım çantanıza ekleyin .
Arabanızda , evinizde veya günlük kullandığınız çantanızın içerisinde muhafaza etmek için mini bir ilk yardım çantası hazırlayabilirsiniz .